Lögberg - 18.12.1919, Page 4

Bls. 12
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 18. DESEMBER, 1919

iC'dqbciq
Gefið út hvem Fimtudag af Th« Col-
nmbia Pres*, Ltd.,|Cor. William Ave. &
Sherbrook Str., Winnipeg, Man.
TALSIMl: GAHRY 41« oe 417
Jón J. Bíldfell, Editor
J. J. Vopni, Business Manager
Utanáskrift til blaðsina:
TlfE QOlURfBIA PRE38, Ltd., Box 3172, Wlnniptg, W|ar).
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LOCBERC, Box 3172 Winnipog, B|an.
Friður á Jörðu.
i.
Nú, þegar styztur er dagur Ntí, þegar
fanntrlæja þykk og djúp hytur gróður jarSar-
innar og veturinn legst að oss mönnum með
sinni grimd á norðurhveli jarðarinnar, koma
jólin — jóla-boðskapurinn um frið, í þennan
friðlausa heiim. Með frið inn í líf þjóðanna,
sem var kalt. Með frið inn í hús og hreysi
mannanna, þar sem vonleysið grúfði og vetr-
arkuldinn nísti. Með frið inn í mannahjartaS
mædda og þreytta, frið, sem það hafði verið
að þni og leita að frá upphafi vega.
Er það þá nokkur furÖa, þó að fólk hlakki
til jólanna! Er það ekki beinlínis sjálfsagt
fvrir hvern rnann og hverja konu, að krjúpa í
anda við Retlehems jötuna og opna hjarta sitt
fyrir friðarhöfðingjanum, og eyru þín fyrir
lofsöngnum dýrðlega um frið á jörðu og vel-
þóknan yfir mönnunum? og gleyma aldrei, að
“sólin, sem gefur oss jólin í bygð vora og ból-
in, er inndælli en alt.”
Séu hjörtu mannanna óspilt, séu augu
þeirra opin fyrir dáisemdum frelsarans, séu
hugsanir þeirra í jafnvægi, »þá lífca menn með
óumræðileigri gleði til komu jólanna, — þrá þau
eins innilega og ,á, ei í myrkri situr þráir Ijó.,
eða sá, sem ka!t i, brs'nr yl. Þrá að koma inn
af manniífsins sjó og verma sig við kæriciks-
sólina sjáJfa, sem á jólttnnri skín ölluim mönn-
um með svo dýrðlegum Ijóma.
En, eins og imenn vita, þá hefir sorgar-
skýið svai-ta skygt á jólagleði vora á undan-
förmiTn fjónwr* árum Hún hefir verið bland-
fn óstgjanlegri beisk.iu út af heimsstríðinu
mikla, að jafnvel á jólurnum hafa stríðs-hugs-
aniruar þrengt sér inn í huga vorn og á jóla-
daginn sjálfan höfuim vér vitað af nánustu
ættingjum og vinnm í dauðans ihættu fyrir
morðv opnum grimmra fjanclmanna á vígvöll-
imum.
<íg þegar vér í anda lítum yfir Iiðna tíð
°g hugsum um alla þá mannvonzku, sem stríð-
inu olli, alla þá eigingirni, sem brann í hjört-
rnn manna, alla þá öfund, sem lék eins og eldur
um sálarlíf þeirra — heyrðum jólaboðskapinn
um frið á jörðu og velþóknan guðs yfir mönu-
unum hljóana frá höllnm konunganna, úr húsi
drottins og af vörum æðri sem lægri um allan
heLm, sáum jólaljósin loga og jólatrén, sem
nærri sliguðnst undir kostuleguim jólagjöfum
til fnllorðinna jafnt sem uugra, til ríkra jafnt
sem fátkra.
Og þrátt fyrir allar þær jólagjafir, öll þau
jólaljós og allar þær jóla-me«sur, hefir heim-
uiinn verið kaldur, friðlaus og miskunnarlaus.
firúmd mannanna Iagaði eins og iheiftar-eldur
heljar. Þjóðirnar bárust á banaspjótum. Með
friðarorðið eilífa á vörum en heift í hjarta voru
framin þau ægilegnstn ofbeldisverk, sem heim-
urinn þekkir, og við aðkoanu jólauna hafa menn
glottandi misboðið frelsi, sannleika og réttlæti
svo grátlega, að orð fá ekki lýst.
Ó, hvað vér þráÖum þá frið! Ó, hvað vér
þráðum að 'byssudynkimir mættu hætta, að
hatrið fengi að slokkna og blóð nýtustu sona
þjóðanna hætti að renna — að guði þóknanleg-
ur triður inætti gagntaka hjarta hvers einastá
manns, þráðum, að jólaboðskapurinn um
írið á jörðu mætti verða eign allra manna,
drjúpa niður í hverja einustu manns sál, svo
að frost heiftarinnar mætti hverfa, en geislar
kærleikans og friðarins þýða.
“kuldann og klakann úr sál,
en kveikja þar elskunnar logandi bál.”
II.
Rúmt ár er liðið síðan styrjöldinni linti,
rúmt ár síðan að tallbyssurnar þögnuðu á víg-
stöðvunum. En enn þá 'hvílir dimt ský yfir
heimi öllum, ský 'haturs og öfundar, ský órétt-
lætis og yfirgangs, ský eymdar og eyðilegging-
ar. Og nú, þegar jólin eru fyrir hendi, þau
fyrstu eftir að friður er saminn, renna þau
upp yfir stríð, strí, stríð, — stríð á milli yfir-
boðara og undirgefinna, stríð á milli fátækra
og ríkra, stríð á milli auðs og iðju, stríð um
völd og virðing, meira og biturra, en dæmi eru
til.
Þessi komandi jól renna upp yfir ósætti
og úlfúð manna, yfir dauðsjúkt hugsanaMf, yf-
ir eina stétt mannfélagsins í fulluim fjandskap
gagnvart annari, yfir vantranst einstaklinga
og hieill ahópa hvers til annars, yfir sálarlíf
manna, sem er æst og æðandi eins og hafaldan
er, þegar ofsaveðnr er í aðsigi, yfir iðnað og
iðnaðartiæki manna í rústum, yfir mannlífið
flakandi í sárum.
Hve nær thefir verið meiri þörf á friði,
heldur en nú? Hvenær hefir mönnunum verið
meiri þörf á krjúpa við jötu friÖarmeistarans,
heldur en nú? H)ve nær hafa menn aif öllnm
stéttum haft meiri þörf á því að vermast af
geislnm kærleikssólarrnnar heldur en nú? Hve
nær hefir veriÖ meiri þörf á að jólaboðskap-
urinn nm frið á jöröu og velþóknan guðs yfir
mönnunnm næði til 'hjartna fólks vors, heldur
en einmitt nú? — Aldrei.
Vér kunnnm ekki bót við ölhim þessum
meinnm. Vér getum ekki lagt smyrsl á hin
flakandi sár Tnannlífsins, sem að græði þau.
En vér þykjumst sjá sum af meinum þess,
og eifct þeirra er, að jólahelgin hefir fjarað út
'hjá mönmmum — druknað í jólagjöfum og
jólasiðnm, sem ekkert eru annað en hismi. Og
'þá verða allar jólagjafir, jólatré og jólaljós
þýðingarlaus og einskis virði. . Og þá geta
jólin heldur ekki orðið friðargjafi sá, sem læg-
ir öldurót mannlegrar sálar og stillir hjárta-
slög 'hins þjáða manns.
III.
Til þess að geta notiÖ jólagleðinnar í allri
Uennar dýrð, 'þarf maðurinn að gjöra það eins
og barn. Vor eiginn myndugleiki og mikil-
menska, sem ávalt er á völtnm fæti, þarf að
hverfa. Jólagjafirnar, jólatrén og jafnvel
jólaljósin þurfa að hverfa — allslausir og í
barnslegu sakleysi þurfum vér að krjúpa við
jötuna í Betlehem og sjá dýrðina drottins eins
Ijóst og eins sannarlega og fjárhirÖarair forð-
um. Vér þurfum að krjúpa þar í eins mikilli
omlægni og með eins bljúgri barnslund, eins
cg vér krupum við loié nóður okkar og
hlýddum þar á söguna um baraið, sem fæddist
í Betlehem á jólanóttinni. bá fyrst, þegar
ekkert ber á milli jólaibarnsins vor, þegar
kærleikssólin fær að lýsa upp alt lif vort, allan
vilja vorn, og allar þriár vorar, þá fyrsb en fyr
ekki, getum vér notið hinnar sönnu jóugleði
og hins sanna jólafriðar.
Og þá getum vér líka tekið undir með
Mattíasi í allri einlægni og sagt:
“Þessa hátíð gefur okkur guð,
guð, hann skapar allan lífsfögnuð,
án hans gæzku aldrei sprytti rós,
án hams náðar dæi sérhvert Ijós.”
Vestur-fslendingar! Vér eigum enga betri
jólaósk en þá, að þér mættuð allir vera börn
við kné mæðra y’kkar á þessum komandi jólum
og dvelja í anda með henni við jötuna í Betle-
hem, eins og þið gerðuð í æsku.
Jólakvæði.
Eftir Matth. Jochumsson.
Nú ljómar dýrð frá himni og jörð
með hósíannna og þakkargjörð,
því bindum strax vort bræðralag
og bjóðum Jesú heim í dag.
Vér hyllum þig, ó, blessaÖ barn,
þú brosir yfir dauðans hjarn,
svo kuldinn ber oss kærleiks arð
og klakinn snýst í aldingarð.
Þú brosir, — jörð og himinn hlær,
og hjarta hvert af gleði slær;
þú talar, — böl og beiskja þver,
þú bendir, — allir lúta 'þér.
Þú blessar, — heift og hatur flýr;
þú horfir, — syndin burtu snýr;
þú kallar, — dauðir kasta hjúp;
þú kennir, — lífsins skína djúp!
Iní biður: “elskið aðra heitt”,
en ætlar sjálfum þér ei neitt.
Þú býður: “ef þú elskar mig,
'þá elska'þann sem hatar þig!”
I þér vér sjáum þýðing Kfs,
í þér vér fáum bætur kífs
, og skipan hneigjum skaparans,
er skilja vegir Guðs og manns.
En því eru ótal augu blind
og ennþá nóg af böli g synd?
Ú, Jesú, enginn enn þig fann,
sem ekki þekti kærleikann.
Þú herrans barn, sem boðar jól
og birtir hverju strái sál:
ó, gefðu mér þann gæfuhag,
t að geta fæðst með þér í dag!
Stórmálin fjögur.
Eftir Dr. Frank Crane.
það eru fjögur mál, sem eru hrífandi — að-
eins fjögur. Og þau eru þessi:
1. Ast. 2. Peningar. 3. Hætta. 4. Góðsemi.
Allar þær bækur, er fólk seekist mest eftir að
lesa, fjalla um eitthvert þessara fjögra málefna.
Mannlýsingar, smá-ritgerðir byrjenda, pré-
dikanir og dagblaða-fréttir, eiga allar sinn tilveru-
rétt að sækja í einhverja af þessum fjórum upp-
sprettum.
I. Ást.
pað er frágangssök að skilgreina ástina,
vegna þess að ekkert einfaldara orð er til, sem
hægt sé að skýra hana með. Hún er frumregla.
Bóksmoginn háskólakennari fær eigi sundur-
liðað hvað hún er, en þó skilur hinn umkomu-
minsti múrari hana til hlítar.
Torráðnustu leyndardómarnir eru stundum
langoftast notaðir í daglega lífinu, alveg eins og
gert er með óreglulegu sagnirnar í öllum tungu-
málum, að fólkinu sýnist vera þær tamastar.
Ástin, lífið og guðshugmyndin eru þau þrjú
hugtök, sem enginn vísindamaður, hversu skarp-
skygn sem hann er, heíir verið megnuinr að
skýra; þau eru eins ómælanleg og himinhvolfið,
jafn djúp og úthöfin. pó er fólkið þeim í vissum
skilningi, jafn-kunnugt og matkvísl og hníf.
Er ástin afspringi eðlishvatanna?
Vér forðumst að trúa því, að hin óendanlega
fagra umhyggjusemi ástarinnar, undirgefnin og
hinn skapandi, skáldlegi máttur, sé ekkert annað
og meira en slípaðar stigbreytingar af holdsfýst-
inni. pó verður því eigi móti mælt, að ástin
hlýtur ávalt að standa í órjúfandi sambandi -rið
eðlishvatirnar.
Og ef til vill hefir skaparinn, með það fyrir
augum, að ástin er grundvöllur fjölskyldulífsins,
hornsteinn þjóðar-kærleikans, og frum-nauðsyn
trúarbragðanna, brent sín helgustu rök í hvat-
irnar og slegið saman frumeldi himins og hinu
lang-eldfimasta efni holdsins.
Til allrar ógæfu fyrir hugar jafnvægið, þá
eru mennirnir hvorki englar né villidýr, heldur
dálítið af hvorutveggja. Hvorki mundi Dr. Je-
kyll né Mr. Hyde geta lifað ánægjulegu lífi stund-
inni lengur, ef eigi ættu þeir þess vísa von, að eiga
saman þak yfir höfuðin. G. H. Wells segir, að
sérhver sál eigi tvö megin-mál—kynið og guð.
Friður við eðlishvatimar fæst aldrei með ó-
löglegri tilslökun eða eftirlátssemi; sannur mann-
dómur getur ekki þolað slíkt; engillinn í oss sjálf-
um ber fram hin ströngustu mótmæli; forað
holdsfýstarinnar er gersamlega ósamboðin jafn-
tiginboriimi veru og sálin er.
pá verður og heldur eigi heppileg úrlausn
fergin, með meinlætalifnaði eða útilokun þránna,
eir.s g sjiiiúr } ;óðf -Vkar hafa haldið fram. Með
því tr malunum stefnt til öngþveitis og hættara
við að siðapilt manneðlið stofni til fjárráða við
andann. Sé reynt að drepa dýrseðlið, verður
and. i~ verri cn viJUdýr.
t>ao var Danté og Troubadourarnir, er kom-
ust að sannleikskjarnanum, sem kirkjufeðrunum
hafði hlaupi t yfiLkki með útilokun, heldur
einnngis með hugsjónafegrun geta ástríðumar
orðið hcllar.
“Vita Nóuva” eftir Danté er nokkurs konar
fimta guðspjall — bendir einnig á endurlausnar-
veginn, því þar er ljóslega sýnt, hvemig má ger-
breyta fýst holdsins, í töfradeiglu ímyndunarafls-
ins, unz 'hún er orðin að göfgandi andlegum æða-
slætti. Hinn óslökkvandi framsóknar-blossi, sem
Beatrice litla kveikti í hjarta hans átti að verða
til þess, að leiðbeina hinum sí-leitandi anda gegn
um hel og hreinsunareld, og vísa honum veg að
lokum inn á landið, þar sem klæði kerúbanna lit-
ast við sólarglóð þá, er brennir með mannlegum
kærleika litbrigðin eilífu inn í hina -hvítu geisla
“rósahiminsins.”
Að eins sárfáum hefir skilist, að Danté var
einn af frelsurum mannkynsins. Frá því á dög-
um hans hefir rómantiska stefnan í bókmentum
látið afar mikið til sín taka, og áhrif hennar í nú-
tíðar lífinu eru næsta víðtæk. Ástarsögumar
hafa í allflestum tilfellum verið mjög til hins
betra.
Yfir höfuð að tala hefir rómantiska stefnan
reynst holl, og stuðlað að því meira og lætur en
nokkur annar miðill, að sœtta fólk við skilyrðis-
laus yfirráð andans yfir hinum líkamlegu hvötum.
Húti hefir gefið hinum blindu orrnum nautna-
þránna, bjarta fiðrildisvængi.
Ástarsögumar enda oftast þannig: “Svo
voru þau gefin saman í hjónaband og lifðu upp
frá því í ást og eindrægni til æfiloka.” Og’ svona
eiga allar góðar ástasögur að enda. pá stefna þær
að réttu takmarki — að hið eina heppilega svar
við eðlishvata spurningunni, eina heilbrigða leið-
in, þar sem lífs tilganginum verði fullnægt og
hugsjónirnar fái að njóta sín, sé trútt hollustu-
heit, eins manns og einnar konu í hjónabandiniu.
Prestarnir fundu ekki upp einkvænið, og því
hefir í rauninr.i ekki heldur verið haldið við með
lögum, eins og margir ætla. pað er afleiðing
aldareynslunnar, gvllið aldini mannkynsþrosk-
ans, árangur óendanlegra tilrauna. Og þegar alt
kemur til alls, er það eina meðalið, sem dugir til
þess að hafa hemil á Mr. Hyde og halda honum
að heimilinu.
Elskendurnir sjálfir hafa fundið upp ein-
kvænis-fyrirkomulagið og haldið því við. Fyrstu
áhrifin, sem leiðast í l.iós við val æfifélagans, eru
þrungin af strafsþrá og fögrum hugsjónum. pau
brjótast fram í lifandi ljóðformi, brennandi mann-
dómsþrám og æfintýrasvipum. En allra glegst
koma þó áhrif þessi fram í sjálfsafneitan og
fórnfýsi.
Sá er að eins sannur elskhugi, er syngur um
“þig eina.” Hann þráir að ems eirbt. Lytton lá-
varður segir í einni af ritgerðum sínum, að sér-
hverjum unnusta finnist jafnvel ávalt eitthvað
fráhrindandi við aliar aðrar stúlkur, en þá einu.
Aðal ljóðurinn á ráði þess manns, sem aldrei
er. við sömu f jölina feldur, er ekki sá, að hann
elski of mikið, heldur að hann elskar alls ekki neitt,
eins og komist er að orði um “djöfulinn” í Faust:
“pað stendur brent á brá hans, að hann hefir
aldrei getað elskað nokkra mannl. sál.” Með öðrum
orðum: þrár hans og hvatir hafa gersamiega
farið á mis við alla 'hugsíónafegrun, og þar af
86«
Sherbrooke
Street
THE
Paris Dry Goods Store
Comer Sherbrooke & WUltam
Undir Nýrri Stjórn
866
Shorbrooke
Street
NÆRFATNAÐUR BARNA OG KVENNA
Kven-Peysur. — Silki og Voile treyjur, einkar
hentugar til Jólagjafa. — Stórt úrval af Brúðum og
barna leikföngum. — Margar tegundir lérefts af ó-
tal mismunandi litum og sem þola þvott.
Ljósleitt 25c. yd. Dökt 27c yd.
Kaupið Jólsgjafirnar að 866 Sherbrook St.
atvara
"i
!------------
I
I
; 890 Sherbrooke St.,
Reynið
AGNEW
Winnipeg
I
ÁBYRGÐ VOR FYLGIR
Talsimar: Garry 1966 og 243
The Toronto Fur Co.
Hin mikla Jólaútsala
Frœgustu tegundir
Furs seldar fyrir
neðan innkaupsverð
í þessurn mánuði seljum vér eftirstöövarnar af vorum gömbi
vörubirgðum, áður en vér förum að búa oss undir að taka á móti
hinum vörubirgðunum fyrir nœsta ár. óheyrilegur afsláttur gef-
inn á ölium loðfatnaði og einstökum hlutum.
Sérstök Jólakaup á Loðkrögum
og Handskýlum
Líklegast cr óvíða hægt að fá betri Jólagjafír í Loðfatnaöi
og Sets, heldur en hjá oss. Vér höfum rekið verzlun í Winnipeg
svo tugum ára skiftir og höfum hlotið almenna viðurkenningu
fyrir vörugœði, snið og frágang á öllum vorum varningi. — A
þessari útsölu vorri er verð miklu lægra en annars staðar á hln-
um sömu vörutegundum í Winnipeg eða Vesturlandinu í heild.
Litið inn til vor og sannfœrist, eða skrifið, ef þér eigið
heima langt i burtu.
THE TORONTO FUR CO.
330 SMITH STREET

WINNIPEQ
MANITOBA
A. CARRUTHERS Co. Ltd.
SENDIÐ
Húðir yðar,Ull,Gœrur, Tólgog Senecarætur
til næstu verzlunar vorrar.
VJER greiBum hæsta markaðsverð.
VJER sendum merkispjöld og verðáætlanir þeim er æ3kja.
Adalskrifstofa: WINNIPEG, Manitoba
ÚTIBÚ—Brandon, Man.; Moose Jaw, Sask., Saskatoon, Sask.;
Edmonton, Alta.; vancouver, B. C.
’í
í
»
I
I
I
I
|
±
ÓFULLKOMIN
Engin máltíð er fullkomin án góðra drykkja.
Vín til notkunar á Jólunum.
Nectar Sparkling Wine, óáfengt, en frískandi eins og Kampa-
vín; bezt að kaupa kasea, í honum eru tuttugu og fjórar flöskur og
kostar $15.50, eða 75c. hver flaska. Vér höfum og kassa, sem í eru
tólf flöskur, á $13.50 eða $1.25 flaskan.
Nectar Port Wine, kassinn á $10. Ef að sérstakar flöskur eru
keyptar, þá kost þær $1. í kassanum eru tólf flöskur.
Rautt og Hvítt Nectar Vín, kassi, sem í eru tólf flöskur, kostar
$6.50. Ef seldar í lausasölu þá kostar flaskan 60 cts.
Nectar Vín með engifer, kassinn á $8. 1 lausasölu kostar hver
flaska 75 cent.
Nectar Kirsiberjavín, kassi með tólf flöskum í kostar $6.50.
1 lausasölu kostar flaskan 60c.
Gestir þínir bæði ungir og gamlir kunna að meta og hafa dá-
læti á Nectar Vínum.
Kaupið því Nectar Vín nú þegar, svo að þér getið haft það
handhægt á heimilum yðar þegar þér þurfið til þess að taka.
pað er til sölu í öllum lyfjabúðum, á gistihúsum, á mataölu-
húsum og í matvörubúðum.
THE RICHARD BELIVEAU CO.
Stofnsett árið 1880
Vío bruggarar og vínsalar í heildsölu og smásölu.
330 MAIN STREET. TALSMI Main 5762-63.
leiðandi hefir hann enga hugmynd um gildi
sannrar ástar.
Að eins sönn ást syngur og kveður lifandi
ljóð. — Sú ást, eða hvað sem maður á að kalla það,
er stjórnast einvörðungu af eðlishvötinná, nær
aldrei ófalskri nótu, — hún dansar eftir hljóð-
pípu dýrseðlisins. (Meira.)
Einar P. Jónsson þýddi.