Lögberg - 21.06.1917, Side 1

SPIERS-PARNELL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ Þ Á!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
30. ARGANGUR |
BŒNDUR
KONUR í
WINNIPEG, MANITOBA, FHVITUDAGINN 21. JÚNÍ 1917
NÚMER 24
I SASKATCHEWAN GREIÐIÐ BÆNDA-STJÓRNINNI ATKVÆÐI YÐAR!
Saskatchewan, greiðið atkvæði með þeirrí stjórn sem gaf yður atkvœðisrétt!
W. M. Martin,
Forsaetisráðherra
C. A. Denning,
Fjármálaráðherra
Afturhaldsstjórn í
Saskatchewan? NEI!
Kosningar í Canada í síðustu 2 ár hafa sýnt það að þjóðin
er orðin þreytt á afturhaldinu, hún hefir rekið það á dyr og greitt
svo að segja einhuga atkvæði með framsóknarmönnum:
1. Nova Scotia.
2. New Brunswick.
3. Quebec.
4. Manitoba.
5. British Columbia og
6. Alberta.
í sex fylkjum af níu hefir afturhaldið verið rekið á dyr á
síðustu tveimur árum. .Sama verður óefað uppi á teningnum í
Saskatchewan 26. þ. m.
En af hverju?
Vegna þess að vesturlandið er með þjóðstjórn og fram-
förum, sem framsóknarflokkurinn berst fyrir, en á móti verzlunar-
einokun, hnefarétti og auðvaldi, sem afturhaldið stjórnast af
J?að væri smán fyrir Saskatchewanbúa ef þeir kysu aftur-
haldið, sem Rogers stendur á bak við; afturhaldið, sem gekk í félag
1911 við auðvaldið til þess að hnekkja verzlunarfrelsi. pað væri
smán fyrir Saskatchewan að hleypa til valda í fylkinu heilli her-
sveit af starfsmönnum Bordens, mannsins, sem breytt hefir eins
og sagan sýnir síðan hann kom til valda.
pað væri smán fyrir Saskatchewan að opna dvrnar fyrir
þeim óaldarflokki, sem öll hin fylkin eru í óða önn að loka dyrunum
fyrir. Lesið Heimskringlu með hnefaréttarkenningarnar; hún er
málgagn afturhaldsins; þar sést sá andi sem ræður þeim flokki.
par er gert gys að kröfum bænda um aukið verzlunarfrelsi; þar
er skopast að tilraunum verkamanna til þess að bæta kjör sín.
Munið það 26. þessa mánaðar.
AÐ leiðtogi afturhaldsflokksins í Saskatchewan, herra Haultain
sveik bændur fylkisins í trygðum 1911 og allir afturhalds-
menn með honum.
AÐ WiIIoby núverandi leiðtogi afturhaldsflokksins í Saskatchewan
þóttist vera talsmaður bindindismanna á sama tíma sem
hann var brennivínssali í Moose Jaw.
AÐ afturhaldsmenn í Saskatchewan gerðu samsæri við brennivíns-
menn bæði þar og hér í Manitoba til þess að múta mönnum
með fé til að greiða atkvæði móti vínbannslögunum árið
1913.
AÐ afturhaldsflokkurinn í Saskatchewan er bundinn á höndum og
fótum með böndum verksmiðjueigenda og járnbrautarkon-
unga og verður að gera eins og þeir og Ottawastjórnin segir
honum. petta sannaðist 1911.
AÐ afturhaldsflokkurinn í Saskatchewan og alstaðar í Canada er
f jandsamlegur öllum útlendingum og vill svifta þá atkvæðis-
rétti.
AÐ afturhaldsflokkurinn er sá sami, hvort hann er í British
Columbia, Manitoba, Saskatchewan eða einhverjum öðrum
stað. Hnefarétturinn er sá sami hvort sem hann er í
pýzkalandi eða í Canada.
A. McNab,
Fylkiaritari
George Langley,
Verkamálaráðherra
Alment álitið að framsóknarflokkur-
inn vinni í Saskatchewan 26. Júní
Alt bendir á það að framsóknarstefnan hafi svo djúpar
rætur meðal fólksin sí Saskatchewan, al afturhaídið verði ræki-
legar rekið á dyr 26. þ. m., en nokkru sinni fyr.
peir sem um fylkið hafa ferðast gefa þær skýrslur að þjóðin
sé svo að segja einhuga með stjórninni, vegna þess hversu veí hún
hefir farið að og hversu ant hún hefir látið sér um alþýðu hag.
J?eir sem allra bezt þekkja til, víðast hafa farið, flestum
kynst og glöggastir eru að lesa tákn tímanna, bera engan efa á
að framsóknarflokkurinn verði kosinn með miklu meiri atkvæða-
f jölda en nokkru sinni fyr. Aldrei hafa menn alment verið háværL
ari fyrir neinar kosningar á móti öllum afturhaldskenningum og
aldrei hefir framsóknarþráin látið víðar né glöggar á sér bera.
Martin forsætisráðherra. Calder járnbrautaráðherra og fleiri ráð-
herranna hafa sjálfir ferðast um alt fylkið og segja að fólkið sé!
svo að segja með einum huga ákveðið í því að halda framsóknar-
flokknum við völd. Framkvæmdir stjórnarinnar að undanfömu,
hin ágæta stefnuskrá hennar og það hversu ant hún lætur sér um
að enginn skuli með vitund hennar né samþykki vera í opinberri
stöðu í fylkinu, sem ekki sé að öllu leyti ráðvandur eða því trausti
verðugur, sem til hans sé borið; alt þetta hefir áunnið stjórninni
óbilandi traust að verðleikum.
Fólkið veit að það hefir framkvæmdarsama, sterka stjóra
og starfinu vaxna. hreina og samvizkusama og það vill ekki skifta
og fá í staðinn flokkinn, sem sveik það 1911.
Afturhaldsflokkurinn hefir ekkert að bjóða nema aðfinslur,
enga uppbyggilega stefnuskrá, engin þjóðheillamál, er þeir vilji
berjast fyrir, heldur þvert á móti.
íslendingar, konur ekki síður en menn, ættu að gæta þess
að fara allir á atkvæðastaðina 26. þ. m. og greiða atkvæði með
framsóknarþingmannsefninu og auka þannig fulltrúatölu fram-
sóknarflokksins.
IV. H. Paulson þingmaffur.
Islenzkir kjósendur, nnuni hafa veitt því eftirtekt a'ð ekki hefir mikið
verið sagt í Lögbergi sérstaklega um W. H. Paulson, íslenzka þingmanninn
°g þingmannsefnið frá halfu framsóknarmanna í Saskatchewan. Fyrir því
er góð og gild ástæða. í fvrsta lagi er Paulson svo vel þektur og góðkunnur
að tsleudingar þurfa ekki lýsingu á honum; j>eir þekkja hann að þvt að
vera góðttr drengur og líf og sál í öllum félagsskap.
Það mun ohætt að fullyrða að betur kyntur maður i opinberri stöðu
sé ekki til vor á meðal. i
En auk þess er svo einkennilega högum háttað að engra varna né sókna
hefir þurft vi% að því er hann snertir í þessari heitu kosninga baráttu.
Það mun sjaldgæft að enginn andstæðingur geti fundið nokkra átyllu til
ásakana á þingmann að enduðu kjörtímabili; en svo hefir |>að verið með
W. H. Paulson; það hefði því verið algerlega út á þekju að flytja langar
greinar til kjósenda um þennan mann. Hann hefir sýnt það að honum má
treysta til þess að steyta ekki fót við steini, þótt um þaer freistingar sé að
ræða, sem flestum pólitiskum mönnum hafa orðið að fótakefli, og er það
þjóðflokki vorum sú sæmd, sem hann ætti að bera hátt höfuð fyrir.
Kringlóttir reikningar
Heimskringla segir að $25,000,000
hafi verið eytt i Saskatchewan og
geftir jrað í skyn að stjórnin hafi far-
ið með það á Roblfnskan hátt eða meö
öðrum orðum stolið því.
Þessi klausa i Heimsk er þýdd upp
úr “Moose Jaw Times”, blaði aftur-
haldsnianna í Saskatchewan að öðru
leyti en jiví, að jjað blað er ærlegra
og skýrir frá því hvað við sé átt.
Fylkisskuldin í Saskatchew^an er
sem sé $23,763,000. Þetta kallar
blaðið $25,000,000 og er það fyrir-
gefandi, en Heimsk. er ekki svo ær-
leg að segja frá því að hér sé átt við
alla fylkisskuldina siðan fylkið var
stofnað, lieldur treystir ritstjórinr.
þvi að hér sé mönnum ókunnugt um
stjórnmál í Saskatchewan og þvi
megi bera alt á borð fyrir J)á í þeim
efnum.
En hér skal skýrt frá hvernig þessu
fé var varið og er það á þennan veg.
Fyrir opinberar byggingar
og stofnanir í ölltt fydk-
inu.................$8,901,000
Fyrir opinberar umbætur
svo sem vegi, járnbraut-
ir o. fl. .. 0,751,000
Fvrir talsíma . . \..... 5,388,000
Fyrir kornhlöður........ 1,652,000
Fvrir vatnsveitingar .. .. 146,000
Til Regina bæjar .. .. .. 500,000
Til þjóðræknissjóðs . . . . 475.000
A!ls 23,913,000
I’eir sem ferðast hafa unt Saskat-
chewan fylki, en ekki einungis séð
af þvi landabréf, munu ekki verða
fúsir að viðurkenna að allir talsímar,
allar kornhlöður, allir skólarnir. há-
skólabvggingarnar, jtinghúsbygging-
arnar, aflar vegagerðirnar o. s. frv.
séu einskis virði og því fé sem ti!
þess var varið stolið.
Ritstjóri Heimsk. ætti að fá sér
betri heimildir þegar hann skrifar
næst um það sem hann hefir enga
þekkingu á sjálfur.
Þessu má ekki gleymi.
“Það er mjög áríðandi að kvenfólk-
ið i Saskatchewan greiði atkvæði á
móti stjórninni 26. j>. m.” segir aft-
urhaldsblaðið “Daily News” 9. júni,
og svo heldur blaðið áfram: “Stjórn-
in er hlynt útlendingum og því þarf
að greiða atkvæði á móti henni.
Konurnar í Saskatchewan útilokuðu
lirennivínið; þær ættu einnig að úti-
loki þessa útlendinga-sinnuðu stjórn”.
tslendingar og allir aðrir útlending-
ar ættu að muna jætta 26. þ. m. Það
væri að saurga leiði feðra sinna að
gleyma jæssu.
Skólaböra verða fyrir árásum
. Þjóðverja.
13. júní komu skyndilega 18 þýzk
loftskip yfir Lundúnaborg og fleygðu
niður mörgum sprengikúlum. Þetta
var um hábjartan dag. 97 ntanns
mistu lífið og 439 særðust og lim-
lestust. Mikið af j)essu voru skóla-
börn. Þetta er skæðasta árás, sem
loftbátarnir hafa gert á London og
er sagt að þeir hafi verið svo hátt
uppi að ekki hafi náðst til að skjóta
á þá. Einn loftbátinn skutu Eng-
lendingar þó niður og álitið er að
fleiri hafi laskast.
Dugandi drengir.
Hér birtast myndir af nokkrum
hinna helztu i Saeskatchewan stjórn-
inni. Þeirri stjórn, sem ef til vill
hefir sýnt meiri dugnað og látið sér
annara um hag alþýðu, en nokkur
önnur stjórn í þessu landi.
Laurier neitar að samþykkja herskyldu; heimtar þjóðaratkvæði í því máli
Kirkjuþingið.
Hið 33. þing kirkjufélagsins
stendur nú yfir í Minneota eins og
fyr var fráskýrt. Er það elzti fé-
lagsskapur og yfirgrips mesti með-
al vor íslendinga og þingin ])ar
sem í öðrum félagsskap nokkurs-
konar áfangastaðir og eldsóknarstöðv
ar, þar sem hver einstakur prestur og
starfsmaður meðtekur og veitir nýjar
hugmyndir, nýjan þrótt, nýja starfs-
krafta og nýja trúfesti.
Alt kirkjufélagið í heild sinni hlýt-
ur að fá nýja fjörkippi eftir hvert
þing og nýir straumar hljóta að ber-
ast með íulltrúunum út til allra safn-
aðanna sem dreifðir eru um megin-
land þessarar miklu álfu.
1 sambandi við það þing, sem í ár
er haldið verður þess minst að liðin
eru 400 ár frá fæðingu siðabótarinn-
ar, og má ætla að kirkjufélagið sýni
einhvern lit á að gera þá minningu
veglega. Undir slíka aðalntinningar-
hátið verður sennilega búið á þingintt.
Prestar, starfsmenn og fulltrúar
kirkjufélagsins lögðu af stað á kirkju-
þingið frá Winnipeg kl. 5,10 e. h. á
þriðjudaginn 12. j). m. og höfðu sér-
staka svefnvagna til Marshall i
Minniota; þar biðu þeirra 18 bifreiðar
ar, sem fluttu alt fólkið unt 12 mílur
til Minneota; voru það alls 41.
Þingið var sett kl. 10,30 á fimtu-
daginn, þann 14. þ. m. í kirkjtt St.
Páls safnaðar og byrjaði með guðs-
jtjónustu sem séra K. K. Ólafsson
stýrði. Síra B. B. Jónsson prédikaðí.
Söngflokkur safnaðarins hafði æft
sérstakan söng, sem gerði guðsþjón-
ustuna hátíðlegri. Þá gengtt allir er-
indsrekar og prestar og fjöldi fólks
til altaris.
Fyrsti starfsfundur j)ingsins hófst
kl. 3 e. h. santa dag. Voru skýrslur
embættismainia lésuar upp og sam-'
þyktar. Að því búnu var kosið í em-
bætti til næsta árs og v'oru allir ent-
bættismennirnir endurkosnir í einu
hljóði. Þeir eru þessir :
Séra B. B. Jónsson, forseti
J. J. Vopni, féhirðir
Séra Friðrik Hallgríntsson, skrifari
Séra K. K. Ólafsson, varaforseti
Séra Jöhann Bjarnason, vararitari
Jón J. Bílbfell, varaféhirðir.
Viðtökur þar syðra segja bréf að
hafi verið frábærlega góðar og gest-
unum látið liöa vel.
Allmikið hafði rignt i Minnesota,
en þó ekki til ksemda, þvi þurt var
orðið og j)örf á í'egni.
Einkennileg aðferð.
Eins og kunnugt er og frá hefir
v’erið skýrð í Lögbergi komst Galt
dómari að þeirri niðurstöðu í rann-
sókn sinni að Róbert Rogers væri
sannur að sök um stórkostlegan fjár-
drátt og samsæri í sambandi við bygg-
ingu búnaðarskólans i Manítoba, þeg-
ar hann var hér verkamálaráðherra.
Galt dómari, sem skipaður liafði ver-
ið til þess að rannsaka þetta mál,
stefndi Rogers fyrir sig, en hann hélt
ósvífna skammarræðu yfir dómaran-
um í stað þess að mæta og koma
fram kurteislega eins og löghlýðnum
borgara sæmdi. Þegar svo Galt dóm-
ari lýsir jyvl yfir að hann hafi fundið
Rogers sekan um stórglæp, sýndist
það liggja beint við að Rogers sjálfur
heimtaði að niálið yrði rannsakað af
dómstólum og hann annaðhvort fúnd-
inn sekur eða sýkn. En hann tekur
aðra leið. Hann krefst af Borden að
hann skipi konunglega rannsóknar-
nefnd til þess að rannsaka það sem
Galt hafði sagt og jtessu hlýöir Bor-
den. Hann ltefir skipað til jjessa
starfs MacLeod háyfirdómara í New
Brunswick og Louis Tellier fyrver-
andi dómara í Quebec. Sir Vilfred
Laurier lýsti því yfir að þetta væri
niðrandi fyrir dómstólana i Canada.
Þegar rannsóknardómari eins og Galt
var hér eða rannsóknarnefnd hefir
fundið einhyern sekan þá er venjan
sú að hinum ákærða sé stefnt fyrir
rétt og utn j)að sé þar dæmt hvort svo
miklar séu ástæður fyrir kærunni að
sakamálsrannsókn skuli hafin. Þann-
ig var farið með Kelly-málin og ráð-
herramálin í Manítoba. Þessi aðferð
er þvi vægast sagt illa viðeigandi og
óvenjuleg.
SAMANBURÐUR
Hér er ofurlítill asmanburður á þvi, hvemig flokkarnir fara að, ])egar
einhver þeirra manna reynist illa. Annar rekur eða hegriir fyrir yfirsjónir,
hinn verðlaunar glæpi með trúnaðarstöðum og virðingum.
L,, .. Framsóknarflokkurinn
1. H. C. Pierce framsóknarþing-
maður frá Wadena, dæmdur í 18
mánaða fangelsi og $500 sekt, eða
6 mánaða fangelsi. í viðbót, fvrir
mútur.
2. 9. H. Devlin framsóknarþing.
maður frá Kinistino, dæmdur i
þriggja ára fangelsi fyrir svik.
3. C. W. Cowthorpe, framsóknar-
þingmaður frá Biggar, rekinn frá
þingmensku fyrir þátttöku i mútum.
4. S. R. Moore, framsóknar]>ing-
maður frá Pinto Creek, rekinn úr
flokknum fyrir þátttöku í fjárdrætti.
5. J. A. Sheppard, framsóknar-
þingmaður og þingstjóri, látinn fara
af þingi og neitað um vernd flokks-
ins fvrir grun um fjárdrátt.
6. Job Brown, skrifari veganefnd-
arinnar í Saskatchewan, dæmdur i sjö
ára fangelsi fvrir skjalafölsun og
svik.
7. Robert Godfrey, umsjónarmaður
vega, dæmdur í 18 mánaða fangelsi
fyrir svik.
8. John Bettin, umsjónarmaður
vega, dæmdur í sqx mánaða fangelsi
fyrir svik.
9. Arthur Sirhpson, bókhaldari
veganefndarinnar, rekinn frá stöðu
sinni fyrir þátttöku í svikum.
10.—Clayton Peterson, framsóknar-
flokksmaður, fundinn sekur um mein-
særi og rekinn úr flokknum fyrir.
11. C. A. Rosen, framsóknarflokks
fylgjandi, fundinn sekur um að
hindra vitni frá framburði og rekinn
úr stöðu fyrir það.
12. A. J. McPherson, framsóknar-
flokks fylgjandi, rekinn úr stööu
sinni fyrir það að hylma yfir með
svikum.
Aftnrhaldsflokkurirn
1. F. Pickersgill póstmeistari og
starfsmaður afturhaldsflokksins ját-
aði að hafa stolið að minsta kosti
$1,700 úr póstinum. Fékk góða stöðu
fvrir.
2. Frederick Haultain aðalleiðtogi
afturhaldsflokkcins í Saskatchewan
sekur um einhver mestu pólitisk svik,
sem dæmi séu til. Verðlaunaður með
hávfirdómarastöðu í Saskatcehwan.
3. D. E. Sprague, einn aðalstarfs-
maður afturhaldsflokksins, uppvis
samkvæmt dómara úrskurði um fjár-
drátt, sem nam tugum ])úsunda. —
Verðlaunaður með góðri stöðu.
4. Thontas Kelly, marguppvís að
stórþjófnaði og fjárdrætti, hjálpað til
að strjúka og varinn á allan hátt af
afturhaldsliðinu.
5. Richard McBride. alræmdur
fjárdráttarmaður í B. C., verðlaun-
aður nieð $15,000 árslauna stöðu.
6. Robert Rcgers, uppvís að gífttr-
legasta fjárdrætti, samkvæmt dómara
úrskurði; verðlaunaður með ráð-
herrastöðu í Ottawa og skemtiferð
til Bretakonungs.
7. William J. Bowser, annar að-
alleiðtogi afturhaldsins framdi
$80,000 fjárdrátt i sambandi við
Kitsilano landið og fékk að launum
hæstu stöðu, sem flokkurinn átti til.
8. Sam Hughes, frarndi flestar
mögulegar fjárdráttar brellur, tók t.
d. $100,000 úr fjárhirzlu rikisins og
gaf skrifstofustúlku sinni i vináttu
skyni fyrir utan alt annað og honum
er launað með ráðherrastööu.
9. John Wesiey Allison, einn aða!
trúnaðarmaður hermálaráðherrans í
afturhaldsstjórninni, stal i eitt skifti
$1,000,000 í félagi við þrjá aðra og
var stórkostlega hrósað af aftur-
haldsmönnum eftir að það sannaðist.
Engin hegning.
10. J. K. F/emming, forsætlsráð-
herra og leiðtogi afturhaldsmanna
var fundinn sekur um fjárdrátt svo
hundruðum þústinda dollara nam, og
afturhaldsflokkurinn útnefndi hann
til sambandsþings í launaskyni.
11. W. H. Price, skrifari aftur-
haldsklúbbsins framdi stórkostlegan
fjárdrátt í sambandi við kolakaup, og
fékk að launum góða stöðu.
12. Foster, einn af stórfiskum aft-
urhaldsflokksins, tók $72,000 af fólks-
nis fé og er heiðraður og virtur enn
þann dag í dag af flokki sínum.