Lögberg - 22.12.1921, Side 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. DESEMBER 1921
Bls. 3
Hún var þö?ul og hló lágt við um fleiri piltum eftir — og veit-
i ungmennáhópi undir danspallin- j ingin hélt áfram svo lengi sem
um. — Skemtunin stóð sem hæst og nokkur gat borgað. — Grábleik
alt af birtust nýjir sveinar og ný, dögun hékk yfir þreyttum, hálf-
blæjandi andlit þar isem hún stóð
i flöktandi ljósum, rétt þar sem
hljófærið var slegið, meðalvaxin
og hversdagsbúin, en öðruvisi
heldur en hinar, með djarfan,
fremur fálátan svip.
Hún var að bíða og alHir vissu
eftir hverju. Unnustinn var úti j
á vatni og 'hann vildi ekki að hún
dansaði þegar hann var ekki sjálf-
ur með í leiknum — eins og þessi
list var iðkuð nú. Hann var nokk- j
uð sérstakur, þessi piltur, sagði j
kunningji minn og þeir sem þektu j
hann vöndust fl'jótt á það, að láta
ekki á móti honum — eða forðast
hann.
pessi sem eg átti tal við var
djúphugall og orðheppinn bæjar-
búi, á meðalaldri, sem eg hafði
fyrst kynst þetta kvöld. Hann
var mjög forvitinn um hvað sem
syfjuðum andlitum, sem héngu yf-
ir vínglösunum. VindiLstúfarn-
ir lágu um gólf og borð og öll
skemtun var úti. Að eins vín-
víman var eftir. Hann hafði
leitað eftir peningum í vasanum,
en ekki fundið neltt. — Hann
stóð upp, en fállmaði ósjálfrátt í
ibrjóstvasann innan á kjólnum.
par var peningaseðill.
Við hliðina á honum sat bekk-
jarbróðir hans, ágætur drengur,
fríður og mannvænlegur. pau
voru að byrja að unnast systirin
og hann. — Seðillinn var lagður á
borðið, en skólabróðirinn stóð
upp, reif miðann í smælki og
trampaði hann undir fótum. —
þeir tveir óvinguðust síðan
þessu og töluðust ekki við.
pað varð aldrei úr því að sam-
bekkingurinn bæði systurinnar.
í dómum vits og vilja. pess
vegna unna íslenzk hjörtu isvo
heitt þegar þau eru vernduð handa
sinni eigin hamingju,-,og á þessu
eðli grunnbyggist trygð og hóg-
værð íslezkrar vináttu.
Tunglsbjarminn skar glitrandi
skarlatsrauða rák yfir spegil-
breiðu innsævarinis mikla, eins og
kjalfar af voldugri eldgnoð. — í
dýrð haustmánans gengu þau
hljóðlega, hægt og með arma
tengda í æfilangri áált—tvö .börn
hinna seigu, meiða-mjúku, skóga,
sem eru ð endurrísa úti á ís-
landi. —
E. B.
BEZT AÐ SLÁ EIGI AFTUR.
var, að heiman, og auðheyrt víðles- jjann kyntist annari stúlku næsta
inn í íslenzkum bókmentum. Mér
var unun að heyra svo rammís-
lenzkt mál á þessum stað auk þess
sem hann átti þessa einkenniilegu,
víðlskygnu dómgreind á menn og
mál, ,sem finst svo víða í bygðum
vorum, þr sem skólaþóttinn hef-
ir annaðhvort aldrei náð til, eða
verið yfirunnin af sannri manns-
mentun og sjálfsnámi — Tal okk-
ar leiddist frá einu til annars.
Hann sagði mér, að hann kynni
aldrei við það að taka álfumál
upp í íslenzku og eg sagði honum
hugmynd mína — að leita í tungu
vorri að samstofna orðum við róm-
sumar og þau áttust nokkrum
tíma síðar. En systirin giftist
aldrei. *
Svo liðu ár og ár. Lífið var
orðið alt annað. Æskunni varð
ekkert fyrirgefið lengur af'því að
hún var liðin. Lögmálið lét
ekki að sér hæða, og krafði bóta
fyrir hvert brek og brot. Syst-
irin sat og saumaði sér til viður-
væris á litlu loftherbergi — og öll
hennar ást var dauð. Hún vissi
að hann var banamaður hennar
eigin dýrustu vonar. Allar
skýjaborgirnar hrundu sairaan og
hann gekk út í storma lífsins.
versku og grísku ofc beita mynd- j Hann snéri sér undan bylgjum og
unarafli málsins á hvert hug- jeljum þegar hann gat — en
tak sem finnast kann, í hverju reyndi að halda brautinni. Hann
erlendu máli sem er — Við vorum I v;sgi hvert hún lá.
að leika okkur að því að slá fram Sw fékk hann skrifarastöðu
nýyrðum þegar við sáum unn- hjé embættismanni í sveit austur
ustann koma. Hann gekk rak-
lieitt til konuefniisins og eg sá
hana brosa. Hún varð í einni
svipan alt önnur. “petta er
hamingjan mikla”, sagði kunningi
minn lágt, og eg fór aftu að tala
við hann um aðra tillögu, sem eg
reyndi að koma á framfæri heima.
pað var að grundvalla bæi eða
þorp uppi í sveitunum, þar sem
samflutning á varningi til og frá
er eðliQeg og arðvænleg eftir stað-
háttum. par áttu að stofnast
skólar, gistihús, smíðastöðvar,
ðöludeildir kaupfélaga o. ,s. frv.
og loks byggjast samkomuhús,
á landi — og þar lifði hann í
nokkurskonar jafnvægi. Hús-
bóndi hans var honum góður —
og fyrirgaf honum þó hann bryti
við og við. Hann var hættur að
trúa á sjálfan sig og varð rólegri
af því. —: Mörg ár. liðu, bændur
skiftu um bústaði og nýir embætt-
ismenn komu í héraðið.
Einu sinni fór hann í kaup-
staðinn með ráðsmanni húsbónd-
ans, en fjallgarð var yfir að fara.
Undir kvöld tókst loksins að kom-
ast af stað. Haustnóttin var
biksvört og þeir viltust í drífu,
sem hélt áfram að falla. » Vegur-
þar segi unga flkóið getur hittst j inn var óglöggur — og loksins
og efnilegu, fríðu sveitafljóðin varð^hann viðskila við samfylgd-
geta valið úr mönnum Ekkert
er ef til vill raunalegra í lífskjör-
armanninn. Hann gekk svo og
gekk þangað til að hann fann að
um vorum heima heldur en ein- hálla fór aftur undan fæti*— og
angrun ungra meyja frá því að
3já samboðinn maka, frá því að
lifa lífinu eftir ákvörðun þess.
Hann leit á mig snögt og svo j
varð hann eins og annars hugar.
Eg þagnaði líka. — Loftkyrðin
bar óminn af háværð og hlátrum
út í óbygða haga og á vatnið mikla,
sem breiddist dýrðlegt og auðugt
undir glampandi rauðum haust-
mána. Máttur og vídd óþrot-
legra fjarlægða umhverfði ís-
lendingabæinn — þar sem börn
landnemanna fyrlstu höfðu náð
fótfestu, og vestrænn andi með
Sslenzkri menning var að leggja
nýjan, sterkan, gróður af fornum
þá sá hann ljós iskína í gegnum
kafaldið og hann vissi að hann
var kominn að heimili nýja hér-
aðslæknisins.
Svo mundi hann. — Ógleyman-
leg mynd reis upp fyrir augum
hans. Seðill, geymdur handa
honum til þess að eyða í léttúð,
líklega vættur í tárujn 'þegar
hann var lagður í kjólvasann, lá
tættur í sundur á óhreinu gólfi.
hann greip með hendinni fyrir
augun. Hér Ibjó hann, virtur
og ríkur, þessi hreinhjartaði á-
gæti maður — sem hann hafði
isvikið og flæmt burt úr lífi syst-
ur sinnar, einstæðingsins sem átti
3tofni. — Hann snéri sér við og j engan annan að. — En hann gekk
sagði eins og við sjálfan sig:
“Sagan sú verður aldrei gefin út,
hvort sem er — og það er bezt að
eg segji iþér hana.
Fyrir mörgum árum kom hingað
ógæfusamur, aldurhniginn landi,
sem eg kyntist og varð vinur
minn. Hann var frábærlega
skemtilegur í tali, þegar hann
vildi það við hafa, en löngum
tímum saman gat hann aftur ver-
ið önugur og mannfælinn. Stund-
um drakk hann hræðilega — og
á eftir þeim köstum þótti mér
vænt um hann. — Einn dag,
skömmu áður en hann dó, las hann
fyrir mér gamalt, gulnað hand-
rit og það er inntakið úr því sem
eg ætla að segja þér — af því þú
mintist á þessar þöglu fórnir
ástar, gleði og lífsákvörðunar, isem
gjörast svo oft meðal verndar-
lausra kvenna. —
Hann var skólagenginn maður,
prestsonur og vel efnaður á yngri
árum, eftir að faðir hans, isem
sat í einu bezta brauði á íslandi,
var fallinn frá. Hann átti §ina
systur, sem unni honum yfir alla
menn og þau voru alt af saman
öll námsár hans þangað til hann
fór til háskólans í Kaupmanna-
höfn. — Seinasta veturinn hans
í latínuskólanum var haldinn
dansleikur og skemtun í skólanum
— en systir hans hafði ekki lært
að danisa. Hann var hugsuna>--
laus um þjtta — og fór á skemcun-
ina sjáfur án þess að henni væri
boðið. — pegar komið var undir
morgun og síðustu gestirnir voru
áfram til bæjarins og barði að
dyrum. Honum var veitt gist-
ing og hann gekk inn í stofuna.
Bekkjahbróðirinn gamli, grár á
hár og slitinn af ferðavolki tók
vinsamlega á móti honum. peir
litust á; svo horfði læknirinn
undan. Húsfreyjan sat hálf-
glottandi við borðið með glas fyr-
ir framan sig — en mynd af ung-
lingspilti hékk á veggnum og eitt-
hvað fyrir ofan 1 dökkri umgerð.
Hurðir Flosa! — Fyrir innan
þær þiðnaði eitthvað upp í þessu
hjarta, sem var ekki ilt né hart
að eðli heldur of veikt fyrir sinni
eigin rödd. . En hamingju
tv^ggja, sem áttu að unnast, var
glatað og slíkt verður ‘hldrei máð
út úr bók lífsins. {— —”
Kunningi minn lauk þarna sög-
unni — og eg ileit aftur á káta,
mannvænega hópinn, sem var að
skemta sér —. Hugur minn hvarfl-
aði heim til ýmsra minninga, þar
sem svo margt er látið ógert til
þess aí\ hlífa íblómreitum sveit-
anna fyrir stormum og sið, mörg
fögur dóttir gamla landsins lifir
til dauðans óséð af þeim manni,
sem hefði getað vakið hjarta henn-
ar til sannrar ástar. -----Unn-
ustinn var að leiða 'heitmey sína
frá hópnum og eg sá þau víkja
til hægri, inn á strandbrautina,
með tengda arma, fast saman.
Dutlungar vöðvans, sem spriklar í
bringunni, réðu ekki ástum nor-
rænnar menningar. — Hjörtu
feðra hennar og niðja eru löghlýð-
in við úrskurði andans; þau fagna
Svo segja nú beztu menn heims-
ins, friðstililingar mennirnir í
Washington, og isvo segir séra
Adam porgrimsson í ‘'Sam.”, • en
ritstj. ”Sam.“ heldur það isé ísjár-
vert, að vera ekki nógu vel viðbú-
inn með eitthvað gaglnegt til íR5
slá með, þegar á liggi. En þeim
fcer ekki saman um hvað vaildi því
að á liggi. Séra Adam álitur, sam-
kvæmt Krists kenning, að öll
manndráp séu bróðurmorð. Rit-
stjóri “Sam.” vill ekki láta svo
heita, t. a. m., að hermennirnir í
þessu nýafstaðna strði, hafi ver-
ið bróðurmorðingjar, enysem þeir
hafa þó verið, ef Adam skilur
anda Krists kenningar rétt.
En hvorugur fer neitt út í það,
að gegnskoða kringumstæðurnar
og hvatirnar mismunandi, sem al-
staðar eru til þess sem gert er, en
þar er állan mismuninn að finna,
t.a.m eins og því, að verða manms-
bani í stríði eða af friélsum vilja
í einvígi. I stríðinu er eg eins og
verkfæri í annara höndum til að
meiða og drepa, hvort eg vil eða
ekki vera nokkrum til meins.
En í einvíginu er eg algerlega
sjálfum mér ráðandi — en morð-
in eða manndrápin eru þau sömu
í sjálfu"sér fyrir þarin, sem fyrir
verður, það er efalauaát; en verkið
frá mínni hendi er alt annað, þeg-
ar eg drep í allsherjar stríði,
manninn, en þegar eg drep hann
af eigin sjálfshvötum og sjálfs-
ilsku til hans persónulega.
I fyrra tílfellinu var eg ekki
sjálfum mér ráðandi, en i því síð-
ara algjörlega, og þá minn á-
byrgðarhluti það seinna, en minna
yfirþoðara það fyrra.
En það, sem æfinlega og alstað-
ar kveikir upp til stríðsbáls, er í
eðli sinu álveg það sama eins og
það, sem einstaklingar lenda í ill-
deilum út af — það er bara stærð-
armunur.
Og það eitt er víst, ef Kristur
hefir á annað borð ætlað sínum
tilbiðjendum og ílærisveinum að
láta sér lærast að stjórna rétt gebi
sínu og rísa ekki öndverðir á móti
hverju blaki frá náunganum, en
færa alt til betri vegar í þess stað,
þá hefir hann ekki meint að lands-
höfðingjarnir ættu að vera undan-
skildir svo þeir mættu ‘láta myrða
og drepa alt og alla án syndatil-
reiknunar. pegar það er nú al-
ment viðurkent í kristilegri guðs-
trú, að manndráp af manna völd-
um sé eitt af því stæsta syndsam-
9ega, sem mennirnir aðhafist.
Ó, er ekki Krists speki dásam-
leg og svo djúp, að menn sjá ald-
rei endir hennar, eins og t. a. m.
þetta, sem í hugsuninni felst við
ummælin þessi, að slá ekki aftur?
par er Kristur skiljanlega að eiga
við og tala um það, sem vefldur
uppkveikju til alls þess illa í
manneðlinu, ef ekki er goldið var-
huga við í tíma. En nú þegar bú-
ið er að setja ált í bál, af því hans
boðum var ekki hlýtt, en slegið
aftur, svo í gat kviknað, þá hefir
hann ekkert sagt um það, hvað rétt
eða rangt sé eftir að út í ófriðar-
bálið er komið; því það segir sig
æfinlega sjálft; menn geta þá
aldrei þjónað þvi góða og sanna,
á meðan á því stendur, en vitan-
lega stór syndgar á alfla vegu,
bæði með manndrápum og öðru í
því athæfi.
Krists orð eru vitanlega fyrst og
fremst stíluð til valdstéttanna. —
“iþað höfðingarnir hafast að, hin-
ir ætla sér leyfist það” (H.P.) —
pað illa hefir upptök sín á æðstu
stöðum, eins og líka það góða.
Yfirvöjdin hafa haft fyrir lýðnum
alt það ranga, eins og líka það
rétía, og — “efir höfðinu dansa
limirnir”
En nú, eins og aldrei áður í sögu
kristninnar, virðast kristnu frið-
arsemjararnir í Washington hafa
komið eins og auga á það, hvað sé
að vera sannkristinn maður.
Höfðingjar höfðingjanna frá
mörgum þjóðum hafa sýnt það með
ræðum sínum, og þeir eru nú
þegar komnir langt fram fyrir
alla kristniþoða til að kristna
“heiðnu löndin”, eru að verða
búnir með Japana og Kínverja til
að byrja með, ryðja aðal vegina,
svo kristniboðarnir hafi nú ekki
annað að gera en slétta úr og jafna
á eftir réttlætisveginn fyrir menn-
ina til að ferðast um hér á þess-
ari jörð. Eg trúi, að nú sé fyrst í
alvöru verið að finna hana sam-
kvæmt Krists hugsjón.
(Aðsent).
KOL
IÆHIGH
V a lley Anthracite
DRUMHELLER LUMP — DEEP SEAM
Smælkið tekið úr hverju tonni.
Hér haldast í hendur vörugæði og lipur afgreiðsla. Mestu
þægindi með ministri fyrrhöfn. —
Látð vora Black Diamonds fylla heimilin
með sumarsólskini.
Halliday Bros. Limited
280 Hargrave St.
Phones A5337-8 N6885
Frá Islandi.
Brauðverð bakarameistarafé-
lagsins er nú þannig: Heil rúg-
og normalbrauð kr. 1,50, hálf 75
aura; franskbrauð 50 og 25; vín-
arbrauð og bollur 14; snúðar 11.
Var þetta lægsta brauðverð í bæn-
um í gær. — í dag auglýsti Fé-
lagsbakaríið á Vesturgötu Í4 verð-
lækkun hjá sér, 5 aurum undir
hinum á heilbrauðunum! — Og
væntanlega lætur Alþýðubrauð-
gerðin ekki standa lengi á sér?

ALFATNAÐIR. YFIRHAFNIR. HATTAR,
HOFUR' HALSLlN OG FURS.
LYONS LIMITED
t
Home of Hart Schaffner & Marx Clothea
280 PORTAGE AVE., Gor. Smith
Phone A 8940 WINNIPEG, MAN.
GLEÐILEG JÓL OG NÝÁR!
Tá»ia»ið»ið»itt»að»itt»»ð»Ptt»ia»ia»ii»Ri»itt»itt»iii»ið»itt» woanttn wianwtmiiámtwV
KOMIN AFTUR
Oss er ánægja að tilkynna þeim, sem nota
REGAL KOL
að vér erum aðal umbo&smenn þeirrar góðu kolategund-
ar hér í Winnipeg og höfum nú eftir þriggja ára tilraun
verið ifullvissaðir um frá námueigendunum, að þeir skuli
lát oss hafa nægar byrgðir. Margir húsráðendur í Win-
nipeg hafa ekki verið að fá beztu Alberta kolin og ekki
heldur keypt af okkur, og þess vegna erum vér nú að
auglýsa. Til þess að fá yður til að gerast kaupanda að
REGAL KOLUM höfum vér ákveðið að gefa þeim, sem
kaupir tonn eða meiraÓKEYPIS kolahreinsunar áhald.
LUMP KOL $14.50 STOVE KOL $12.75
D. D. WOOD & Sons
Limited
Yard og Office: ROSS og ARLINGTON STREET
Tals. N 7308 Þrjú símasambönd
Þess fyr sem þú notar
það þess meir spararðu
að tínast burt, sat hann með ýms- því énn, af djúpu þeli, sem segir
Reg. Trade-Mark
Varist eftirlíkingar. Myndin að
ofan er vörumerk vort.
A-SUR-SHOT BOT og ORMA-
eyðir.
púsundir bænda hafa kunnað að
meta “A-Sur-Shot” og ' notkun
þess eins fljótt eftir að fer að
kólna, er mjög nauðsynleg, þó
örðugt sé um þetta leyti að sanna
ágæti þessa meðals, af því að “The
Bots” eru svo miklu smærri held-
ur en þeir eru eftir að hafa lifað
og vaxið í mánuði á hinni safa-
miklu næringu í maga þessara 6-
gæfuisömu gistivina. — Hví að
iáta skepnumar kveljast og fóður
þeirra verða að engu, þegar “A-
Sur-Shot” læknar á svipstundu
og steindrepur ormana?
Kaupið frá kaupmanni yðar, eða
S5.00 og $3.00 stærðirnar ásamt
íorskriftum, sent póstfrítt við
móttöku andvirðisins frá
FAIRVIEW CHEMICAL CO. Ltd.
REGINA, sask.
óekta, nema á því standi hið
rétta vörumerki.
Ókeypis bæklingur sendur þeim,
er þesis æskja.

I
| f
| f
Lán veitt skilvísu fólki hjá Banfield
«»r><icm»»rtt«W»»8ii»c*»g>»»Wi«iWi«»»)*«Cli«»»»'»«!‘ir«^
)
h
Tryggir Ydur Phonograf
Fyrir Jólin
*
Lesendur
LÖGBERGS
œttu að ganga í þenna

Sem takmarkast af 100 meðlimum. Meðlimsgjaldið er $1.00, sem
yður til inntekta sem borgun upp í hljóðfæri það, sem þér kaupið.
er færður
Engin borgun út í hönd
ENGIR
VEXTIR
Hugsið yður að eins hve auðvelt er að eignast eina af pessum hrífandi hljóm-
vélum — allar nýjar og af fegurstu og og nýjustu gerð — í gegn um þenna
mikla samvinnu-klúbb.
KLÚBB HLUNNINDI W*
Or ótakmörkuðum byrgðum að velja af hljóðfærum í búð vorri.
Engin borgun út í hönd—Meðlimir klúbbsins þurfa ekki að 'borga hina venjulegu
fyrstu afborgun 1 $5 til $15. Að eins afar lágar mánað-
ar afborganir .
Auðveld afborgun—Klúbb meðlimir borga í sérstökum
afborgunum, viku eða mánaðarlega, eftir því hváða
hljóðfæri þeir velja, og í flestum tilfellum eru afborg-
anirnar langt um lægri en alment gerist. |
Ábyrgð—Hvert hljóðfæri er ábyrgst að vera í óaðfinn-
anlegu ásigkomulagi og veita fullkomna ánægju.
Frí útsending—Allir klúbb Phonographs eru sendir út,
kaupanda að kostnaðarlausu.
COLUMBIA GRAFONOLA
TYPE X, $100
í Mahogany, Reyktri Eik og
Valhnetu
$10.00 á mánuði
R
Meðlimum utanbæjar
sem í borginni búa.
boðin sömu hlunnindi og þeim,
i;
!
f
f
í
f
f
%
INNGANGA f KLÚBBINN
pér komið að eins inn í búðina og veljið það hljóðfæri,
er yður bezt líkar. Borgið oss að eins einn dollar og vér
sendum hljóðfærið fyrir Jóladaginn. Svo greiðið þér
afganginn af fyrstu mánaðarborguninni við móttöku.
MUNIÐ
Vér veitum að eins 100 meðlimum móttöku. Ef þér
viljið ganga í þenna mikla samvinnu klúbb, þá megið
þér ekki láta það dragast.
McLagan Phonograph
$120.75
Mahogauy og Reykt Eik
$11.00 á mánuði
BRITANNIA
$135
úr Mahogany og Reyktri Eik
$12,00 á mánuði.
WINDSOR PHONOGRAPHS
$145
Úr Mahogany og Reyktri Eik
$12.50 á mánuðl
—■ =s BÚÐIN EiR — = PANTANIR MEÐ
OPIN: PÓSTI
8.30 f.h. til 6. e. h. The Reliable Home Furnisher Eru Afgreiddar Fljótt
Hvern Dag 492 Main Street Phone N6667 og Með Varkárni
«1 — s? A“ Mighty Friendly Store to Deal With’ 1 J =-= =.,7"SI tj
'xia»itt»»tt»i9»ia»itt»aa»»a»itt»»tt»itt»ið»»tt»itt»ið»ið»ið»ið»ia»»tt»itt»ia»itt»»a»ið»»tt»itt»ia»»tt»». Ma
^w»ið»iið»ia»itt»ittwia»itt»itt»itt»itt»»tt»itt»itt»ið»itt»ii!ð»ið»itt»itt»itt»iw»^titt»itt»itt»^a»ttti»»itt»x
»ltt»lii»»tt»ia»ltt»»Btt»1!tt»lð»ltt»ltt»
»ia»itt»ið»itt»ia»itt»itt»iitt»ia»ia«»ia»iii»itt»itt»itt»^
i