Lögberg - 10.09.1925, Page 2

Bls 2
LÖGBERG FIMTUDAGINN,
10. SEPTEMBER 1925.
Knud Rasmusscn.
Deildar nieiningar geta að sjálf-
sögSu -orSið um það, hvort rann-
sóknir norður-íshafsins hafi verið
nytsamar, eða þaer hafi réttlætt tap
hinna mörgu mannSlífa. er þessir
örðugu leiöangrar hafa háft í för
meS sér. En um hitt geta ekiri orðiS
skiftar skoðanir, aö æfintýraþrá og
þekkingarþorsti margra, einkum
norrænna manna, hefir fengið með
þeim swölun svq óútmálanlega að ei
verður til fullnustu með orðum
lýst.
Þeir norqenu menn, sém friestan
hafa sér orðstír getið í þessu sam-
bandi og greypt nöfn sín á sögunn-
ar spjöld, eru þeir Nordenskjöld,
Nansyn, Amundserr, Vilhjálmur
Stefánson, Mylius Enksen og Knud
Rasmussen. Hafa menn þessir
allir á svaðilförum sínum, sýnt það
hugrekki og þolgæði, sem því nær
mun mega eýistætt kallast.
Blaðið Nordisk Tfdskrift, sem
gefið er út í Stokkhólmi, flutti fyr-
ir skömmu greinarkorn um Knud
Rasmussen og æfistarf hans. Má
af þvi glögt ráða, hve stórvirkur
maðurinn er.
bókmenta og vísindalegt gildi.
Grænlenzkir Eskimóar hafa mikl-
ar mætur á Rasmussen, enda hefir
hann ritað fyrir þá margt á þeirra
eigin tungumáli.
Bréf frá Islandi.
til Hclga Asbjarnarsonar í Mikley.
Stöð í Stöðvarf. mánud. 8. júní '25
Kæri vinur!
P.réf þitt dagsett 5. marz í vetur
ásamt hinni stórmerkilegy land-
námabók eftir Þorleif _ nokkurn
Jackson eða Jóakimsson, þakka eg
þér nú af hjarta. Eftir Reýkja-
vikur túr minn i vör frá 30. apríl
til 19. júní lá þessi blessaÖa sending
fyrir mér hér heima. Eg fór héðan
úr Stöðvarfjarftarhöfn ^ (norðan
megin og austan megin her út meö
firðinum við verslunarstað okkar
hér) á strandsiglingaskipinu Esj-
unni, sem ríkið oltkar á og 'kom
aftur með Gullfossi ('þ. 19.J, dvaldi
því lakan hálfan mánuð í Reykja-
vík. Aðal erindi mitt, það að finna
gamla vini frá skólaárum mínum,
bekkjarbræður og skólabræður,
sem enn lifa, eins nokkra af þeim,
ir þá. Er þetta ekki ré^t?' Afar
skemtilegt er að vita hvað margt af
okkar fámenna íslenska þjóðbálki
er kofnið saman þarna fyrir vestan
Man eg að margir spáðu'því áður
..fyr, að, okkar íslenzka kyn mundi
i týnast sem dropi í sjávarhafið ög
hægra sagt en gjört, vegna fólks-
eklunnar í sveitunum, sjávarútveg-
urinn gleypir alt. Það bætir nokkuð
úr að vinnuáhöld eru víða betri en
áður; víða kerrur með hestum
fyrir* og svo fylgir kaupafólk sér
betur að verki, en gamla vinnufólk-
ið, einmitt fyrir hækkun kaup-
hverfa með tíð og tíma úr sogunni,: gjaldsins. Dilkakjöt og sauða er í
allháu verði. Vænir dilkar leggja
Knud Rasmussen ■ ef fæddur í[ sem eg hafði kent undir skóla, bæði
Jakobshavn á vesturströnd Gijen- í Reykjavík kringum 1870, suma
lands, þar sem Peary hóf leiðang-
ur sinn árið 1886. Kyntist hann þeg-
ar í æsku siðvenjum og innræti
Grænlendinga »og lék sér við börn
þeirra. Var hann því barn að
aldri, er hann inndrakk áhrifin, er
síðar.mótuðu alt hans æfistarf.
Faðir hans hafði verið prestur við
danskan söfnuð 4 vesturströndinni,
eh var kvaddur heim 1895 ásamt
fjölskyldu sinni. Ekki hafði Knud
fyr lokið þar gagnfræðaprófi, en
norðurhöfin hrifi* x til sín huga
hans með ómótstæðiíegu affi.
Þegar í æsku, nam Knud, Ras-
mussen mál < Eskimóanna, græn-
lenzkuna og stóð þar af leiðandi
margfalt b^tur að vígi, en flestir
aðrir samstarfsmenn hans^á- sviði
rannsóknanna. Snemma hafði
hann heyrt getið um einkennilegan
flokk Eskimóa, , óupplýstan með
öllu, er hefðist við nálægtvSmith
Sound, i norðvestur kjálka Græn-
lands. Þetta var flokkurinn, er
hann ásetti sér að kynnast síðar
meir, hvað sem það kostaði.
Um þær mundir var Mylius Er-
icksen að undirbúa leiðangur sinn
norður-i íshaf, til að rannsaka á-:
sigkomulag og einkenni nyrztu í-
I úa jarðarinnar, hinna svo-
nefndu heimskauts Eskimóa. Tih geitarhús að leita ullar og fékk litla
fararinnar með honum, var Knud sem enga bót,' alls enga við sjón-
Rasmussen valinn, þá maður kom-' deprunni, en aftur þá bót við maga-
ungur að aldri veikinni, að út lítur fyrir að þau
Harla vafasamt mun það vera, meiSul- sem fékk h’á
hvort Ericksen hefði auðnast að ld?r! Hanssen. agætum maga-
afla sér slikra upplýsinga, sem raun ™klslækm. mim' . Sjoja veikma
,varð á, án aðstoðár hins unga Ras-| e8,a kvaIa mmm- Annars vil
mussens, er bæði skildi og talaði taka )aÖ fram; aS hvoruf af
Eskimóamáliff og hafði um þaS Þessu; hefir ahnf a taugakerf,ð eða
jafnframt glögga hugmynd, hvern-í m,tt Ietta skaplynd,, heldur snert.r
ig „mgengni þeim skyldi sýnd, ef fe,ns akveðna parta hkamans,
fræðast átti eitthvað af þeim, því' hofuð og þjarta og brjost avalt ver-
þeir voru næsta feimnir við að- lB 1 bestaSjalfsagt verð að
komufólk £anKa aS þvi sem visy, að sjomn
Við rannsóknir Ericksens komj ver8i mér f /minfta 'kosti.til
það í ljós, að Eskimóaflokkur s4)! >estþrs og brefasknfta þegar mmst
er hér um ræðir, var fáme8nur vann Alt veríSur svo stirt , fyrir
mjög, lítið yfir tvö hundr„ð tals- Þe,m’. sem 'lla ?er- a,t svo o?!°gt
ins, en hafði þó, þrátt fyrir alqjt leltott °g osjalfbjarga. Tilfmn-
einangrun, haldið óbreyttum/flesT-j anlega er e? 1^'Mannnað kenna
um siðvenjum og einkennum ætt-ía.ÞeSSm ekk' ftnkaö fynr
hræðra sinna við Baffin J.and og dokku b ek>, mundi alt
U..J____ *,t3.__.-T,_________r-.l verka skakt og htt læsilegt. Þú
verður, yinur minn, eftir þessum á
stæðum hvað sjón mína snertir, að
af þeim í háum embættum, svo sem
Geir T. Zöega 1‘ektor mentaskól-
ans, svo ritstjóra Lögréttu, Þor-
steinn Gislason. Eru nú samt flest-
ir af þeim, sem eg sagði til eða
undirbjó' á fyrri árum, nú gamlir
menn í embættum viðsvegar út um
landið. Margir tþessara, sem eg
lagði mannsgrunclvöll hjá eru þióð-
kunnir menn, svo sem doktor Einn-
ur Jnósson . í Kaupmannahöfn,
kunnur sem málfræðingur eða nor-
rænu fræðingur um öll Norðurlönd,
þá er enn stórskáld okkar Einar
Henediktsson, sem var hjji mér á
Sivalbarði frostavetjarinn mikla
1880 til 1881. E<t meðfratn fór eg
þessa Reykjavíkur ferð til þess —
þó i mjög veikri von, að leita mér
bóta við sjóndepru, sem siðastlið-
inn vetur og í vor, fer jafnt og
stóðugt vaxandi, svo að alt er í
móðu bæði úti og inni. Er þetta
ellimerki, sem enginn fær læknað,
þar sem eg nú er fulláttræður síð-
an 23 apríl jiæstliðinn, þessvegna
byrjaður á niunda tugnum. Annað
þar sem um einhverja bót gat verið
að tala, er magaveikin, sem hefir
bjáð mig yfir 20 ár, og stöðugt
þungbærari eftir því sem lengra á-
íeið. Að mestu fór eg eðlilega í
Hudsons flóann. Rannsóknarför
þessi stóð yfir frá 1902—1904, og
hefir Rasmussen í bók sinni
“New Peojjle”, lýst æfintýrum sín-
um og erfiðleikumU þarfta lengst
úti á hala veraldar.
Árið 1906 lagði Rasmussen upp
í leiðangur til Smith Sound flóans
og starfaði þar að rannsóknum í
tvö ár. 1910 hélt hann til Cape
York við MelviIIe flóa, en tveim
árum síðar hóf hann sina víð-
frægú\ranqsóknarför frá McCor-
búast við hreinu stoppi á bréfavið
skiftum okkar innan litils tima, og
mun eg gjöra þér aðvart, þegar svo
er komið með linu frá konu eða
börnum.
Þar sem þú minnist á andlát
þinnar elskuðu konu, þá datt mér í
hug er eg las ummæli þin um þann
skilnað: Ó, hversu gott er að vera
trúaður, kristinn maður, hversu
mack flóanum, þvert.yfir Græn- sælufuft og og hjálparríkt er bað í
land til Danmerkurfjarðar á aust-1 sorgum lífsins, að eiga að einxavin
urströndinni. Rannsóknarför þessi l)ann frelsara, sem vér eigum, sem
var kölluð l'hule Ieiðangurinn hinn! elskum hann og trúum hans náð-
fyrsti. Var það hin ægilegasta arorði- — Svo sný eg mér'aftur að
glæfraför. Urðu þeir félagar
stundum að klifa þrjú þúsund fetá
háa jökla. Komust þeir þá á 82.
stig norðurbreiddar.
Árunum 1916—1918 varði Ras-
mussen í ^annan Thule leiðangur-
inn, en 1919 til 192© starfaði hann
i þarfir stjórnarinnar norsku, til
að útbúa nofðurför Godfred Hans-
sens til Graht Land meö vistir
Jianda Roald Amundsen og félög-
þinu ágæta bréfi, svo Ijósu og ná-
kvæmu og vel rituðu, sem verða
má. Landslag eyjunnar ykkar og
alt umkringi bennar setur þú svo
fram í skýri*tu mynd, að mér þykir
undrum sæta; ftg er það mér vottur
þess, hve mikið þér. hefir orðið á-
gengt í að menta sjálfan þig án
allrar skólalegrar mentunar; í raun
réttri er kostgæfin sjálfsmentun
betri en nokkur skóli, eða besti
um hans. Fjórðu Thuleförina fórl skolinn» sem við eigum. Til að taka
Rasmussen árið 1919 og er að heita
má nýkcfminn úr þeirri fimtu og
síðustu frá Beringssundi.
Knud Rasmussen er eljumaður
með afbrigðum. Hefir hann varið
að heita má öllum sínum fritímum
milli norðurferðanna, til ritstarfa,
enda liggja eftir hann ósköpin öll
á þvi sfiði. Hefir hann safnað
miklu af munnmælum og þjóðsög-
uni meðal Eskimóa, auk þess sem'
hann hefir ritað margt og mikið
um jarðmyndqnarfræði. Þykja
ferðalýsingar hans úr norðurhöf-
um hihar ágætustu og hafa mikið
andjegum framförum, þá er vilji
og ástundun aðal máttarviðirnir,
enn sterkari viðir en tilsögn nokk-
urs kennara frá kennaraskólunum;
Auðvitað hvað bezt með öðru.
Verður því auðvýað ekki 'neitað
að Ijós tilsögn flýtir mentuninni,
meira gjörir hún ekki. En hollast er
jafnvel að brjótast i gegnum hið
torskilda tilsagnarlaust. Það týnist
aldrei úr minninu, sem menn með
eigin ihugun hafa gjört að eign
sinni, og öllum þykir vænna um það
er þeir hafa sjálfir ræktað, heldur
en hitt, sem aðrir hafa ræktað fyr-
þegar vesturferðir hættu^ en því
betur hefir þessi sþádómur ekki
ræst. Vesturferðir eru þegar að
mestu hættar’ fyrir mörgum árum,
en íslenska kynið stendur eun föst-
um fótum á ákveðnum stað, í á-
kveðnum bygðum, lítt blönditðum
af annara'þjóða fólki, með íslensku
þjóðerni, íslenskri tungu, islenskri
mentun og mentastofnunum, svo að
jteir, sem nú bregða sér vestur yfir
Atlantshafið til gamans eða frama,
hafa þar að hreinu íslensku bergi
að hverfa, að sama berginu, serrf er
i gamla íslandi, til þéss fólks, sem
trúlega hefir varðvefitt föður og
móðurleyfð sina, svo að segja má
að ferðin sé frá íslandi til íslands,
frá gamla Islandi til nýja Islands.
Að vísu leit illa út í upphafi, það
gjörði bólusóttin mikla '11876 eða(
þar um bil. Prýðilega, hefir sá val-
ið, #em fyrst benti á samastaðinn
fyrir okkar kynfólk ('Taylor?).
Tvístrunin var allmikil um hríð, en
merkileg er sú guðs handleiðsla, er
menn drógust þangað aftur til
sinna upphaflegu bygða fyrir vest-
an vatnið, Winnipegvatnið. Mjór
er mikils vísir,” segir máltækið, og
enn er eigi útséð um, hve mikill
þessi mjói vísir getur orðið og hve
þýðingarmikill,^ fyrir hið' kanadiska
ríki og þar næst fyrir alla íslenzku
þjóðarheildina, vestan og austan
haf#. Já, það er ekki hægt að sjá
það fyrir, hvað mikið íslenska kyn-
ið muni geta fært út kvíarnar á
ókominni tíð, en full reynd er þeg-
ar orðin á því, að andlegur kraftur
þessa kyns er afar mikill. Mundi
það ekki hafa þótt fyrirsögn, að
Tómas Jónsson frá Héðinshöfða,
mundi verða fulltrúi 2 til 3 hundr-
uð þúsund manna í Winnipeg á
þingið í Manitoba, en þó ekki nema
einir 6000 Islendingar'í Wfinnipeg.
Og hefir þar ekki verið skorað á
lækninn Brand Brandsson að gefa
sig að stjórnmálum. /f'hanru kvað
hafa haft sig undan því) ? I Winni-
f>eg eru víst aðal dagblöðin ennþá,
Lögberg og Heiitoskringla. Máské
fleiri islensk blöð, þó. mér sé það
mál ekki kunnugt. Meðan þessi blöð
þróast, hljóta þáU' að hafa afar-
mikla þýðingu fyrir samheldni Is-
lendingp, og þá ekki síður annað
eins ritsmíði og þessi Iandnámsbók
Þorleifs Jóakims#onar /ákýldi hann
ekki vera af þingeyskri ætt: Jón
Jóakimsson var*fyrir stuttu afar
mætur bópdi á Þverá í Laxárdal í
Suður Þingeyjarsýslu. faðir Bene-
dikts á Auðnum, einhvers hins
meta gáfumanns og mentamanns
meðal íslendinga hér„fðður skáld-
konunnar Huldu? Eg get ekki ann-
að en fallið í stafi af undrun yfir
þessu merkilega ritverki iÞorleifs
sig á 24 til 25 kr og þar yfir, nefnil.
kjöt og gærur; áraskifti að ullar-
ver§i. 1 fyrra 5.30 kr. borgað fyrir
ullar kíló (2 pundj. Hestar 300—
400 kr. kýrin 300 — 400 kr. Dúnn
nú 35—40 kr. per pundið.
Elskulegi vinur minn! Nú er
kominn 28 júní, hefi eg frá 8. júni
þessa dýrðlega sólmánaðar okkar á
gamla íslandi, sem í ár er enn blíð-
ari og bjartari og boðandi meira
grasár, en lengi hefir verið — ver-
ið að bíða eftir myndum af mér,
sem teknar voru i Reykjavík af
mér á dögunum áttræðum til að
geta sent þér eina. Er það litil
borgun fyrir Landnámu þína, þó
betra en ekkert. í dag er mikil
rigning eftir meira en hálfsmánað-
ar hita og sólartíð, o’g þyí afar
dimt uppyfir, sem í skammdegi,
eins og þegar þú giftir þig, vinur
minn, gat því ekki lesið upp það
sem eg var búinn að skrifa, lét þvi
konana mína elskul. gjöra það. Við dyrunum á húsi sínu og leit yfir
þann upplestur datt mér í hug sá
hégómaskapur, að gaman hefði það
verið, er eg væri orðinn alblindur,
að heyra það upplesið úr öðruhvoru
blaðinu ykkar Logbergi eða Öeims-
kringlu, en læt þig vinur, meta það,
hvort bréfshugleiðingar mínar séu
þess verðar, að þú komir þeim á
framfæri í blöðunum. En þá væri
líka skemtilegt, ef eg skyldi hjara
svo lengi að þeir blaðaritstjórarnir
eða sét er fær það til prentunar,
sendu mér eitt eða tvö eintök af
blaðinu. Eg fékk lengi vel Heims-
kringlu fyrir ekki neitt eða “gratis”
sem fleiri aðrir, en svo hættu þeir j veislur ein hin mesta skemtun þjóð-
því, sem þeim var alls ekki láandi.j arinnár, var þá oft glatt á hjalla.
Göfuglyndi, þar sem ekkert kemurj Margar voru þær fjölmennar. En fá-
á móti, má enginn heimta að haldist ar brúðkaupsveislur töldu fleiri gesti
mannfagnaðar eftir kl. 6 e. h. Slíkt glímdu þrjátíu ungir, fagurlega
vaxnir, mjög mannvænlegir og
mjög fríðir menn á íslenska vísu.
Skemtanir þessar fóru fram á
skemtanaþilfari skipsins, undir
beru lofti og stóðu yfir frá kl. 9.30
til kl. 11 e.h. Á þilfarinu voru
engin ljós og því engin ibirta önn-
ur en hin fölleita silfurbirta hins
deyjandi dags, og þó sú miðnætur
birta sé einkennileg, eins og end-
urskin sestrar sólar þá samt nut-
um við fyllilega alls þess, sem
fram fór við þá birtu og eg leit út
yfir höfnina svo rólega í hðini
þögulu næturkyrð — fagra eins og
töfrandi draumaland umvafið silf-
urbirtu miðnæturinnar og mér
fanst sú sýn vera fallegri en alt
annað, sem eg hafði áður séð.
Okkur féll fólkið einkar vel í
geð. íslendingar voru þeir fyrstu
menn, sem við gátum ekki þekt í
sundur frá Bandaríkjamönnum.
S'íðasta kvöldið, sem við vorum á
Reykjavíkurhöfn höfðum við boð
um borð í skipinu. Nokkrir af
boðsgestum voru búnir í þjóðbún_
inginn, en flestir þeirra voru bún-
ir í nýtísku föt af bestu tegund, og
það var ekki hægt að þekkja þá frá
farþegurium, í úfliti eða klæöa-
burði, í sannleika sagt, þá held eg
að íslendingarnir hafi verið far-
þegunum fremri að klæðaburði og
yfirbragði. Fólkið er háttprútt,
kurteist, vingjarnlegt og gestrisið.
Á meðal þess er ekki að finna
neina skerandi fátækt, né heldur
ibetlara, sem stingur mjög í stúf
við fólk í Suður-Evrópu löndun-
um.’—Oregon Sunday Journal.
rausnarboö var þakþsamlega þegið og
á tiiteknum tíma fóru bifreiðarnar að
þjóta heim á veislustaðinn. Vortt þar
fyrir húsráðendur og brúðhjónin og
höfðu viðbúnað mikinn. Bekkir voru
reistir í hálfhririg út frá húshliðinni,
sem stendur á re'nnisléttum árbakk-
anum, sem á ensku er kölluð Mouse
river. Þar skipaði fólkið sér á bekk-
ina í hvirfing að sameiginlegum
snæðing, sém veittur var af hinni
mestu rausn. Ekki þarf það orðum
að fegra að öllum leið í því ásig-
komulagi vel í hinni svölu aftankyrð.
Mér datt í hug er eg sá allan þenn-
an útbúnað 6g sætaskipun með öllum
þessum mannfjölda, Lögréttan gamla
á Þingvöllum við öxará, þar sem 144
menn sátu í hvirfing og innan í
hringnum þeir, sem málum áttu að
gegna. Hér stóð líkt á og þá. Innan
í hringinn var sett píanó og söng-
flokkurinn umhver.fis og þeir sem
valdir voru til að skemta og flytja
ræður, miðluðu þær óspart af auði
andans bæði á ensku og íslensku, sem
flestar gengu út á hina velgefnu og
vinsælu brúður. Þakkaði hún mdð
stuttri ræðu á íslensku heimsóknina
og vinarþelið. En brúðguminn talaði
á ensku í sama anda, mun hann hafa
verið óvanur slíkum veislufagnaði,
Þar sem Stefán bóndi stóð í fram-
veislugestina hefði mátt segja sama
og Gissur jarl á Flugumýri forðum:
“Hér er mikið og frítt lið saman
komið,” en sá var munurinn að Ste-
fán þurfti ekki að óttast að ölur eða
óður kæmi að, hér var friður og ein-
ing. Presturinn stýrði skemtimóti
þessu, og fórst honum það sem ann-
að, vel úr hendi. í seinni’ tíð hefir
oft veriö rætt og ritað um afturför
á íslenskum þjóðsiðum, en af þessu
og mörgu öðru er ljóst að ekki eru
með öllu aldauða íslensku þjóðsið-
irnir í þessu landi, Frá fyrstu og
elstu tímum fram til vorra daga voru
ár og síð og alla tíð. Hinsvegar er
stirt um blaðaborganir heimsálfa á
milli, og gengi peninga afar kviku’t
en sú er þér ræðir um. Eiga Stefán
Jónsson og kona hans mikla þökk skil-
ið fyrir að halda uppi þessari gömlw
og breytiíegt, milli dollarsins ykkar. islensku þjóðvenju
og krónunnar okkar. | Stefán hefir búið með prýði þriði-
I Reykjavík í vor sagði eg af ung aldar hér i sveit, þó aldrei náð
mér’, minum 53 ára prestsskap, og
er nú tekinn við prests þjónustu
hér nágrannaprestúr minn síra Vig-
fús ÞórSarson i Heydölum í Breið-
dal, eða Stöðvar prestakall sam-
kvæmt lögum lagt undir Heydali.
Eins og málið er nú vaxið, þá er
eg síðasti prestur hér í Stöð, sem
i fleiri aldir hefir verið sérstakt
prestakall, en eg fæ að búa áfram
á prestssetri mínu meðan tóri. Föst
laun min, eftirlaunin nú stórum
minni, aðeins krónur 750, en með-
an eg var þjónandi prestur krónur
3000. Það bætir úr a$ alþingið, sem
háð er í Reykjavík, en ekki á Þing-
völlum sem i fornöld, þegar Héð-
inn 0g Njáll voru á ferðinni • —
veitti mér árlegan 600 kr. styrk í
því takmarki, sem margir keppa að,
að safna fé. En í þess stað hefir
hann eignast annan gróða, sem öllum
fjármunum er dýrmætari. Hann hef-
Ralpn
Hopd
Fla
Sex af sjö verð-
launum
unnin af Robin Hood
brauðum.
I bökunarsamkepn-
inni, sem fram fór í
Calgary, unnu Robin
Hood brauðin fyrstu
ogönnurverðlaun. Af
sjö verðlaunum, unnu
Robin Hood brauðin
sex.
Viðreisnarstarfið í
Evrópu.
Eins og áður hefir verið, getið
um hér í blaðinu gerðu Þjóðverjar
i vetur sem leið Frökkum tilboð um
að láta' afskiftalaus í framtiðinni
landmærin milli Þýskalands og
Frakklands og ennfremur landa-
mærin milli Þýskalands og Belgíu.
Tilboðið vakti geysimikla eftirtekt
um allan heim og alstaðar var þvi
vel tekið nema í Frakklandi. Frökk-
ir alið upp fríðan, velmentaðan og um fanst það ófullnægjandi af þvi
góðan barnahóp. Þessi yngsta dóttir
hans, 'Lára, sem nú er að kveðja og
yfirgefa æskustöðvarnar hefir til
margra ára verið fyrirmynd annara
ungmenna að yfirlætisleysi.glaðlyndi
og allri háttprýði. Degi siðar lögðu
ungu hjónin á stað áleiðis til New
' York þar sem framtíðarheimili þeirra
er ákveðið.
Margir hafa þetta kvöld í
óskandi að fleiri verði slík.
Sigurffur Jónsson.
og yfir þeim stórkostlega ættfræð- viðbót við hin litlu eftirlaun
isfróðleik, sem þar* birtist. Og 1 Sær messaði hér í fyrsta sinn
hvernig hefir maðurinn farið að
grafa upp alla þessa ættfræðisauð-
legð. Er það álit mitt og sannfær-
ing að einmitt þessi ættfræði, sem
verður lesin af öllum, sem íslensku
tala, hvar svo sem þeir eru niður
komnir í Vesturheimi eða í öðrum
álfum, hún muni að minsta kosti
styðja best að andlegu sambandi og
einingu meðal* allra islenskumæl-
andi manna í. öðrum lönduip og
varðveita hjá þeim og efla hjá þeim
meðvitundina um það, að þeir séu
í frændsemi við höfuðstöðvar ís-
lensku landnemanna eða jslensku
frumbyggjanna fyrir vestan Win-
nipegvatnið og í eyjunni þar fyrir
austan, Mikleynni. Af þessu bók-
mentalega sambandi, sem blöðin
vestra og þessí Þorleifs Landnáma
hlýtur að mynda, leiðir samúð allra
islenskra manna með frumbyggjun-
um, og þessi samúð og samband
verður svo mikið, að það verður
aldrei slökt', en eflist og þróast
séra Vigfús á 3. fcunnudag eftir
trinitatis og heilsaði upp á söfntið-
inn. Þessi sira Vigfús og Guttorm-
ur Guttormsson prestur í Winnipeg
eru bræðrasynir. Afi þeirra eða
faðir feðra þeirra, Þórðar og Gutt-
orms, var Þorsteinn sterki Guð-
mundsson sýslumanns í Krossavik.
Báðir eru náfrændur. minir. Eg las
nýlega ágæta ritgjörð eðq lýsingu
eftir séra Guttorm um skáldið og
prestinn Jónas Sigurðsson, sem þú
munt lika hafa lesið.
Sigujbjörn og Benedikt, synir
mínir, sem hja mér eru hér í Stöð
eru nú á þessum rigningardegi að
dreifa útlendum áburði lá það i
túninu, sem verst er sprottið. Er
þetta fyrsta tilraun okkar með út-
lendan áburð. Gripir okkar svo
fáýr. að þeir teðja ekki túnið. Kon-
an mín og við bæði erum hrifin af
Landnámu ykkar og myndunum í
Mrs. C. S. Jackson og
ísland.
“Höfnin í Reykjavík er fallegust
allra hafna, sem eg hefi nokkurn
tíma séð. Fjöllin ganga í sjó fram,
borgin Reykjavík stendur við
ströndina og á höfninni gefur að
líta mergð skipa af öllum stærð-
um — hákarlaskip, róðraribáta og
risavaxin gufuskip.”
Oss furðar ekkert á því þó mik
illeiki og fegurð sú er auganu
mætir þegar siglt er inn á höfnina
í Reykjavík á sólbjörtum sumar-
degi, hrífi fólk, enda hefir hún
hrifið Mrs. C. S. Jackson, banda-
ríska konu frá Portland, Oregon,
sem ásamt sonarsyni sínum Sanmy
Jackson og fjögur hundruð far-
L/uuuiiunm J UIJ II^UUUUJ * —
henrti þar á meðal myndirnar af þér! þegjum kom þar í sumar á lysti-
kæri vin. Að gifta Helga Tómasson
fram í ókömnar aldir. Landnáma| frænda þinn var án efa eitthvert
Þorleifs Jaksonar er nýkomin út og fyrsta aukaverkið, sem eg vann á
ætla eg að naf-n hans verði uppi
meðan Vesturheimur byggist, er
það ótvíræðilega merkasta islenSka
ritið, sem þegar hefir verið gefið
út í Ameríku.
Svo sný eg mér aftur að ferð
minni til Reykjavíkur. Þar er nú
orðið alt öðruvisi umhorfs, en var
mínum skólaárum f*á 1863 til
1872 , þá voru í Reykjavík mest
3000 manns, nú 21,000, breytingin j RatlSIiaiiegt DrÚðkaUp.
ncin unn cf/»rV»\rcí ® *
Svalbarði árið 1876. Svo legg eg
myndina innan í og bið þig fyrirgefa
þetta rökkurverk. Efasamt að
bréfaviðskifti okkar geti haldist á-
fram. En vona að við finnumst síð-
ar í fögnuði herra okkar.
Þinn elskandi vin!
Guttormur Vigfússon.
>ar langmest, risin upp stórhýsi
með_strætum og hiúsaröðum, bila-
ferðum o. s. frv. þar/sem áður voru
grýtt og^uð svæði. I Reykjavik er
aðal menningar og mentastöð lands-
ins, þar situr stjórnin og æðstu
embættismennirnir og lærðustu
mennirnir í Itstum og visindum og
iðnaði. Ýmislegt úti um landið
minnir lika á miklar breydngar frá
>v íer þú fórst vestur, vinur minn,
til dæmis eru nú Sandá og Höltna
brúaðar, eins og flestaf stórár
landsins; nokkur stöðvun hefir þó
komið á framfarirnar vegna stríðs-
ins og erJiðs skuldahags, en von-
andi að þetta réttist við smám sam-
an, atvinnuvegirnir, einkum til
sjávar, eru reknir með meiri krafti
og dugnaði en áður. Aðal meinið
að fólkið sækir úr sveitunum
kauptúnin, o£ litið eftir af stórbýl-
um og framtakssömum bændum
vegna fámennisáns. Kaupgjald er
afarhátt, aðeins stórútgerðarmenn
til sjávar standast það. <ftlend
álnávara er í hroða verði, enda að
mestu úti um tóskap í landinu
sjálfu. Þvi riður á að framleiða
sem mest, fiska sem mest, og fjölga
Veglegt brúðkaup á Mouse river
bakka átti sér stað sunnudaginn 15.
ágúst s. 1. Þann dag gifti Stefán
bóndi Jónsson yngstu dóttur sína
Láru, gekk' hún að eiga Norman
Thomson háskólakennara frá þorpinu
Pelican Rapids, Mijnesota, Hjóna-
vígslupa framdi sóknarprestur brúð-
arinnar Valdimar J. Eylands i kirkfu
Melankton safnaðar að viðstöddu
miklu fjölmenni, öllu fólki sveitar-
innar, kirkjan var mjög vel skreytt af s]4 eru eins og eldiviðarhlaðar,
hinum mörgu kynsystrum brúðarinn- meðfram járnbrautum í Ameríku
Hinn un|i prestur safnaðarms Þar - landJ
ferð um Evrópu. Um fólkið farast
Mrs. Jackson svo orð:
“Eg varð hissa að sjá.fólkið,
það lítur út sem (Bandaríkja fólk,
Hkist því í allri háttsemi og fjöldi
þess talar ensku ágætlega vel.
Það hefir ðll þægindi, seriTþekt
eru, svo sem rafljós og fær það
aflið úr ánum, sem falla úr hinu
fagra fjalllendi. Bifreiðar eru þar
notaðar alment til ferðalaga, þó
sumir ferðist á hestum sem eru
litlir, en hraustir með flaxandi
fax og langt tagl. Bifreiðarnar eru
frá Bandaríkjunum. Buick bílar
eru ndtaðir þar til fólksflutninga
aðallega. Ford bílar eru aðeins
notaðir þar til vöruflutninga.
fbúátala Reykjavíkur er um
30,000 og er Reykjavík eini bær-
inn á íslandi, þó gefur þar að líta
mörg fiskimannaþorp myndarleg
og smekkleg til að sjá og mesta
kynstur af fiskistöflum, sem til að
ekkert var minst á austurlamjamær-
in. Bretar ýttu mikillega undir
Frakka með að taka tilboðiS til í-
hugunar. Frakkar gerSu þetta og
sendu í sambandi við Breta athuga-
semdir sinar um tilboSiS. — GerSu
Frakkar í því ýmsar kröfur t. d., að
þeim væri heimilt aS hlaupa undir
bagga með Tjekkóslóvakíli og Pól-
mmm, ef ÞjóSverjar réSust á þessi
ríki, og skyldi þeim ennfremur
leyfilegt á stríðstímum, þegar sér-
staklega stæði á aö fara yfir vissan
hluta Þýskalands meS her sinn. AS
síSustu töldu Bretar og Frakkar
æskilegt aS þjóSverjar gengju í Al-
þ j óðabandalagiS.
Þjóöverjar hafa haft svariS til í-
hugunar all-lengi. HarSar rimmur
hafa staðið um það í þýskpm blöS-
um. Vinstrimenn hafa rætt máliS
meS hógværfe, hægrimenn meS of-
stopa. UtanríkisráSherra, Strese-
mann hefir átt í vök aS verjast.
Hionum fanst að vísu margt óaS-
gengilegt i svarinu en vildi á hinn
bóginn ekki gefast upp við frekaii
samningáleitanir fyrir þaS en ramm
asta íhaldiS sem að sumun^ Ieyti
styður hann að völdum lagSi hart
aS honum meS aS svara meS þögn-
inni eSa a. m. m. aS hart kæmi á
móti hörðu. Stresemann tókst þó
með mikilli lipurS að semja nýja
orSsendingu sem aJl-flestir féllust
sjálfra eSa hagsmuni þeirra. Breska
stjórnin hefir efnt þetta loforS á
sómasamlegan hátt hingað til. ÞaS
hefir ekki veriS létt verk aS halda
efndir sinar og samtímis gæta
skyldu sinnar gagnvart Frökkum.
ÞaS var ráSuneyti Baldwins og þá
sérstaklega Chamberlain aS þakka,
að sameiginlegt svar Frakka og
Breta var á endanum orðað á þann
veg, að Þjóöverjum gat ekki fund-
ist, aS bandaS væri viS þeim hend-
inni.
a.
ar.
eru líka ágætis tóvinnu
vélar af nýjustu- gerð. Fyrsta
Voru þetta hin fyrstu hjón, sem hann kvel(1'ð sem v>ð vorum í Reykjavík
gaf saman, kirkjan var troðfull hvert komu margir fslendingar um borð
flutti mjög sköruglega og góða ræðu,
sem margir hinna eldri dáðust að.
sæti upptekið, þar nálega allir Islend
ingar voru mættir ungir og gamlir
auk allmargs enskumælandi fólks, er
viðstatt var hjónavigsluna. Sem auö-
vitað fór fram á ensku. Að Iokinni
giftingaratböfninni flutti presturinn
guðSþjónustu og mæltist vel að vanda.
t messulokin ávarpaði hann sóknar-
fólkið fyrir hönd brúðarinnar og
foreldra hénnar og bauð allan söfn-
uðinn, et var hver maður bygðarinn
gripum sem mest; en þaS er alt'ar, velkominn á heimili þeirra til
í skip okkar og skemtu okkur með
söng og hljóðfæraslætti. Kvenfólk-
ið var í þjóðbúnirtgnum íslenska,
sem var mjög tilkomumikill og
búinn rhjög gulli og isilfri með dá-
lítið mismunandi gerð, sem gaf til
kynna hverjar þeirra væru giftar
og hverjar ógiftar. Karlmennirnir
báru- fögur veisluklæði, sem fóru
svo vel að ekki varð út á sett.
Þegar “concertinum” var lokið
Skjal þetta er alveg nýskeð af-
hent í París. Það hefir ekki verið
birt enn sem komið er, en flestir
halda að það sé samið í friðsamleg-
um anda og opni ■ götur frekari
samninga ef hinir eru þess æskj-
andi.
Það skal ekki minst frekar
sjálft skjalið í þetta sinn, heldur
bent á annaö sérstaklega þýðingar-
mikið atriði sem stendur í sambandi
við skjalið sem sé áhrif Breta bein
og óbei/ á orðalag þesS og uppruna.
Það er nú talið fullvist, að hið svo
nefnda “Stresemannsbréf” til
frakknesku stjórnarinnar, dags. 9
febrúar í ár, hafi verið samið í sam-
ráði við breska sendi herran í Ber-
in eða með öðrum oröum að undir
agi bresku stjórnarinnar. Ástæðan
til þessarar afskiftasemi Breta er
sú, að þeim er hið mesta áhugamál
að kyrð og jafnvægi komist á bæði
pólitisk og fjárhagleg málefni og
var illa við framferði Frakka við
Þjóðverja fhertöku Ruhrhéraðs)
af því iþeim skildist , að þetta tefði
fyrir endurreisnar- og friðarstarf-
inu. Það er því eðlilegt að þeir hafi
stutt hugmyndina um öryggissamn-
inga. Að áliti Breta yrðu þesskofiar
samningar áframhald á þeirri braut
er farið var inn á þegar Dawessam-
þyktin var gerð. Og Bretar hafa
ekki eingöngu hrundið þessum
samningaleitunum á stað að meira
eða minna leyti, heldur einnig lofað
Þjóöverjum að styðja þá í viðleitni
þeirra í þessa átt framvegis, þó
með því skilyrði, að ekki verði
stungiö upp á einhverju, sem bein-
Það er auðsjáanlegt að Bretum
er áhugamál að Frakkar og Þjóð-
verjar komi sér saman um öll meg-
iriatriði í væntanlegum öryggis-
samningi og að haldinn verði fund-
ur um þetta. Það hefir hvað eftir
annað í Þýskalandi upp á síðkastið
bólað á því að Þjóðverjar aðhyllist
hugmyndina um að halda fund um
málið, í stað þess að ræðaþaS skrif-
lega. Hvorir um sig eru marga
mánuði að semja bréf sín. Málið
getur aldrei orðið á enda kljáð með
þeim hætti.
Það er vonandi að þessi fundur
komist á, og að af honum leiði
samvinna milli Frakka og Þjóð-
verja. Fyr en samkomulag er komið
á milli þeirra, kemst ekkert jafn-
vægi á í Evrópu. Haldi Frakkar á-
fram tortrygni sinni gagnvart Þjóf-
verjum og haldi kröfum sinum
fram til streitu mun Bretum bráð
lega leiðast að miðla málum miiii
þeirra og Þjóðverja. ÞaS kynni að
líta svo út, að Bretum ^æri hagur
í því að hafa sem fastast taumhald
á Þjóöverjum og leggja hömlur á
þá, þvi útflutningur Þýskalands
getur orðið Englandi ákaflega
hættulegur, þegar hann kemst aftur
í gamla Horfið. Bretar líta öðru
vísi á þetta. Þeir horfa fram í tím-
ann, og vita ósköp vel, að Þjóð-
verjar—þótt siðar verði, ryðja sér
það rúm, er þeir þurfa og sem þeir
eiga skilið. Það er því skynsapilegt
1 að gefa þeim jafnrétti við sig sem
fyrst svo þeir viti við hvem þeir
eiga. Bretar hafa meira að segja
lánað Þjóðverjum miklar fjámpp-
hæðir, til stuðnings iðnaðinum
þýska. Þettá er lofsamleg tilraun
Breta til að tengja fjárhagsleg og
pólitísk bönd Evrópuþjóðanna sam-
an. , T. S.
Morgunblaðið.
STÓRMERKT HJARTA OG MAGA
MEÐAL.
Lœknar Eru Undrandi Yfir, ’Hve
Meffal hetta Vinnur Eljótt og
Vel í Slíkum TilfeUum.
Þúsundir manna og kvenna nota
þetta nýja meðal og hljóta skjótan
bata. Sé hjartað ekki í sem beztu
lagi, meltingin slöpp eða þér finniö
til .andarteppu eða brjóstþyngsla, og
njótið eigi svefn^, þá er ekkert með-
al jafn-gott og Nuga-Tone! Þér
munuð undrast, hve skjótan bata það
veitir. Meöalið kostar ekkert, ef yð-
ur batnar ekki. Það er ljúft og
framúr$karandi fljótvirkt. Reynið
það í nokkra daga, og batni yður
ekki, þá skuluð þér skila aftur af-
ganginum og fá andvirðið endur-
greitt. Framleiðendur Nuga-Tone
þekkja meðalið svo vel, að þeir hafa
falið lyfsölum ,að ábyrgjast það, eða
_ skila peningunum aftur. Fæst hjá
línis komi í bóga við áform Breta öllum ábyggilegum lyi'sölum.
v