Lögberg


Lögberg - 06.03.1924, Qupperneq 4

Lögberg - 06.03.1924, Qupperneq 4
Bl». 4 6 LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6. MARZ 1924 crg Gefið út Kvern Fimtudag af The Col- ombia Press, Ltd., (Cor. Sargent Ave. & Toronto Str.. Winnipeg, Man. Talaiman N-6327 oi N-6328 JÓN J. BILDFELL, Fditor Utan&skrift til blaSsina: THE eOLUMBIA PRESS, Ltd., Box 3171, Winnlpeg, M»n- Utan&skrift ritstjórans: EDiTOR LOCBERC, Box 3171 Whinlpog, M»n. The “LögberK” is printed and published by The Columbia Press, Llmited, in the Columbia Building, 695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba. Þjóðræknisþingið. ipjóðræ'knisþing' íslendinga í Vesturheimi var sett, eins og auglýst hafði verið, í Goodteraplara- húsinu á Sargent Ave. í Winnipeg, á þriðjudaginn 26. s.l. mán. Var fátt gert fyrsta daginn, >því fund- ur hófst ekki fyr en kl. langt gengin þrjú, annað en taka á móti skýrslu forseta og 'milliþinganefnda. En um kveldið flutti séra Ragnar Kvaran fyrirlest- ur, sem hann nefndi “grímur”. Var það erindi vel flutt og hugmyndin, sem það flutti, talsvert frum- leg—að mennirnir gengjiu grímuklæddir í gegnum lífið, og að grímurnar, sem þeir bæru, væru oft 'hin glöggustu einkenni þeirra, eða með öðrum orðu'm, að undir henni kæmi hinn eðlilegi innri maður þeirra í ljós. Sannaðl hann mál sitt með dæmum úr Nor- egskonunga isögum, úr þjóðsögum íslendinga og bókmentum. Var hinn bezti rómur gerður að erindi þessu. Næsti dagur, miðvikudagurinn, gekk aðallega í að ræða mál og setja þau í nefndir. Um kveldið var fjölmenn skemtisandcoma haldin undir umsjón þjóð- ræknisdeildarinnar “Frón”, sem var ágætlega skemtileg og fór í alla staði vel fram. Forseti Fróns, séra Rúnólfur Marteinsson, flutti snjalla ræðu í byrjun samkomunnar, og las síðar nýtt kvæði eftir hr. Richard Beck. Var svo marg- vísleg skemtun, svo sem söngur, ihljóðfærasláttur, upplestur og ræður. Tveir söngflokkar skevntu, undir stjórn þeirra Ihr. Davíðs Jónassonar og ihr. Björgvins Guðmundssonar, og var yndi á að hlýða, einkum þó já flokk Davíðs Jónassonar, sem leysti hlutverk sín meistaralega vel af hendi, enda var þar um að velja þá beztu söngkrafta, sem til eru á með- al Vestur-íslendinga. Hitt er flokkur ungra manna, sem hr. Guð'mundsson er nýfarinn að æfa, og stend- ur mjög til bóta; er þar á að skipa mönnum með góðar söngraddir, og þegar söngstjórinn er bæði ötull og hæfur, má vænta hins bezta frá þeim flokki í framtíðinni. Einsöng sungu þær frú Alex Johnson, sem kom fram í íslenzkum búningi, og þótt hún sé fríðleiks- kona, þá heyrðum vér sessunauta vora vera að stinga saman nefju'm um, að sér fyndist að hún hefði aldrei verið eins falleg og þá u'm kveldið í ísl. bún- ingnum; frú Dalmann og ungfrú Rósa Hermanns- son, og leyistu þær allar verkefni sín af hendi sér og samkomunni til sóma. Á fiðlu lék ungfrú Hermanns- son, systir Mrs. E. ísfeld og Rósu Hermannsson, isem áður er nefnd, snildarlega vel. Prófessor Skúli Johnson frá Wesley College, las upp þýðingar á ensku eftir sjálfan sig af íslenkum kvæðum eftir marga af bezt þektu skáldunum ísl., svo sem Stephan G., Jón Thoroddsen, Bjarna, Jónas, Matthías, Steingrím, Hannes Hafstein, Þorstein Er- lingsson, Gröndal o. f 1., og var ‘hin bezta iskemtun. Prófessorinn er listfengur, smekkur hans fyrir rím- li-st og fögru máli næmur, og skáld -hlýtur hann að vera, því annars gæti hann ekki gert þessum ljóðum eins góð skil og oss fanst að hann gera, að minsta kosti sumum (þeirra. Aðal ræðumaður kveldsins var forseti pjóð- ræknisfélagsins. Talaði hann um framtíðarvon og deilur—framtíðarvon pjóðræknisfélagsins, eins og líka átti ekkert illa við við slíkt tækifæri, og deilur á meðal Vestur-íslendinga. Eitthvað < mintist hann líka á hættu, sem menn hefðu gengið fram hjá, en nú væri kominn tími til að ryðja úr vegi. En það var að honum fanst, trúmálaágreiningurinn vor á með- al, sem ihægt væri að yfirstíga með því að menn stofnuðu játningarlausa kirkju, eða með öðrum orð- um, að þeir, sem einhverja ákveðna stefnu hefðu í trúmálum, legðu hana niður, svo á því svæði gæti orðið algert stefnuleysi. Eftir að skemtiskráin var á enda, fóru fram rausnarlegar veitingar í neðri sal hússins, se'm pjóðræknisfélagskonur stóðu fyrir með frábærri rausn og myndarskap. Efti að menn voru mettir, fór eldra fólkið að tínaSt heim til sín, en það yngra að dansa.j Síðasti þingdagurinn, fimtudagurinn, var alvar- legasti dagur þessa þings. Hann rann upp blíður og fagur og hlýr, og menn voru -ekkert að flýta sér á fundarstaðinn, því þegar vér komum þar kl. 9.30, hálfri kl.stund eftir að fund átti að -setja, var ekki fundarfært. Nokkrar nefndir sátu á rökstólum og ræddu vnál sín og rituðu álit sitt. Þó setti forseti þing um kl. 10 og lcvað þá fundarfært. Þingið tók svo að afgreiða mál, sem fyrir lágu, og varð verkum þess ekkert til farartálma’, unz að nefnd sú, sem um útgáfu Tímaritsins fjallaði, lagði fram nefndarálit sitt og tillögur. (í þeirri nefnd voru þeir séra Guðmundur Árnason, Ásmundur P. Jóhannsson og Stefán Einarsson ritstjóri). Fór nefndarálit það fram á, (1) að ritið yrði gefið út á árinu, og (2) að framkvfemdarnefnd félagsins væri falið að sjá urn ritstjórn og útgáfu ritsins að öllu leyti. Fyrri lið- ur nefndarálitsins var öllum þingmönnum geðþekk- ur, sá síðari ekki, og kom sú breytingartillaga fram við hann, að hinni væntanlegu stjórnarnefnd sé falið að ráða séra Rögnvald Pétursson fyrir rit- stjóra, með sama fyrirkomulagi og verið hefir, ef 'þess væri nokkur kostur að fá -hann. Auðsætt var •egar í byrjun, að hér var um verulegt ágreinings- mál að ræða og þurfti því varlega að fara, ef ekki átti að verða árekstur. Þó voru u'mræður í því máli skaplegar, þar til fundi var frestað nokkrum mínút- um eftir hádegi, þar til kl. 1.30 e,h. Þegar þingið kom saman,eftir hád-egi, var auð- sætt, að mál þetta átti að sækja með ofúrkappi af hálfu fylgismanna séra Rögnvaldar, því þeir komu þar með fylktu liði. í fundarbyrjun kom fram óbeppileg breytingar- tillaga við breytingu þá, sem búið var að gjöra við annan lið nefndarálitsins, sem fór fram á, að séra Rögnvaldur væri ekki ráðinn ritstjóri Tí'maritsins, -sökum deilu þeirrar, sem standi yfir á milli hans og Jóns Bildfells. Varþá tekið að ræða málið á ný með allmiklum hita, sem fór æ vaxandi unz einn af fund- armönnum misti svo vald á sjálfum sér, að hann velti sér yfir eina stofnun kirkjufélagsins lúterska og kirkjufélagið^sjálft með óbóta skömmum, sem ef til vill verður frekar 'minst á síðar. En kirkjufélags- menn iþeir, sem þar voru staddir, létu þetta frum- hlaup ekkert á sig fá, nema hvað Jón J. Bildfell -svaraði því með fáum hógværum orðum, enda var það aukaatriði, sem hægt var að þola manni, sem hvorki ihefir vald yfir tungu -sinni eða geði. Aoal spursmálið var um ritstjóra-ráðninguna, og aðal andmælendur þess, að séra Rögnvaldur væri ráiðnn, voru þeir Ás'mundur P. Jóihannsson og séra Guðmundur Árnason, þó einkum sá fyrnefndi; gjörði hann og þeir báðir skýra grein fyrir málstað sínum og Ásmundur skoraði á séra Rögnvald í opnu þin-gi og í nafni Þjóðræknisfélagsins og velferðar þess, að halda ekki þessu máli fra'm með slíku ofur- kappi, því þó hann gæti komið því fram, þá hlyti það að vera pjóðræknisfélaginu til ógæfu og ef til vildi til algjörðrar eyðileggingar. En við það var ekki komandi -hjá séra Rögnvaldi. Kvaðst hann hafa ráðið við sig að 'halda ritstjórninni áfram fyrir þetta komandi ár, en gat þess jafnframt, að að því loknu gæti félagið ráðstafað henni að vild fyrir sér. Við atk-væðagreiðsluna, sem fram fór um þetta atriði, vann iséra Rögnvaldur algjörðan sigur og er því ráðinn ritstjóri Tímaritsins fyrir komandi ár. Næst fóru fram embættis'manna kosningar og voru þessirjkosnir: Forseti: séra Albert Kristjánsson, endurkosinn. Varaforseti: Gísli Jðnsson, prentsmiðjustjóri; Ritari: Sigfús Halldórs, frá Höfnum; Vara-ritari: RagnarrStefánsson, kennari; Féhirðir: Hjálmar Gíslason, bóksali; Vara-féh.: J. S. Gillis, Brown P.O.; Fjá.rm.rit.: Ólafur Bjarnason; Vara-fjárm.rit.: Klemens Jónasson, Selkirk, (eft- ir að -hafa þverneitað að taka kosningu). Skjalavör,ður: Arnljótur Ólafsson. Yfirskoðunarmenn: Björn Pétursson og Hall- dór S. Bardal. Á fimtudagskvöldið flutti séra Guðmundur Árnason snjalt erindi og ágætt, um /‘tunguna”, og söngflokkur hr. Björgvins 'Guðmundssonar skemti með isöng. « Ritstjóraskifti við Heimskringlu. Hr. Stefán Einarsson sem að undanförn-u hefir ihaft ritstjórn -Heimskringlu á hendi, lætur af þeim starfa nú við þessi mánaðamót, en við tekur hr. Sig- fús Halldórs frá Höfnum. « Það er annars m-esta furða, hvað þeir hafa verið lauisir í sessinum, þessir Heimskringlu ritstjórar upp á síðkastið. Á isíðastliðnum sex árum hafa þeir verið þrír, 0. T. Johnson, Gunnlaugur Tryggvi og Stefán Einarsson, alt -efnilegir menn og beztu drengir, en svo óskaplega og skelfilega endasleppir í sessin-um. Hvernig stendur á þessu? Hafa 'menn þessir ekki yerið þeim hæfileikum búnir, að þeim hafi ver- ið trúandi fyrir þessu verki, eða Ihafa þeir ekki verið nógu ráðþægir við þá, s-em ráðin -hafa? Vér höfum áður minst á Gunnlaug Tryggva og '0. T. Johnson, sem báðir urðu að íhröklast frá blað- inu eftir stutta dvöl, og er þá að minnast Stefáns, sem nú er látinn fara, eftir minna en fjögra ára starf við -blaðið. Stefán er drengur góður, maður, ■sem vill vel og vill ekki vam'm sitt vita. Hann er enginn afburða víkingur með pennann, en af orð- um hans og hugsun leggur hlýjan ^yl inn að hjarta- rótum lesandans, það er að segja, þegar -hann fær að njóta sín. Og J?að er engum efa bundið, að hann hefir með skrifum sínum fremur viljað bæta en brjgta, byggja upp heldur en rífa niður, ,ogj er sú viðleitni lofsverð hjá honum og öllum öðrum, og oss finst, að nú í vertíðarlokin, að hann muni vera auðugri af góðvild al’mennings, en -hann var þegar hann hóf ritstjórastarf sitt. Um manninn, sem tekur við, -hr. Sigfú-s Hall- dórs, höfum vér ekkert að segja, þekkjum hann lítið, en hánn kemur oss vel fyrir sjónir—er mentaður, þægilegur í viðmóti og hógvær í framgöngu og lík- I-egur til góðis, ef hann fær að njóta sín, og vildum vér óska, að af honum v-erði aldrei heimtað ,það, sem Einar Hjörleifsson Kvaran sagði að “jafnt og þétt hefði verið -heimtað af Gesti heit. Pálssyni í því sama embætti, “þangað til hann var kúgaður til að sækja um lausn: 1. að spilla fyrir málum lútersku kirkj- unnar hér, 2. svívirða kirkjunnar menn, og 3. að skamma 'Lögberg”. Eða ef það verður gert, að hann þá, eins og -Gestur heit., þverneiti að taka það “gáfulega prógram” að sér, eins og sami höfundur komst að orði um Gest. ' «‘C 1’ • »» ocandinavia . Marz-heftið af “Scandinavia” er nýkomið. Hef- ir það margvíislegan fróðleik að flytja og er vel úr garði gjört, eins og fyrri heftin. Ein grein, eða rétt- ara sagt, upphaf á ritgerð, -eftir listamanninn J. A. Peehl, hefir sér-staklega vakið eftirtekt vora. Rit- gerð sú nefnist: ',T-he Báltic Race”. Er höfundur- inn þar að sýna, og segist skuli sanna, að .Scandl- navi-ski ættstofninn sé kominn frá A-braham og Söru konu hans. Segir hann, að lý-singin á Abraham sýni berlega einkenni -hins Skandinaviska fólks: Blá augu og silkimjúkt hár. Kona hans var björt yfirlitum, segir hann, fögur á að líta, og -heldur hann fram, að hjá 'báðum þeim -hafi verið að finna einkenni þau, sem sérkenni Skandinavisku þjóðirnar frá öðrum þjóðum. pessi ^mannflokkur, segir höfundurinn að hafi gengið undir mismunandi nöfnum, svo se:n -Semítar, Gyðingar, Gotar, Saxar, Teutons og Skan- dinavar, en í raun og veru sé það alt einn og sami ættleggurinn. afkomendur hinnar útvöldu þjóðar. Höf. isegir, að umhugsunin hjá sér um þessi efni ihafi vaknað við spurnin-gu, sem fólk, er ferðast hafði um Evrópu, -hafi lagt fyrir sig, -og hún var sú: “Hvernig stend-ur á því, að hvar sem ’maður fer í víðri veröld, þá sér maður hvergi andlitsfarva fólks líkan þeim, -sem fólk hefir,í Skandinavisku löndun- um og í Norður pýzkalandi? Er það loftslagið, á- hrif náttúrunnar eða lifnaðarhættir, senv gjöra þetta fólk bjart yfirlitum, augun blá, hárið ljóst—-gjörir það sérkennilegt frá öllum öðrum þjóðum þjieimi?” Við þetta sama verða menn varir víða -hjá 'mannfræð- ingum, segir hr. Peehl, og það líka, að þeir viður- kenna að fólk það, sem býr í Eystrasaltsl'öndunum, sé það eina fólk í heimi, sem þessi -einkenni beri. “Ef vér” segir 'hr. Peehl, “spyrjum sérfræðing- ana að, hvernig á þes-su standi, ,þá -er langlíkleg- asta svarið, að það sé loftslaginu að kenna, og því til sönnunar segja þeir, að andlitslitur fólks verði dekkri eftir því sem það býr nær miðjarðarlínunni. Ef að það væri tilfellið, þá vil eg -spyrja: Hver.s v-egna eru þá ekki Lappar og Eskimóar, sem búa við snjó og ísa ár út og ár inn, hvítir. En eins og menn vita, eru þeir eins dökkir og Arabar. Nei! Loftslagið getur ^jört fólk móleitt í framan og á þann ihátt breytt útliti þess lítillega. En það getur aldrei þurkað í . burtu lyndiseinkenni þau, -sem guð hefir skapað.” , 1 þeim parti ritgerðarinnar, sem í þessu hefti birtist, lýsir höfundurinn einkennum, hinna fornu Galíleumanna, sem hann segir að líkist mjög ein- kennum hinnar germönsku þjóðar. í öðrum kaflan- u'm ætlar hann -sér að sýna, hvernig þeir ibárust vestur á bóginn yfir Rússland og voru undir nafn- inu Gotar leiddir af Óðni norður í Skandinavíu. Margar, fleiri ágætar ritgjörðir eru í þ essu hefti. par eru og tvær þýðingar af íslenzkum kvæð- um, önnur eftir prófessor Skúla Johnson við Wes- ley College, “Þótt þú langförull legðir” eftir St. G. Stephansson; og “Steindepilsljóð” jeftir Þorstein Erlingsson, þýdd á ensku af frú Jakobínu Jo-hnison. Óður lífsins, Erindi flutt á fundi “Frónfe” á þessum vetri af séra Rúnólfi Marteinssyíni. T X. “Það nema börn, sem í bæ er títt.'” Sumir hafa það fyrir satt, að íslenzka þjóðin sé auðugri að lífs- speki en aðrar þjóðir. Saman'burð ardómur í þessu máli -skal hér ekki upp kveðinn. pað verður þeim látið eftir, sem telja sig til þess hæ-fari. Hitt hygg eg að öllum verði ljóst, sem með algengri dómgreind veita eftirtekt ávöxt- um íslenzks anda, frá fyrstu tíð og fram á þennan dag, að þar er mikið af lífssp-eki, í mál-sháttum þjóðarinnar, ljóðum, -sögum, sálm- um og öðrum ritverkum. Eðlilega kemur þetta sérstaklega fram 5 orðskviðum og ‘inálsiháttum, enda er það eðlilegt og mun vera til- fellið með allar þjóðir, þvi hvað er málsháttur? Málsihætti má líkja við laufblað. í sambandi við laufblaðið, kemur tvent til greina: Tífskrafturinn, sem skapair það, og myndin, sem sá kraftur skapar. Lífskraftur- inn í málshættinu'm er reynsla, í- mynduð eða veruleg, oftar en hitt veruleg. Margir, ef til vill, höfðu reynt hið sama, en svo ko'm ein- hver skapandi andi, athugulli en aðri-r, með skírari sjón sannleik- ans en aðrir, með meiri orðahag- leitk en aðrir, sem gaf þessum reynslu-anda hold, svo hann gat ferðast um mann frá manni og jafnvel öld eftir öld. Orðin voru h-oldið, -sem leiddu fram í sýnilegri mynd limaburði og vaxíarlag and- ans. Með þessu varð hugsunin nothæf, gjörðist meðli'mur í and- legu viðskiftalífi manna. Menn höfðu þá reynslusannindin fyrir augum, og í myndinni bar ætíð m-est á því, sem hafði verið sterk- astur þáttur í reynslunni. Á þenna hátt k-emur í ljós sú líf-sspeki, sem einstaklingar og þjóðir hafa eign- ast. Reyn-slan er lífið, en máls- hátturinn er laufblaðið. Einn af slíkum málsháttum er sá, sem vér Ihöfum byrjað 'með: “Það nema börn, sem í bæ er títt.” Andinn, sem ríkir á heimilinu, mótar orð og athafnir foreldranna eða annara, sem þar hafa áhrif, vel að merkja, andinn, sem í raun og veru fyllir sálir, ekki -s'á, sem menn að eins þykjast hafa, þ a ð er andinn, sem líklegur -er til að móta sálir barnanna, -sem þar al- ast upp. Með þessu er auðvitað ekki sagt, að þau nemi ekkert ann- að; en þau nema það, sem tíðast og mönnum eðlilegast í bænum, hvað fleira, sem þau læra. Með þessu er sérhver kynslóð knýtt við þá, sem næst er á undan henni, og kynslóðirnar hver fram af annari eru tengdar isaman eins oðg hlekkir mynda keðju. Á löngu tímabili glatast að vísu margt ga’malt og græðist margt nýtt, því fá böirn nema alt, sem í bæ er títt og flest börn læra eitthvað utan- bæjar. pannig ska-past breyti- þróun, samhliða tenngslum, sem valda áframhaldinu. Það er, með öðrum orðum, bæði íhald og fram- sókn, “conservatism” og “liberal- ism”, á æfileið mannkynsin-s. — Það er (því viðurkenning ' -sann- leika, sem felst í nafni eins stjórn- málaflokksins, sem u'm 1 angt skeið hefir starfað í þessu landi, “liberal-conservative”. 'Mig langar nú til að -bregða yf- ir þenna sannleika dálitlum skáld- skapar anda, og nefna áhrif heim- ilanna á ungmennin vögguljóð. Það er komið kvöld og þú veizt, að það ier barninu þínu fyrir beztu, að fara að sofa. pú legg- Farseðla GANADIAN PAGIFIC STEAMSHIPS BEINAR FERE)IR MILLI BRETLANDS OG CANADA Ef þér ætlið að flytja fjölskyldu yðar, fraendur cða vini til Canada, þé skul- uð þér gæta þess vandlega að á eimskipafarseðlinum standi CANADIAN PACIFIC STEAMSHIPS Það nafn tryggir yður beztu afgreiðslu, sem Kugsast getur. Eimskip vor sigla meö fárra daga millibili frá Glasgow og Liverpóol beint til Canada. Umboðsmenn vorirmæta íslenzkum farþegjum í Leith og fylgja þeim til Glas- göw, þarsem fullnaðarráðstafanir verða gerðar. Skrifið til H. S. BARDAL, 894 Sherhrook Street, eða W. C. CASEY, General Agent Canadian Pacific Steamships, 364 Main St., Winnipeg, Manitoba ur þaö 1 vogguna og iruggar henni, cða þú tekur það þér í fang og ruggar þér og því í stól; en í 'báðum tilfellunum syngur þú -við það oittihvað mjúkt, 'með mildum hreim, eitthvað með ró-veitandi hljóðfalli, og fyr eða síðar, hvað sárt, sem barnið þitt hefir áður grátið, hepnast því að n-á Ihöfn i draumalandinu. Ekki hefi eg neina fræðslu um það, hve langvarandi eru áhrif vögguljóðsin-s. Má v-era, að það hafi ekki aðra þýðingu en þá, að koma barninu í svefn; en ,hvað um það, það má táJkna mynd af því, sem 'hefir víðtækari þýðingu. Eins og vögguljóðið syngur barnið í -svefn, eins 'kveður heim- ilið þau álhrif inn í eyra og sál barnsins, -sem verða fru'mtónarn- ir í þeim söng, sem það sjálft syngur með æfistarfi sínu. Vaggan má vel tákna fyrsta skeið lífsins og víst er það, að inní þann hluta æfinnar fléttast óteljandi þættiir, sem varanlegir verða í lífsstríðinu öllu. Fyrir nokkru síðan sá eg hreyfimynd hér í Winnipeg, sem nefndist 'Tntolerance” (umburð- arleysi). Fjórir þættir úr lífi mannanna á ýmsum tímu'm, voru Teiddir fram á sjónarsviðið. Heill þáttur var -samt ekki sýndur í einu, þangað til honum væri lok- ið, helduir -voru þættirnir allir að því leyti samferða, að aðein-s brot af hverjum þætti var isýnt í -einu, og þurfti n-okkrar umferðir til að ljúka öllum ,þáttunum. En í upp- hafi leiksins og oft iá milli þátta- 'brota var sýnd 'mynd af barni í vöggu og var kona að rugga vögg- unni. Lítið barn í vöggu, mynd af ást, rósemi, sakleysi, ihvað gat ver- ið fjarlægara hryðjuverkunum í falli Babýlonar -eða ihelvízkum níð- ingsverkunum i blóðbaðinu á Bartólóm-eusarmes-su í Frakk- landi? Já, að -vísu fjarlægt, en -samt er það um vögguna, isem örlaga- þættir lífsins ieru fléttaðir, eins og líka kemur fram í þessu Ijóð- broti úr Hávamálu'm: N-ótt varð í bæ, nornir kómu, þærs öðlingi aldr of skópu, þann báðu fylki frægstan verða og buðlunga baztan þykikjai— Snöru af afli örlögþáttu þás borgír braut í Brálundi; þar of greiddu gollin símu ok und mánasal miðjan festu. Þær austr ok vestr enda fálu, þar átti lofðungr land á milli ibrá Nipt Nera á norðrvega einni f-esti ey ibað háTda. Til er fagurt Ijóð á ensku máli, eftir ameríska skáldið Longfel- low, sem heitir “Psalm of Life”. Það hefiir verið þýtt á íslenzku af M. Joclh. og nefnt Óður lífsins. Er þar vikið að sumu því, sem allir menn eiga að -vinna á lífsleiðinni, og 'meðal annars -er þar iþetta: “Allir miklir menn os -sýna, manndóms tign er unt að ná, og eiga, þegar árin dvína, eftir spor við tímans sjá, spor, sem viltum vegfaranda vísa leið um eyðísand, og sem frelsa frá að stranda farmann þann, sem berst í land”. 1 -samræ'mi við þetta, vil eg því leýfa mér að kalla æfistarf sér- hvers manns óð lífs hans, og þá vil eg segja: óður lífsins, sem isér1- hver kynslóð -syngur, verður vögguljóð hinnar næstu. pað er að minsta kosti tilfellið, eins og vanalega stendur á. pað mun hafa verið tilfellið á Islandi, svo að jafnvel -sú kynslóð, sem nú er up-pi, mun vera ibundin all- S'terkum bön-dum við þá fyrstu, sem þar var. En það er álitamál, hvort ekki hefir orðið undantekn- ing á þessu með o-ss Vestur-íslend- ingu'm, eða er að verða, eða þá sýnist vera, en um það -gjöri eg ekki staðhæfingu, sízt á þessu stigi máls. Það sem nú skiftir máli, er sannTeikur hinna vana- legu áhrifa á hina ungu. Móti því verður ekki mælt, að einstakling- uinn, heimilið, skólinn, kinkjan, -strætið, Teikbræðurnir, skemtan- irnar, þjóðin kveða vögguljóðin sín við ungu kynslóðina. Ef vér snúum oss að hinu síð- asta, og tölum um þjóðina íslenzku, eins og ísvo oft hefir verið gjört, sem Fjallkonuna, hvað er það þá, sem ihún hefir -sungið við börnin sín? Söngurinn h-ennar Ihefir eíkki verið fullkominn, fre’mur en ann- að mannlegt. Þar hafa verið falskir tónar, brestir í keri eða soiri saman við hreina málminn; en að vögguljóð Fjallkonunnar hafi, að ein-hvrju leyti, verðskuld- að aðdáun, ætti öllum börnum ís- lands að vera ljóst, og nytsamt til athugunar öllum, sem af íslenzku 'bergi eru brotnir. En til þess að athuga sönginn sjálfan, verð eg, að einhverju eyti, að taka til greina sál hennar, sem syngur, lífskjöir Shennar og einkenni. En í athuguninni verð- ur engin tilraun gjör til að að- greina þessi atriði. 'pau verða oftast, að meira -eða minna leyti, sa'miferða. Um hvað hefir hún þá sungið? Hvernig hefir ihún sungið? Hún -hefir sungið um karl- mensku frá því fyrst að hinir hugdjörfu víkingar námu strend- ur eylandsins í úthafinu. 1 sam- ræmi við þjóðarsálina er því þes-si hvöt skáldsins: “Æðrulaus með -hörðum hönduni, hrau-sta sævarþjóð, isigldu hart svo íhrikti í böndum hafs um reginslóð!” Hún 'söng um karlmen-sku þeirra, sem gengu á 'móti grimm- um f jendum og sögðu: “ekki hræð- umst -ek dauða minn”, -karlmensku þeirra, sem gengu í behhögg við trylda Rán og hrifsuðu lífsbjörg úr greipum hennar; karlmensku þeirra, sem háðu orustur við miskunnarlaus fjallaveður, þegar “grimmleg myrkrún á fönnunu'm -hló”; karlmensku þá, sem varð að þrautseigju í óteljandi hörmung- um, “ís og 'hungri, eld og kulda, áþján, nauðum, svartadauða.” Hún söng um drengskap Síðu- Halls, sem vildi láta son sinn ó- bættan, og fórnaði með því helg- ustu réttindum fornmanna, til að kaupa frið fyrir þjóð sína; dreng- -skap Bergþóru, sem heldur vildi ibrenna 'með Njáli, en þiggja Tíf ókeypis; drengsckap séra Jóns SENDIÐ OSS YÐAR RJDMA Og verið Fulla Vigt og Vissir Rétta Flokkun, Um 24 kl.stunda ánægju. Canadian Packinq Co. Li'mited Stofnað 1852 WINNIPEG, CANADA -AMERICAN ISLAND til CANADA . um Kristjaníu eða K. höfn til Halifax, N.S. 6. mar., ‘Frederik III' 20. mar., 3. apr., 15. og 29. maí, 3. júl. Næista dag frá Kristj. Er þér sendið ættingjum yðar á Islandi fyrirfram greidda farseðla, þá v-erið vissir um að þeir ihljóði upp á Scandinavian American Eimskipafélagið —eða Canada siglinngasambönd þesis. Stór skip, með allra fullkomnasta útbúnaði. Yfir 40 ára œfing í f-óliksflutningum. Úrvals fæði, ibúið til af reglulegum séfrræðingum. Leitið upplýsinga Ihjá járnbrautar eða eimskipa umboðs- mönnum, eða skrifið til aðal skrifstofu vorrar. Scandinavian-American Line, 123 S. Third St., Minneapolis

x

Lögberg

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.