Lögberg - 27.12.1917, Síða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 27. DESEMBER 1917

<||
Gefið út hvern Fimtudag af The C»l- umbia Prest, Ltd.,(Cor. William Ave. & Sherbrook Str., Winnipeg, Man. TALSIMI: GARRY 416 og 417
Jón J. Bíldfell, Editor J. J. Vopni, Business Manager
Utanáskrift til blaðsins: THE QOLUtyBMV PRES8, Ltd., Box 3172, Winnipeg, IRan. Utanáakrift ritstjórans: EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipog, R|an.
VERÐ BLAÐSINS: $2.00 um áriC.
||

Það má ekki gleymast.
Skuld sú, er vér stundum í við þá íslenzku
menn, sem á vígvellinum, með karlmensku og
drengskap, verja rétt vom og frelsi, og með lifi
sínu innsigla þá hugsjón feðra vorra, að >að sé
betra að falla með sóma, en lifa með skömm, er
ósegjanlega mikil.
Aldrei getum vér bætt þeim mönnum, þá miklu
fórn, sem þeir nú færa frelsis og manndóms hug-
sjónum vorum. Aldrei getum vér fylt sætin, sem
auð eru orðin, né heldur þau, sem auð verða. En
vér getum og eigum að gjöra það sem í voru valdi
stendur tii þess, að aðstoða þessa landa vora, og
halda sóma þéirra á lofti hjá þjóð vorri, og öðrum
þjóðum. Árið 1916 kom út skýrsla um tölu þeirra
manna af hinum ýmsu þjóðflokkum, sem þá voru
famir í stríðið, og eftir því, sem vér bezt munum,
þá voru það að eins 27 fslendingar, sem þar voru
taldir í Canada hemum, en oss vitanlega voru þá
farair í stríðið frá 6—700 menn af íslenzku bergi
brotnir. Ástæðuraar, sem að þessum misskilningi
liggja eru skiljanlegar. Margt af þeim mönnum,
sem í stríðið hafa farið eru fæddir hér í landi, og
hafa skrifast inn, sem canadiskir, en ekki sem ís-
lendingar, og dettur oss sist í hug að halda, að
með því hafi hermenn vorir meint á nokkum hátt
að lítilsvirða íslenzkt þjóðemi, finst í rauninni svo
undur eðlilegt að þeir telji sig tilheyra landinu,
sem þeir eru að berjast fyrir. og eru fæddir í. En
á hinn bóginn vildurn vér benda á, að þessi afstaða
getur orðið misskilin. Sá tími hlýtur að koma, að
saga þessa voða ófriðar verður skrásett, og þar
bent á hvað hinar ýmsu þjóðir eða þjóðarbrot,
lögðu fram til þess að halda á lofti heiðri og sóma
þjóða sinna — hvað þær lögðu á sig til þess að
menning og réttlæti yrði ekki fótum troðið. Hvað
hin ýmsu þjóðarbrot í þessu landi gjörðu þegar
þeirra nýja fósturland var í dauðans hættu, og þá
eftir skýrslunum að dæma, voru þeir aðeins 27 fs-
lendingamir, sem manndáð höfðu til þess að draga
sverð úr slíðrum og berjast.
Vér þurfum að fá nákvæma og nákvæmlega
rétta skýrslu yfir alla íslenzka menn, sem í stríðið
hafa farið.
Og til þess eru að eins tvær aðferðir. önnur
sú, að fá menn til þess að fara yfir nafnaskrá allra
hermanna, sem hafa innritast í Canada herinn, og
tína úr íslenzku nöfnin, og er það miklum ervið-
leikum bundið. Fyrst og fremst hefði það mikinn
kostnað í för með sér, í öðrulagi, er svo ervitt að
átta sig á sumium nöfnunum sökum þess hve óís-
lenzk þau eru, að sú aðferð mundi ervið, þó hún
sé aldeilis ekki ókleyf.
Hin er sú, að í hverri einustu íslenzkri bygð
taki einhver skýr maður sér fyrir hendur að safna
nöfnum allra þeirra íslendinga, sem úr því bygð-
arlagi hafa farið, og þarf á þeirri skýrslu að vera
fult nafn mannanna, aldur, heimilisfang áður en
þeir fóru í stríðið, og hvenær þeir innrituðust og
í hvaða herdeild. petta virðist beinasti vegurinn
og líka sá auðveldasti; ef það er gjört strax.
Eins þyrfti að halda nákvæma skrá yfir alla þá
sem falla, og væri auðveldast að gjöra það á sama
hátt.
Rétt er hér að minnast þess með þakklæti,
sem Jóns Sigurðssonar félagið hefir gjört í þessa
átt, það hefir að því er vér bezt vitum safnað nöfn-
um margra íslenzkra hermanna; þó munu þau ekki
fleiri en um 5—600, en tala þeirra, sem farið hafa
er víst mikið hærri. Félag þetta hefir lagt mikið
verk í að tína nöfn þessi saman úr dagblöðum hing-
að og þangað að, án þess að nokkuð fast fyrirkomu-
lag — líkt og vér höfum hér bent á, ætti sér stað.
Ef nú menn í öllum íslenzkum byggðarlögum bæði
í Bandaríkjunum og Canada vildu verða við þess-
ari bendingu vorri, erum vér þess fullvissir að
Jóns Sigurðssonar félagið mundi vera viljugt að
taka á móti öllum slíkum skýrslum, og færa þær í
eina heild. þessu þarf svo að halda við þar til
stríðinu er lokið, og með því móti, og með því einu
getum vér eignast gögn, sem á er hægt að byggja
í sambandi við íslenzka hermenn, sem í stríðið
hafa farið.
“Lögberg” skorar á menn að hefjast handa í
þessu efni og það strax, áður en að svo fymist yfir,
að verkið verði ervitt eða ókleyft.
Kosninga iúrslitin.
pau eru nú orðin lýðum Ijós, og eins og kunn-
ugt er, hefir samsteypu-stjórnin unnið mikinn sig-
ur. ö 11 vestur fylkin ásamt Ontario fóru nálega
einhliða stjórainni í vil. Frá byrjun mátti búast
við því að sambandsstjórain mundi vinna, þvi til
þess bar sérstaklega tvent. Fyrst kosningalög,
sem voru svo einhliða, og stjóminni I vil að naum-
ast var við því að búast, að nokkur andstæðinga-
flokkur gæti unnið. í öðru lagi var af öllum þorra
fólks, svo skilið, að kosningarnar snerust eingöngu
um það, hvort Canada ætti að halda áfram þátt-
töku sinni í stríðinu eða ekki. J?eirri spumingu
hefir nú Canada þjóðin svarað svo skýlaust og á-
kveðið, að um afstöðu hennar í því sambandi verð-
ur ekki deilt. Vér höfum áður haldið því fram hér
í blaðinu að Sir Wilfrid Laurier hafi verið, og sé
eins einlægur í því að vilja halda áfram að veita
sambandþjóðum vorum í stríðinu allan þann styrk,
sem Canada gæti, að eins, vildi hann eins og kunn-
ugt er, fara öðru vísi að — vildi engin herskyldu-
lög — vildi undir sjálfboðaliðs fyrirkomulaginu fá
alla þá menn, sem unt var, og hafði trú á því að
það mundi takast, en að fólkið sjálft skyldi ráða
því með atkvæðagreiðslu hvort herskylda yrði inn-
leidd eða ekki. Eins og tekið hefir verið fram,
hefir nú fólkið í Canada svarað. — Vér viljum að
þátttaka vor í stríðinu haldi áfram, og það uppi-
haldslaust — og til þess að það sé hægt þurfum
vér herskyldu — vér höfum sent fjölda af okkar
beztu mönnum í stríðið, og vér skulum senda
alla hina ef á þarf að halda til þess að vinna þetta
stríð, — að vinna stríðið er okkar fyrsta og síðasta
skylda. — Vér skulum í bili gleyma öllum flokka-
ríg, öllum yfirsjónum, og misgjörðum Borden-
stjóraarinnar. — Vér skulum sýna öllum heimi að
við séum menn til þess að fresta dómsorði, þó rétt-
látt sé, þar til hinni æðstu skyldu vorri við menn-
ing og manndóm liðins og yfirstandandi tíma er
fullnægt.
Með allmikilli beiskju var sótt og varist í
þessum kosningarbardaga, og er það skiljanlegt,
því bæði eru tilfinningar manna nú á þessum tím-
um næmari, og opnari fyrir öllum áhrifum, en
vanalega gjörist og spursmálið, sem fyrir lá, og
um var barist, herskyldan, svo undur vel fall-
ið til þess að auka og örfa og jafnvel hleypa
í bál þeim tilfinningum, og satt að segja fanst oss,
eigi alllítið vera gjört að því í þessum kosninga-
bardaga.
All-mikið hefir um það heyrst frá hlið þéirra,
sem undir urðu í kosningunum, eða réttara sagt
frá einstaklingum, sem mótsnúnir voru flokki
þeim, er sigurinn vann, að þjóðarviljinn hafi
aldeilis ekki komið fram við þessar kosningar, að
með hinum óréttátu kosningalögum hafi ráðunum
verið svift af fólkinu, og hinn sanni og óþvingaði
þjóðarvilji því ekki fengið að njóta sín. — Sumir
fara svo langt að segja opinberlega að kosningun-
um hafi verið stolið. Slíkt er þó hvorki drengilega
né heldur hyggilega mælt, þó jafnvel að þessir
menn hefðu eitthvað fyrir sér, þó að á þjóðarvilj-
an hafi verið lagðar hömlur með þessum kosning-
lögum, þá hefði sá partur þjóðarinnar, sem her-
skyldulögunum var mótfallinn, átt að sína sig
sterkari, en raun varð á, ef hann hefði verið til,
eins og sjá má af austurfylkjunum, þar sem at-
kvæðin skiftust, eða féllu Laurier í vil. J?að eina,
sem líberalar geta gert í þessu sambandi er að
viðurkenna að þeir hafi tapað, og það fyrir þjóðar-
viljanum, og beygja sig fyrir þeim dómstól.
J?essi sambands-stjóm, sem nú er kosin með
45 manna meiri hluta eins og nú standa sakir, vex
að líkindum að nokkrum mun, þegar hermanna
atkvæðin eru talin. En í þessu sambandi er rétt
að benda á, að 44 af fylgjendum stjómarinnar á
þingi eru menn, úr frjálslynda flokknum, en sem
sóttu nú um þingmensku, og unnu undir merkjum
samsteypustjóraarinnar, svo með þeim, og fylgis-
mönnum Lauriers, eru frjálshugsandi menn í
meiri hluta í neðri málstofunni, og hefir maður
því fylstu ástæðu til þess að vonast eftir áhrifum
frá þeim til bóta og í frelsisáttina, því enginn mað-
ur með heilbrigða skynsemi, getur látið sér detta
í hug að þeir menn úr frjálslynda flokknum, sem
studdu samsteypu-stjómina við þessar kosningar
hafi svikið sínar fyrri hugsjónir, og alt í einu í-
klæðst öðrum, gjörólíkum þeim, sem þeir áður börð
ust fyrir. Slíkt væri með öílu óhugsanlegt, og óeðli-
legt. Hitt liggur nær að halda, að undir kringum- *
stæðunum, hafi þeir í allri einlægni litið svo á, að
þetta væri það eina rétta fyrir land og lýð, og frels-
ishugsjónir síns eigin flokks. En hvernig sem
öllu þessu kann að vera varið, — sem tíminn einn
leiðir í ljós, þá er eitt víst, og það er, að oss íslend-
(ingum ber, hvaða pólitískum flokki sem vér til-
heyrum, og hveraig svo sem vér kunnum að hafa
litið á þessar kosningar og hveraig svo sem oss
kann að hafa fallið úrslitin, að láta falla niður alla
misklíð innbyrðis, og taka saman höndum og leggja
fram krafta vora óskifta til stuðnings þessari ný-
kosnu stjórn, í öllu því, sem hún gjörir vel. Vér
megum aldrei gleyma því, og síst nú, að sundraðir
föllum vér. Vér erum ekki að fara fram á það við
neinn mann, að hann breyti sannfæringu sinni,
þvert á móti, vér virðum hvem þann, sem stendur
við hana eins og góðum dreng sæmir. Vér erum
ekki að fara fram á að fslendingar láti allan skoð-
anamun niðurfalla, heldur hitt að þeir láti hið
minna þoka fyrir hinu meira — láti sinn eigin
sóma, sóma þessarar þjóðar og sóma íslands sitja
í fyrirrúmi fyrir öllu öðru, að minsta kosti þar til
stríðinu er lokið. Gleymum vorum ágreiningsmál-
um — munum að pjóðverjar eru fyrir dyrum —
þá sem bregðast trausti voru heima fyrir, get-
um við tekið til bæna síðar.
I þokunni.
pegar eg las grein ritstjóra “Heimskringlu”,
með fyrirsögninni: “Afstaða Lauriers”, hélt eg
að þar væri vísvitandi hailað réttu máli. En nú
er eg farin að halda að þetta hafi ekki verið ásetn-
ingssynd heldur skilningsleysi, og er naumast rétt
að ásaka menn fyrir það, sem þeir geta ekki að-
gjört. — Sjálfur vil eg ekki gjöra neinum manni
rangt vísvitandi, og þá ekki heldur ritstjóra
“Heimskringlu”. En þessi siðari villa ritstjórans,
sem út kom í “Heimskringlu” 20. des. og sem er
argari hinni fyrri, sýnir berlega að hann hefir að
mestu misskilið grein mína og tilgang minn
með henni, og meira, hann leggur mér orð í munn,
sem eg hefi aldrei sagt, og tileinkar mér hugsanir,
sem mér hafa aldrei til hugar komið, svo sem þess-
ar: “Til dæmis segir hann skoðanamun manna
nú á dögum orsakast af ódrengskap vissra manna
í mannfélaginu, af því surnir séu annara skoðana
en hann, kvað Sir Wilfrid Laurier snertir, lætur
hann vera sönnun þess, að þeir menn séu ódrengir”
Slikt hefi eg aldrei sagt. J?að sem eg sagði, og segi
enn, er að Snorri Sturluson hefði ekki kallað þá
menn “vaska og batnandi”, sem vísvitandi, eða af
ásettu ráði hölluðu réttu máli. Misklíðin milli
mín og ritstjóra “Heimskringlu”, kemur aldeilis
ekki til af því, að hann sé á annari skoðun í stjórn-
málum heldur en eg, því til þess hefir hann hinn
fylsta rétt. Heldur af því, að í þetta umrædda
sinn að minsta kosti, fór hann óráðvandlega
með sína skoðun, og til þess hefir hann engan rétt. '
Enda hefir maðurinn auðsjáanlega fundið til þess
sjálfur, því í grein sinni í síðustu “Heimskringlu”,
kemst hann þannig að orði: “pað er æfinlega eitt-
hvað bjart og aðlaðandi við sannan drengskap, og
eitthvað myrkt og fráhrindandi við hvern ódreng-
skap. petta veit Jón J. Bildfell, er hann semur
greinina ofannefndu og finst honum því mesta
snjallræði að koma mönnum í skilning um hinn
mikla drengskap Lauriers, með því að benda þeim
á ódrengskap sumra annara”. Mér þykir þessi
yfirlýsing frá ritstjóranum, um það, að ódreng-
skapur frá hans hendi hafi átt sér stað, í sam-
bandi við hina áminstu grein þakklætisverð, því
hún lýsir óspiltu hjarta. — En af hverju honum er
svo ant um að kæfa þá tilfinningu í moldviðri því,
sem hann lætur út frá sér ganga, í þessu sam-
bandi, í síðasta blaði sínu, er mér óskiljanlegt.
J. J. B.
Kveðjuorð.
íslendingar; lesendur Lögbergs!
Eins og þér eflaust hafið veitt eftirtekt, hef-
ir nafn mitt sem ritstjóra ekki verið í blaðinu í
nokkrar vikur að undanförau.
Ástæðan var upphaflega sú að eg fékk frí frá
blaðinu meðan kosningabaráttan stóð yfir, til þess
að geta gefið mig við ferðum og ræðuhöldum.
pegar Bordenstjórain var komin aftur til
valda, héldu stjómendur blaðsins tafarlaust fund
og sögðu mér upp atvinnu. . Gerði eg mér
fulla grein fyrir því í upphafi, að afstaða mín í
stjómmálunum gæti bakað mér atvinnumissi; en
sannfæring mín var mér meira virði en staða.
Eg hefi verið ritstjóri Lögbergs nálega þrjú
ár, og “Sólskins” meira en tvö ár, og hefir blaðið
notið almennari vinsælda og meiri útbreiðslu undir
minni stjóm, en nokkru sinni áður, eftir því, sem
mér er bezt kunnugt. Kaupendum blaðsins hefir
fjölgað afarmikið, og áhrif þess má greinilega sjá
á síðustu kosningum, því þá voru íslendingar svo
að segja alstaðar eindregið á móti Bordenstjóm-
inni og með þeirri stefnu, sem Lögberg hefir
haldið fram.
Fyrir þær vinsældir, sem eg hefi notið, þakka
eg að skilnaði viðskiftamönnum blaðsins.
Sökum þess að eg hefi verið aleinn við Lög-
berg, en altaf tveir áður, fer það að líkum, að blað-
ið hafi ekki verið eins vandað og ella; þó vænti eg
Jæss að mér hafi tekist að vinna nokkurt gagn
með iheilbrigðisgreinum þeim, sem blaðið hefir
flutt, og með Sólskini.
Ekki get eg endað þessi kveðjuorð, án þess
að þakka ráðsmanni blaðsins, herra J. J. Vopna,
fyrir þá góðu samvinnu, sem æfinlega átti sér
stað milli okkar; og sama get eg sagt um suma
aðra stjómendur blaðsins, að ógleymdri þeirri
vináttu, sem eg átti að mæta hjá öllu starfsfólki
félagsins.
J?eim sem telja þörf á nýju blaði, frjálslyndu,
skal eg skýra frá því, að eg hefi þegar bundist
samtökum við marga góða menn og áhrifamikla í
því skyni. Verði undirtektir góðar, kemur blaðið
út skömmu eftir nýárið; verður það eins vandað
og tök gefast og með því alþýðlegt unglingablað.
Með hugheilum nýjársóskum.
Sig. JÚI. Jóhannesson.
Athugasemd.
Við ofanritaða grein frá Dr. S. J. Jóhannessyni
höfum vér litlu að bæta. Eins og hún ber með sér,
og sumum var áður kunnugt, hefir hann nú látið
af ritstjóm Lögbergs og er byrjaður að undirbúa
útkomu nýs blaðs. Ástæðan fyrir því, að hann
hefir farið frá blaðinu Lögberg, og tekið sér þessa
nýju blaða útgáfu fyrir hendur er sú, eins og hann
sjálfur segir, að hann gat ekki, sannfæringar
sinnar vegna, haldið áfram ritstjóminni. Blaðið
Lögberg hefir frá upphafi verið flokksblað; hefir
frá upphafi fylgt frjálslynda flokknum að málum,
ein sog öllum er kunnugt, og þeim hugsjónum held-
ur blaðið eindregið fram í komandi tíð. En það
eru til þau atvik í sögu þjóðanna, eins og þau eru
til í lífi einstaklinganna, að skyldan krefst þess, að
flokkadráttur sé látinn falla niður, en menn með
heilum huga taki höndum saman, og beiti öllu
sínu afli til þess, að ná settu takmarki — og ekki
síst þegar um framtíðar frelsi og líf er að ræða.
Nú eru líka eyktamörk í sögu þessarar þjóðar.
Vér segjum ekki að vér séum allskostar á-
nægðir með J>essi kosninga úrslit. Vér viður-
kennum að hafa beðið ósigur, og ihonum viljum
vér taka með stillingu og tilliti til þeirra kringum-
stæða, sem nú eru. í fyrsta lagi er það, að fjöldi
af áhrifamestu og viðurkendustu mönnum frjáls-
lynda flokksins í Canada, létu öll flokksmál niður
falla, og verður því síður en svo með sanni sagt,
að það hafi verið frjálslyndi flokkurinn í heild
sinni, sem barðist og beið ósigur. f öðru lagi lít-
um vér svo á að sundur-lyndi innbyrðis vor á með-
al, bæði í stjómmálum og öllum öðrum málum, sé
háskalegt eins og nú standa sakir. Eina viturlega
ráðið verður að taka með jafnaðargeði því, sem
orðið er, og styðja þessa stjóra í öUu því, sem hún
gerir vel. J?ó á hinn bóginn að vér munum hlífð-
arlaust benda á yfirsjónir hennar og galla.
Og það er þessi stefna sem hefir skilið stjóm-
arnefnd Lögbergs og Dr. Sig. Júl. Jóhannesson,
ásamt yfirlýsing frá honum sjálfum, þess efnis
að ef samsteypustjómin sigraði við þessar kosn-
ingar, þá yrði með öllu ómögulegt fyrir sig að
halda áfram ritstjórn Lögbergs.
Stefnu vora í hermálunum og öðrum málum
leggjum vér svo undir dóm lesendanna og væntum
trausts þeirra, og stuðnings henni til fulltingis.
| THE DOMINION BANK !
\
i
STOFNSETTUR 1871
HöfuðstóU borgaður og varasjoour . . $13.000,000
Allar eignlr...................... $87.000,000
Bankastörf öll fllótt og samvlzkusamlega af hendi leyst. Dg
áherzla lögð á aS gera skiftavinum sem þægilegust viCskiftin.
Sparisjóðsdeild.
Vextir borgaðir ei5a þeim bætt við innstæöur frá $1.00 eöa meira.
tvisvar á ári—30. Júni og 31. Desember. 384
Notre Dame Branch—W. M. HAMIl/TON, Manager.
Selkirk Branch—F. J. MANNING, Manager.

NORTHERN CROWN BANK
Höfuðstóll löggiltur $6,000,000 HöfuÖstólI greiddur $ 1,431,200
Varasjóðu.......$ 848,554
formaður - -- -- -- -- Capt- WM. BOBIN SON
Vice-President - JAS. H. ASHDOWN
Sir D. C. CAMERON, K.C.M.G. W. R. BAWIiF
E. F. HUTCHINGS, A. McTAVISH CAMPBEDD, JOHN 8TOVBSL
Allskonar bankastörf afgrreidd. Vér byrjum relkninga vlö elnBtakllnga
eöa féiög og sanngjarnlr skilmálar veittir. Avlsan'ir seldar til hvaöa
staöar sem er á Islandi. Sérstakur gaumnr gefinn sparirjóöslnnlögum,
sem byrja má meö 1 dollar. Rentur lagöar viC & hverjum 6 mánuCum.
T- E. THORSTEINSSON, Ráðsmaður
Co William Ave. og Sherbroofee St„ - Winnipeg, Man.
5S5

Sendið hermönnunum yðar fallega mynd í jólagjöf.
Það er til mynda- smiður í borginni yðar ::::::: w. w. ROBSON 490 Main St. 1
^ ■■ ■■ . ■■ ~
Minningarrit
um séra Jón Bjarnason, dr. theol.
er nú komið út. Er það gefið út
af Hinu Evangiliska lúterska
kirkjufélagi fslendinga í Vestur-
heimi. Margir hsfa hlakkað til
útkomu þessa rits og beðið þess
með óþreyju; þess ánægjulegra
er að það kemur þannig úr garði
gjört, bæði að efni og ytri frá-
gangi, að hver bókavinur hlýtur
að hafa ánægju af því að bæta
því við bókasafn sitt.
petta rit sýnir þeim, er les,
mynd af miklum og ágætum
manni, er beztu starfsárum æfi
sinnar varði til þess af heilum
hug, að auðga andlegt líf Vestur-
fslendinga og beina því á heil-
næmar brautir. Hvert sem menn
voru honum samdóma eða ekki,
viðurkendu allir sanngjamir
mefin að hann væri mikilmenni,
sannur maður og sannur íslend-
ingur. Og þeim, sem kyntust
honum vel og voru í verki með
honum, var hann einkar kær
vinur, sem þeir elskuðu og virtu,
bæði vegna hinna frábæru hæfi-
leika hans, og ekki síður vegna
þeirrar ástúðar og trygðar, sem
hann átti í svo ríkum mæli. J?að
er þvi í alla staði eðlilegt, að
kristnir Vestur-fslendingar taki
fegins hendi minningarritinu um
manninn, sem var um heilan
mannsaldur foringi þeirra og í
mörgum greinum “höfði hærri
en allur lýður”.
í minningarritinu er fyrst á-
grip af æfisögu séra Jóns Bjama-
sonar í þrem þáttum. Fyrsti
þátturinn er eftir séra Runólf
Marteinsson, fósturson hans og
forstöðumann þess skóla, er ber
nafns hans. Sá þáttur nefnist
“Fram að hádegi” og segir frá
35 æfiárunum fyrstu, — foreldr-
um hans og æskuárunum í föður-
garði, námsárunum í latínuskóla
og prestaskóla, prestskapar ár-
unum fyrstu, kvonfangi og
kensluárunum í Reykjavík, ferð-
inni vestur um haf og kenslu-
3törfum og blaðamensku meðal
Norðmainna í Band^ríkjunum,
og loks prestskaparárunum í
Nýja fslandi. — Annar þáttur-
inn er eftir hr. Sigurbjöm Sig-
urjónsson prentara í Winnipeg.
Segir hann frá dvöl séra Jóns og
starfi á Seyðisfirði á árunum
J880—1884. — Og þriðji Jráttur-
inn er eftir hr. W. H. Paulson,
þingmann í Leslie, Sask., er segir
frá prestskaparárunum í Winni-
peg 1884—1914.
pá eru þrjár ritgerðir um séra
Jón sem leiðtoga, predikara og
rithöfund, eftir þá séra Bjöm
B. Jónsson, séra Guttorm Gutt-
ormsson og séra H. J. Leo. J?ess-
ar ritgerðir eru, eins og æfisögu-
þættimir, mjög vel ritaðar og
skemtilegar aflestrar. f þeim
kemur fram glöggur skilningur
á manninum, sem um er ritað,
og starfi hans, og margt er þar
prýðilega vel sagt. Benda mætti
til dæmis á hina snildarlegu lýs-
ingu á séra Jóni í upphafi rit-
gerðar séra Bjöms, eða það
hvemig séra Guttormur lýsir
sannleiksást hans á bls. 100—
101; en það er ervitt að benda á
einstök atriði í þessari ritgerð,
er taki öðrum fram, því hún er
öll ágæt og höfundinum til stór-
mikils sóma, og mun vekja marg-
ar ljúfar endurminningar hjá
þeim, er áttu því láni að fagna,
að hlýða að staðaldri á kristin-
dómsprédikanir séra Jóns.
í þriðja aðal-kafla bókarinnar
eru “Endurminningar og um-
mæli” eftir þá hr. Jóhann Briem
séra Matthías Jochumson, Eirík
prófessor Briem, pórhall biskup
Bjamarson og Jón landskjala-
vörð J?orkelsson.
Og loks eru minningarljóð eft-
ir séra Jónas A. Sigurðsson,
Valdimar biskup Briem og séra
Matthías Jochumson.
Vel hefði farið á því, að ítar-
legar hefði verið sagt frá heimil-
islífi séra Jóns í ritinu. Heimili
hans í Winnipeg var sannkallað
fyrirmyndarheimili og þaðan
geyma margir góðar og ánægju-
legar endurminningar; því þau
hjónin lögðu mikla alúð við það.
að láta gestum sínum líða sem
bezt og gjöra þeim alt til ánægju
er í þeirra valdi stóð. Heimili
þeirra var fyrsta húsið sem eg
kom í þegar eg kom fyrst til
Winnipeg fyrir rúmum 14 árum,
og aldrei gleymi eg því, hve ást-
úðlega þau tóku okkur langferða-
fólkinu og hve vel okkur leið hjá
þeim bæði þá og oft síðar. Og
þeim sem þar voru kunnugir,
var það bezt ljóst, hve ómetan-
legur stuðningur frú Lára var
manni sínum í öllu starfi hans
og stríði.
Ytri frágangur ritsins er hinn
prýðilegasti í alla staði, pappír-
inn ágætur og letrið fallegt; í
kring um hverja blaðsíðu er
smekkleg umgjörð. f því era
margar myndir af séra Jóni og
konu hans á ýmsum aldri; enn-
fremur af húsi þeirra í Winni-
peg, kirkju Fyrsta lúterska safn-
aðar, og minnisvarðanum á leiði
séra Jóns. Er óhætt ,að segja
að þetta rit er að öllum frágangi
eitt hið allra vandaðasta er út
hefir verið gefið á íslenzku hér
vestan hafs. J?að er Prentað hjá
Columbia Press í Winnipeg.
Hvergi er þess getið í ritinu.
hverjir fyrir útgáfunni hafa
staðið. En það eru þeir: Séra
Bjöm B. Jónsson, séra R. Mar-
teinsson, séra N. S. Thorláksson,
J. J. Vopni og H. S. Bardal; voru
þeir til þess kjömir á kirkjuþingi
á Girnli 1914. Eiga þeir þakkir
skilið fyrir þá miklu alúð er þeir
hafa lagt við þetta verk.
Baldur, Man., 8. des. 1917
F. Hallgrímsson^
Leiðrétting.
Upphafið að grein séra Björns
B. Jónssonar “pjóðrækni”, sem
birtist í síðasta eintaki Lögbergs,
ruglaðist því miður hrapalega í
pressunni og gerbreyttist að efni.
— pessu er höfundur greinar-
innar og lesendur blaðsins vin-
samlegast beðnir velvirðingar á..
Upphafsorðin eru á J?essa leiðr
“Svo er talið, að fimti hver
fulltíða fslenzkur karlmaður í
Canada sé nú í herþjónustu.
Langflest íslenzk heimili eiga
eitt eða fleiri sæti auð við jóla-
borðið í ár. Sum þeirra verða
vonandi aftur setin, þegar stríð-
inu linnir; sum þeirra verða
ávalt auð”.