Lögberg - 08.07.1920, Page 1

SPEIRS-PARNELL BAKINGCO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REY N IÐ Þ AÐ!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG

Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St.
Garry 1320
33. ARGANC.UR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 8. JÚLÍ 1920
NUMER 28
Helztu Viðburðir
Síðustu Viku
Canada.
Félag Pólverja I Canada hefir
fengið löggilffing af ríkisþinginu,
■og hefir félagið aðsetur sitt og
aðal skrifstofu í St. Chatherines
Ont., og aðal verkefni þess er að
vinna að heill og framförum
landa sinna sem hér eru, og að
>eir geti notið sín, og oröið sem
beztir borgarar >essa lands.
Sir Lomer Gouin stjórnarfor-
maður í Quebec hefir farið fram
a að stjórn Quebec fylkis, standi
straum af $ 1000 lífsábyrgð fyrir
alla >jóna fylkisins án tilits til
stöðu eða aldurs.
Sir Robert Borden stjórnarfor-
maður, hefir sagt af sér stjórnar-
formenskunni sökum helsubrests,
«n ætlar að halda áfram að vera
þingmaður. Eftirmaður hans er
ekki ákrveðinn, en helzt er talað
um J. A Calder og Hon Arthur
Meighin.
Nýtt pólitiskt félag er myndað
í Canada, sem nefnir sig the Nat-
ional Liberal and Conservative
party, eru >að >eir Liberalar sem
fylgt hafa Union stjórninni í
Ottawa að málum, eða einhver
hluti >eirra og svo Conservativ
flokkurinn. pessi nýji flokkur
sem oss virðist nú ekki vera ann-
að en gamli afturhalds flokkur-
inn að undanteknum máske >eim
sem fylgja Bob Rogers að mál-
um, með >essa menn sem áður
fylgdu frjálslynda flokknum, en
upp á síðkastið hafa stutt Union
stjórnina að málum inn í sig
gleypta. En hvað sem um >að
er, >á hefir >essi nýja samsteypa
gefið út eftirfylgjandi stefnu-
skrá:
Stjórnarskráaratriði að halda
fast við samvinnu stefnuna með
Bretum, með >að skýrt fyrir aug-
um að á >ann hátt sé framtíðar-
velferð >jóðarinnar bezt borg-
ið, svo að hún verði 'þróttmikið
ríki innan brezka ríkja sam-
bandsins. pjóð sem stjórnar sér
sjálf og er jafn rétthá og aðrar
lands iðnaði svo sem námum, timbri
fiskiveiðum, landbúnaði, o.sv.frv.
Með það fyrir augum að búa svo
í haginn fyrir vinnulýð landsins
hann þurfi ekki að leita úr landi
l)u rt sér til framlfærslu1, heldur geti
haft stöðuga atvinnu heima fyrir,
og notið þar þæginda þeirra sem
heiðvi'rðir borgarar landsins' eiga
sanngjarnlega heimting á að njóta.
Að z’arna stórsamtökum—Tollun-
um ætti að vera þannig hagað að
framleiðendur gætu keypt vélar og
áhöld fyrir sama verð hér í Canada
og þeir hlutir erui seldir fyrir í öðr-
um ríkjum og löndlum, og hin
breyttu skattlög ættu að geta kom-
ið í veg fyrir að verksmiðju eigend-
ur, verzlunarmenn eða auðfélög
gætu notað þau til þess að auðga
sjálfa sig á kostnað álmennings.
Hlunnindi í verzlun sem Bretar
nú hafa í Canada ættu að haldast.
A'ákvæm rannsókn óumflýjanleg.
—Áður en slík tolllög yrðu samin,
væri nákvænt rannsókn á kringtmi-
stæðum þeim sem fyrir -hendi eru
óumiflýjanleg svo og að gjöra sér
ljósa grein fyrir undirstöðu atriðum
þeim sem slík tolllöggjöf ætti að
hvíla á.
í sambandi við áframhald á tekju
skatti, skal tekið fram að hann
verður aðallega að leggjast á þá
sem færastir eru um að borga. En
þegar um grundvöll þann, sem
skattlöggjöf land'sins á að hvíla á,
þá verður að varast að gjöra nokk-
uð það se mfælir æskilega innflytj-
endur frá því að koma inn i landið,
eða hel-dur úti fé sem nauðsynlegt
er til starfrækslu fyrirtækja innan-
lands.
Útgjöld þjóðarinnar—-Sökum á-
fallinna útgjalda af völdum stríðs-
ins, og sökuin stefnu þeirrar sem
átti sér stað í járnlbrauta málum
Canada á undan stríðinu, þá er
nauðsynlegt að allur mögulegur
sparnaður sé viðhafður og reyni: sé
til þess að lækka stríðskuldina smátt
og smátt. Þessvegna ætti að tak-
marka sem mest öll útgjöld, jafnvel
útgjöld til opinberra verka.
Járnbrautir þjóðarinnar — Að
«l«k
á vörum er liggja undir skemdum,
og á vörum sem . til markaðs eru
sendar.
Samvinna við fylkisstjórnirnar
um aukning á mjólkur og r.jóma
búum, og eins til að bæta kyn gripa
og búpenings.
Að styðja allar framfarir i !and-
búnaði af alefli og tilraunir til
framkvæmda í þá átt.
Verzlun við önnur lónd — AS
halda áfram að kynna sér verzlun-
artækifæri i öðrum löndurn, og
mögulegleiíka til þess að fá aukinn
markað fyrir Canadiskar vörur; að
safna þeim upplýsingum saman og
tilkynna mönnum i Canada sem
verzla með vörutegundir þær er
seljanlegar væru. Að auglýsa vel
utanlands vörutegundir þær er vér
hefðum til sölu
sambandi
stjórnarinnar utanlands og verzlun
armannanna heima fyrir.
„ og halda óslitnu
milli umboðsmanna
r.ýlendu þjóðirnar innan þess, I saraeina sem mest brautakerfi þau
að vaka yfir sjálfstæði Can- j sem þjóðin á, til þess að varna því,
ada, og rétti þeim sem þjóðin hef-
ir nú til áamninga við aðrar >jóð-
ír, sem. sé að engir samningar
skuli gjörðir, eða samkomulag
eigi sér stað, sem snert geti ríkið
í heild sinni, fyr en sókt hefir
verið undir hlutaðeigendur.
Að flokkurinn lýsir ánægju
sinni yfir því, að Canada gekk inn
í alþjóðasambandið, og er álkveð-
inn að halda stöðu þeirri, sem
þjóðin hefir >ar tekið sér.
Að halda' upp lögum og rétti
borgara Canada, frá einum enda
landsins til annars, og sjá um
að ríkið starfræki brautir sem
liggja -samhliða um sömu landsvæð-
in, og líka til þess að spara viðhald
og bygging nýrra brauta; að fá sem
hæfasta menn til þess að veita
starfrækslu brautanna forstöðu og
sjá um að þeirri starfrækslu sé með
öllu haldið út frá flokka pólitík.
Landvörn og loftfarir — Að
mynda með nýjasta fyrirkomulagi
vísi ti'I Canadisks hers, dreifa hon-
um á staði þar sem hann væri
til varnar, og til þess' að vemda lög
Innflutningur. — Að halda fast
við þann viðurkenda sannleika að
Canada hafí fullveldi í stjómmál-
um og 'ha.fi rétt til þess að kveða á
um fólk það sem hún æskir til inn-
flutnings.
Að vinna af alefli að innf.lutringi
ákjósanlegra innflytjenda, sejn
vilja í einlægni setjast hér að og
gjörast Canadiskir borgarar. Eins
og undanfarandi verða sérstök
hlunnindi veitt bændum, mönr.um
sem vilja vinna á landi' og vinnu-
konum.
Að sjá um að hvorki andiega van-
beilir né heldur 'þeir sem eru líkam-
lega fatlaðir eða vanheilir, flytjist
inn í landið, og þeir sem ólíklegir
eru til þess að vilja samlagast þjóð-
inni hér, sem sökum uppeldis’ eða
sérvizku vilja einangrast.
Náttúru auðlegð og varðveisla.—
Að afhenda með sanngjörnum skil-
máium til fylkjanna það sem þeim
he^ir ekki enA verið úthlutað en ber
af náttúru auðlegð innan sinna vé-
banda.
Að sjá um að allur náttúru:
auður landsins utan vóbanda fylkj-
anna verði varðveittur og notaður
í þarfir þjóðarinnar allrar.
Brautir og vatnsvegir—Áð halda
við og anka eftir mætti og þörfum
skipaskurði innanlands, til þess að
gjöra flutning þægilegri og ódýrari’.
Aieð það auka atriði fyrir augum
að styðja að rafmagns framlelðslu
til notkunar við iðnað, akuryrkju,
til sveita og járnbrauta þarfa og ;un
fremur að hálda og fullnægja sam-
ningunum sem Canadastjórnin hef-
ir gert við hin ýmsu fylki um að að-
stoða þau við vegagjörðir innan
fylkjanna.
þjóðarinnar svo hermannlega á vig-
velli,og fögnum því ekki síður, að
hann og hans ráðunautar orkuðu
svo miklu í Paris, er þeir færðu há-
leit sóknarmið Ameriku manna,
áður í ljós látin, svo og vonir og í-
langanir allra siðaðra þjóða í nýti-
legt gerfi sambands og sáttmáls.
Oss þykir mikils um vert hug-
prýði forsetans og göfugtt hug-
mynd um drengskap og dýr heit, er
hann stóð óbifanlegur með gjörðttm
samningi við alla^- sambandsþjóðir,
og fellum þungan dóm á þann flokk
er neitaði að samþykkja þann samr-
ing, af því einu að hann slafaði af
skörulegu ráðaviti Demokrata, og
revndi að skjóta loku flokkarígs og
persónulegs haturs, fyrir grciða
götu friðar og fullsæltt allrar ver-
aldar.”
Annað mál er vinbannsmálið, og
hefir það gert mestan usla á þing-
intt enn sem komið er, að undan-
tekinni útnefningunní til forsetá
émbættisins sem enn er þó e':ki
lokið.
í þvi máli voru aðallega tvær
stefnur, algjört vinibann og leyfi til
þess að selja öl og óáfeng vín.
William Jennings Bryan kom á
þingið pieð það sérstaklega fyrir
augum að koma að algjörðu vín-
banns ákvæði i stefnuskrá Demo-
krata, og í þinginu barðist Bryan
fyrir þessu áhugamáii sínu m^ð
allri þeírri nælsku sem hann á yfir
að ráða, en til ónýtis, því svo lauk að
ekkert ákvæði um þetta efni var sett
í stefnuskrána.
írsku málin var þriðja ákvæðið
sem þingið átti áll erfitt með. Það
hafði verið beint skorað á þingið
af stuðningsmönnum þeirra mála,
að samþykja að styðja Ira í sjálf-
stjórnar baráttu sihni, en slíkt þótti
óráðlegt sökum þess að það væri
nálega sama og lýsa yfir fjandskap
sínum í garð Breta og þá um leið
að stofna utanríkismálum Banda-
•ríkjanna í hættu og lét þingið sér
nægja að lýsa yfir hluttekning í
hinum erviðukjörum þjóðarinnar á
v fi rstandar.di t; n; .1
Dýrtíðin enn.
að réttur fólksins til þingbundinn landsins og hei'll og heiður almenn
ar stjórnar verði ekki skertur. ! ings
Borgararéttur. Að leiða í gildi
gildi ákvæði sem nauðsynleg eru
til >ess að vernda þjóðræknishug-
■sjónir canadiiskra þorgara, og
vera í samvinnu við hin ýmsu
fylki til >ess -að efla canadiskar
þjóðræknis hugsjónir hjá innfluttu
fólki, og varna >ess að flokkar
irmeðl sundiþlausar þjóðernishug-
sjónir vaxi upp í landinu.
Pjóðmál. —r Sú hugsun sé ljós,
að þing og stjórn vinni sameigin-
lega að >ví að búa til og gjöra
•breytingar á lögum, ekki fyrir
neinn sérstakan flokk, eða stétt,
heldur allar stéttir, og alla flokka
í landinu.
Tollar.—Að tollmálin séu yfir-
veguð og áherslan lögð á:
a) Að sjá stjórninni fyrir
pægilegum tekjum,
b) að koma nauðsynlegum iðn-
aði á fastan fót,
c) að koma á fót nýjum fyr-
irtækjum, sem eru nauðsyn-
leg til iþess að þroska velmeigun
þjóðarinnar.
d) Að ihagnýta til fulls náttúru-
auðlegð landsins.
, e) að sjá um að tolllöggjöfin sé
fckki notuð til þess að græða á,
eða þrengja að þeim sem verða
að neyta brauðsins í sveita síns
andlits, iheldur til þess að tryggja
Canada mönnum þáttöku og sigur
í verzlunar samkeppni heimsins.
Að skattar séu látnir koma
harðast niður á þeim sem færast-
ir eru um að að borga, að munað-
ar vara öll sé tolluð hátt, en á
matvöru, og aðrar nauðsynja-
yörur fólks sé skatturinn eins lít-
ill og hægt er. En á >ær nauð-
synjavörur sem framleiddar eru í
Canaúa ætti sem allra lægstan
toll að leggja.
Auk þess að gefa stjórn landsins
fé til starfsrækslu ættu tolllögin að
vera samin með tilliti til vaxandi
keilbrigði á starfrækslu á innan-
Að myndaður sé vísir eða undir-
staða til loftflota sem Canada ætti
og annaðist, og sem gæti verið til
taks ef ófrið bæri að hönduim, eða
ef hjalpar þeirra þyrfti til einhverra
starfa í ríkinu.
Ifeimkomnir hermenn—Að halda
áfram að hjáipa hermönnum vorum
til þess að ná aftur lífvænlegum
stöðum, og verða sjálfstæðir borg-
arar. Og ef reynslan sýni’r að
nauðsynlegt sé, að athuga að nýju
kröfur þeirra sem fötluðust í stríð-
ínu, eða þeirra sem hafa nust fyrir-
vinnu sína í því, þá á ríkið að gjöra
skyldii sína gagnvart því fólki.
Verkamannatnál—Að leiða i lög ,
hugsjónir og þær grundvallor regl- alyktun samþykt;
ur sem teknar eru frain í friðar-
samningunum, og tillit skal tekið
m ^psgjafar annara þjóða um sama
efni, að vinna að góðu samkomu-
lagi og trusti á milli verkamanna
og vinnuveitenda.
Landbúnaður — Að styðja að
aukning á framleiðslu á bús og lands
afurðum í Canada og útvega sem
hagkvæmastan markað fyrir þær,
Og í sambandi við þá stefnu, vill
flokkurinn komast í samnings sam-
band við stjórnir fylkjanna um sam-
vinnu á því svæði svo að hvorki
tpist fé né vinna fyrir 'þá skuld af
bæði ríkisstjórnin og fylkisstjórn-
irnar beiti sér á sama tima að sömu
málunum. Samvinna við fylkis-
stjórnirnar um betri og meiri sveita
lánfélög en ennþá hafa komist á„ og
bæta hag sveitafólksins menningar-
lega á allan hátt
Að stjórna svo frystihúsum og ís-
húsum svo til niestra afnota megi
Bandaríkin
þessi umkvörtun um dýrtíðina
er nýstárleg, sem send var til af-
sökunar eða skýringar af manni
sem keypt hafði nokkuð og var
beðinn að senda ávísun til borgun
ar.
‘‘Af neðangrefndum ástæðum
get'eg ekki sent yður ávísun. það
hefur verið setið fyrir mér og oná
mér, eg hetfi verið rotsleginn, og
fótum troðinn, hlægður, flattur,
þurundinn. Fyrst af stjórninni
með stríðsskatti í landssjóð, stór-
gróðaskatti, siguriáns skuldabréf
um, höfuðstóls hlutaskatti, verzl-
unar tolli, olíuvagna og hunda-
skatti og þar næst af hverju fé-
lagi og samtökum, sem hug-
kvæmni mannanna getur látið
sér í hug koma að beita til að
draga af mér það sem eg kann að
eiga og eiga ekki.
Eg hefi sætt fjárbónum af sam-
tökum Jóns Baptista, kvennafé-
lögum, Flotafélögum, Krossinum
rauða, krossinum svarta, Bandinu
bláa, Krossinum tvísetta, drengja
heimilum, stúlkna heimilum, Y.M.
C. A. Ý. W. C. A. skáitum, Júðum
og spítölum öllum. Ofan á alt
þetta bætast sameinuð samtök til
góðverka, kirkjurnar og Sálu-
hjálpar herinn.
Eg er grunaður, rannsakaður,
rýndur og gagnrýndur, krafinn og
krufinn svo að eg veit ekki hver
eg er, hvar eg er né hvers vegna
eg hangi hér. Alt sem eg veit
er, að eg álíst að vera óuppausan-
leg skildinga uppspretta fyrir
allar mannlegar iþarfir, ílangan-
ir og vonir, og vegna >ess að eg vil
ekki selja allt sem eg á, og arka
út að betla, biðja um lán eða stela
þá hefir mér verið blótað, eg hefi
verið ræddur, einangraður, talað
til mín og um mig, logið á mig,
halaður upp, hengdur upp, rænd-
ur rúinn, og ærður; eina ástæðan
fyrir >Ví að eg hangi við lífið, er
að vita hvað í sjóöandi, síandi
sindrandi, kemur næst.
Fargjöld og farmgjöld með
strandferðaskipunum Sterling og
Suðurlandi hækka um 30 prct. nú
um mánaðamótin. \
Nýja áfengis reglugerð hefir
landlæknir sett, og gengur hún í
gildi nú um mánaðamótin. Er
læknum þar “stranglega bannað
að láta af hendi lætknisseðil um
áfengi, nema til iðkunar í læknis-
vísindum” og til lækninga. Lyf-
salar mega ekki afgreiða seðla,
sem eldri eru en vikugamlir. pá
eru lyfsalar og læknar skyldir til
að hafa áfengisbók, þar sem ná-
kvæmlega sé bókfært alt selt á-
fengi og mánaðarlega eiga þeir
að gefa Hagstofunni skýrslu um
?að. — Læknafélagið hefir mót-
mælt reglugerðinni.
Próf í efnafræði og námafræði
hefir ísl. maður, Helgi Eiríksson,
nýlega tekið við báskólann í Glas-
gow með ágætum vitnisurði, og
er sagt að hann ætli að setjast
að á Skotlandi.
“Dagur” er nú aftur farinn að
koma út á Akureyri og er Jónas
lorbergsson, bróðir Jóns á Bessa-
stöðum, ritstjóri ihans. — Páll
Bjarnason er hættur við ritstjórn
Vestmanneyjablaðsins Skeggja.
Um miðjan maímánuð druknaði
unglingspiltur, Engilbert Arn
grímsson, á 'höfninni í Vestmann
eyjum.—Lögr
Franklin D. Rooeevelt, aðstoðar
hermálaritari var í einu hljóði út-
nefndur fyrir varaforseta á Demo-
krata þinginu í San Fransisco.
Þing Demokrata hefir staðið yfir
undanfarandi í San Fransisco, Cal.
og hefir verið afar fjölment, hefir
það haft til meðfcrðar útnefning
forseta efnis fyrir Demokrata
flokkinn eins og kunnugt er, og
undirbúing aðal málanna undir
forseta kosninguma.
Þrjú vandamál eru það, sem
þetta þing hefir haft til meðferðar,
og sem erviðust hafa verið við-
fangs, það er fyrst alþjóða sam-
bandið. Um það var svoihljóðandi
Ur ýmsum áttmn.
Enn þá lifir í gömlum glóðum
hinumegin við álinn. þess mun
fyr vera getið, að Pólskir gerðu
stóra heri á hendur Rússum, með
tilstyrk Frakka og Enskra, sem
undarlegt þótti, að ein eða fleiri
samtaka þjóða skyldi gera út
aðra til árásar. Sá hernaður er
lítt í frásögum ihafður og mun
Pólverjum iítt hafa orðið ágengt.
Víðar munu viðsjár vera. Ein
þeirra segir Grikki vera . í þann
veginn að ráðast á Tyrkja her
nokkurn, sem vel má satt vera,
þó furðulegt megi þykja, að enn
skuli Tyrkinn berjast eftir þann
harða hildarleik sem hann hefir
í staðið um undanfarinn áratug.
f Yellowstone Park er mikil elgs-
dýra hjörð, yfir 30 þús. dýr; í
vetur leið voru harðindi mikil þar
syðra, dreifðust þá dýrin út fyrir
svæði það hið mikla, er “parkið
nær yfir, til þess að leita að hög-
um, urðu þá fyrir veiðimönnum,
er drápu þau unnvörpum, með því
að dýrin voru spök og vöruðust
ekki, er þau höfðu lengi friðuð
verið.
"Flokkur Demokrata er með-
mæltur League of Nations, álítur
það vissastu, ef ekki einu færu
leiðina til friðar í veröldínni og til
að hrinda af henni óþolandi byrði
her- og flota-bákna. Fyrir þá sök
fyrirlét Ameríka ' forna venju, að
vera laus allra deilumála, og standa
ein sér, og úthelti fé og fjörvi til
að mola stórkostlega ráðagerð um
hemám. Á þessu var það grund-
vallað, að fonseti vor, í samráði við
sambandsmenn, feldi' niður hemað
við hina þýzku stj.órn.
Vopnáhlé var veitt og friður sam-
inn með því órjúfanlega skilyrði við
þýzka og stórveldin ekki síður, er
við þá börðust, að gera skyldi sam-
band meðal allra þjóða, með sér-
stökum sáttmálum, í því skvni að
trygðir væru veittar til þess að öll
ríki, smá og stór, héldu sjálfstæði
og löndum óskerðum.
Fyrir því vottum vér forseta
Úr bœnnm.
Systurnar Mrs. Duncan og Mrs.
S. K. Hall lögðu af stað fyrir
rúmri viku suður til Minneota,
Minn., þar sem þær ætla að dvelja
um hríð hjá systur sinni og manni
hennar, Gunnari B. Björnssyni
ritstjóra.
Marteinn Gillis og Jón sonur
hans ásamt konu Jóns komu til
bæjarins í síðustu viku vestan frá
Kyrrahafi—fóru þangað í skemti
för. pau héldu heim til sín til
Minneapolis í byrjun vikunnar.
Piltur og stúlka frá Winnipeg
voru á ferð í bifreiö ásantt ktinn
Ingja þeirra O. J. Bédard frá Selk
irk, niður á bryggju þeirri sem gufu
bátarnir af Winnipeg\'atni leggjast
við, en þegar bifreiðarstjórinn
vildi snúa við var svo lítið pláss að
hann hafði ekki rúm til þess, rendi
því bifreiðinni aftur á bak, en af
því rúmið vár svo lítið þá fór bif
reiðin of langt aftur á bak og
steyptist ofan í ána. en rétt í þv
bifreiðin steyptist stökk Bedard út
samfögnuð, að hann sá svo vel fyrir og komst lífs af; hln tvö féllu í ána
veröa fyrir almenrting til geymslu' margra hönd, að hann rak erindi og drukknuðu.
Frá lslandi.
Landmælingar á íslandi.
Fréttaritari dansika blaðsins
‘Odense Avis” hefir birt viðtal
við formann herforingjaráðsins
danska um landmælingar hér
íslandi. Er í ráði að hingað til
lands verði sendir tveir liðsfor
ingjar, 7 til 8 undirforingjar og
álíka margir hermenn til þess að
mæla og kortleggja héraðið frá
Akureyri og austur á bóginn, eins
langt og tími vinst til. — Eins og
kunnugt er, ber landsjóður nú
allan kostnað af landmælingun
um.—ísafold.
Nýi Goðafossinn.
Svo var ráð fyrir gert í fyrstu
að hið nýja skip Eimskipafélags
ins, sem það á í smíðum hjá Fly
dedokken í Kaupmannahöfn, yrði
tilbúið í þessum mánuði. En >v
miður hafa óviðráðanlegar og
fyrirsjáanlegar orsakir orðið til
þess valdandi, að skipið muni eigi
verða fullsmíðað fyr en um nýár.
Vér höfum hitt Emil Nielsen
framkvæmdarstjóra að máli og
spurt hann um þetta nýja skip.
—Eins og þér hafið áður skýrt
frá hér í blaðinu, þá er sjálfur
skipskrokkurinn smiðaður í Svend
borg, en alt annað í skipið í Fly
dedokken í Khöfn. Efnið í skipið
var keypt í fyrra, en það hefir
staðið á því þangað til nú. Vélin
er tilbúin og einnig allir innan
stokksmunir. Ekkert annað en
að koma því fyrir í skipinu, þegar
skrokkurinn kemur til Hafnar.
—Hvað ætli skipið kosti?
—pað kostar alls um 2 miljónir
króna og þykir það mjög ódýrt,
eftir því sem verð er nú á skipum.
Og skipið verður fram úr skar-
andi vandað og rambygt. pað lík-
ist Goðafossi gamla, en er tölu-
vert stærra. pað rúmar 40 far-
þega á 1. plássi, og 30 á öðru, en
getur samt flutt rúmlega 1600
smálestir af vörum í lestinni.
Klefarnir verða rúmgóðir og loft-
góðir og reykingarsalur verður
þar eins og á Gullfossi. Vélin
verður af sömu gerð og í Gullfossi
og getur hún knúið skipið áfram
fullfermt 11 sjómílur á kl.stund.
Að framan verður skipið 50%
sterkara en krafist er, og auka-
rangar verða margar í skipinu.
pó að verðið sé nokkuð hátt,
segir framkv.stjórinn, þá vorum
við mjög hepnir að komast að
samningum við Flydedokken. peg-
ar við sömdum, kostaði efnið 17
sterlingspund smálestin, en nú,
þegar eg var í Kaupmannahöfn
síðast, kostaði það 31 sterlings-
pund.—ísafold.
(Eftir ísafold 7. til 31. maí.)
7. maí—Átta stúdentar ganga
undir embættispróf við háskólann
að þessu sinni: Ingimar Jónsson
og Gunnar Benediktsson í guðfr-
deild; Lárus Jóhannesson og por-
kell Blandon í lagadeild; Páll
Kolka, Helgi Guðmundsson, Kjart-
an ólafsson og Kristmundur Guð-
jónsson í læknadeild.
Finnur Jónsson, póstmaður
Akureyri, ihefir fengið veitingu
fyrir póststjóra embættinu þar
frá 1. júlí að telja.
ísólfur Plálsson organleikari
hefir fengið einkaleyfi á plóg-
vörpu og Ihafplóg'i til fiskiveiða
um 5 ára tímabil. pað var ísólfur
sem fann upp netasteinana frægu
sem enn eru iþó alt of lítið notaðir
í danska blaðinu “Dagens Ny-
heder” er sagt frá því, að danski
presturinn dir. itheol. Skat Hof-
meyer muni fara til fslands á kom-
anda sumri og dvelja þar um mán.
aðartíma. Segir blaðið að hann
sé þangað sendur af dansk-ísl.
kirkjunefndinni og ætli hann að
prédika og halda fyrirlestra um
ísland víðsvegar.
Veg er nú verið að leggja frá
aðalveginum fyrir austan Elliða-
árnar suður undir Ártún, þar sem
reisa á hina fyrinhuguðu rafafls-
stöð.
Nýtt skip, sem Kakali heitir,
eign bræðranna Propé o. fl., kom
hingað frá pýzkalandi í gærmorg-
un, gufuskip, sem á að vera í
flutningum og stunda síldveiðar.
Um Helgafells prestakall sækja
séra Páll H. Jónsson á Svalbarði,
séra porsteinn Kristjánsson á
Breiðalbólsstað á Skógastr. og
kandídatarnir Sig. O. Lárusson og
Magnús Guðmundsson.
Verzlunarskólanum var sagt upp
l. m. og Samvinnuskólanum 3. þ.
m. Úr verzlunarskólanum út-
skrifuðust 20 og úr samvinnusk.
8. Stýrimanna skólanum var sagt
app 4. þ.m., 28 tóku hið almenna
stýrimannspróf en 10 fiskiskipstj.
prófið.
íslandsfélagið hefir fengið nýj-
an botnvörpung , sem Apríl heit-
ir. Skipstj. er porst. Rorsteins-
son frá Bakkabúð. — Annar nýr
botnvörpungur er og nýkominn
hingað frá Englandi, eign félags,
sem Páll H. Gíslason kaupm. veit-
ir forstöðu. pað skip eitir Ari.
Skipstjóri er Jón Jóhannsson.
Á höfninni á Dýrafirði drukn-
uðu tveir menn kvöldið 7. þ.m.
peir voru að sækja vatn i land úr
vélskipinu Frigg og voru fjórir á
smábát, sem hvolfdi þótt veður
væri gott, en tveir komust á kjöl
og björguðust.
Á laugardaginn var K. Zimsen
endurkosinn borgarstjóri í Rviík
með 1,760 atkvæðum.
26. maí—Nú er loks komin vor-
veðrátta og jörð farin að grænka
lítið eitt hér á láglendinu. En
víða er enn mikill snjór upp til
dala, og hálendi alt enn hvítt.
Fénaðarhöld eru yfirleitt furðan-
lega góð, að því sem sagt er, eftir
svo langvinnan vetur. Á Snæ-
fellsnesi hefir heyleysi sorfið
mjög að. Sagt er að Einar Gunn-
arsson áður ritst., sem í fyrra fór
að búa þar vestra, hafi verið svo
heybirgur, að hann lét frá sér 100
hesta heys. ^
Botnvörpungarnir eru nú farn-
ir að veiða austur við Hvalbak.—
í Vestmanneyjum hefir afli verið
svo mikill að undanförnu, að aldr-
ei hefir eins verið éður. Einn vél-
bátur þar, sá aflahæsti, er sagð-
ur að hafa fengið um 800 skp. —
Mokafli befir einnig verið við
Snæfellsnes og menn fengið hærri
hluti við Stapa en dæmi eru til
Steinsteypubrýrnar yfir Elliða-
árnar eru nú ráðum tilbúnar. Galli
er mikill á, að þær skuli hafa
verið settar á sama stað og gömlu
brýrnar.
prír menn voru að sigla hér á
höfninni í gær á litlum striga-
báti. Kollsigldu þeir sig og drukn-
aði einn þeirra, þýzkur klæðskeri
sem var nýlega kominn hingað.
Tíð batnaði í góulokin og komu
upp hagar um norðanvert hérað-
ið, en ekkert fram til Dala. Ein
stöku menn orðnir heylitlir, sum-
ir jafnvel heylausir og hafa þá
þeir sterkari hlaupið undir bagga
tekið skepnur hinna. Nokkrum
búum hefir þannig verið skift
upp milli manna, en fðum enn
Norðangarðar síðan 2. páskadag
og haldist hann lengi, er hætt við
að margir verði heytæpir. Nýdán-
ir eru hér tveir bændur: Auðunn
Vigfússon, faðir Guðmundar
bónda og hreppstjóra á Skálpa
stöðum, og var hann hjá honum
síðustu árin, og Jón Eggertsson í
Ausu.
Sigurjón Jónsson fyrrum hafn-
ar gjaldkeri, er að fara héðan al-
farinn í dag til ísafjarðar, ásamt
fjölskyldu isinni. Með honum
fer tengdafaðir hans, præp. hon.
porvaldur Jónsson. Sigurjón
þeirra Carls Olgeirssonar og Jó-
hanns porsteinssonar (áður verzl.
Edinburg). Vinum hans er mik-
il eftirsjá að honum og fjölskyldu
hans héðan úr bænum.
(Eftir Lögr. 12.—19. maí)
12.—Veðiið hefir breyzt til batn-
aðar nú síðustu dagana. En fram
um helgi voru sumstaðar á land-
inu hríðarveður dag eftir dag, svo
sem á Austurlandi, og þó einna
verst á Snæfellsnesi. Á báðum
þeim stöðum var látið illa af á-
standinu. Víða hefir skepnum
verið haldið við með miklum fóð-
urbætiskaupum, kornmat og síld.
Er sagt aö Borgfirðingar muni í
vor hafa keypt fóðurbæti fyrir alt
að 400 þús. kr.
1 gær druknaði Jens kaupmaður
Guðmundsson á pingeyri ‘í Dýra-
firði. Hann var að vitja um net
einn á báti, skamt frá landi og
datt fyrir borð.
Nú í sumar eru 200 ár liðin frá
dauða Jóns biskups Vídalín, og
eru prestar landsins að safna
samskotum hjá öllum almenningi
til þess að honum verði reist
minnismerki. Mun það vera ætl-
unin, að það verði líkt og minnis-
merki Hallgríms Péturssonar við
dómkirkjuna hér, og >á að lík-
indum sett hinu megin dyranna.
Biskup hefir nú fyrir nokkru sent
próföstum bréf, sem þeir útbýta
síðan meðal allra presta á landinu
og er þar í áskorun um gjafir til
minnismerkisins. Einhver lítill
sjóður er til áður, sem verja á til
þess, stofnaður af Páli heitnum
Melsted sagnfræðingi. Bréf bisk-
ups var lesið í dómkirkjunni við
guðsþjónustu á sumardaginn 1.,
og söfnuðust við það tækifæri lið-
ugar 300 kr. Án efa hefir síðan
safnast miklu meira hér í bænum.
Og sjálfsagt má telja, að hvar-
vetna um land fái þetta mál góð-
ar undirtektir. — Til orða hefir
omið, að gefa út Vídalíns postillu
á ný á þessu minningarári, en
líklega getur ekki úr því orðið.
f gær hófst í hæstarétti fyrst
munnleg málafærsla samkv. hin-
um nýju reglum þar um. Fyrir lá
sakamál gegn manni hér í bænum,
Jóh. Kr. Jóhannessyni, sem yfir-
réttur hafði áður dæmt í, en
stjórnarráðið skotið til hæstarétt-
ir eftir ósk ákærða. Eggert Cla-
essen var skipaður sækjadi, en
Sveinn Björnsson verjandi og
fluttu þeir báðir langar ræður fyr-
ir réttinum. Dómur féll í dag og
var yfirréttardómurinn staðfest-
ur: 5x5 daga fagelsi við vatn og
brauð.
L. H. Bjarnason hæstaréttar-
dómari er nú að hætta kenslu við
háskólann. Lærisveinar hans
færðu honum 18. þ.m. að gjöf út-
skorinn vindlakasa úr malhogani,
eftir Stefán Eiríksson, falegan
grip.
2. júní—2. f. m. andaðist hér í
bænum Torfi Tómasson verzlun-
armaður.—Nýlega er látin yngsta
dóttir dr. Ól. Daníelssonar menta-
ikólakennara. — 29. f.m. andaðist
Guðm. Guðmundsson hreppstjóri
Landakoti á 80. ári.
Nýr botnvörpungur kom hingað
fyrir nokkrum dögum, eign Hauks
félagsins; hetir Ingólfur Arnar-
son og skipstjóri Pétur Bjarnason.
I