Lögberg - 06.03.1924, Síða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 6. MAR? 1924
Bls. T
Avaxta meðalið
lœknar nýrun.
hinn merkilegi jurtasafi
BER STÓRMIKINN ARANGUR
Allir þeir, sem þjást af veikl-
uðum nýrum, ásamt kvillum, er
því fylgir, svo sem höfuðverk, bak-
verk, gigt og 'bólgu í ihöndum og
fótum, ættu að nota Fruit Treat-
ment, við slíkum isjúkdómum.
Fljótt á litið kann ýmsum að
‘þykja það ótrúlegt, að “Fruit-a-
tives’', sem unnin eru úr appels-
ínu, epla, fýkju og sveslkju safa,
geti tafarlaust læknað nýrnasjúk-
dóma.
'En hað ihefir sannast, að á mjög
skömmum tíma, lækna “Fruit-a-
tives’’ þráláta kvilla, og sama má
segja um “Fruit Liver Tablets”,
sem reynst hafa fram úr skarandi
vel.
Fáið “Fruit-a-tives” í dag og
byrjið hið nýja Fruit Treatment.
Fæst hjá öllum lyfsölum; 25c og
50c. askjan, eða sent beint frá
Fruit-a-tives, Li’mited, Ottawa,
Ont. [i
Ferð um Austur-Skafta-
fellssýslu.
Þann 1. júní kom eg að Svína-
felli, og reikaði hugur minn þá
langt aftur í tímann, til Flosa
gamla og hugsa eg að þá hafi ver-
ið langt um meiri skógar en nú,
þó dálitlir séu ennþá. par býr
Páll Jónsson með börnum sínum,
eru þau öll uppkomin og myndar-
leg. Þar sá eg útsaum feikna fall-
egan, svo að eg ihefi ekki séð
annað ein svona langt uppi í
landi; enda bera Öræfingar það
með sér, að þeir eru á undan
þéttbýlu þjóðinni á mörgu'm svið-
um bæði karlar og konur, og kem
eg að tþví seinna.
Eg var nótt í Svínafelli, og
sýndi bóndi mér þar mjög gaml-
ar skógarhríslur, komnar að falli.
t’ar í brekkunum er talsverður
smáskógur, en sagður mikill í
Skaftafelli þar norður tfrá; þar
eru 3 ibæir og 3 bændur; á Svína-
felli eru 4 bændur. Skaftáin er
þar rétt neðan við og er stór en
góð yfirferðar. 'Páll yngri fór með
mér, og fórum við að Sandfelli,
þar býr séra Eiríkur. Hann var
ekki heima og stóðu'm við þar
ekkert við; þar er fremur gras-
lítið heima við bæinn. Svo er
fremur stutt leið suður að Hofi.
par búa 7 bændur. Svo fór eg að
Fagurhólmsmýri, þar bjó hrepp-
stjórinn, Ari, fyrirmyndarbúi og
á hann uppkomin börn. par er
raflýsing bæði til suðu og hitun-
ar og er Iþað mikið stórvirki, því
vatn var bæði langt frá og þurfti
mikinn útbúnað við það. Ari á
son, sem Helgi iheitir, meistari
mikill við, .s'míði og uppfynding-
ar. Ari fór með mér að. Hofsnesi,
þar búa tveir bræður, Bjarni og
Gunnar, með móður sinni. par
skoðaði eg vatnslind ágæta, rétt
við túnið, og vildu þeir bræður
að eg kæmi þar aftur í bakaleið-
inni og lofaði eg því, til að byggja
þar silungsklakhús. Svo fórum við
aftur að Fagurhólmsmýri, þar
skildi Páll við mig og fór hei'm,
en eg inn til að eta og drekka.
Ari reið svo með mig út að Tví-
skerjuvn og er það mjög langur
vegur. Þar býr Björn sonur Páls
á Svínafell og á hann mörg börn,
búinn að búa þar um 20 ár; á
iheilsulitla konu. par skildi Ari
við mig og fór heim um nóttina
en eg gekk í bæinn til gistingár.
2. júní fór Björn bóndi með mér
inn á Breiðamerkursand, hanp er
langur en ekki grýttur. pegar
kom,inn undir Jökulsána, bað eg
hann að fara jökulinn en ríða ekki
ána og var það velkomið. Jökullinn
var brattur að fara upp á hann, en
hestar ekki í góðum skaflajárnu'm
og runnu því dálítið. Á jöklinum
hafði fylgdarmaður minn reist
með stuttu milli'bil stikur til þess
að fara réttu leiðina yfir jökul-
inn, því að nógar voru sprungurn-
ar í honum; víða var hann hálf-
svartur af sandi, samt þótti mér
gaman að hafa farið part af lieið-
inni yfir jökulinn. Alt gekk ferða-
lagið ágætlega vel; fylgdarmað-
urinn þaulvanur að fylgja yfir
Breiðamerkursand, bæði ána og
jöículinn, þegar kom lítið lengra,
stutt þar austur. Svo fór eg einn
þaðan út að Reynivöllum, átti eg
ekki von á nokkurri á á þeirri
leið, en langt fyrir sunnan bæinn
ko'm stór á ofan undan jöklinum,
og var hún rétt að kalla á sund,
þó í þremur kvíslum. Eg varð mjög
votur og fór hieim að Reynivöllum
þar býr Þorsteinn Arason oddviti
í Suðursveit og beið eg þar eftir
kaffí og fór isvo fylgdarlaus á
"teinasand; þar eru margar smá-
ar út að Kálfafellsstað til séra
Béturs, honum ihafði eg kynst
Þogar hann var prestur á Víðii*-
!* ú Hólsfjöllum í Norður-Þing-
yjarsýsiU) þau hjón tóku mér
e mestu alúð, sem sagt er að
v!!!*ra, vandi sé við hvern, se>m að
' 3einur- Þar var eg sVo óhepp-
u að séra Pétur var rétt að
■sSuí i'SsvhaíSi » k‘iS
, mnfluensunni, og var eg
voH 7 *Um að hann hefði ekki
gott at að vera hjá mér á fótum
og var >eg þar og um
morgumnn fóru 3 menn þar úr
bygðinm i kaupstað til Horna-
jai ar og varð eg þeim samferða
austur að Hólum. til alþingis
manns porleifs Jónssonar. Því
þangað hafði eg lofað að koma.
Um kvöldið var samtal í sí'ma að
eg væri beðinn að koma austur í
Lónin.
Um kvöldið bað Þorleifur mig
að fara með sér þar suður fyrir
og skoða þar læki og ;svo ána;
eg sagði honum að ómögulegt væri
að byggja þar hús til klaks, held-
ur skildi hann fá sér sjóbirtings-
síli og flytja þau í gott lón, sem
iþar er stutt fyrir neðan húsið,
og gera það nokkur ár, og vita
svo hvort ekkert kæmi þangað aft-
ur.
par var eg svo nóttina og um
norguninn var ferðinni heitið
austur í Lónið. Lánaði porleifur
mér Pál son sinn og hest austur
yfir Ferðamannaskarð (almanna)
og er það æðibratt, en ekki 'mjög
grýtt, nokkuð langt; en þegar
austar kemur, sér maður nokkurn
part af Lóninu, við héldum svo á-
fram að Volaseli, þar býr Jón Ei-
riksson hreppstjóri þeirra. par
skildi Páll við mig og fór heim,
en Jón lét sækja hesta og bað mig
að koma svo með sér að skoða þar
tvö vötn langt norður í afréttum.
Einn bær var á leiðinni, .sem Þór-
isdalur heitir. Vötn þessi .skoð-
aði eg, iþað eru rétt kringlóttir
hyldjúpir pollar og engin líkindi
til að í þeim lifi nokkur fiskur,
enda þar engin áta sjáanleg, og
sagði eg að Iþar væri ekki tiltök
að gera nokkuð til reynslu með
silungssíli. Þar er falleg afrétt og
stutt norður í Fljótsdalinn í Múla-
sýslu.
í bakaleiðinni komu‘m við að
þessum afskekta bæ pórisdal og
drukkum þar kaffi; síðan yfir Jök-
ulsá og er hún bæði djúp og
ströng. Síðan fórum við að hinu
mikla prestsetri Staðarfelli, bónd-
inn ekki ihema; þar var eg nótt-
ina. Þar er fremur fallegt og gekk
eg þar upp á brekkuna og sér
maður þaðan víða um Lónið. Um
morguninn var sóttur hestur
handa mér og reið Gunnar Snjólfs-
son með mér að Bygðarholtí, þar
býr Guð*mundur Jónsson mesti
myndarmaður en er búinn að vera
‘blindur í mörg ár, hann léði mér
reiðhest sinn, og er það sá lang-
besti hestur, sem eg hefi nú kom-
ið á bak. Var nú haldið þaðan
austur með Lóninu og að Hval-
nesi; það er allra syðsti bær i
Austur-Skaftafellssýslu. Þar býr
Einar Eiríksson myndarbúi, smið-
ur góður og með stærstu mönnum
og sterkustu; einnig á stóra og
myndarlega konu og efnileg börn.
Þar var eg í þrjá daga við klak-
húsbyggingu. Vatnslindin var í
lofaði hann því. Skarphéðinn er
smiður ágætur og má treysta hon-
um vel til Iþess. Bæði séra Pétur
og frú hans tóku á móti mér að
vanda með mesta böfðingskap og
alúð og þótti þeim mjög vænt um
lindina í túni sínu og ætluðu að
styðja það fyrirtæki. par var eg
nóttina í mesta yfirlæti hjá þeim,
samt var prestur ekki vel frískur,
lasinn af innflúensunni. Um morg-
uninn fór eg á Steinasand, einn,
og þegar eg kom suður á ‘móts
við Breiðabólsstað, sá eg góða
vatnslind og þykir mér sennilegt
að þar verði bygt annað klakhús
í Suðursveií, því mér fanst svo
mikill áhugi í fólkinu að koma
sem allra víðast í sveitunum upp
silungaklaki. Svo fór eg að Reyni-
völlu og fylgdi iporsteinn mér suð-
ur á miðjan jökulinn, þar mætti
eg póstinum og var Björn frá Tví-
ákerjum með honum; svo höfðu
■þeir skifti, Björn fór með mér, en
Þorsteinn með pósti. Eg fór heim
með Birni og þáði góðgerðir að
vanda, en tafði þar fremur lítið;
reið svo suður á Sandinn til að
koma við hjá þeim Jó-hanni Hans-
syni og félögum hans, sem eru að
fást við að ná út þessum voðastóra
trollara, og er það stórt furðu-
ver'k' að geta hreyft þennan mikla
þunga með dúnkrafti. (vatnsins).
Svo (bauð skipstjóri mér strax
upp á kaffi um borð í skipinu, og
þáði eg það, því eg hafði aldrei
komið á svoha stórt skip á þurru
landi; skipstjóri bauð mér niður
í káetu, sem var rúmgóð og mynd
arleg. Var þá komið með kaffi og
kökur, og drakk eg það með góðri
lyst. Þegar eg kom upp á þilfarið
aftur sá eg mér til mikillar undr-
unar, að hestar mínir stóðu við
töðu og átu gráðugt. Þessar við-
tökur þakka eg með kærleika og
óska að skipstjóra takist að koma
þessu iheljarbákni á sjávarflötinn
og það að góðum notum, með
framtíðinni. — Eg kvaddi svo og
reið nú suður að Hofsn'esi, sett-
ist þar að; en næsta morgun var
tekið til starfa, að byggja þar
klakhús, og er það fremur. lítið,
af vissum ástæðum; 8 manns voru
við það einn dag, og nú er það til-
búið að öllu leyti til haustsins.
Eg lofaði í byrjun þessara frá-
sagna að minnast lítið eitt á fólk-
ið hér í öræfum: Þar er mikið
snjó til dala og voru bændur, sem
búa á skógarjörðum hér innan til
við Arnarfjörð mjög lítið farnir
að gefa fé með þorrakomu. Heilsu-
far hér hefir verið fremur gott,
þó eru altaf einhverjir, sem flytja
yfir landamærin. Og má þar á
meðal nefna bændaöldunginn Ás-
geir Jónsson á Álptamýri, hann
var kominn á tíunda tuginn og
hélt sjón og heyrn til æfiloka og
starfsþreki og sagt að hann hafi
gengið til sláttar s. 1. sumar.
Hann var einn af þeim fáu eftir-
lifandi mikilmennum, sem Arn-
arfjörður hefir alið, og mætti
margt um hann og hans líka segja
hinni yngri kynslóð til eftir-
breytni. Héðan gengu síðastl sum-
ar fjögur skip til fiskiveiða og
öfluðu sæmilega vel; skipstjórar
hér eru sérlega iheppnir að fiska,
en eftirtekjur háseta mjög léleg-
aV; fiskur seldist illa en afardýrt
alt, sem til útgerðar heyrir. Um
tuttugu róðrarbátar stunduðu
róðra hér við fjörðinn í sumar og
varð afarrír afli, og þannig hefir
það verið nú samfleytt fjögur
sumur og kenna menn það yfir-
gangi “trollaranna” þeir eru upp
undir landi og inn á fjörðum þeg-
ar fiskur fer að ganga á vorin og
drepa og sundra fiskigöngunum
og má oft telja fleiri tugi úr landi
af þessum ófögnuði. Hér út með
firðinum var ágætur steinbítsafli
og sæmilega rauðmagaveiði. Væri
kki hugsanlegt að mætti fá góðan
steinbíts og rauðmaga markað hjá
ykkur, því ekki trúi eg öðru en
íslendingum vestan hafs þætti
gQtt að hafa til sælgætis harðan
steinbít og reyktan rauðmaga. En
þetta yrði sjálfsagt dýr sending
t. d. til Winnipeg þar sem við höf-
ur engar heinar ferðir yfir At-
landshafið. Landvinna hjá stúlk-
um var með langminsta móti 2 til
3 hundruð krónur þessa 4—5 mán-
uði, sem teljandi er að vinna sé
stunduð að einhverju leyti; en
sjávaraflinn skapar landvinnuna
hjá þurrabúðarfólkinu. Enda er
hér yfirleitt mjög erfitt hjá öllum
almenningi,— þarfir margar og
miklar, verð á ' öllum lifsnauð-
synjum óbærilega hátt, kaup lágt,
en atvinna lítil. Þá er ekki að
furða þó afkoman sé erfið.
Skemtanir hafa verið nokkrar i
] vetur, og má helst nefna sjón-
myndarlegt og
annarstaðar, þar sem eg hefi kovn-
íð á þessari ferð; mér finst það
skara frám úr með ýmsa verklega
þekkingu. 'Til dæmis hefir Helgi
Arason á Fagurhólsmýri smíðað
vatnsleiðar, sem heitir “Pelton”
sog og þrýstidæla. Dælan þrýstir
túninu. Tíu menn voru fyrst viðj vatninu upp í 20 metra hæð; en
bygginguna og var hún fre'mur alls er vatnsleiðslan 125 metra
, ] leiki og dans. Kvenfélagið hélt
aluðlegt, seml skemtun
erfið, samt gekk nú alt sæmilega.
Á Hvalsnes eru talsverðar nám-
ur, bæði silfur, kopar, gull, látún,
og sínk og fékk eg mola af þessu
grjóti til sýnis. Kaupmaður Björn
Kristjánsson hefir nú fyrir nokkru
löng; og mun þetta eftir því sem
eg veit best, vera sú eina á land-
inu, og er það eins dæmi af ólærð-
u‘m manni. Einnig hafa þeir bræð-
ur og faðir þeirra sýnt mikinn
dugnað og hugvit við það stór-
keypt þessar nómur, en befir ennj virki, að byggja Túrbinið, sem
ekki látið gera neitt eða vinna í| leiðir af sér bæði ljós suðu og hita
þeim. Mér hefir verið sagt að '>ví afarerfitt .var að ná vatni til
ens'kt félaghafi boðist til að vinnal>es.s’ og þurfti _að fara langt upp
þær, en ekki fengið leyfi til þess, i fjall, til að ná þar lækjum sam-
enrjþá. Eg vil nú hugsa, að ef, an 1 vatngeymirinn, sem er þar
i—ii. —1._ iíi— jí-----: t~v~,o skamt fyrir ofan húsið; og sýnir
þetta alt b®5i mikinn dugnað og
fyrirhyggju, og hafa þeir feðgar
unnið að þessu mest einir, og er
af því orðinn afarmikill kostnað-
ur.
ípá kem eg nú að hannyrðunum
og ihefi eg aldrei séð jafnfallegt
sýnishorn af hóndabæ útsaumað:
Er þar sýnd vindmylla, er gengur
fyrir fullu'm seglum, og var þetta
mjög nákvæm líking þess er eg
sá á fjallinu “Kúllen” endur fyr
ir löngu. Þessi útsaumur vari á
Svínafelli, saumaður af dætrum
Páls.
Af því sem að framan er sagt,
finst mér að þessir menn eigi
skilið að fá að geta talað við ís-
lensku þjóðina; fá símasamband,
ekki síður en aðrir, sem hafa ihann
sér til gagns og ángju; og s^tti
því ekki að dragast að láta leggja
síma hér utn öræfin.
pórður Flóventsson.
frá Svartárkoti.
þetta enska félag fengi að koma
hér upp og taka til starfa, þá feng-
ist atvinna og gjaldeyrir—enska
pundið til reksturs — og væri
hugsanlegt að íslenska krónan
kynni að hækka við það út á við
og kaup verkamannsins. Þetta
ætti landsstjórnin að taka til at-
-hugunar sem allra fy-rst að hægt
væri
pá er eg nú búinn að skoða
Lónin hér og lízt mér einna bezt
á þau af öllum þeim sveitum sem
eg hefi farið um. Viðvíkjandi sil-
ungs og laxklaks aukningu, eru
bæði Lónin svo stór og ágæt til
að sleppa sílum í og svo eru þess-
ar gullfallegu tæru vatnsár átta
að tölu, sem renna í Lónin, fyrir
laxinn að ganga upp í og riða, og
sömulieiðis fyrir sjóbirtinginn, en
SÍ^t fyrir bleikjusilung og tel eg
þó ekki stærstu ána (Jökulsána)
Margar þessar áðurnefndu ár
renna þó í hana. Hér þarf að
leggja bæði ástundun og sam-
tök til að byggja minst þrjú klak-
hús til að framleiða sem allra
fyrst mikinn silung og lax, og
heyrist mér á öllum að þeir hafi
'mikinn áhuga á því. Eg tel víst
að það megi byggja hús í Vík,
þar eru sæmilega góðar lindir
stutt frá bænum.
Þann 11. fór eg fró Hólum út
um Nesin. Að Bjarnarnesi kom
eg, ólafur prófastur gerði mér orð
um að koma til sín. Svo var eg
beðinn að koma að Stapa; þar býr
Hallur, er þar ekkert að athuga;
svo var nú farið vestur yfir
Hornafjarðarfljót og á Mýrarn-
ar. Kom að Holtupi og var þar
ekkert að skoða, svo að Vagn-
stöðum um kvöldið og var þar nótt.
Par býr Gísli Sigurðsson, á fjóra
syni alla mjög góða smiði, einn
þeirra heitir Skarphéðinn, vel
heima í rafmagnsfræði og vélum;
hann bað mig að fara með sér
norður í afrétt til að skoða þar 3
vötn, þau voru norður undir jökli
(Botnafjalls) stutt frá honum.
pau eru hyldjúp og hvergi hægt
aðrsjá þar nokkurt æti fyrir sil-
ung. Þar fann eg silfurbergsstein
mola, lá -hann rétt á ströndinni
og þótti mér vænt um fundinn,
því eg hefi aldrei fundið þess-
konar steina.
Svo fórum við að Kálfafells-
stað og fann eg þar ágæta vatns-
lind. í túninu, og bað eg Skarphéð-
inn að byggja iþar klakhús, 5 áln-
á þrettándanum fyrir
gamalmenni, og sátu þá skemtun
um 80 manns, veitt var kaffi og
súkkulaði og margvísleg skemtun
og var skemtiskráin í 18 þáttum
og má nefna söng, ræður, sjón-
leik og gamanvísur, söngnum
stjórnaði frú Jakobína Pálsdóttir
og skemtu allir sér hið besta og
stóð hún yfir í níu tíma og fóru
þá allir ánægðir heirn kl. 1 um
nóttina.
Við hér í Bíldudal Ihöfum Mál-
fundafélag, sem heitir “Bíldur”,
en nokkur undanfarin ár hefir
það ekki starfað, það er Iíkast að
dýrtíðin og aðrir erfiðleikar hafi
direpið alla dáð úr því eins og
allar framfarir ihér eru sjáanlega
dauðadæmdar. En nú um hátíðirn-
ar hristum við af okkur svefninn
og endurreistum ‘málfundafélagið
og var aðalfundur haldinn milli
jóla og nýárs og telur nú félagið
nær 80 karlmenn yfir fermingar-
aldri. En blessað kvenfólkið vant-
ar, þó þær viti að þær hafa jafn-
rétti við karlmennina. Málfunda-
félagið gefur út blað—skrifað—
sem lesið ér upp á fundum, sem
eru haldnir tvisvar á mánuði.
Blaðið heitir “Hvöt” Inngangur.
Djúpt undir jarðmyrkri mold,
margkunnandi bifast ihold, aldrei
fúnar fróður nár, fyr mun þorna
sjórinn blár.
pannig er lýsingin á því atriði
í Snorraeddu er óðinn fór að
vekja upp völfuna til að fá hjá
henni fréttir um framtiðina. Guð-
irnir voru hræddir við einhverja
yfirvofandi óhamingju, þeir höfðu
erfiða drauma, og eftir að eiður-
inn hennar Fryggjar hafði mis-
tekist og Baldur var drepinn
varð eitthvað að gera til að friða
Guðina. pá tók óðinn það ráð að
leita frétta af framliðnum líkt
og Haraldur Níelsson og Einar
Kvaran nú á dögum. En óðinn
“VIÐ FENGUM ÆFINGU VORA VIÐ
VIÐÁRKÖSTINN
Þ
EGAR við í g'amla daga vorum drengir
úti í sveit, skorti ekki líkamsæfingu.
Ef ekki var annað fyrir hendi, þá
var ávalt hægt að höggva og saga við í eld-
inn og var það í sannleika góð æfing fyrir
heilsuna.
(Hinar rjóðu kinnar og tindrandi augu,
báru vitni um hreint blóð og starfandi lifur.
Viðarkestirnir eru ekki jafn algengir nú og
í fyrri daga og tilhnegingin til að losna við
líkamsæfingar, virðist vera að færast í vöxt.
Af þessari ástæðu verður það óumflýjan-
legt, að gr-ípa til annara ráða, til þess að halda
lifrinni starfandi.
Einkum verður það nauðsynlegt að vetr-
inum til, er vér höldum svo mikið kyrru fyr-
ir í misjöfnu andrúmslofti, að nota meðöl
þessum allra nauðsynlegustu líffærum vor-
um til styrkingar. N
Á miklum meiri hluta heimila eru Dr.
Chase’s Kidney-Liver Pills ávalt við hendina
í þessum tilgangi, því þær hafa reynst aö
vera bezti vinur fjölskyldunnar í þessu efni.
Vanræksla á því, að halda lifrinni, nýrun-
um og yfirleitt öllum innýflunum hreinum,
leiðir oft til botnlangabólgu, Bright’s sýki,
of mikils blóðþrýstings og þar fram eftir
götum.
Með því að nota eina pillu um háttatím-
ann, einu sinni eða tvisvar í viku, tryggið þér
starfsjþrótt þessara sundurgreinandi og
hreinsandi líffæra og tryggið þar með yðar
eigin heiisu og vellíðan.
Gerið svo vel og veita því eftirtekt, að
þótt veröið á Dr. Chase’s Kidney-Liver Pills
hafi hækkað upp í 35 cents askjan, þá hefir
pillunum í hverri öskju fjölgað í sömu hlut-
föllum. — Edmanson, Bates & Co., Ltd.,
Toronto.
dcki aðeins í þrjá sólarhringa held
nr langan fimbulvetur, sem dun-
ið hefir yfir mannkynið nú und-
anfarið; en nú er hún vöknuð.
Vöknuð með nýju starfþreki, nýj-
um vonuvn og nýjum eldheitum
áhuga á öllum velferðarmálum
félagsmanna, og hún vonar fast-
lega að íhún geti iboðað vinum
sínum dagroða betri tímá
inni framtíð.
“kommúnisma”, þessari óþrifa og
óheilla stefnu, sem enga samleið
getur átt með heiðarlegri jafnað-
aremnsku, og er það ekki sjald-
gæft, að ritstjórarnir vitni í sína
eigin lýgi, þegar verja þarf vafa-
savnan málstað.
Ýmsir seinni tíma menn hafa
haldið því fram, að blaðamenska
í ná-| hverrar þjóðar væri mælikvarði á
j siðferðisiþroska hennar. Ef svo
“Hvöt” hefir að visu sofið, en j er> hvar stöndum vér íslendingar
sökum þess að -hún hefir sofið j >a í siðferðis stiganum? Skyldi
lengi hefir .svefn hennar verið 1 >að «kki vera nokkuð lágt?
svo léttur, að fá málefni hafa j Hvaða álit mundum vér vinna
farið fram hjá henni án þess að1 oss, smámennin ómentuðu, sem
Ihún hafi athugað þau í kyrþei og í ritum “Hvöt’, etf vér öðru hvoru
reynt að nota dómgr-eind sína til þyrftum að biðja fyrirgefningar
að brjóta þau til mergjar. j og játa oss opinbera lygara að
Þá ætlar hún fyrst að minnast; því> sem ver ritum í iblaðið?
lítillega á blaðamensku, sökum En hvernig víkúr þá þessu við?
þess að það er hennar eigið lífs-J Er samvizkusemi, sannleiksást og
starf. Og “Hvöt” hefir komist á sómatilfinningu útskúfað h-já
þá skoðun að blaðamenska á ís-j mentamönnum landsins? Eða eru
landi nú á tímum sé viðbjóðsleg-j þessir eiginleikar vottur u>m öf-
ur óþverri. Stærri blöðin eru sí-
felt full af hrottalegum skammar-
greinum um pólitíska andstæð-
inga og þeirra málefni, svo að al-
þýðan mætti freistast til að halda
að hér væri verið að rita um stök-
ustu varmenni, regluleg afhrök
mannkynsins, sem væru að reyna j lýsnar
með öllum brögðum er fúlmenskaj Þarna sjáið
og glæpsamleg ági-rnd getur upp-
hugsað að koma allri þjóðinni á
vonarvöl. Þegar svo við þenna tón
hefir kveðið um stund, rekum við
alt í einu augun í, að hinn stórorði
vandlætari, hefir orðið að biðja
fyrirgefningar og játa sig lygara
að öllum skömmunum, eða hann
hefir verið dæmdur í háa fésekt
og orð -hans dæmd dauð og ó-
merk; eftir stuttan tíma byrja
aftur sömu skammirnar, aftur
beðið fyrirgefningar eða borguð
fésekt; og þannig ihaldið áfram í
það óendanlega; og alt af er þessi
aðferð að verða djarfari og ó-
svífnari. Það er sannarlega lítið
notuð samvizkusemi og sannleiks-
ást við íslenzka -blaðamensiku nú
á tímu'm.
Enginn skyldi þó ætla, að rit-
stjórar blaðanna séu minna metn-!
ir af höfðingjum og leiðtogum
lýðsins, þótt þeir standi nokkrum
ugan hugsunaúhátt og mentunar-
skort hjá þjóðinni? Ef fram-tíð-
in staðfesUr það álit, þá held eg
að við -gömlu mennirnir freist
umst til að óska með Bjarna Thór-
arensens, að “Föðurlandið okkar
fari að tak dýfur og drep á sér
þér nú ritstjóri
góður, hvða skoðun felst í fram-
amútaðri grein, og ef þessir
vindbelgir—segjum þessir svo-
-kölluðu leiðtogar þjóðarinnar
kæmu fram se'm sannir ættjarðar-
vinir þá væri ekki jafnmikil sundr-
ung og óeining milli æðri sem
lægri, og það er enginn vafi á því
að þjóðarbúskapurinn stæði sig þá
betur heldur en nú er, því þar
sem er úlfúð, agg og þrætur, það
getur aldrei haft blessun í för
með sér. pað er kauptún -hér ekki
allfjarri, s-em hefir bæjarréttindi
og þarf að kjósa 1‘—2 menn í bæj-
arstjórn, segjum þar séu tveir
flokkur Bolshevika og Borgara-
flokkur, þá er sagt að þar sé svo
mikill gauragangur og gyllingar
fyrir frambjóðendur að þar sé
enginn þeirra líki og ef leyfilegt
væri að nota vopn við svo hátíð-
leg tækifæri, þú mundi margur
vaskur drengur að velli hníga, en
nú má ekki nota nema hnefann eða
flöskuna til að jafna á náungan-
um. Enda er sagt að það sé notað
óspart við þess'konar mannfagn-
að. pað er sorglegt að hugsa sér
að þetta litla iþjóðfélag skuli
stan-da á öndverðum meiði hver
við annan. Þessir óvinir mannfé-
lagsins, sem sá þessu banvæna
sæði í akra þjóðanna ættu ao
vera “óalandi og óferjandi öllum
bjargráðúm”, og vegur þeirra end-
aði í vegleysu.
Ungmennatfélagið hélt hér jóla-
tré fyrir íbörn -eftir nýárið, og voru
rúm hundarð 'börn -þar viðstödd á-
samt eldra fólki til að líta eftir
þeim smáu.
Síðastliðinn vetur komu hér
hjón í heimsókn, þau hétu Gunn-
ar Guðmundsson og Kristín Guð-
mandsson og voru þau með son
sinn Harald 11 ára, þau eiga heima
í Wynyard Sask, Canada og eru
þar búsett. pau komu hingað til
að heimsækja systur Gunnars,
sem er hér búsett kona.
28. þ.m. var hér aftaka sunnan-
veður og urðu víða skemdir, á
tveim -bæjurn fuku heyhlöður, þak
og hey o-fan af anna-ri í Reýkj-
arfirði, en í Trostansfirði hlaðan
með öllu saman að jörð. Eirikur
bóndi að Dufansdal misti 25 kind-
ur, líklega í sjóinn, og víðar urðu
ske'mdir þó ekki hafi frést greini-
lega því símaþræðir slitnuðu víða.
pá fer eg að slá í botninn og
treysti að þér takið viljan fyrir
verkið, og líði yður allar stundiir
vel. Á. G.
Bréf frá Islandi.
Bíldudal 31. janúar 1924.
Heiðraði ritstjóri Lögbergs!
iMig langar til að senda yður
nokkrar línur, með kæru þakklæti
fyrir yðar iheiðraða blað, -sem eg
fæ með mjög góðum skilum, og er
margt, sem,eg hefi skemtun og á-
nægju af að lesa, og sem bezt er
að það flytur minna af skömmu'm
um náungan heldur en sum ís-
lensku blöðin gera nú á hinum
síðustu og verstu dögum. /
pó eg fari að tína eitthvað til
af fréttum héðan, þá verður það
ibæði fátt og smátt, því ihér við
Arnarfjörð ber fátt við, sem
fréttir geta kallast. Eins og ann-
arstaðar á íslandi var hér s. 1.
vetur sá allra besti, sem -elstu
menn muna, og var jörð klaka-
laus fyrjr sumai'mál, aftur var
vorið -fremur kalt, þó varð gras-
spretta sæmilega góð sérstaklega
tún. Heyskapur varð með besta
móti og tíðin svo hagstæð að það
mátti svo segja að hvert strá væri
hint af ljánum. Haustið einnig
gott og þurt þar til í oktober að
veturinn fór að sýna sig og varð
fyemur snjóasamt fram yfir jól
en sjaldan mikið frost. En síðan
um nýár hefir verið óstöðug veðr-
| átta, ými-st rigningar eða útsynn-
ir á lengd oe 3 álnir 4 brsidd og ingar og Ihefir oft leyst upp allan
hafði hvorki gagn né huggun af sinnum á mánuði hverjum sem af- J
fréttinni. Hinn háfleygi skáld-
skapur, djúpsetta speki og óvið-
jafnanlega .orðsnild “Völuspár”,
átti að verða seinni kynslóðum til
yndis og ánægju gegnum aldarað-
ir.
En er dimt í lofti ískýggilegt og
geygvænlegt útlit á mörgum svið-
um mannlífsins, trúmál næstum í
kaldakoli. Siðferðismál, sem hinu
eru svo náskyld einnig í hryggi-
legri hrörnun. Af þessu leiðir að
viðskifti öll eru á “hverfanda
ihveli”. Skortur á samviskusemi
skyldurækni og orðheldni er orð-
inn svo tilfinnanlegur að fáum er
trúandi. Af þessum astæðum er
það að “Hvöt” er nú vakin upp
aftur og henni ætlað að ráða og
leiðbeina vinum sínum á braut
framfara og manndáða,—ætlar að
tengja saman hugi félagsmanna,
til þess að starfa með áhuga og
samviskusemi að öllum nauðsynja
málu'm vorum, og þótt hún engan-
vegin nái speki og o-rðsnild “Völu-
spár”, þá er eg sannfærður um,
að hún getur orðið til iheiðurs
gagns, -og gleði félagsmönnum, ef
rétt er ájialdið. Það er sagt um
konung nokkurn í fornöld, að
hann hafi sofið í þrjá sólarhringa
samfleytt fyrir hver su'marmál
og þegar svo hann vaknaði
sumardaginn fyrsta hafi hann
verið “alls vís í jörð og á
Nú Ihefir “Hvöt” litla sofið,
hjúpaðir, strípaði-r lygarar frammi
fyrir þjóðinni. Nei! -ónei! Rit-|
stjórar blaðanna eru allir eða!
flestir þjónar einhvers flokks eða!
klíku, leigutól, er selt hafa sam- i
vizku og sómatilfinningu, og þess;
duglegri, se>m þeir eru að ljúga:
mannorð og tiltrú af náunganum,!
þess meir eru þeir metnir og því;
betur er .þeim borgað, enda eru I
þeir býsna naskir að sjá “flísinaj
auga b-róðursins”, eða ef þeir'
sjá hana ekki, að búa flísina til
og stinga henni í augu bróðursins.
Og ekki er nóg með þetta; nálega
öllum blaðagreinum er umsnúið
til hagsmuna flokknum, sem að
blaðinu -stendur. útlendu frétt-
irnar og dauðsföll eru næstum
það eina, sem óhætt er að leggja
trúnað á hjá stærri blöðunu'm.
pá eru .smærri blöðin,—eða þess-
ir óþrifasneplar, sem alþýðunni
til stórsikammar eru nenfd alþýðu-
blöð,—, ekki betri; þar er alt
heimtað með sjálfskyldu og illyrð-
um; þeir sem að þeim standa, sýn-
ast engar skyldur -hafa, aðeins
réttindi, og vinnu-veitendum lýsa
þei-r sem hreinum og -beinum
glæpamönnum. Liklega álíta þessi
blöð, að slík framkoma sé 'heilla-
vænust til samkomulags. Enn-
fremur eru Iþessir sneplar það
verri en stærri blöðin, að þar eru
útlendu fréttirnar líka rangfærð-
ar til stuðnings hinum svokallaða
LANDVINNUFOLK UTVEEAD
ÓKEYPIS ADSTOÐ ER BÆNDUM NÚ f TJE LÁTIN
-AF-
Canadian National Railways
INNFLUTNINGA OG UMBÓTA-DEILDINNI
Starfssvit deildar fessarar er nú 6Sum aö breiSast út í Vestur-Can-
ada og Sherzla er lögS á að hún verSi almenningi sem notadrýgst; og í
gegn um umboíismenn sina i Austur-Can'ada, á Bretlandi, I Noregi, Svi-
þj6S, Danmörku og öSrum Evrópu löndum, verSur hún þess megnug aS
fá margt fólk til þess aS flytja búferlum til Canada, bæSi karla og konur,
sem innan litils tima munu verSa aS góBum búendum. Stærsta hindrun-
in áS undanförnu fyrir sliku fólki hefir veriS atvinnu-óvissan er hingaS
kom, og bændur geta bætt úr þessu meS þvi aS rá^a vinnufólk sitt gegn
um innflutnings deild vora, og helzt til HEXLS ÁRS. ASstoS deildarinn-
ar er ókeypis, og engin fyrirfram borgun er heimtuS upp i farbréf þessa
vinnufólks eSarfyrir aBra aSstoS. Allar upplýsingar eru til þ°ss ætlaSar
aS aSstoSa þá innflytjendur er atvinnu þarfnast þegar 1 staS.
HVER NÝR LANDTAKANDI LJETTIR YDUR BYRDINA
ALI.IR C.N.R. AGENTAR HAPA NAUDSYNLEG F.Yni RI.ÖI)
OG TAKA PANTANIR UM VINNUFOI.K, eða skrifið
D. R. JOHNSON,
General Agricultural Agent
WINNIPEG
R. C. W. I.KTT,
General Agent,
EDMONTON.
Colonization and Development Department