Lögberg - 15.12.1921, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. DESEMBER 1921
15. DESEMBER 1921.
Bla. 7
Bæjarlífið.
(Framh.)
Kaffihúsin.
Kaffihúsin hér í bæ eru eðli-
legt framhald götulífsins. Af göt-
unni sópast menn inn í þau, eink-
um á kvöldin, eins og bylgja af
úthafi inn í þröngar víkur, og þar
lendii4 saman ungum og gömlum,
illum og góðum, ríkum og fátæk-
um í brimlöðri tóbaksreyks, kaffi-
ilmis, hljóðfærasláttar, háreysti
og allra mannlegra ástríðna.
Kaffihúsin eru hér nú fjögur
síðan “salig” Fjallkonan datt úr
3ögunni. Var það merkilegt kaffi-
hús á sinni tíð og mikið umtalað,
og þótti greið vikið og hjálpsamt
við útlendinga og ferðamenn,
sem kröfur gerðu til annars og
betra, en vanalegt var. En nú
blómstra hin fjögur með mikilli
dýrð og vegsemd. Einkum hef-
ir verið fjölment í “kjallaranum”
í “Nýja Bíó”. par eru Ijós allan
daginn. Og Reykvíkingar elska
ljósið. En síðan Iðnó kom til sög-
unnar, hafa menn einnig leitað
iþangað og er þar janaðarlega
fult hús eftir kl. 10 að kvöldi. Má
þar sjá isólskins andlit ungra
meyja, eldsnör augnatillit ung-
menna, rosknar og ráðsettar frúr
og uppgjafa embættismenn. All-
ar stéttir!
En á Uppsölum er háværast.
pangað safnast allur skólalýður
þessa bæjar, uppblásinn og upp-
þaninn af mentunarvindi. Og
þar fylkja jafnaðrmenn og kom-
múnistar her sínum til blóðugra
áhlaupa á auðvald! þessa velsal-
ings bæjar. par halda þeir fun-
andi hvatningarræður og um-
steypa þessu þjóðféla^i á vet-
fangi. paæ er margur mikill í
munninum. par er bannmálið
sótt og varið. Og þar eru “klein-
ur”, sem allir kaupa.
Á þessum kaffihúsum er hljóð-
færasláttur: bumbur barðar, bás-
únur þeyttar, organ troðin, sim-
fon slegin og saltarar sungnir.
Leitar þangað margur sér til hug-
arhægðar og harmaléttis og fær
frið í sálu sína.
En kaffihúsin eru skuggsjá
þessa bæjarlífs. Sitji maður þar
eina kvöldstund, þá má fá útsjón
yfir augljóstustu drættina í svip
bæjarins: skemtanafýsnina, and-
varaleysið, mælgina, óhófið, ást-
leitnina. pví þarna situr að jafn-
aði sá hluti bæjarbúa, sem sam-
einar þetta alt. Og þetta er unga
kynslóðin.
En engin regla er án undan-
tekningar. parna sitja lika sak-
laus sveitabörn, feimin og ófram-
færin, óreynd á öllum erfistigum
bæjarlífsÍHs, hljóð og hugsandi,
og horfa stórum augu á allar
þessar malandi kjaftakvarnir og
prúðbúnu “parfumerudu” döm-
ur, sem aldrei segja eitt orð, ekki
gera nokkra hreyfingu, ekki renna
isvo mjólkurhvítum augunum, að
ekki reyni þær að gera það sem
“penast”, sem áhrifamest. Og
kjarngóða, heilbrigða sveitamenn-
ingin íslenzka togast á um yfir-
ráðin í sál þeirra við glysmenn-
ingu og yfirborðs-andríki höfuð-
staðarins.
Kaffihúsunum er vanalegast
Iokað kl. 11 til 11%. pá streymir
kaffihúsalýðurinn út, hálfblind-
aður af tóbaksreyk og ör af
glampandi aughtillitum og hálf-
kveðnum svörum. Sumir ná í
rúmið innan iskamms ,sumir ekki
fyr en seint og síðarmeir eftir
langt æfintýrarkt reik um hljóð-
ar og mannlausar 'götur bæjar-
ins og sumir aldrei.
pað er orðið með nokkuð öðrum
blæ nú en áður var. Ekki svo að
skilja, að samkvæmi séu nú ótíð-
ari en áður var. Síður en svo.
pau eru í miklum blóma enn,
þrátt fyrir alla dýrtíð og óáran.
Og nú eins og áður finst mönn-
um sá ekki verulega nýtur mað-
ur í bæjarfélaginu, sem hefir ekki
boð inni oft á ári, heldur sig ekki
ríkmannlega og veitir á tvær
hendur.
En samt sem áður er sam-
kvæmiíslífið að verða svipminna
og fáskrúðugra. Nú sitja menn
yfir borðum daufir og andlausir
KAUPMÖNNUM TIL ATHUGUNR
Hví verzlið ,þér ekki með “CARNOL” og njótið hlunninda, sem leiðir af hinum víðtæku
auglýsingum á erlendum tungum — bæði verðlaun og Show Cards og fl..
Skrifið verzlunum, sem hér eru tilfærðar fyrir neðan.
HVERNIG LIDUR YDUR?
HEYRÐU Janel þú sýnist sönn fyrirmynd heilbrigðinnar.
Ö, hve eg öfunda þrek þitt og áhuga. Hvað varstu lengi
í Sumarbústaðnunn síðastliðið sumar?
Sumarbústaðl Hvað segirðugóða? Endurskipun félagsins átti
sér stað í júní og eghefi aldrei átt jafn annríkt. Sumarhvíld
gat ekki komið til greina. Eg var farinn að verða hugsjúk,
en Helen sagði mér að taka sama meðaliðog hún notaði, þeg-
ar hún hafði ”flúna‘I Sem sé Carnol. það segir sexl“
Hvemig svarið J?JER þeirri spurningu
—þýðingarmestu spurningunni í heimi?
Þjótið þér upp úr rúminu á morgnana
með hugann þrunginn af starfsþrá og
vissu um sigur? Fær það yður fagnaðar
að mæta fóLki ? Er hros yðar eðlilegt og
óþvingað? Er liandtak yðar þannig, að
það afli vina? Segir fólkið um yður: ‘ Ó,
hve eg öfunda slíkt þrek og hugrekki? ’
Hafið þér fult forðabúr sparimáttar, er
þér getið sótt í viðbótarstyrk, þegar í
harðbakkana slær? Hafið þér þrek til
þess að standast hringiðu viðskiftalífs-
ins ? Getið þér alt af látið keppinauta yð-
ar eiga fult í fangi með að verjsat? 1
hreinskilni sagt: hvernig líður yður?
Cf pú gclur ckki sagl
“vél, vökk fmirtakhi
CARNOL
hið bmgðljúfh heilsulyf.
Carnol er böio cil eftir læknis forskrift. Og
læknir yðar getur ekki ráðlagt yður neitt lyf,
isem styrkir betur taugakerfið. pað inniheld-
ur slík lækningarefni, svo sem kraft-safann
úr kjötinu, Glyeerophosphates og aðal styrk-
mgarefnin úr þorskalýsinu. Auk þess ýms
önnur heilsusöm og auðmelt efni. Carnol
læknar ekki alt, en það er sóttvarnandi og
jafnframt heilsubyggjandi. pað meinar sjúk-
dómum aðgangs að þér, en byggir einnig ó-
trúlega fljótt upp likama þinn, eftir veikindi.
pað eykur matarlystina, greiðir fyrir melt-
ingunni og vekur til lífs hálfdauðar taugar.
Carnol er engin tilTaun. pað er
samsett samkvæmt forskriftum
varfærnustu og æfðustu lækna.
pað segist ekki innihailda neina
yfirnáttúrlega lækniskrafta og
hefir eigi látið neitt slíkt upp.
Carnol læknar ekki alt og vill
heldur ekki telja fólki trú um,
að það sé almáttugt. Sú stað-
reynd að það hefir inni að halda
mörg þau efni, er allra mest
lækningargildi hafa, hefir gert
það að verkum, að læknar láta
vel af Carnol.
Oft höfum yér komist að því, að
Carnol
bf r f
CúDlúlH OIl
f--,:
iæknar hafa fyrirskipað Carnol í þeim til-
fellum, þar isem það er líklegt að koma að
betri notum, en önnur meðul. Fólk getur
notað það eins lengi og vera vill, það getur
ekki gert neinum tjón. Carnol er ekki slíkt,
að menn geti ekki án þess verið, eftir að hafa
einu sinni reynt það. Menn geta min/kað notk-
un þess eða hætt henni nær sem vera vill.
Carnol er ekki að eins blóðaukandið heldur
einnig flestu öðru betra, þegar um tauga-
veiklun er að ræða; það styrkir vöðvana og
eykur líkmsþygdina, og er það ákjósanlegt
við Anaemia og þunnu blóði.
Aldrei áður 1 sögu heimsins,
hefir annar eins aragrúi af
konum og körlum þjáðst af
taugaveiklun og einmitt nú, og
þess vegna hefir þörfin fyrir
góða Tonic, heldur aldrei ver-
ið meiri. Ástand það, sem al-
ment er kallð Neurasthenia, ger-
ir nú mjög vart við sig á meðal
fólks. Séu alvarlegar ráðstaf-
anir ekki gerðar í tæka tíð, til
þess að hefta framgang slíks ó-
fagnaðar, getur heilsan verið í
hættu, — hinn hræðilegi sjúk-
dómur, Tæringin, tekið viö.
Fæst í öllum helztu Lyfjabúðum og Verzlunumvíðsvegar um land, eða með pósti $1.25 flaskan
Stór flaska á $1.00 BÚIÐ TIL Á EFNASTOFU CARNOL LIMITED, MONTREAL
Home Remedies Sales
NEiSBIT DRUG STORE, Sargent and Sherbrooke
850 Main Street, Winnipeg, Manitoba.
1708 Rose Street, Regina, Sask.
Edmonton, Alberta
SARGENT PHARMACY, 724 Sargent Ave.
—sódavatnið freyðir og ólgar, en
andríkið ekki. Áður stóðu gull-
beltaðar flöskur í fagurri fylking
á borðum með angandi þrúgusaf-
ann í sér. Sá safi leysti úr læð-
ingi — gaf innbláatur og and-
ríki, losaði um tunguhöftin, lyfti
huanum. Nú er engu slíku til að
dreifa. Menn sitja alvarlegir,
andlausir, leiðinlegir, þögulir og
minnast fornra tíma. Og þó ein-
skemtunar, svo mikil er þögnin.
pað þarf konungs heimsókn til
þess að menn fái rödd og vilja til
að nota hana. En þá eru líka all-
ir söngmenn af guðs náð.
pá kemur til sögunnar hljóð-
færaslátturinn. Hann á heldur
ekki upp á pallborðið í höfuðstaðn-
um, nema að því leyti, að allar
heimasætur og heldrimanna dæt-
ur telja það sína æðstu skyldu við
hverjir iblóti á laun, þá er farið ! þjóð og land að læra að spila á
með þetta ein,s og mannsmorð.
Vitanlega eru enn sérstakar
samkvæmis-“klikkur”, alveg eins |
og á dögum Gests Pálssonar.
Enn í dag eru ströng og skýr tak-
og á henni margbreytilegt og ein-
kennilegt líf, sem hvergi sést ann-
arstaðar hér á lndi. Um hana
fara öll þau feikn, sem höfuðstað-
arbúar eta og drekka, og auk þess
lífsnauðsynjar mikils þorra manna
slstaðar á landinu. Hér flytjast
á land þarfavörur og óþarfar, æt-
ar og óætar. Og héðan flyst út
mikill hluti þeirra vara, sem ís-
lendingar senda út og selja. Við
höfnina er oftast mannkvæmt, þar
eru letingjar og iðjuleysingjar,
píanó og dinglumdangla á það í
heimahúsum til unaðssemdar og : starfsamir menn og duglegir, börn
dægrastyttingar fyrir gesti og i og öldungar, ungir menn og ung-
gangandi. Sú hljómlist, sem bæj- ar meyjar. En að þeim síðast-
arbúar hafa notið og nokkurs er | töldu verður vikið síðar.
mörk fyrir því, hverjir eru sjálf- í um verð, er að þakka þeim Haraldi
sagðir og hverjir koma alls ekki
til greina — eru fyrir neðan alt
samkvæmislíf. En í þessum isam-
kvæmum eru embættismennirnir
mannflestir — þeir sem eiga að
halda á lofti heiðri bæjarins, setja ! og hornaflokkarnir, sem nú seðja
Aldrei er þó eins mannkvæmt
Sigurðssyni og Páli ísólfssym, i vig höfnina eins og l>egar Bkip er
sem koma þó ekki hingað öðru vísi! að leggja ag landi eða láta úr höfn>
en sem gestir, og getur því list pá grípur nokkurskonar hafnaræði
þeirra ekki talist til listalífs bæj-: alla Reykvíkingai sem komnir eru
arins. Nei—það eru kaffihúsin , a legg _ allir þjóta> sem vetlingi
, . , , , og hornaflokkarnir, sem nú seðja geta yaldið niður á uppfyiiingu.
glansinn a bæjarfelagið, þeir, hun-gur bæjarbúa í hljóðfæraslátt. « • til ð fa„na ættinvium
.em alt lýt»r alt s»ý,t E« kt»»M .« «r.
Og svo einstöku uppkomið barn . öðru máli að gegna. |um fagnað og kunningja kvadda, og
þeirra, sem fær að hlaupa með i Hornaflokkarnir eða hornaflokk- | pnn aðrir ekki tn neins< En þeir
til þess að kynnast og læra og j urinn^-því hann er víst ekki nema j fara samt _ gtanda og g]ápa á
er svo sem ! einn’ sem nú lætur tn sín heyra j skipið og fólkið> eru fyrir og öllum
flokkur - “flottar” upp við öll ^íþróttamát og tjl leiðinda_ Menn klifra uppá
kassa og vörustafla til að isjá —
reyna lífið. —. petta
alt mannvænlegur
feitir, gamlir, æruverðir embætt-1 spark hér i bænum. Auk þess blæs
ismenn, sköllóttir og lífsreyndir, - hann við Austurvöll á kvöldin
gildvaxnar, föngulegar frúr, | stundum, dregur þangað múg og
brosandi og ástúðlegar. margmenni, svo ekki verður þver-
Afmælisveizlur eru hér tíðar fótað um miðbæinn. Taka horn-
og miklar. Ef einhver veslings- leikararnir sér istöðu við listaverk
borgarinn verður 50 eða 60, hvað Thorvaldsens---svo sem til sam-
þá 70 ára, þá streymir hálfur bær-! anburðar á listinni — og öskra
inn til hans — allir til að óska til þar og grenja eins og líf liggi við.
hamingju, eins og þeir geti ekki : Pykir bæjarbúum unaðslegt á að
óskað honum alls góðs heima í i hlýða og liða í breiðum straum-
sínum húsum! pó að maðurinn >im, fjálglegir á svip og fullir
eigi ekki til næsta máls, búi í litl-! andaktar, kringum völlinn, rétt
um húsakynunm og hafi enga á- eins og þeir væri komnir í Eden
nægju af þessum óboðnu gestum, ! og himneskar hersveitir léki fyrir
þá koma þeir samt, fylla hvern þá. Mundi margur fyllast harmi,
kima, troða sér inn og eru ást- i ef þesisara blástursmanna misti
úðin sjálf. En þessi maður þarf | við, því þeir eru bæjarbúum ó-
að vera kunnur, helzt nafntogað-! missandi og kærir mjög. En þó
ur — annars koma þeir ekki. Og ! mundu íþróttamennirnir missa
sé maðurinn stórmenni, regluleg- - sPón <>& bita úr askinum sínum.
ur sómi bæjarfélagsins og lands- Annars stendur nú yfir grimm-
ins, þá koma þeir með nokkur asta blaðadeila um “tónlistarlíf”
þúsund krónur í glaðningarskyni. bæjarins. Ungur maður kemur og
pví höfuðstaðarbúar eru örlátir! vrll hefja það til vegs og gengis
menn við aumingja og afmælis- j fer geylst. Hinum, sem fyrir
börn.
Og svo er haldið heim um sein-
an háttatíma, rætt um á' leiðinni
gestina, sem voru þarna, búing-
inn á þeim, kjólana, sem frúrnar
og ungfrúrnar voru í, það sem
sagt var, dregið dár að einum,
öðrum hrósað, afmælisbarninu
eru, lízt ekki á blikuna, og isegja
að ekkert sé hægt að gera. Hinn
segir, að það skuli verða gert.
Hinir segja, að hann sé auli. Og
svo byrja skammirnar. Gott sýn-
ishorn af íslendingum, þegar eitt-
hvað á að gera.
Leiklistm á við bág kjör að búa
búið hásœti úr tómum hrósyrð- á >essum síðustu og verstu tím-
um, hvað það væri unglegt, hvað
það væri fjörugt, komið á þennan
aldur, hvað mikið það hefði af-
rekað í þarfir lands og þjóðar!
Alt isaman tóm speki. Sumir
glaðir, hafi þeir fengið “stöðv-
un”, sumir þögulir og aðrir al-
varlegir. Og svo rennur næsti
dagur upp með nýja heimsókn.
i Listir.
Sitthvað mætti segja um lista-
starfsem bæjarbúa, því hún er að j efnum ger, þá átti maður
mörgu leyti merkileg, og þá helst marga ánægjustund. par
um, mest vegna þass, að Hákon-
son vill endilega koma kaffinu í
náungann og gera hann tauga-
vei'klaðan og “hysteriskan,” svo
Leikfélagið verður af húsinu fyrir
vikið og getur ekki mentað bæjar-
búa með leiksýningum sínum. En
í Iðnó hefir margur maður lært
meira á einu kvöldi en á langri
æfi við það að horfa á góðan leik.
pó harðir væru bekkirnir í Iðnó og
útbúnaður allur af íslenzkum van-
þar
bar
fyrir þá sök, að öllu listalífi er j Stefanía fram sína rólegu, öruggu
smátt og ismátt að fara aftur. list. par sýndi Waage sinn fjöl-
“Heimur versnandi fer”. Reykja-! breytta og tilgerðarlausa leik. par
vík má muna sinn fífil fegri, þeg-1 sást Guðrún túlka ást og hatur og
ar bærinn var ailur ein list frá sorg, einlægt og öflugt. par kom
suðri til norðurs og austri til vest- í Friðfinnur fram í öllum sínum
urs. pað var á þeim tíma, þegar ; spaugilegu myndum, svo húsið
aðrir eins söngflokkar voru við dundi við af hlátrum. Og þar var
lýði og “17. júní”, sem fylti bæinn Kvaran að ná fullum tökum
af englahljóm nótt og dag svo sjálfum sér og sínum þróttmikla
bergmálaði út um alt land, og það djarfa leik. En nú má hamingjan
var á þeim árum, þegar frú Stef-; vita hvort maður fær nokkurn
anía, hr. Jens Waage og frú Guð- tíma að sjá slíkt framar. Og þá
rún Indriðadóttir voru í blóma
lífsins og hófu íslenzka leiklist
til vegs og sóma, svo enginn fór
ógrátandi eða óhlægjandi úr leik-
húsinu. En nú er heldur tekið að
halla undán fæti í þessu efni. “17.
er visnuð ein grein hins andlega
meiðs þessa bæjar. Og mátti
hann þó enga milssa. pví ekki er
meiðurinn sá laufríkur úr hófi
fram.
Skáldlist bæjarbúa er í kalda
júní” er týndur og tröllum gef- koli nú Eitt sinn var hún í þeim
inn, Waage hættur að leika, frú j blóma, að hér var ortur meira en
Stefanía búin að helga Ameríku ' helmingurinn af öllurn þeim
alla list sína og Guðrún farin að ! kynstrum, sem Islendingar hafa
stjórna þjóðdönsum og vikivökum. j kveðið. En nú sézt varla kvæði;
En þó er svo sem ekki öll lista- : öll framleiðsla er svo dýr nú.
starfsemi aldauða hr í bæ. Má 1 Erfiljóðaskáldin eru dauð og ekk-
þar fyrst nefna sönglistina... Hún ert gerist, sem um þarf að yrkja.
lifir, en ekki nema þegar kongar Enginn deyr, sem verulegur
•heimsækja landið. pá er í snatri ! mannsbragur hefir verið á,
rekinn saman hópur manna, og
búinn til úr honum söngflokkur,
sem þrammar á eftir hinni kon-
unglegu fjölskyldu og galar af.
öllum mætti. Hefir slíkt gal tek-
ist ágætlega og skemt mörgum;
svo
góðskáldin þurfi að “hefja upp
harmakvein” fyrir þjóðarinnar
hönd. pað er logn á því hafi. En
auðvitað er “andinn reiðubúinn”,
þegar til þarf að taka.
En hvað er svo um aðrar listir?
°g síðan hafa þessir flokkar látið ! Bæjarbúar verða að fyrirgefa —
til s>n heyra í einhverri af tsöng- j fleiri eru ekki til. Jú, nefna mætti
höllum bæjarins til þess að allir j t. d. sparklistina, sem nú er að
skyldi heyra, að söngrödd íslend- verða að “drotnandi lest” í fari
mga væri ekki dauð úr öllum æð- bæjarbúa, hlauplistina, sem er á
um enn- ; góðum vegi að gera alla vitlausa,
pá má nefna hinn fjölmenna og ekki örvænt um að skemtana-
flokk, sem Páll ísólfsson kom hér 1 listin þróist með komandi vetri, en
npp síðasta vetur með Herkúles-: bún er fólgin í því, að vera á sem
ardugnaði, og oft Iét til sín heyra | flestum skemtunum. pað getur
í Dómkirkjunni við almennan Lka orðið að list. Fleira mætti ef
fögnuð og lofstír. pótti mönnum ! til vill nefna. En þetta virðist
sem aldrei hefði jafn mikilfengleg I vera orðin löng skrá yfir listastarf
list heyrst hér í bæ og var hvað semi bæjarbúa.
ýðru dýrðlegra sagt um flokkinn
og stjórnanda hans.
En þessi flokkur er nú úr sög-
unni. Og ríkir nú grafarþögn í
bænum. Skyldi enginn ætla, að
hér gæti nokkur maður rekið upp
öskur sjálfum sér eða öðrum til
Höfnin.
þeir vita ekki hvað þeir vilja sjá.
Menn hnippast á i þyrpingunni,
gefa olbogaskot, troða ofan á tær
náungans og láta aðra troða ofan
á sér. Sumir æða erindisleysu upp
á skipin og eru hróðugir.Vesalings
skipsmennirnir standa ráðþrota í
þessum djöiflagangi og óska sér út
á haf frá þessum hamförum höfuð-
staðarbúanna. pegar minst varir,
kemur öskrandi bifreið og brunar
á þyrpinguna svo menn hrökkva
frá dauðans ofboði.
En svo dreifist mannfjöldinn
smátt oig smátt og eftir verða
verkamennirnir einir með vagna
sína. peir vinna þögulir og láta sig
engu skifta, þó einn mélsekkur
strjúkist við silkisjöl eða mjall-
hvítar kápur ungfrúnna.
En sjaldan er margt um mann-
inn, þó einhver togarinn komi af
veiðum eða úr Englandsferð, eða
einhver skútan, sem búin er að
hrekjast út á hafi í stórsjó og
stormur vikum saman, haldi í
höfn. Reykvíkingar kunna ekkf
enn að meta þá tegund sjómanna,
sem mest leggur ifram, sem mestu
hættir, sem verstan aðbúnaðinn
hefir og oftalst kemst í tvísýnu um
iíf sitt. pá sjást engar silki-
klæddar frúr, engar síbrosandi
meyjar á uppfyllingunni. Menn
vita ekki af þeim skipakomum.
F.n þá ættu fánar að 'blakta á
hverri stöng í bænum, því þá
koma dáðríkustu mennlrnir að
landi, þeir menn, sem eru mergur
og manndómur þessarar þjóðar.
Höfnin er til margra hluta nauð-
synleg. Hafnargarðarnir eru orð-
nir að skemtistígum bæjarbúa.
pegar gott er veður, má sjá hópa
af mönnum iganga fram nyrðri
hafnargarðinn alla leið fram á ör-
firisey. Víðlsýnt er frammi á
eynni og fagurt. Og þar er mað-
ur laus við bæjarrykið og skrölt-
íð og ókyrðina. pangað leitar því
margur—eða réttara sagt: þang-
að leita mörg sér til andlegrar og
líkamlegrar afþreyingar.
En engin rós er án þyrna. Höifn-
in er sagður griðastaður og gróðr-
arstöð hins “erotiska” lífs í höf-
uðstaðnum. Daglega liggja hér
erlend skip, innan og utan við
hafnargarðana. pangað stefnir þrá
margra blóðheitra Evudætra bæj-
arins. Og það því fremur, ef á
skipunum eru margir borðalagðir.
Af þeim stendur einhverskonar
töfraljómi. Næturverðir þessa
bæjar mundu geta sagt frá ör-
lagaríkum æfintýrum í sambandi
við þessi skip. pangað eru farnar
pílagrímsferðir ástarinnar. Næt-
urnar eru orðnar dimmar og alt
fer með hægð og leynd — eða á
að fara. En margt býr í þokunni,
þig mun kannske iðra. En samt
sem áður—höfnin hefir gert þenn-
an bæ að höfuðstað landsins. Jafn-
framt því að vera skálkaskjól og
griðastaður htns “erotiska” líf, þá
hefir hún aukið hér annað og göf-
ugra líf: starfslíf og atvinnulíf.
Hún er eitt sýnilegasta tákn þess,
að hér er eitthvað að gera ,hér á
eitthvað að gera og að hér þarf
mikið að gera.
Bjarta, hlýja sólskinsdaga er
ánægjulegt að líta yfir höfnina.
par liggja tugir skipa, gufuskip,
seglskip og vélskip. Smáir segl-
bátar með mjallhvítum seglum
líða um smágáraðan sjávarflötinn
fyrir þýðum andvaranum. Hér og
hvar eru róandi menn á smáfari
milli skipanna. Ungir og gamlir
sjást á gangi um hafnargarðana.
Skip fara og önnur koma. Fánar
eru dregnir að hún. Eimpípur
blása. Og uppi á hafnarbakkan-
um bíða noMcrar kvenverur eftir
húminu og nóttinni, æfintýrunum
og—ef til vill ógæfunni.
bæinn og það líf, sem fari fram á
þeim, móti ekki að neinu leyti
það, sem gerist inni í bænum. En
allir vita að Melarnir eru einn
þáttur bæjarlfsins. pangað hefir
legið og liggur enn leið margra,
bæði á nótt og degi. par er ágæt-
ur göngusitaður í góðu veðri, þar
sparka fótboltamennirnir alt vit
úr sjálfum sér og öðrum, þar
raka íþróttafélögin saman stórfé,
þar eru engin fen né forræði, þó
skotist sé út af veginum, og þar
er maður utan við landslög og
rétt, — nokkurskonar friðhelg
skepna. Og það getur oft komið
sér vel.
Bæjarbúar eru þar því tíðir
gestir. Gamalt fólk og ráðsett
gengur sér þar til hressingar á
góðviðrisdögum. Unga fólkið fer
þangað í ástarvímu sinni. Á bif-
reiðum og hjólhestum er þeyst
þar að og frá bænum. par læra
allir bifreiðarstjóar handverk
sitt og koma þaðan með makt og
miklu veldi niður í bæinn og aka
á alt fast og laust: hunda, menn,
hús og símastaura. par hefir
Steinolíufélagið forðabúr isitt, og
spýr þaðan í öll hús bæjarins olíu,
sem ekkert kostar. par er loft-
skeytastöðin, þar sem hlýða má á
hljómleika suður á Frakklandi og
ísgnauð norður við Jan Mayen. Og
þar er hinn nafntogaði sparkvöll-
ur, eins og áður er áminst, þar
sem konungum er búið hásæti og
börnum rólað, islenzka glíman af-
iskræmd og beztar ræður haldnar,
Margt hefir því merkilegt gerst á
Melunum og á enn eftir að ger-
ast. peir eiga sína óskrifuðu
sögu, sín æfintýri og örlagaríku
nætur. pví á Melunum er eins
Verið á nóttu sem degi. pangáð
ganga, þegar húma fer, hinir
borðalögðu erlendu menn með eld-
fimar meyjar við hlið sér. Og
suðurlandsnæturnar eru margar
fagrar og friðsælar og lokka til
útiveru og ásta. Og þá dvelst
mörgum þar syðra fram eftir nótt-
unni. Eitt skáldið okkar nefn-
ir þessa melamenn “húmlæður”,
og vill reka þær í hjónaband og
láta þær rækta landið. En Han-
suu mundi svara því svo, að þetta
væri “den menneskelige Natur”.
Auk þess er þetta stórborgarbrag-
ur! Og Reykjavík er alt af að
reyna að vera stórborgunum lík
— i öllu góðu.
En síðan byggingarnar fóru að
færast suður á bóginn, eru Mel-
arnir að missa sinn gamla svip.
pað er “húmlæðunum” stór baggi
og óþægindi. Friðurinn er minni,
umferðin truflar, og enginn veit
sig algerlega óhultan. En áður
fyrri var þetta á aðra lund. pá
var það, að fara suður á Mela,
sama og að loka sig úti fyrir um-
heiminum. par var maður frjáls.
par var alt hægt að gera.
En enn í dag eru þeir þó frið-
land þeirra, sem ekki vilja “binda
bagga sína sömu hnútum og sam-
ferðamenn”. pangað fara þeir
sem með harðfylgni og vaskleik
ná sér í forboðna vöru, pví suður
á Melunum eru aldrei pólití. En
þau eru engin lömb að leika sér
við hér í bæ — hafa auga á hverj-
um fingri, refsa og “arresta”
miskunarlaust, hvern sem í hlut
á. En Melarnir eru fyrir utan
“umdæmi” þeirra, og þar njóta
menn gæða lífsins blessandi gjaf-
arann allra góðra hluta.
Suður á Mela fara líka þeir,
sem vilja draga sig út úr borgar-
glaumnum og birtunni og njóta
friðarstundar við hlið ungra meyja.
pangað fara þeir, sem orðið hafa
fyrir vonbrigðum og beðið skipbrot.
Og þangað fara allir dátar af Fylla
og “Beskytteren”, úthellandi hjört-
um sínum og vinnandi, takandi og
gefandi. peir hafa á hendi
iandgæslu engu síður en strand-
gæslu, og eru þarfir menn landi
voru fyrir margra hluta aakir.
Bkki verður minst á þennan bæ
svo, að höfnina beri ekki á góma.
í fyrsta la’gi er hún stærsta og
veglegasta mannvirki bæjarins,
og í öðru lagi fer fram við hana
Melarnir.
pað virðist máske óeðlilegt að
tala um Melana, þegar verið er
að ræða um bæjarlífið í höfuð-
staðnum. Melarnir séu utan við
Epilogus.
Hér hefir nú verið minst lítil-
fjörlega á helztu einkennip í svip
þessarar uppvaxandi höfuðborgar
hins unga, sjálfstæða, íslenzka
konungsríkis, þau, sem eru mest á-
berandi og allir þekkja. En á
margt fleira hefði mátt drepa, svo
sem #lanisleikina, sem enginn kemur
tölu á, “skröllin” og skemtanirnar,
sem margar enda á barsmíðum og
áflogum, svo lögreglan þarf að
hreinsa út gestina um miðja nótt,
skólana, sem klekja út spekimönn-
um vorum og spámönnum, svo
hvergi verður drepið niður fingri
fyrir vitringum og vísindamönnum,
sem ætla að kæfa þjóðina í mann-
viti, félögin, sem enginn veit hvað
eru mörg né itl hvers eru stofnuð
og ekki gera þar af leiðandi neitt,
og margt fleira. En einhverju yrði
að sleppa samt sem áður, og verður
því hér staðar numið. En hitt vonar
sá, sem kafla þessa hefir “upp-
teiknað,” að þeir auki ást bæjar-
búa á höfuðborginni, hvetji þá til
að auka veg hennar og gengi, og
að þeir sýni þeimt að hún er alls
góðs makleg. — Friður sé með
henni æfinlega.-------Endir.
—Morgunblaðið.