Lögberg - 12.05.1921, Blaðsíða 1

SPEIRS-PARNELL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. R E Y N IÐ Þ AÐ!
TALSÍMl: Garry 2346 - WINNIPEG
öQbef ð.
Það er til myndasmiður
í borginni
W. W. ROBSON
490 Main St.
Garry 1320
34. ARGANGUR
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 12. MAÍ 1921
NUMER 19
Helztu Viðburðir
Síðustu Viku
Canada.
Á laugardaginn síðastliðinn var
Manitöba jþinginu slitið, klukkan
11 fyrir hádegi. ping þetta hef-
ir setið á rökstólum síðan 10. febr-
úar og er því vafalaust eitt hið
lengsta í sögu fylkisins.
í 'byrjun þings var lítt fyrirsjá-
an/egt hvernig mÁlunum mundi
skipast til. pótt stjórnin hefði
að vísu liðfl'estan flokk í þinginu,
þá skorti þó nokkuð á að ákveðnir
flokksmenn hennar væru í meiri
hluta á iþingi. Hugðu því ýmsir
að stjórnin mundi (þá og þegar,
verða að leggja niður völd og
gengið yrði til nýrra kosninga.
pað vantaði ekki heldur viljann hjá
ýmsum hinna einstöku flokka
eða flokkslbrota til að koma stjórn-
inni fyrir kattarnef, því um hríð
mátti svo að orði kveða, að hver
tilraunin til vantraustsyfirlýsing-
ar ræki aðra, þótt nafntoguðust sé
margir þeirra enn óseldar miklar
byrgðir af tóbaksuppskeru sinni.
Sir Henry Drayton, fjármála-
ráðgjafi sambandsstjórnarinnar í
Ottawa, lagði fram fjárlagafrum-
varp sitt í þinginu á mánudags-
kveldið. Hon. W. S. Fielding ber
fram breytingar tillögu við fjár-
laga ræðuna og ávítar stjórnina
fyrir að koma ekki fram með nein-
ar tillögur í sambandi við tollmál-
in, jþótt kostnaðarsöm nefnd hefði
ferðast um land alt í þeim tilgangi
að afla upplýsinga um málið og
leggja uppástungur fyrir þingið,
eins og stjórnin hefði opiruberlega
lofað.
Bandaríkin
Kelly, þirigmaður frá Michigan,
hafði nýlega framsögn fyrir hönd
nefndar (þeirrar í þjóðþinginu, er
um flotamálin fjallar. Kvað hann
nefndina á einu máli um (það, að
fjiárveiting til flotamálanna mætti
. _ ---------, eigi minni vera en $396,000,000 um
8ul'er^°S!P BernÍ'er bar fram n*sta fjárhagsár. Skal af upp-
6 K1 hlaut nema 9 nianna stuðn- hæð þeirri varið $90,000,000 til að
ing. í tveim atkvæðagreiðslum,
bjargaði forseti jþingsins lífi
stjórnarinnar með úrskurðar at-
kvæði sínu. Ymsir bændaflokks
þingmenn ihlupu jafnan undir
bagga og greiddu atkvæði á hlið
stjórnarinnar, ef mikið lá við, og í
eitt skiftið forðaði F. J. Dixon,
leiðtogi þingflokks verkamanna,
henni frá falli. Rétt fyrir þing-
lokin gerðust þau tíðindi, að þeir
Allbert Kristjánsson, þingmaður
i St. George kjördæmi og Goorge
Little, þingmaður fyrir Beautiful
Plains, sögðu sig úr flokki hinna
óháðu bænda, töldu þeir ýmsa
þingmenn þess flokks, hvorki 'hafa
fylgt trúlega fram stefnuskránni,
né heldur sýnt verkamannaflokkn-
um nægilega saipúð.
Fjárveitingar þingsins námu til
samans $9,662,778,47 — Laun ráð-
gjafanna voru hækkuð úr 5000 upp
í $6000, en þingfarar kaup ein-
stakra þingmanna úr $1,500 upp
i $1,800, og eru launin þá jöfn!
þvi sem gerðist í hinum Vestur-1
fylkjunum. Ábyrgðina á hækk-
un þessari, ibera líkl'egast allir
þirigflokkarnir jafnt. Við at-
k-væðagreiðsluna um launahækk-
un ráðgjafanna, sat stjórnin hjá
oíT lét málið afskiftalaust. Ganga
ma ut friá því sem gefnu, að mis-
jafmr verði dómarnir um afrek
þessa nýafstaðana þings eins og
flest annað. Sumir eru sjálfsagt
enn þeirrar skoðunar, að minna
hefði ■ ef til vill mátt vera talað,
en meira framkvæmt. Um slíkt
þó vitanlega tilgangslaust a(5 deila
eftir a enda víst að þingmenn
íhafa yfirleitt gert sitt bezta til,
með heildarhag fylkisins fyrir
augum.
Norris stjórnin beitti á þessu
þingi framúrskarandi sanngirni
við menn og málefni og mun ó-
tvírætt hafa vaxið að vinsældum
utan þings sem innan; mun ís-
Iendingurinn í ráðuneytinu, Hon
Thos. H. Johnson, eiga í því ekki
hvað minstan þátt, enda er hann
nú alment viðurkendur einn allra
áhrifamesti maðurinn í fýlkisþing-
inu.
Landibúnaðar ráðgjafi Manitoba-
fylkis Hon G. H. Malcolm, hefir
skipað eftirgreinda þingmenn í
nefnd, til þess að rannsaka skil-
yrðin fyri stofnun frystihúsa í
fylkinu. Formaður nefndarinn-
ar er John William, (stjórnarfl.)
W. C. McKinnel, (bændaflokksm.),
W. C. Spinks, (ílhaldsfl.) og A.
Tanner, verkaflokks þingmaður.
Aðra nefnd hefir landbúnaðar
i’aðgjafinn einnig skipað, sam-
kvæmt ályktun þingsins, til þess
að rannsaka öll þau skilyrði, er að
luta olíu til eldsneytis 'í fylkinu. f
uefnd þeirri eiga sæti professor
’ ,ri Bracken, við landbúnaðar há-
skolann; W. Clubb þingmaður í
Morris kjördæmi; E. W. Hamil-
ton, ritstjóri tímaritsins “Cana-
dian Power Farmer’’ og R.
Milne, fyrrum kennari í vélfræði'
við búnaðarháskóla fylkisins.
Heildsölumenn , Montreal, þeir
er með tóbak verzla, hafa nýlega
lýst yfir þvl, að slík vara muni
falla mikið í verði — út af þessari
fregn eru tóibaksræktendur í Ont-
ario óðir og uppvægir og segjast
munu fara á Ihausinn, ef slík lækk-
»n nái fram að ganga Eiga
fullnægja ákvæðum stjórnarinnar
um herskipab^yggingar frá árinu
1916.
Volsted þingmaður frá Minnes-
ota sá, er vínbannslögin eru kend
við, hefir nú látið það verða sitt
síðasta afrek, að flytja frumvarp
í þjóðþinginu um að banna að
selja sjúku fólki öl, þótt fyrir s'é
mælt að læknisráði.
John P. Hill, þingmaður frá
Maryland, flytur frumvarp til
laga um stjórnarskrárbreytingu, er
innleiði fult samræmi á hjóna-
bands og hjónaskilnaðarlöggjöf í
öllum ríkjum innan Bandaríkj-
anna, og er það talin mjög þörf
breyting.
iSenatið hefir samþykt og af-
greitt fjárlaga frumvarp stjórnar-
inar, með sárfáum breytingum.
Póstmála ráðuneytið tilkynnir,
að komið hafi nú verið á takmörk-
uðum póstsamböndum milli Rúss-
lands og Bandaríkjanna, en þau
sambönd hafa slitin verið í full
fjögur ár.
Talsmenn járnbrautarþjóna í
Bandaríkjunum halda því fram, að
tekjuhalli járnbrautanna stafi af
óhagkvæmri og eyðslusamri fram-
kvæmdarstjórn, miklu frmur en
háu kaupi brautarþjóna í heild
sinni. Mótmæla þeir eindregið
öllum þeim tilraunum, er að því
miða að lækka laun.
Harding forseti hefir synjað
málaleitun pjóðverja, er fram á
það fór, að hann bæri miðlunarorð
milli samherja og þeirra út af
skaðabótakröfunum.
David G. Blair, frá Winston-
Salem, N.C., hefir verið skipaður
yfirumsjón^rmaður með skatt-
heimtu Bandaríkjastjórnar.
Fjármálaritari Bandarikjanna,
Andrew Mellon, hefir fyrir stuttu
lýst yfir því, að stjórnin hafi á-
kveðið að leitast fyrir tafarlaust
Ihjá Bretastjórn um greiðslu ríkis-
skuldar þeirrar þjóðar við Banda-
ríkin, en skuld sú nemur að sögn
$4,277,000,000.
Pappírsgerðar verksmiðjur í
Bandaríkjunum eiga örðúgt upp-
dráttar um þessar mundir, sam-
kvæmt fregnum frá Washington.
Eigendur verksmiðjanna þykjast
tapa stórfe á rekstri þeirra, og
kenna um háu kaupi verkalýðs.
Hafa þeir gert tilraunir til að
lækka kaupið, en með engu móti
getað fengið verkamenn sína til
þess að ganga inn á nokkuð slíkt.
Fellibylur jafnaði við jörðu ný-
lega þorpið Broxton, Miss., létu
á'tta manns þar lifið, en margir
sættu meiðslum.
Dorsey, ríkisstjóri í Georgia,
hefir samið flugrit eitt og sent út
um ríkið, þar sem hanri reynir að
sanna, að á síðastliðnu ári hafi
Negrum innan þess ríkis verið
mis,boðið í minsta kosti 135 tilfell-
um. Ávítir ríkisstjórinn 'slíka að-
ferð harðlega mjög.
Harding forseti íhefir falið Har-
vey sendiherra Bandaríkjanna í
Lundúnum að sækja sendiherra-
mót samherja, er haldast á innan
skamms lí París, til þess að gæta
þar Ihagsmuna Bandaríkjaþjóðar-
innar.
Senatið í Bandaríkjunum sam-
þykti $25,000,000 sáttmálann við
Columbia, með 69 atkvæðum gegn
19.
pjóðþing Bandarakjanna hefir
afgreitt innflytjenda frumvarpið,
svo að segja ’í sama formi og það
var, er því var synjað staðfest-
ingar af Wilson forseta.
Bretland
Verkamála sjkrifstofa Bandaríkj-
anna áætlar að ekki muni nægja
minna en frá fjörutíu til fimtíu
þúsundir manna við uppskeru-
vinnu í Kansasríkinu á yfirstand-
andi ári.
Atvinnuleysi mikið er á Bret-
landi um þessar mundir og er farið
að vekja óhug mikinn á meðal
fólks. Til dæmis eru 100,000 af
vinnulausu fólki i Birmingham og
vex sá Ihópur viklega um nær 8,000
manns. Um atvinnuleysið er kent
meira en nokkru öíjru því, að
pjóðverjar fylli landið með ódýr-
ari vörum, en landsmenn sjálfir
geta framleitt.
i
French lávarður, sem verið
hefir landstjóri á frlandi, Ihefir
látið af því embætti og er kominn
heim aftur til Englands, og 'hefir
George konungur gert hann að
jarli. En við landstjórn þar hefir
tekið Talbot lávarður.
Brezkur þingmaður, að nafni
Austin Hopkinson, hefir gefið
stjórninni íbúðarhús sitt, sem er
$150,000 virði, og önnur tuttugu
hús sem hann átti, og hefst nú við
í lítilli útibyggingu, sem stendur
á landi því er fylgir einu af gjafa-
húsunum. Hann sagðist gera
þetta til þess að sjálfsafneitunar
eftirdæmi þetta gæti varnað upp-
reisnar andanum, «em nú virtist
vera að hertaka þjóðina, fram
gangs.
Kona að nafni E. Bacher, var ný-
lega tekin föst. í Lundúnum fyrir
það, að hún hirti ekki um að láta
skrásetjast samkvæmt lögum þeim
er skipa fyrir um, að allir útlend-
ingar láti skrásetjast innan viss
tíma. Fyrir rétti sagðist konan
hafa skammast sín fyrir þjóðerni
sitt og þess vegna íbrotið lögin.
Kona þessi sem var þýzk, var vel
mentuð og hafði unnið sér tiltrú
fólksins í nágrenninu þar sem
hún átti 'heima ,fyrir kurteisi og
hjálpsemi.
Menn, sem voru að vegagerð við
hæð eina í Eastbourne, sem kölluð
er Wellington hæð, fundu þar 15
beinagrindur í jörðu, er þeir
plægðu upp jarðvegin til þess að
breikka brautia. Einnig fundu
þeir blöð úr rýtingum eða járn-
sveðjum. Haldið er, að þetta 'séu
leifar frá orustunni við Hastings
frá 1066. pessi umtalaða hæð er
örskamt frá Pevensey firðinum,
þar sem Vilhjálmur sigurvegari
lenti.
Búið er að útnefna menn þá, er
eiga að athuga málið um innflutn-
ingsbann á nautgripum til Bret-
lands, og eru í henni þessir: Fin-
ley lávarður, forseti; Askwith lá-
varður, Sir Algernon Firth, Sir
W .Peat og Sir Arthur Shipley. í
umboðsbréfi nefndar þessarar er
svo að orði komist: “Að atlhuga
innflutning á lifandi nautpeningi
til Englands til annara en slátur-
þarfa. Að rannsaka hvort afnám
aðflutningabannsins mundi hafa
lækkandi álhrif á kjötverð á Eng-
landi og komast að raun um, hvort
það er hyggilegt, þegar tekið er
tillit til þeirrar brýnu þarfar að
verda nautpening landsins frá
sjúkdómum og fjölgunar á honum
eftir stríðið.
Horfur í írsku málunum eru nú
sagðar betri en þær hafa verið í
750' ár, segir Sir Hamar Green-
wood í ræðu, er hann hélt nýlega
og ástæðan fyrir þessari staðhæf-
ingu er «ú, að nýlega áttu þeir
fund með sér Sir James Craig,
hinn væntanlegi forsætisráðherra
í Ulster og Eamon De Valera, lýð-
veldis leiðtoginn írski, og segir Sir
Greenwood, að ef þessi írsku mál
verði nokkurn tíma jöfnuð, þá
hljóti þau að verða það af írsku
leiðtogunum sjálfum. Eftir fund
þann, sem írsku leiðtogarnir áttu
með sér, ritaði Eamo De Valera í
rit eitt á írlandi það sem Iblöðin
þar nefna eftirtektaverðan sátta-
bóðskap. í þeirri grein segir De
Valera: “Vér munum aldrei hætta
að halda því fram, að sameiginleg
viðfangsefni, sem knýta saman
fólk lands vors, sem býr í norð-
austur parti írlands og þess, sem
búsett er í suðvestur hluta lands-
ins, hljóti að takast til greina.
prátt fyrir allan misskilning og
óhug, sem aðallega er á yfirborð-
inu, þá er það vor meining, að íbú-
arnir í Ulster, sem ríkið hefir að-
skilið friá oss, séu knýttir við þjóð
vora með æðri böndum og háleit-
ari lögum og skoði írland sem föð-
urland sitt, og að nafnið írland sé
því hjartfólgið. Á seytjándu öld-
inni þreifuðu íbúarnir í Ulster á-
takanlega á sambandi sínu við ír-
land. peir munu gera það enn.
Megi það verða sem fyst.”
uith. Prinsinn dáði mjög við-
tökurnar og kvaðst nú sannfærðari
en áður um vináttuíbönd þjóðar
sinnar og Bretlands.
Ur bænnm.
Dómsmálaráðherra T. H. John-
son fór austur til Boston á föstu-
dagskveldið var til þess að mæta
á vegabótaþingi sem þar er verið
að ihalda þessa dagana.
♦♦♦
Hvaðanœfa.
pýzka stjórnin hefir látið af
völdum sökum þess, að hún var
með öllu ófáanleg til að undir-
skrifa skaðabótakröfur samherja
eða fullnægja þeim. Bbert for-
seti, ihefir átt fult í fangi með að
fá nýja stjórn myndaða, en þó er
nú talið nokkurn veginn vist, að
Paul Loebe forseti níkisdagsims,
muni leysa úr vandanum og takast
á hendur stofnun ráðuneytis. pað
er ennfremur alment álitið, að
mikill meiri hluti þýzka þingsins
muni ganga vilja að kröfum ag
greiðsluskilyrðum þeim, er friðar-
þingið mælti fyrir ög að pjóðverj-
ar ætli sér að taka alþjóðalán til
þess að geta greitt skaðabóta upp-
hæðirnar jafnharðan og þær
falla í gjalddaga. Til tryggingar
slíkum Iánum, ætla þeir að af-
henda ihlutaðeigendum ríkisskulda-
'bréf sín.
%•
Sú varð niðurstaðan út af stjóra-
arskiftunum á pýzkalandi, að Dr.
Wirth, fyrrum fjármála ráðgjafi,
tókst á hendur myndun nýs ráðu-
neytis, er krafðist þess samstund-
is, að þingið gengi að skaðabóta-
kröfum samherja og fullnægði þar
með fyrirmælum friðarsamning-
anna. Sú krafa hinnar nýju
stjórnar var samþykt í þinginu
með 221 atkvæði gegn 175.
Ástandið í Sileslu, er að verða
afar ískyggilegt um þessar mund-
ir. Eins og kunnugt er fór þar
fram fyrir nokkru almenn atkvæða-
greiðsla um það, hvort íbúar þess
lands vildu lúta istjórn pýzkalands
eða Póllands. Úrslit atkvæða-
greiðslunnar urðu þau, að mikill
meiri hluti 1 fólksins, kaus sam-
band við pýzkaland; en áður
höfðu báðir málsaðiljar heitið að
hlíta niðurstöðu þeirri, sem at-
kvæðagreiðalan leiddi í ljós. Nú
hafa pólskir uppreistarmenn safn-
að að sér allmiklum her, vaðið inn
á landið og tekið á vald 'sitt ýms
auðugustu héruðin. Tiltæki þetta
mælist hvarvetna illa fyrir, sem
vonlegt er, þykir möhnum Pól-
verjar hafa illa og ómaklega
gengið á orð sín og vettugi virt
heit þau, er þeir af fúsum vilja
gengust undir um þær mundir,
sem atkvæðagreiðslan í landinu
var ákveðin. ítalir, Bretar og
Frakkar, hafa talsvert setulið í
Silesiu og tilkyntu pjóðverjum
fyrir nokkrum dögum, að þeir
þyrftu ekki á liðstyrk þeirra að
'halda til þess að bæla niður upp-
þot Pólverja, en nú kvað svo vera
komið málum, að samherja liðið
fái ekki lengur rönd við reist og
því búist við nýjum liðsafla frá
Frakklandi og ítalíu. pjóðverjar
hafa enn engan iher sent inn í land-
ið og stafar þeim þó mest hættan
af tiltektum Pólverja. Er líklegt
talið að .þeir muni láta málið af-
akiftalaust fyrst um sinn, nema
því að eins, að samherjar telji
samvinnu þeirra nauðsynlega.
En samherjar ’hafa sem kunnugt
er, heitið pjóðverjum, að halda á
100 ára kona deyr í S. Dakota.
“Watertown, S. D. 5. maí — Mrs
Garland Johnson, liklegast elzta
konan í ríkinu, fullra hundrað ára
að aldri, lézt hér í dag, eftir
þriggja daga legu. Kona þessi
var fædd á íslandi 22. dag sept-
embermánaðar árið 1820.”
Aths.—Fréttin er þýdd orðrétt
úr blaðinu Manitoba Free Press,
þann 6. þ. m.
Um daginn var getið um stúlku
í Spanish Fork, í Utáh, sem hafði
getið sér mikinn orðstýr og lof
samborgara sinna Ellnu Guð-
mundsdóttir Eyólfssonar. í
þeirri frétt stóð að stúlka þessi
væri Eyólfsdóttir. ]7etta er ekki
rétt. Afi hennar hét Eyólfur er
síðast bjó á Geitafelli á Vatnsnesi
á fslandi og er nú dáinn. En fað-
ir hennar og sonur Eyólfs heitir
Guðmundur, og móðir hennar Ingi-
ibjörg Jónatansdóltir Davíðssonar
frá Marðar Núpi í Vatnsdal í
Húnavatnssýslu á fslandi, eru bæði
á lífi og íbúa í Spanish Fork,
Utah.
—--------o------—
Frá Islandi.
Bréfkafli úr Fljótsdal.
24. jan. 1921
— — Hvað tíðarfarið snertir á
síðastliðnu ári, getum við Fljóts-
dælir tæplega kvartað til muna.
Vor batinn kom að vísu seint en
þó komust langflestir af með hey;
mjög fáir gáfu skepnum símim
mat. Nokkrir Jökuldælingar
ráku hingað í dalinn full 6000 fjár
á porra sem komið var hér fram.
par féll miklu ver. Eins var hér
á Út-Héraði, þó held eg að mjög
fáir hafi orðið fyrir tjóni á skepn-
um sínum svo verulega næmi. En
margir gáfu þah mat og hafa því
orðið fyrir kostnaði af þeim sök-
um, sem er alt af tilfinnanlegur
Sumarið var heldur -gott. Kulda-
kast kom þó seinni hluta júníí sem
kipti til muna úr grasvexti. Töðu-
fengur >var þó víðast í meðallagi
hér í dalnum. Enn engjar voru
með lélegra móti, svo að yfirleitt
varð heyfengur hér með minsta
móti. Nýting sæmileg; þó ekki
sem bezt.
Annarstaðar en hér í Fljótsdal
varð heyskapur fremur góður hér
í Fljótsdalshéraði.
Haustið var einmuna gott; vet-
vurinn góður, það semtaf er. Kart-
öfluuppskera góð. Rófnaspretta í
betra lagi, þar sem þær voru rækt-
aðar, en það er fremur óviða.
Með fádæmum má telja það, að
kartöflur voru að spretta fram á
jólaföstu. Krakkar á Valþjófsstað
settu niður nokkrar kartöflur í
gamlar foæjarrústir. í haust,
þegar tekið var upp úr görðunum
þar, skoðuðu þeir undir gi'ösunum,
sem voru þá að mestu fallin. par
voru þá enigar kartöflur stærri en
venjulegar matbaunir. Létu þeir
þær því eiga sig. En 4. desem-
ber fór einhver að gæta að hvað
liði i flaginu. Voru þá komnar kart-
öflur alt að útsæðisstærð. Svo
höfðu þær vaxið!
Fleira man eg nú ekki að segja
um tíðarfar og þess háttar, þó má
geta þeás í samtoandi að rjúpur
sjást hér helzt ekki siðan í fyrra-
vetur. Hér er nokkur skógur.
Og um tíma í fyrra var hér alveg
jarðlaust, svo að ekki hafði tittl-
ingur 4 nef sitt annarstaðar en í
skóginum. pá var hér svo margt
af rjúpum að fádæmum sætti. Mun
svo ihafa verið alt að þrem vikum,
að þær höfðu ekki annað en bjark-
aribörk og forum. pó lifðu þær
það af. En í Páskabylnum hurfu
vwv
f
f
♦♦♦
f
f
f
f
t
f
f
f
V
Arstíðavakning.
“Dauðinn er lækur, en lífið er strá,
Ókjálfandi starir það straumfallíð á.”
Matth. Jock.
Á feg'urstu stund þeirri’ er árdegið á
flaut eifur í guil-ljósa straumuin.
Irifið þeim isætasta blundi brá,
og blóðrjóð stóð Áróra Röðli lijá,
rétt vöknuð af vorsins draumuim. .
Á sumarmorgni með silfurtár
sól bvrgir þokan og strauma,
sem ydgja hún bylgjast á bökknm ár,
því blæviðrið stígur — sem andvarpan eár
eftir nætur dulráðna drauma.
— En nóttin táihvílu einungis á
Þeim feskunnar bálfvöku draumum —
Á bökkum við olfina standa strú,
en stráin hjúfrandi daggperlum gljó,
sem titrandi tára-straumum.
Og elfurin streymir með stiltum nið,
en .straiumþunga jöffnum —< í hafið,
og stráunum tárugu tekur bún við,
og táldraumum öllum, og bylliboðsfrið —
og iþá er ait g'loymt og grafið.
Jón Runólfsson.
X
f
f
f
f
♦:♦
f
f
♦>

mennina og konurnar, sem verða
úti — andlega.
Margt var snjailt og frumlegt í
þessu erindi, margt sem enginn
hefði getað sagt nema Guðmund-
ur Friðjónsson.—En þó mun hann
hafa verið fastari lí rásinni í sum-
um erindum sínum. pað mun vera
helzti galli Guðmundar sem ræðu-
manns, að hann kann ekki að tak-
marka sig, kann sér ekki Ihóf.
Hugsunin er svo frjó, og tungan
honum svo eftirlát, að heilt haf
líkinga er sprottið fram um sama
otriðið, þar sem nægt Ihefði ein, ef
til hennar hefði verið vandað.
Honum er að sama skapi farið og
þeim, sem Ihann gat um í erindi
sínu, er þegið hafa afbragðsvopn-
in frá dvergunum: eign þeirra
veldr meinum. Guðmundur hefir
þegið málsnild óvenjulega. En
hann gætir hennar ekki alt af.
pað mætti segja, að hann væri of
örlátur á hana.
— “En það voru mennirnir, sem
verða úti — og konurnar.”
Skáldið drap 'á sum þeirra, nokk-
ur með nöfnum, eins og til dæmis
friði í Silesiu. Mælist afstaða þær allar og hafa naumast sézt
pjóðverja í þessu máli vel fyrir ; síðan. Sá einu sinni i haust tvo
hjá stjórnum ítala og Breta. J hópa í skóginum innan við 10 í
hvorum það hefi eg séð þær flest-
Krónprinsinn japanski, Hiro- ar.
hito, hefir fyrir skömmu heimsótt Refir hafa verið hér í áleitnara
Bretland hið mikla og var tekið lagi í haust og vetur. Stafar það
með ihinum mestu. virktum; sat Hklega af rjúpnaleysinu, því vafa-
meðal annars í konungsboði með Iaust lifa þeir mestmegnis á rjúp-
forsætisráðgjafanum Lloyd Ge- um hér um slóðir.
orge, sendiherrum Frakka, ítala,: Á stjórnmál heyri eg enga minn-
Bandaríkjanna og pýzkalands, á- ast og geri það heldur ekki. —
samt þeim foerrum Balfour og Asq- Ekki græt eg þífð, þó slitið yrði
samibandi Gagnfræðaskólans og
Mentaskólans. Held helzt, að fá-
um hafi staðið blessun af því sam-
foandi. Og fjarri réttu teldi eg
það, að hverfa að því ráði að
stofna Mentaskóla á Norðurlandi.
Fjárhagsnefnd neðri deildar
flytur frumvarp Bjarkans um
fasteignábanka.
Taugaveikin á Húsavik færist
í aukana. Nýlega dó úr veikinni
ungur maður, Axel Sigurgeirsson
ættaður úr Flatey á Skjálfanda.
Enn fremur er látin nýlega í
Húsavík Aðalheiður Jóhannesdótt-
ir:, eiginkona Páls Sigurðssonar
stöðvarstjóra þar á staðnum.
Tíðarfarið hefir verið svipað og
síðustu viku. Norðanhald með hríð-
aréljum og vægu frosti. Snjór mjög
lítill. Einmunavetur hér norðan
landsi það sem af er.
Stafrofskver eftir séra Adam
porgr.ímsson frá Nesi í pingeyjar-
sýslu hefir folaðinu foorist. Ad-
am er' nú prestur að Hayland í
Manitbfoa, Canada. Kverið er Guðrúnu Gjúkadóttur, ógæfumenn
lítið en einkarlagleg tilraun að siíka Sem Gísla Súrsson, Hörið og
vekja folundandi samúð vestur- Grettir. En um leið og hann tal-
íslenskra barna til Fjallkonunnar aði um þá, Ihlutu konurnar þeirra
og móðurmálsins. Adam er! og annara fráfoærilegt hrós. Vegna
þektur ihér heima. Var um tíma J þess, að Gísli og Hörður voru
ritstjóri Norðurlands. Varð kvæntir menn, áttu vakandi yfir
l'ífi sínu ást .góðra og mikilla
kvenna, urðu þeir ekki úti—í raun
og veru. Grettir einn varð það,
vegna þess að engin ást vermdi ,
iíf hans. Ásdís á Bjagi hrökk ekki
til móti ógæfukyngi örlaganna—
þótt hún stæði á Bjargi.
pá mintist ræðumaður á einn
mann úr samtíðinni, þó ekki með
rafni er orðið hefði úti. Munu flest-
ir hafa skilið, við Ihvern hann átti
þar. Sagði, að honum hefði orðið
lífíð kalt uppi á jökultindi hefðar-
innar, og í slóð hans niður þaðan
væru Iblóðdrefjar.
Og svo talaði hann um konurn-
ar, sem verða úti i hjónábandinu,
verða úti innan veggja, vegna
þagnar og misskilnirigs, vegna
misþyrmingar á eðli þeirra og
þrám. Var sumt í þeim kafla er-
indisins það al'lra snjallasita, sem
ræðumaður sagði.
f þessu erindi sinu kom Guðm.
víða við. Stóð hann öðrum fæti í
nútíðinni en hinum í fort'íð og
fornsögum, og iseildist jafnframt
í erilend skáldrit til aðdrátta og
sannana. Er Guðmundrir allra
manna kunnugastur fornsögum
vorum, og elskastur að þeim eins
og sjá má á stíl hans.
Reykjavíkurifoúar ættu að vera
og eru sennilega þakkláítir Guð-
mundi fyrir komur hans hingað.
Vitanlega er mönnum ekki sérlega
nýtt að heyra góðan ræðumann hér
en ' Guðmundur er sérkennilegast-
ur flestra ræðumanna, maðurinn
og málefnin, sem hann talar um,
landfrægur fyrir snildarlega vel
gerða þýðingu á “Æfintýrum frá
ýmsum löndum,” sem komu Dr.
Valtý, til þess að falla í stafi af
undrun, yfir að fá slíka málsnild
frá óþektum manni. Dagur
þakkar fyrir kverið og óskar þess-
um fjarlæga landa góðs gengis.
Kristján porvaldsson frá ping-
hóli, vetrarmaður á Bægisá drukn-
aði í öxnadalsiá 11. iþ. m. Hann
hafði verið sendur yfir í Hörgárdal
og druknaði á heimleiðinni.
—Dagur 29. fdbr. — 19. marz 1921.
Þeir sem verða úti.
pað var erindi Guðmundar Frið-
jónssonar, það er hann flutti í
Reykjavík snemma í Marz síðastl.
Um það ritar J. í Morgunfolaðinu
4. marz á þessa leið:
petta mun vera í annað skifti,
sem skáldið þingeyska, Guðmund-
ur Friðjónsson, tekur sig upp úr
hreinviðrunum í norðrinu og sæk-
ír hngað suður til Víkur, til þesis
að láta til sín 'heyra úr ræðustóli.
Fyrir nokkrum árum kom hann
hér gestur, og var þá tekið með
opnum örmum fyrir margra hluta
sakir.—Menn vissu fyrst og fremst
að í honum átti llandið einhvern
állra sérkennilegasta rithöfund
sinn. Og í öðru lagi flutti hann
þá erindi hér, sem ihálf Reykjavík
hlustaði á og þótti mikið til koma.
Nú hefir Guðm. Friðjónsson
talað hér—fyrir fullu húsi áheyr- og hvorttveggju ólíkt Iþví, sem
enda í tvö skifti. Hið fyrra skift-jmaður á að venjast. Og alt af
ið talaði hann um arfleifð kykvísl- fylgir höum eitthvað af hreinleik-
anuúi og hreinviðrunum þarna að
norðan hingað suður í suddann og
, rlgningarnar.
arinnar og losaraibrag aldarfars-
ins eða eitbhvað á þessa leið. En
seinna kvöldið talaði hann um