Lögberg - 22.08.1918, Page 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. ÁGÚST 1918

Lohengrin.
Nú fór heldur að fara um lafði Ortrud, hún
vissi að hvíti svanurinn, sem sfit við bakkann, var
engin annar en Gottfreð, og hún vissi líka að ridd-
arinn, sem ætlaði að fara að berjast við Telramund
var ekki dauðlegur maður. En nú varð að skríða
til skara, svo að stríðsvöllur var útmældur, og
riddararnir sóttu hver að öðrum. Elsa kraup á
kné hjá konungi ng Ortrud stóð þar hjá henni með
vfirlætissvip, en var þó hugsjúk yfir því hvernig
að fara mundi, og var það ekki að ástæðulausu, því
ríddararnir höfðu ekki skipst nema fáum höggum
á, þegar ókunni riddarinn sló sverðið úr hendi
Telramundar og hann lá hjálparlaus við fætur
riddarans ókunna.
Riddarinn horfði iitla stund á mótstöðumann
sinn þar sem hann lá, og mælti síðan: “Rístu á
fætur barón Telramund, eg gef þér líf þitt, og eg
vona að þú berir gæfu til þess að fara betur með
það hér eftir, heldur en þú hefir gjört hingað til”.
Og Telramund stóð á fætur, og hafði sig á burt
ásarrg konu sinni Ortrudi.
Okunni riddarinn gékk því næst fj rir konung
og beiddist leyfis að mega taka Elsu sér fvrir konu
og það væru sigurlaun þau er hann kysi sér, og
gaf konungur samþykki sitt til þess. En ókunni
riddarinn hélt máli sínu áfram og mælti: “Það er
eitt skilyrði sem eg set, og sem eg bið þessa göfugu
mær að gefa mér svar upp á, og það er að hún má
aldrei spvrja mig hvaðan eg sé, né heldur hvað eg
lieiti. Ef að hún ekki getur treyst mér og gjört
þetta verða leiðir okkar að skilja, eg verð þá að
fara heim til mín. Viltu lofa mér þessu Elsa? Eg
skal reyna a^ vera þér eftirlátur og góður eigin-
maður”.
Elsa lofaðist til þess að muna eftir því og
halda þetta skilvrði, og þau leiddust lieim í höllina
þar sem farið var að búa undir brúðkaupsveizlu,
og konungurinn lofaðist til að bíða þar til athöfn
þeirri væri lokið.
II.
Til þess að bæta fyrir misgerðirnir sínar, og
óverðskuldaðar aðdróttanir, ásetti fólkið í Ant-
werp sér að giftingardagur Elsu skyldi verða svo
tilkomu mikil að elztu menn bæjarins myndu ekki
eftir neinu slíku.
Riddarinn tígulegi var á hvers manns vörum,
og aðalsmennirnir er steinþögðu þegar að hún stóð
frammi fyrir ko>nunginum, og ákærurnar dundu á
henni, keptust nú hver við annan að hrósa henni
og senda lienni gjafir. Og allir voru fúsir til að
þjóna riddaranum ókunna og heitmey hans hinni
fögru.
Margir voru að brjóta heilann um það, hver
þessi Svans-riddari (því svo var hann kallaður)
væri, og hvaðan að hann mundi að kominn. En
Eftir að hann hafði yfirunnið Telramund, voru
menn of hræddir til þess að forvitnast um uppruna
hans og heimilisfang, héldu að hann mundi kanske
skora sig á hólm.
Það var mikið um dýrðir í Antwerp kveldið
fyrir giftingarda'ginn. Flöggin blöktu yfir flest-
um húsum í bænum, og bönd voru fest milli hús-
anna yfir um göturnar og á þau voru fest alla vega
lit flögg.. Blómstur voru í gluggunum og í boga-
göngum úti og inni og fyltu loftið með ilm.
Á sölutorginu stóðu hlaðar af kössum með
vínflöskum í, og borð voru sett þar víðsvegar, þar
sem veizluréttir skyldu fram bornir daginn eftir,
því allir áttu að eta og drekka og vera glaðir.
Alt um kring sáust flögg, sem á var letrað:
“Lengi lifa Elsa prinsessa og hinn göfugi riddari
hennar”. í miðjum bænurn var autt torg, all-stórt
á því torgi var gosbrunnur, og hjá honum stóð
svanur, sem búinn var til úr hvítum rósum, og um
háls hans hékk keðja, sem gerð var af gullnum
liljum.
Glugginn á hallarherbergi því, sem Elsa svaf
í vissi út að þessu torgi, og hún gekk út að glugg-
anum og sá svaninn — hið gullfallega skjaldar-
merki riddarans, sem hafði barist fyrir hana.
Dagur var að kveldi kominn og skuggar næt-
urinnar breiddu vængi sína vfir bæinn, litla, og
fólkið önnum kafna. Greifahöllin var öll uppljóm-
uð og í gegnum opna gluggana bárust hljómöld-
urnar frá hörpum snillinganna, og liinar fögru og
þýðu söngraddir bárust út um þá, út í kveldkyrð-
ina, titruðu á loftöldunum og dóu, og í gegnum
gluggana gátu þeir er úti voru, séð prúðbúið fólk
ganga fram og aftur um sali hallarinnar.
Nálgt einu horninu á þessu stóra torgi, rétt á
rríóti greifakastalanum, stóð dómkirkjan í Ant-
werp, tignarleg, en þögul, stóð hún þarna við torg-
ið á meðal húsanna, sem nú voru alsett flöggum
og öðru skrauti. Ekkert skraut bar hún að utan,
hurðir og hlerar voru harð læstir. Inni var hún
prýðileg, þar logaði á mörg hundruð kertaljósom,
siikislæður og hin fegurstu blóm skreyttu kirkjuna
að innan, og var hún albúin undir giftingarathöfn-
ina, sem fram átti að fara daginn eftir, og sem
konungurinn sjálfur ætlaði að heiðra með nær-
veru sinni. Á háum steintröppum, sem lágu upp
að framdyrum kirkjunnar sat maður og kona, og
bar skugga á þar sem þau sátu, þau tóku aldrei
augun af gluggunum í þeim parti hallarinnar, sem
herbergi Elsu var í. Þessar persónur voru Telra-
mund og Ortrud. Missætt mikil hafði orðið á milli
þeirra, frá því að Svan-riddarinn hafði yfirunnið
Telranmund og gefið honum líf, og Telramund gat
með engu móti fyrirgefið Ortrud að hún hefði
komið honum til þess að bera ljúgvitni gegn Elsu.
Ortrud var að brjóta heilann um það, hvernig
hún gæti kbmið Telramund til þess að trúa sér til
þess að snúa ósigri upp í sigur, og líka hvernig að
þau gætu ráðið niðurlögum Elsu og riddarans,
sem þau hötuðu.
Þegjandi honfðu þau á gestina kveðja og fara
og síðastur allra kvaddi ókunni riddarinn, og þau
sáu gleðisvipinn á andliti Elsu þegar hún kvaddi
hann.
Með snjóhvíta skykkju yfir sér, og með sverðið
með krosshjöltin hangandi við hlið sér gekk ridd-
arinn frá höllinni, og yfir torgið, og þegar hann
gekk fram hjá gosbrunninum, þar sem svanurinn
sat, mælti hann: ‘‘Vel gerir þú minn trúfasti fugl
lán það er þú óskaðir að eg nyti, er nú nálega í
minni hendi”.
Barón Telramund gat ekki liorft á mótstöðu-
mann sinn, svo hann stóð upp og fór rakleiðis heim
til sín, en Ortrud hreyfði sig ekki.
Eftir dálitla stund opnaði Elsa gluggann á
svefnherbergi sínu og steig út á veggsvalirnar,
sem voru fyrir utan hann, hún hafði farið úr brúð-
arskarti sínu, og klætt sig í hvítan kyrtil, hár henn-
ar, sem var glóbjart, féll laust um herðar hennar,
hún hélt að sér höndum, rendi augunum til him-
ins og söng ástarkvæði með þýðri en hljómfagurri
rödd, og þegar hinir hreinu og hljómþýðu tónar
hennar bárust til eyrna Ortrudar, þar sem hún
sat í myrkrinu, fyltist hjarta hennar öfund og í
huga hennar mynduðust hinar illmannlegustu
fyrirætlanir. Alt í einu rann það upp fyrir henni
hvernig hún gæti eyðilagt þessa fögru og gæfu-
sömu mey og hefnt sín á henni, og komið í veg fyr-
ir að hún og hinn ókunni riddari næðu ríkisráðnm,
en trygt þau sér og manni sínum. Hún stóð á fæt
ur, gekk rakleiðis yfir torgið og staðnæmdist undir
veggsvölunum þar sem Elsa var.
“Elsa, Elsa!” kallaði hún í hálfum hljóðum.
Elsa hætti að syngja, leit fram af veggsvölun-
um og spurði. “Hver er að kalla?”
“Beygðu þig niður, svo eg geti talað við þig”,
mælti Ortrudur. “1 guðanna bænum hlustaðu á
það sem eg hefi að segja”.
Elsu rann til rifja að sjá þessa mikillátu konu
þannig beigða og mælti: ‘ ‘ Þú mátt koma inn, lafði
Ortrud. Eg skal hlusta á það, sem þú hefir að
segja”, og þegar lafði Ortrud kom inn, settist hún
niður þegjandi. Eftir dálitla stund tók Elsa til
máls og mælti: ‘ ‘ Mig langar til að vita hvað kom
þér til að þess að halda að eg væri sek um bróður
morð?”
1 sorgblöndnum róm svaraði Ortrud: “Eg
trúði því sökum þess að fyrir mig bar sýn, kæra
Elsa, sýn, sem eg trúði að væri eins sönn og á-
byggileg og sú, er þú sást er riddarinn birtist þér,
Mér birtust járntöflur, og á þær var letruð með
skýru letri að þú hefðir gjört þetta, og á hvern hátt
Mér kom ekki í hug, að vitran þessi væri frá óvin
mannanna, en nú sé eg það, og kem því til þess að
biðja þig fyrirgefningar, svo eg geti eitt því, sem
eftir er æfi minnar í iðrun og yfirbót”.
Þessi orð Ortrudar höfðu mikil áhrif á Elsu.
Sýn sú, sem fyrir hana bar hafði reynst virkileiki
og gat hún því ekki rengt lafði Ortrud, og hún var
of saklaus og hreinlynd til þess að ætla henni ilt.
Svo hún sagði: “Af öllu mínu hjarta fyrirgef eg
þér, lafði Ortrud, og eg býð þig velkomna að vera
hér hjá mér í nótt og vera viðstadda við giftingar-
athöfn mína á morgun”.
Ortrud virtist vera Elsu mjög þakklát fyrir
vinahót hennar, og þær töluðu saman um gifting-
una og um frækleik riddarans ókunna, þar til dag-
ur ljómaði á lofti. Elsa hafði að vísu ásett sér að
búa sig undir hina hátíðlegu giftingarathöfn með
bæn, en tal Ortrudar um elskhuga hennar, riddar-
ann tígulega, hafði hrifið hana svo, að hún gleymdi
því og sér.
“Segðu mér kæra Elsa”, mælti Ortrudur, “af
því að eg hefi, síðan maðurinn minn var yfirunnin
hvergi verið á mannamótum, hvaðan ókunni ridd-
arinn er, og hvað hann heitir. Eina nafnið, sem
eg hefi heyrt á honum er Svan-riddarinn”, og hún
gaut augunum til Elsu, því hún vissi vel að Elsa
vissi ekkert meira um þetta heldur en hún.
Alvörusvipur færðist yfir andlitið á Elsu, og
hún svaraði: “Eg get ekki svarað spurningum
þínum, lafði Ortrud, riddarinn minn hefir fyrir-
boðið mér að spyrja sig að þessum spurningum,
og eg, sem á honum svo mikið að þakka, hefi
lofað því”.
“Er það ekki undarlegt, að prinsessan Elsa
frá Brabrant, skuli fleygja sér í hendurnar á óþekt
um vegfaranda, guð gefi að hið yfirnáttúrlega
fley og hinn yfirnáttúrlegi fugl, sem dróg það,
hafi komið frá heimkynnum friðarins, og að kom-
andi tíð sýni, að myrkravöldin eigi ekkert skylt
við fyrirbrigði þessi, og villi þér sjónir, éins og
þau gerðu mér. Heldur þú ekki að þú verðir alt
af hrædd um að hann muni hverfa frá þér þegar
minst varir, á sama hátt og hann kom. Þú þekkir
máltækið sem segir, “að sá sem kemur á yfirnátt-
úrlegan hátt, getur og á sama hátt farið”.
Elsa svaraði með nokkurri þykkju: “Mér
dettur ekki slíkt í hug, lafði Ortrud. Eg er allsend
is óhrædd, eg finn ekki til hræðslu, því eg veit að
riddarinn minn er enginn svikari, eg þarf ekki
annað en að líta á hann til að sjá það.
Eftir þetta samtal stóð Ortrud upp kvaddi og
fór. En Elsa sat eftir í þungum þönkum, út af
því, sem hún hafði sagt, og fram í huga hennar
gægðist í fyrsta sinn tortrygnin, rödd freistarans
hvíslaði í eyra henni, því skyldi riddarinn ekki
vilja segja mér nafn sitt? Mér, sem innan stund-
ar á að verða konan hans, og smátt og smátt fór
traustið á riddaranum þverrandi, og hún ásetti sér
að fá að vita nafn hans og hvaðan að hann væri
þegar þau væru gift.
Þegar Ortrud skildi við Elsu fór hún rakleitt
á fund Telramund og sagði honum frá fyrirætlun-
um sínum, en Telramund tók máli hennar stuttlega
því hann var í mjög vondu skapi út af óförum
þeirra beggja.
“Telramund, Telramund! láttu ekki liggja
svona illa á þér”, mælti Ortrud, “hlustaðu á það
sem eg hefi að segja þér, við skulum enn bera sig-
ur úr bítum í viðureign okkar við riddarann og
Elsu”.
Telramund vildi fyrst ekki hlusta á það, sem
Ortrud var að segja honum, en þegar að hann
heyrði að hún hefði verið hjá Elsu um nóttina og
að húVi væri boðin til brúðkaupsins daginn eftir,
þá fór hann aftur að trúa því að kænska og slægð
Ortrudar mundi bera sigur úr bítum í þessari við-
ureign, og hann Iofaðist til að gera hvað sem hún.
beiddi hann um.
“Eg hefi sáð frækorni efasemda og eiturs í
sál Elsu, sem lætur hana aldrei í friði unz að hún
brýtur loforð sitt við riddarann, og þegar að hún
gerir það, þá veit eg að hann verður að yfirgefa
hana, og þegar svo er komið er ríkið okkar. Ef
að þetta mistekst er einn annar vegur til, og þér
einum er hann fær, því ef einn blóðdropi riddar-
ans hnigur til jarðar, þá er máttur hans þrotinn,
og eg er viss um að jafn hraustur maður og þú ert
getur með einhverju móti komið á hann sári, þótt
að þú getir ekki yfirunnið hann. Þau töluðu
margt, og lengi um þetta sameiginlega mál sitt.
En á hádegi bjóst Ortrud hátíðarbúningi sínum,
gekk til kirkjunnar og beið eftir brúðhjónunum á
tröppunum við kirkjuna ásamt fleiru aðalsfólki.
En hún þurfti ekki lengi að bíða, því nálega sam-
stundis gullu við lúðrar kallaranna, sem tilkyntu
mönnum að brúðurin væri á leiðinni, og rétt á eft-
ir kom Elsa. Hún var klædd í snjóhvítan kjól, á
höfði bar hún blómsveig. Á eftir henni komu sex
ungmeyjar og báru þær allar karfir fullar af blóml
um, sem þær ætluðu að strá á leið hennar þegar
giftingin væri afstaðin, og þegar Elsa gekk upp
tröppurnar, sem voru fyrir framan kirkjudyrnar
þá hrópaði allur mannfjöldinn, sem fylti torgið:
‘Lengi lifi vor göfuga prinsessa Elsa frá Brabant’.
Þegar Ortrud heyrði fagnaðaróp fólksins og
sá hve tíguleg og falleg að Elsa var, greip hana
öfund og ofsareiði, og þegar að Elsa ætlaði að
ganga fram hjá henni og inn í kirkjuna, hleypur
Ortrud í kirkjudyrnar og mælti:
“Bíddu við stúlka, eg er hinn rétti ríkiserfingi
og sökum ættgöfgi minnar, þá á eg að ganga inn í
á undan þér”.
Þessi hamskifti Ortrudar gengu nærri því
fram af Elsu. Henni kom í hug illa klædda konan,
sem kveldið áður hefði setið uppi hjá sér og beðið
sig fyrirgefningar. Nú stóð þessi sama kona
frammi fyrir henni skrautklædd og svívirti hana
í orði, en Elsa náði brátt jafnvæginu og svaraði
með hægð: “,Eg held þér skjátlist, lafði Ortrud,
sem löglegur erfingi föður míns, krefst eg þess að
verða drotningin í þessu ríki, og ásamt mínum á-
gæta riddara, þjóna því til dauðadags”, og hún
ætlaði að fara fram hjá Otrudi og inn í kirkjuna.
En Ortrudur setti sig í veginn fyrir hana, og
kallaði með hárri röddu, svo allir gætu heyrt:
“Hver er þessi dularfulli riddari þinn? Getur þú
sagt mér hvaðan að hann er? Eg er viss um að
ef greifinn af Brabrant hefði verið á lífi, þá hefði
hann aldrei gift dóttur sína óþektum umrenningi,
og eg efast um að fólkið í Antwerp kæri sig um að
láta galdradann ráða yfir sér”.
“Elsa fór að gráta, og fólkið í krinum hana
tók að gjörast hávært. En rétt í því bar brúðgum-
ann að, í fylgd með honum voru margir aðalsmenn
og hermenn. Hann kom nógu snemma til þess að
heyra síðustu orð Ortrudar, og sá hana, þar sem
hún stóð í kirkjudyrunum. Eins og elding hljóp
hann upp tröppurnar, og þangað sem Elsa stóð.
“Hver hefir gefið þessari konu leyfi til að koma
nærri prinsessunni”, sagði hann um leið og hann
tók Elsu í faðm sinn og þrýsti henni að brjósti sér.
“Hefirðu gleymt aðvörun minni, kæra Elsa?”
mælti riddarinn í blíðum róm. “Þú skilur ekki
þau hin illu öfl, sem eru að ofsækja þig”.
‘Hún kom til mín hrygg og niðurbrotin og
beiddi mig fyrirgefningar, og eg fyrirgaf henni”,
stundi Elsa upp. “Eg vissi ekki, að jafnvel þá
var hún að brugga mér vélráð.
“Hafðu þig á burt héðan, svikafulla kona”,
mælti ókunni riddarinn, og leit til Ortrudar með
svo hvössu augnaráði, að hún stóðst það ekki,
heldur leit undan, skammaðist sín og hvarf inn í
mannfjöldan.
Barón Telramund hafði verið þarna viðstadd-
ur, og heyrt samtalið á milli konu sinpar og Elsu,
og þegar hann sá konu sína víkja fyrir riddaran-
um, gekk hann fram, og í heyranda hljóði skoraði
ókunna riddarann á hólm, og bætti við: “Það er
öllum ljóst, að það var hvorki hreysti þín, vígfimi,
né hugprýði, sem þú sigraðir mig með þegar við
börðumst á árbakkanum, heldur með göldrum þín-
um og kyngi krafti, sem þú hefir frá myrkravald-
inu. Segðu nú til nafns þíns og livaðan þú ert
kominn, svo skulum við berjast eins og riddurum
sæmir um það hvor okkar skuli ráða ríkjum”.
Áður en ókunni riddarinn gat svarað, kom
konungur og þeir, sem með honum biðu inn í kirkj-
unni, út í kirkjudyrnar. Svan-riddarinn sem liafði
staðið í sömu sporum, með Elsu í faðmi sér, snéri
að konungi undir eins og hann varð var við hann
og mælti: “ Náðugi herra! Eg bið yður að svara
barón Telramund, hann efast um drengskap minn
og hreysti. En livað spurningum hans viðvíkur, þá
er það til svars, að eg segi engum manni til nafns
míns, né heldur hvar eg á heima, nema Elsu, en
hún lofaði í allra ykkar viðurvist að hún skyldi
aldrei reyna að grenslast eftir því leyndarmáli.
Síðan að það loforð var gefið og til þessa dags
hefi eg dvalið á meðal ykkar, og þið hafið séð hvað
eg hefi aðhafst og heyrt orð mín. En ef að þið
trúið því ekki að guð himnanna sé mitt athvarf og
aðstoð, þarftu ekki annað, Hinrik konungur, en
segja mér að fara, og skal eg þá kveðja Elsu
prinsessu, og ykkur öll, og þér munuð aldrei sjá
migframar”.
En konunginum, sem þótti vænt um ókunna
riddarann, mælti svo allir heyrðu: “Virðulegi
riddari, eg hefi aldrei efast um hvaðan fulltingi
þitt er komið, né heldur um drengskap þinn og
sannleiksást. Þegar eg gaf samþykki mitt til ráða-
hags við Elsu prinsessu, þá meinti eg það, og eg
veit að hún hefir svarið þess dýran eið, að virða
og varðveita leyndarmál þitt. Presturinn bíður
nú eftir því ag gefa ykkur saman”.
Að svo mæltu fór konungurinn aftur inn í
kirkjuna, og rétt á eftir honum kom Svan-riddar-
inn og leiddi Elsu við hlið sér. Giftingarathöfnin
fór prýðilega vel fram, og að henni lokinni gekk
konungurinn ásamt brúðhjónunum út úr kirkjunni
og stönsuðu á tröppunum fyrir framan hana, þar
sem þau tóku á móti lukkuóskum fólksins, sem það
lét í ljósi með því að hrópa “húrra*” fyrir konungs
hjónunum.
Svo var haldið heim í greifahöllina, þar sem
hin dýrðlegasta veizla var búin og settist konung-
urinn, brúðhjónin og aðalsmennirnir í Brabant að
veizlu, og var þar mikil gleði allan daginn og fram
á kveld. En á torginu fyrir utan höllina höfðu
borð verið reist, og hlaðin með mat og öli, þar sem
allir gátu komið, etið og drukkið og verið glaðir. —
Enda var gleðibragur á öllu fólki yfir því að Elsa
frá Brabant hefi gifst svo ágætum riddara.
Framhald.
i
Tíu lífsreglur fyrir unga menn.
1. Elskaðu af öllu hjarta alt, sem þú finnur
að er þér og öðrum til góðs, en forðastu hið gagn-
stæða eins og heitan eld.
2. Varastu að segja nokkuð um aðra menn,
nema það, sem þú vilt að þeir segji um þig, því
“oft má satt kyrt liggja”.
3. Farðu snemma að hátta og snemma á fæt-
ur. “Morgunstund ber gull í mund”.
4. Eigðu ekki marga vini, en gerðu alt sein
þú getur fyrir sanna vini þína. Legðu lífið í söl-
urnar fyrir þá, ef á þarf að halda.
5. Vertu aldrei iðjulaus. Ef þú hefir ekkert
handa á milli, þá starfaðu með heilanum, þér og
öðrum til gagns.
6. Sparaðu hvem eyri, sem þú getur, án þess
að gera þér eða öðrum með því skömm eða skaða.
7. Hjálpaðu af ítrasta megni þeim, sem bágt
eiga, — bæði í orði og verki.
8. Haltu öllu þínu í röð og reglu.
9. Innrættu æskulýðnum alt, sem þér hefir
reynst vel sjálfum, en varaðu hann við því gagn-
stæða.
10. Neyttu aldrei áfengra drykkja né tóbaks.
—Heimilisblaðið.
/