Lögberg - 10.09.1925, Síða 7

LÖGBERG FIMTUDAGINN,
10. R.EPTEMBER 1925.
Bta. T
/T* |
I \A

V.
V
X
•'D'x

Húsfrú Þúra Þorvarðardóttir
frá Kalastöðum.
' Oft er í lífsins ólgu straumi
all-margt er reyna hlýtUr öld
vér leiöumst fram í duldum draumi,
aÖ deildu marki við hinsta kvöld.
Leiðir mætast og leiðir skiftast,
leiðir þrjóta á ýmsum stað.
Mafgir þá hljóta maka sviftast
mæöu kifiðið nær þrengir að.
Eitt hefir slíkt að aldvalds ráði
áminst tilfelli þegar skeö.
Hefir nú kallast heims frá láði
húsfrú Þóra að dánarbeð.
Áður fyrri á æskustundum
oft mér skemtu þau systkin prúð.
Fækkaði skjótt þeim feginsfundum
forlög sögðu oss til þess knúS.
%
Fram og aftur á ferðum hröðum
eg fætur knúSi um linna storð,
kom eg þá við á KalastöSum
kættist lundin við tilreitt borð.
Eru nú horfnir æskudraumar,
áfram svo veltist stundahjól.
Titrandi flytjast tímans straumar,
til þess er finnum hinsta skjól.
Minnist þeir þess, er húsfrú harma
að herrans i skauti hún hvílir rótt.
BýÖur hún nú meS brostna hvarma,
börnum og maka góSa nótt.
' M. & v
'-^v w A;) L * f C 11 ;
vilja, strax úr þjóSernis flikunum og
hingað er komiS, gleymdu ættlandi
sínu og öllu sem minti þá á þjóSerni
sitt og uppruna, og köstuSu sér svo
meS húS og hári inn í þjóSlíf þessa
lands.
Þetta getur enginn ærlegur maSur
gjört, og þaS er glapræSi aS ætlast til
þess. ÞaS geta engir slitiS sig alt í
einu úr öllum tengslum viS ættland
sitt og þjóS, nema ódrengir einir. Og
þaS er engu þjóSfélagi mikill fengur
slíkum mönnum. Þvi meir sem i
Minni Canada.
Flutt á íslendingadaginn í Wyn-
yard, 3. ágúst s. I. eftir Dr. J. Stcf\
ánsson. .Ctt /i-n /
Herra forseti! GóSir íslendingar!
Konur og. menn!
ÞaS er deginum jSósara aS vér ís-
lendingar, sem bút^t í þessu landi,
getum ekki haldiS þjóSminningar-
hátíS án þess af»*mi>mast kjörlands
vors Canada. SjTkt e?r meS ollu
hugsanlegt. Vér erum fiú tengd landi
böndin aö þá er lengra farið en góöu
hófi gegnir. ÞaS er ávalt léttara a*
setja úr lagi en aS kippa í lag aftur
ÞaS er ólíkt léttara aS láta berast
meS straumnum en róa á móti hon-
um. ÞaS útheimtir meira siSferSis-
þrek aS vera trúr og hlýöa rödd sam-
viskunnar, þegar ótal falsraddir eru
aS heilla mann afvep-a fféttlætistil-
finningin vill sljófgast hjá mörgum,
þegar spilling og ranglæti gefur aS
líta á allar hliSar. Réttlætistilfinning-
in hjá einstaklingnum dofnar fljótt,
þegar hann sér h’róplegt ranglæti haft
í frammi, leynilega og opinberlega, og
þessu svo morg]n, cteii'kum bondum, _ , .... . ,
v - . steTx . - finst vera troSiö a retti smum af
aö ver getum e k si;t;4S þaS ur huga . „ , , , .
mér 9k þeim, sem eiga aS vernda hann fynr
vorum. Og sat.na, ._0<? ætti mér aS
vera ljúft aS mæla hér í dag fyrir
minni Canada, þessa góSa lands, setn
breiddi faSminn á móti oss, og feSr-
um vorum og mæörum, og er nú
fósturland ykkar, allra hinna vngri,
sem fæSst hafa hér. Þetta frjósama , , , ,
sólríka !and, hefir svo gagntekiS langtosomanum
,ér crpfiim aS Pelr TirSa aÖ VettUgl
huga vorn og éhjörtu aS vér getum
tekiS undir meS skáldinu og sagt:
“Og kær er hún oss sem kærast hnoss
hún Canada, móSir vor.
Og lífsins dyr verSa luktar fyr
en liggi á burt vor spor.”
Já, vér viljum minnast í dag meS
hlýhug, þessa nýja fósturlands vors,
þessa víSáttumikla lands, sem laugar
fætur siúar í þyemur úthöfum heims-
ins, og geymir í skauti sinu meiri
auSæfi en mannsandann hefir nokk-
urntíma dreymt um. Canada er vort
framtíöarland, Canada er vort
draumaland, meS sínar frjósömu og
viöáttu miklu sléttur, meS fossana
fögru og fljótin stóru, meS sín háu
tignarlegu fjöll, og heimsins stærsíu
stöSuvötn, meS furuskógana fögru og
dalina frjósömu, meS lækina litlu, er
streyma niSur í vötnin lygnu, meö
aldingarSana í austri og vestri, og
kornakrana órfiSjafnanlegu þar á
milli og ríku, koladyngjurnar stór-
kostlegu, er liggja hér víöa í jörSu,
og fiskimiöin auöugu í stórvötnum
og meö ströndum fram.
ÞaS er því auöséS aS Canada er
frámunalega auöugt land frá náttúr-
unnar hendi, víöáttumikiS, og meS
stórkostlega og hreytilega náttúru-
fegurS/ er hlýtur aö vekja og hrífa
hugsana-afl skálda og listamanna.
Þeir af oss, sem lítiö hafa ferSast
um land þetta, þekkja ekki Canada.
ViS þurfum aö feröast um landiS frá
hafi til hafs, og|þaS oftar en einu
sinni til aS fá verulega ljósa hug-
mynd um mikilleik þess náttúrufeg-
urö og auðlegð.
Hér eru því öll skilyrði fyrir hendi
er til velmegunar og sannra þjóð-
þrifa miöa, sé vel og viturlega meS
fariö. ÞaS kann samt sem. áöur
sumum mönnum aS finnast, aS þeir
hafi ekki alt af átt sjö dagana sæla
hér, þessi síðustu árin. ViS þaS skal
kannast aö margur hefir átt og á enn
viíÞ'örSugleika að stríða. En þaS er
ekki alt landinu að kenna fremur en
þaS, að allar syndir séu GuSi aö
kenna. Ef vér gáum vel aö þá kom-
umst viS að raun um, aS mikið af
erfiöleikunum, sem oss er svo gjarnt
aö kvarta oft undan, eru oss mönnun-
um sjálfum aö kenna. Má vel vera aö
sumir vilji halda fram, aS flest af
því sem amar aS oss, sé landsstjórn-
árásum annara. Mönnum er þá hætt
viS að verða kaldir og kærulausir, ó-
orSheldnir, eigingjarnir og öfund-
sjúkir. Og hver skarar eld aö sinni
köku, sem best hann má, án nokkurs
tillits til þess hver í hlut á. Já' svo er
af sumum,
og fótum
troSa það helgasta sem mannsandinn
hefir eignast og fara um þá helgu
dóma, forsmánar og sviviröingar orö-
um. ,
Þetta er sumt af ávöxtunum, sem
stríð og styrjaldir gefa af sér.
ViS þetta hætislt aS 'til Canada
flytur meS ári hverju fólk í þúsunda
tali. Fólk af tnismunandi þjóSemi, á
mismunandi menningarstigi, og meS
gagnólíkt arfgengi. Og þar sem hin
canadiska þjóð er enn tiltölulega litil
og fámenn og aöeins i myndun, þá er
sizt að furSa þótt stundum beri nokk
uS, mikið á öfugstreymi, og að hver
höndin virSist vera upp á móti annari.
En þaS er bjargföst trú mxn, aS mik-
iö af þessu öjfúgstreymi og þessum
hringiðum, sem nú ber svo mikið á í
canadisku þjóðlífi, muni smátt og
smátt hverfa ér þjóðin þroskast, og
hinir mörgu^ þjóöflokkar er hingað
hafa flutt, j-enrva saman í eina stóra
lifandi þjóðarheild.
Vér heyrum all-oft raddir frá
Stjórnmálabusum og hlöSttm þessa
lands, um aS stór hætta sé á feröum,
ef þessir útlendingar, séu ekki strax
bræddir upp í deiglu hins canadiska
þjóSlífs. Þeir góðu herrar halda því
fast fram, aS landinu og þjóðinni
stafi stór hætta af þessum útlending-
um, ef þeim sé leyft aS sétjast hér
aS í stórhópum, og vilja .helst aS þeim
sé tvístraS»um alt landiS, svo þeir
geti hvergi haft neinn félagsskap sín
á meðal. Þeic, þykjast hafa áhyggjur
út af því, hvernig eigi að gera góSa
canadiska borgara úr þessum útlend-
ingum, sem hér eru. ÞaS yrði óhappa
dagur fyrir þetta land og hina cana-
disku þjóS, ef menn með þessari
þröngu og heimskulegu skoðanir,
kæmust til valda. En á því tel eg enga
minstu hættu. Ef þeim er eins ant um
og þeir Iáta, að gera þessa útlendinga
aS góðum þegnhollum canadiskum
borgurum, þá er aðallega eitt, sem
þeir þurfa aS gera og Ieggja alla á-
helrslu á, og það er, að leggja þeim
til góða barnaskóla og góða og ötula
kennara. ÞaS er ekki undir neinni
stétt mannfélagsins jafnmikið komiS,
hvernig afkomendur innfiytjendanna
reynast í þessu landi, eins og kennara
stéttinni. Ef vér höfum kennara með
heilbrigðar lífsskoSanir, sem ekki
kenna aðeins til aS koma börnunum í
manninn er spunniS, því meiri gáftim.
og mannkostum, hann á yfir aS ráöa,
því meiri rækt Teggur híann viS alt
það göfuga og góða, sem hann finn-
ur í þjóðerni sínu. Jafnvel hinir
enskutalandi þjóSflokkar, svo sem
írar, Englendingar og Skotar, halda
fast viS þjóðemi sitt, eftir aS þeir
flytja hingaS. Þeir halda uppi þjóS-
ræknLfélögum hver x sínu lagi, og
vinna án afláts aS sépmálum sínum.
Þegar frændur vorir NorSmenn-
irnir héldu hundraS ára þjóSminning-
arhátíS sína í Bandaríkjunum fyrir
skömmu siðan, var þeim veitt meiri
eftirtekt af æSstu og bestu mönnum
þjóðarinnar en nokkru sinni fyr. Var
þá opinberlega viöurkent af sjálfum
forseta Bandaríkjanna hve miklu þeir
höfðu afkastaS og hvaS stóran og
göfugan skerf þeir höfðu jiagt til
menningar þjóS<arinnar. ÞaS var
gleSi dagur allra hugsandi manna a
norrænum ættstofni. ÞaS var sigur-
dagur NorSmanna. Þann dag kendi
margur afl og göfgi hins norræna ætt
bálks.
HaldiS þér, rninir háttvirtu til-
heyrendur, að lægi jafnstórt og hrós-
vert dagsverk eftir NorSmepnina í
Bandaríkjunum, ef þeir hefðu ekki
haldið trygð viS fósturjörð sína, og
lagt rækt viS þaS æSsta og göfugasta
í þjóöararfi sínum og ávaxtaS það
sem best þeir máttu í hinu nýja fóst-
urlandi sxnu, sjálfum sér til frama, og
þjóöinni, sem þeir hafa tengst, til æ*-
varandi blessunar? Einmitt vegna
þess aS þeir tóku höndum saman og
mynduðu strax félagsskap meö sér,
til að vinna aö áhugamálum sínum,
er nú hægt aS benda á afreksverk
þeirraj þeim til veglegs heiðurs, og ur
öðrum til uppörfunar og eftirbrevtni.
Hver getur því metið til fulls, þau
góðu áhrif, sem kirkjur þeirra og
skólar og aðrar þjóöþrifastofnanir,
er þeir hafa reist, muni hafa á menn-
ing og andlegan þroska þjóöarinnar.
Frá þeim mentalindum munu ávalt
hollir straumar berast út í hið ame-
ríska þjóðlíf, sem enginn fær aS mak-
leikum metiS.
Vér Islendingar, erum grein af
sama tré. ■ Vér eigum sörnu eigin-
leika, sömu lyndiseinkenni, sama upp-
runa og NojSmenn, frændur vorir,
þeir hafa vísaS oss Ieið. Ef vér sem
þjóðarbrot viljum vinna Canada
nokkurt verulegt gagn, og það er helg
skylda okkar að gera það af fremsta|
réyna aS feta í fótspor vor og leggja
til sitt pund, til aS auSga og prýða
canadiskt þjóöerni. Og ef allir þeir
þjóöflokkar, sem hafa tekið sér hér
bólfestu leggja fram þaS ibesta er
þeir eiga, þ4 mun einhverntxma búa
hér í þessu stóra og frjósama landi,
hraust, djörf og þolrík þjúS, meö
hájtr og göfugar hugsjónir er mun
láta nxikið til sín taka í velferðarmál-
urrT mannkynsins, þjóS er mun skara
langt fram úr mörgum öðrum þjóð-
Aim aS listfengi vitsmunum og at-
orku.
Íátum oss vona að svo verði, lát^
um oss vona aS okkar björtustu vonir ar
í því efni nái aS rætast, látum oss
vona að hér vaxi upp og blömgist,
einbeitt, andrík og vel kristin þjóð,
er beri gæfu til að lýsa öðrum þjóðum
Elín Sigurðardóttir
Erickson.
Eftir K. S. Askdal.
Elín var fædd á Refstööum í
VopnafirSi 28. september 1847. For-
eldrár hennar voru SigurSur Jónsson
bóncR á RefstaS og kona hans Elxn
Jónsdóttir. Fimm voru þær dætur
Siguéöar og Elínar. Var Elxn næst
yngst þeirra og dó síöast. 1879 giftist
hún Od\}i Eiríkssyni frá Þorvalds-
stöSuxn í SkriSdal. Þremur árúm síS-
áriS 1882, fluttust þau til þessa
lands og settist að hér, í Minnesota.
Hafa þau að mestu leiti IifaS hér í bæn
uin síSan þau komu til þessa lands;
og að heimili þeirra hjóna andaöisí
, , „ , • „„i hún 14. júlí s. 1. Var útför hennar frá
leiS, og leiSa þær gepium^brim^ogjheimiiinu 0g kirkju St. Páls safnaö-
boða inn á höfn friöar og farsældar
Lengi lifi, blessist og 'blómgist vort1 aT
nýja fósturland Canada.
16. sama mánaSar aS viðstöddu
fjölnxenni. Sex börn eignuðust þau 1
’amBuK
%
Framúrskarandi
Hörunds-sérfræðingur
í tveggja þnmlunga öskju.
3T
Fréttabréf.
Spanish Fork, Utah,
Herra ritstjóri Lögbergs!
Þess hefir veriS fariS á leit viS
mig, aS eg skrifaði nokkrar línur um
vorn íslenzka þjóðminningardag hér
í Utah, og vil eg veröa viS tilmælum
þessum, enda þótt eg finni mig litið
færan til þess.
Dagurinn 1. ágúst rann upp bjart-
.ur og fagur, eins og margir aðrir hér
í Utah. Hátíin var haldin hér um bil
átta mílur frá bænum Spanish Fork,
uppi í fjöllunum. PlássiS er nefnt
Costilla, er þaS fagur, og vel tilfall-
inn staSur. Þar eru tvær sundlaug-
ar', vörm og köld; þar er hótel; geta
menn fengiS þar kalda drykki, ís-
rjóma, brjóstsykur og margskonar
fleira sælgæti.
Klukkan átta keyröi fólkiS í bif-
reiöum upp til skemtistaöarins; munu
flestir hafa veriö konxnir á staðinn
kl. 9.45 f.h. Skemtiskráin byrjaöi
kl. 10.30. Söng þá íslenzki söng-
flokkurinn hinn alkunna söng: “HvaS
er svo glatt, sem góðra vina fund-
og var þaS nr. 1 á skemtiskrá.
Þá fór fram þaö sem hér segir:—
2. Bæn, er hr. Jören V. Leifsson
flutti. 3. Ávarp forseta dagsins, hr.
William J. Johnson. 4. Sólósöngur,
Miss EHen Janxeson, hin fræga söng-
mær vor ís^endinga. 5. Upplestur,
Wiss Mabel Hanson. 6. RæSa, minni
íslands, séra Run. Runólfsson. 8.
Einsöngur, “VoriS”, Miss
Jameson.
Hanson. 10. Píanó Duet, Thelma
Johnson og Bertha Bjarnason. 11.
Ræða á ensku, er biskup William C.
Beckström flutti. 12. Söngur fDuet)
Ellen og Sarha Janxeson. 13. LeikiS á
strengjahljóSfæri af Oliver og James
B. Jameson og félögum. 14. Söng-
ur, nokkrir smádrengir. 15. Söngur,
hjón. Lifa þrjú af þeim móöur sína
ásamt hinurn ellimædda eiginmanni;
en þrjú dóu ung. Þau sem lifa eru
SigurÖur Björgvin, banka-gjaldkeri
hér í bænum, Elín SigríSur, hjúkrun-
arkona í Cleveland, Ohio — vinnur
þar á hermannaspítala Bandaríkjanna
og Carvel Eiríkur, lífsábyrgðar um-
boðsmaöur í Madison, Minnesöta.
Elín var vel gefin^ kona, bæSi til
sálar og líkama, skír og minnug og
næm með afbrigöum. Var þaS henni
Ellen i leilcur aS nema vísu, er hún heyrSi
9. Upplestur, Miss Laelle; eSa las einu sinnl °S muna haua *
síaön. Var hún og lika Ijóðelsk og
hafði glögg .skil á allri ljóðagerð.
Það var nautn aö sitja á tali við
hana því hún var fróð urn margt og
gat því um margt talaö af-þekkingu
g'öggum skilning, þó ekki nytf
hún annarar mentunar í æsku en þá
var títt'um bóndadætur á íslandi.
inni 0g auðvaldinu að kenna. En eg gegnum próf, heldur líka reyna til að
ætla mér ekki að fara langt út í móta hugafar og “caracter” unglings-
stjórnmál. ASeins vil eg benda á það,
aö meö heimsstríðinu mikla, kom svo
mikiö los á a!t stjórnarfar, bæði í
þessu landi og öðrum að mjög vafa-
samt er hvort heimurinn bxður þess
bætur nokkurntíma aS fullu. Alt gekk
þá úr skorSum, Allar festar vits og
og vana hrukku í sundur. Þjóðirnar
•nistu hugsanajafnvægi sitt, og þær
hafa borist síðan, sumar hverjar,
fyrir straumum og haföldum timans,
eins og og brotin og brömluð fley.
Hvert stórmenniö á ■fætur öðru hefir
sest viS stjórn meS þjóðunum og
reynt að stýra í höfn, en engum tek-
ist. Sximar þjóðirnar, eru enn á hafi
úti og tvisýnt um að þær nái nokkurn
tíma höfn friBar og farsældar.
! þessum ógurléga ólgusjó hefir
hugsanaafl og siðferðisþrek einstak-
lingsins, stórkostlega lamast. Það vill
verða svo oft, þegar losað er um
anna og vekja hjá þeim brennandi
löngun til að verSa að góðum og
nýtum meSlimum mannfélagsins, þá
kemur hitt alt af sjálfu sér, og eng-
inn þarf aS efast um trýgð þeirra og
holhjstu við þetta land og þessa þjóð
• , , , 'ix., v, ,i Miss Ellen Jameson: ó Guð vors
megni, þa getum ver það best meS þvx , . » r, rl ,, , , u ,,
x , • „ , , x . x t , lands. 16. Bæn, flutt af hr. Hall-
að leggja alla rækt viS þaS besta oe, D T „__________
göfugasta í íslensku þjóöerni og áLC °pff- ’ ' x / ’. , . , <
, , . ,, J, 8 . Eftir að fyrri partur skemtiskrar-
vaxta þa arfleifð vora af ollum mættx • I .
,,, , ,x x . i mnar var a enda, gengu menn txx
og lata hana siSan berast meS oss ínn x ., *• „t
. . , , . matborðanna, er hlaöin voru af
í menning og þjoðhf þessa ands. , , * ... _
menning og þjóðlíf þessa
Á því er mesta þörf. Canada þarf að
eignast sem mest af hinum norræna
anda og okkar íslensku sagnasnild.
ÞaS er svo undur margt, sem er
svo forkunnar fagurt og lofsvert x
íslensku þjóSerni, sem má ekki glat-
ast meS oss, heldur á það að gróður-
setjast í nýjum jarðvegi, í jarðvegi
hins canadiska þjóSernis. En til þess
! beztu réttum, og gjörðu rnenn þcim
beztu skil. — Eftir máltíð léku
Jamesons bræSur, Oliver og Jame^,
á strengjahljóSfæri úti á grætia
fletinum og skemtu fólki vel. -
Eftirmiödags ; skemtiskráin var
margbrtytileg. Menn revndu krafta
sína á reipi, sem á ensku máli kallast
“tug-of-war”; í 'kapphlaupi reyndu
1 sig eldri og yngri, og fengu verSlaitn
þrótt. AS síðustu var dansað til miB
nættis. —- Margir notuðu vel sund-
að °ss nxegi takast þaS verSum viS þeir er fr&æknasti’r "ur?5u j þeirri i-
aö eiga hér groSrarstoS, þar sem ís-
lenskar hugsjónir,, íslensk menning,
íslenskt alt gott og fagurt getur j jau”arnar
dafnað. NorSmenn frændur vorir í endat5i dagurinn vel> eins
Bandarikjunum komu snemma auga a, og hann*b rjaíSi) án slysa eða annara
þennan sannle.ka, og þe.r rexstr, hja ]eieinda tilfella> er ,stundum þó hafa
sér skóla, til þess aS sjá sínum fögru
hugsjónum borgiö, svo þeir gætu
gróðursett þær með nýjum frjóv-
krafti í hinum ameríska jarðvegi.
Eins og vér höfum alla reiðu drepið
á, hefir árangurinn af því starfi
þeirra, borið fagran og mikinn ávöxt
og orSið norsku þjóðinni til stórrar
frægðar og gleöi, og Bandaríkja
þjóðinni til ómetanlegrar blessunar.
Og nú hafa þeir rétt oss Islendingum
komiö fyrir, helzt á meSan Bakkus
var víðast á boðstólum. Enda fór
dagurinn mjög vel fram, sem áður er
sagt. — Mættu margir þjóSminning-
ardagar veröa sem þessi, og svo
betri, eftir því sem unga þjóðin vor
lærir meira og þroskast betur.
Fréttir skrifa eg engar. ÞaS
hefir iierra GuSm. Johnson nýlega
gert í Heimskringlu.
Kveð eg svo alla lesendur Lög-
hjálp^hönd svo véf ekki veltumst út bergs Qg árna þeim lukku bless_
af, úr kjarkleysi og ahugaleysi og un
MeS virðingu og vinsemd.
‘tf-f Run. Runólfsson.
og þaS dugar engin óþolinmæði
slíkum efnum. ÞaS verSur að hafa
sinn eðlilega gang. Hinir ýmsu þjóð-
flokkar, sem flytja hingað,»og taka
sér hér bólfestu, hafa sín þjóðarein-
kenni. Þeir koma allir með eitthvað
gott í fórum sxnum, sem vert er aö
vernda og leggja rækt við. En þeir
geta ekki varðveitt það besta í þjóð-
ararfi sinum, ávaxtað það hér, og
veitt því síSan inn í canadiskt þjóð-
ílf án þess *að halda uppi félagsskap
sjn á meSal. Það væri því ómetanlegt
tjón fyrir land þetta og þjóð, ef allir
hefSum ,hug og dug til aS halda uppi
í þessu landi, íslenskri mentastofnun,
þar sem margt af því fegursta og á-
gætasta í tungu vorri og bókmentum
mætti blómgast og bera síðar, marg-
faldan ávöxt í canadisku þjóölífi.
Hér birtist hinn hreini norræni
andi í sinni fegurstu og göfugustu
mynd — hjálpfýsin hugprýðin, á-
huginn, kjarkurinn, drengskapufirm,
dugnaðurinn, framsóknaúþráin og
lærdómsþorstinn, ásamt möhgum
fleiri dygSum, sem eru sérkenni hans.
Skyldur okkar eru við þetta land, og
þaS er skylda okkar aS reynast eins
góSir og nýtir borgarar og okkur er
unt, þaS er skylda okkar aS leggja
fram alt það besta og dýrmætasta,
sem vér eigum. til að auðga og efla
canadiskt þjóSerni. ( Og það best,a,
sem vér, eigum til, að frádregnum
kristindómnum, er lífskraftur og
göfgi hins norræna atida, lífskraftur
l°g’ göfgi íslenskrar tungu og bók-
stóðum. — Þeir, sem komnir voru
úr hörmunginni miklu 50 ára-stríð-
inu í þessu landi, — sátu einnig á
háum palli, sem eflaust hefir minl
einhvern þeirra á leiöina til himins,
og íéiíSinni væri bráSum lokiö, og
gat sti hugsun veriÖ ein af hátíðar-
gleSi þeirra, sem að gjörði andlítin
roleg og björt. —
Eins og oft vill vera i fjölmenni
ráfaði eg einn, mikinn part af tím-
anum fram og aftur um garðinn i
einhverri töfra leiðslu, sem var þó
frekar þægileg en hitt; mætti þar
mörgum fallegum og elskuverðum
vinum,. sem eg haföi ekki séS í
langann tíma, suma ekki í mörg ár,
og ætlaði eg að segja ósköp mikið
við þá. En áöur en brosin ljúfu,
vöru hor^n af andilitum íþeirra,
voru aðrir itieð afli auga síns búnir
að seiSa þá frá mér intí'i hringið-
una og þá stundum mig frá þeim,
í von um aö hitta þá aftur, sem oft
alveg brást. — Svona tímar eða sam
fundir, eru jafnan lakastir til að
njóta nærveru vina sinna. Allir eru
þá eins og sínum daglega manni
fjær, margir eins og á dansgólfi,
sem búið er að bera á mjúka olíu
— og var eg svo sem ekki betri en
þeir, heldur líklega helmingi verri
eins og vant er.
ÞaS var árið 1874 einmitt fyrir
50 árum þegar hinn hamingjusanti
konungur Kristján 9. kom heim til
íslands, þá var hin eftirminnilega
þúsund ára hátíð þjóðarinnar þar.
C)g henni manst þú eflaust eftir
eins og hún hefði skéð í gær.. —
Á aöal skilnaöarhátíðinni, þegar
konungur vaf tilbúinn til heimferð-
ar bað hann menn úr öllum sveit-
um og sýslum landsins að heilsa
^rá sér, bera kæra kveðju sína, til
állra þeirra, er ekki gátu komið til
höfuðborgarinnar Reykjavikur né
þingvalda, til allra þeirra, sem ein-
hverra orsaka vegna. urðu heima að
sitja. —
Þar sem eg kom næst, sagSi eg
gamalli konu, sem eg þekti, frá þvi
Auðvitað tekur þetta alt langan tíma menta, og íslensks þjóðernis. Þessa
ómetanlegu eign, ber oss aS varðveita
og það verður okkar stóra verkefni t
landi þessu, aS reyna' eftir megni að
ávaxta þessa dýrmætu fjársjóöu, svo
vér fáum þar með jauðgað og prýtt
canadiskt þjóðlíf. ÞaS géfum vér, ef
bara vér eruni samtaka. Þaö getum
vér ef oss brestur ekki áhuga ,og
jvilja. ÞaS getum vér, öf vér erttm
trú þeim hugsjónum, sem reynst hafa
orkulindir t lífi einstaklinga og þjóða.
Ef oss tekst það þá höfum vér gert
skyldu vora, og þá fyrst hefir barátta
vor boriö fagran og blessunarríkan
innflytjendur færu, eins og sumir sigur. ASrir þjóðflokkar munu þá
Dánarfregn.
Mr. og Mrs. Magnús Johnson ttrðu
fyrir þeirri miklu sorg, aS sjá á bak
yngstu dóttui* sinni, Evelyn Bernice;
hún dó 16. maí síðastliSinn á “Isola-
tion” spítalanum fyrir “Black Small-
pox” i Milwaukee. Ef hún heföi IIí-
aö þangaS til í júní, myndi hún hafa
útskrifast frá Lincoln háskólanum
(TtighschooIJ í þeirri borg eftir að-
eins 3ja ára nám við þann skóla, 4ím-
inn. er annars 4 ár, og aöeins fáir
klára ag á þrem árum. — ÁSur en
aS hún fór í þann skóla, gekk hún t
a)l-langan tíma, á Wisconsin Con-
setvatory of Music” í Milwaukee til
aö fullkomna sig t hljómfræSi.
Evelyn sál var fædd hér á Wash-
ington ey, þann 25. september 1903,
ólst upp hér og var hér mest af æf
inni, aSeins fá síöustu árin t Mil-
waukee.
1 barnaskólanum hér, kom það
fljótt í Ijós að hún var gædd góðum
gáfum, var þar jafnan á undan öSr-
um.
Attk foreldra hennar syrgja hana
5 bræður, 3 systur og fjöldi ættingja
og það má méð sanni segja, aS allir
sem kvntust þessari efnilegu stúlku
sakna hennar. — Hún var kölluS héð-
an einmitt þegar brautin fyrir fram-
an hana sýndist svo björt. —
Guð blessi minningu hennar.
Vinur.
Glaölynd var hún og haföi rnikla
nautn af heimsóknum. ÞaS var því
oft gestkvæmt á heimili hennar og
viStökurnar forn-íslensk gestrisni,
eins og þá er best var.
En dul var httn um einkamál sín og
helgustu hugsanir, og talaSi fátt um
trútnál. Þó er mér er rita þetta, full-
kunnugt aS hún bjó yfir. innilegri
trúarsannfæring, grundvallaöri á
kenning lútersku kirkjunnar, gróSur
settri í sál hennar af foreldrum henn-
ar í æsku. Var sú trúarsannfæring
ríkjandi alfiS í sál hennar og athöfn-
um alla æfina, og styrkur hennar í
dauöastríBinu.
Hún hafBi st^rka heilsu, þar til
fyrir 5—6 árum aö hún tók sjúkleik
þann er leijldi hana til bana. Var
ráöabestu Iækna leitað aS \inna bug
á sjúkleik hennar, en alt árangurs-
laust, sjúkdómurinn ágerðist því
meira er frá leiö og vítr ntjög kvala-
fullur og um mi^jan rnarz 1924 var
hann búinn aS vinna algjörlega bug
á sjón hennar og heyrnin þá aS mestu
farin líka. En sálarkröftum sínum
hélt hún óskertum aö heita fnátti
fram í andlátiS. Og aö lokum sofnaSi
hún út af í faömi dóttur sinnar er
hjúkraS haföi henni með ást og um-
hyggiu í dauSastríði hennar, og öll
leituöust börn Fennar viö meS ást og
blíöu að létta þjáningar hennar og
gjöra æfikvöld hennar eins unaSsríkt
og mögulegt var. GuS blessi þau fyrir
þaS og alla, er svo reynast foreldr-
um sínum t elli þeirra, þjáning og
dajiöa.
Er eg lít til baka yfir æfiferil henn-
ar: virði fyrir mér starf hennar,
gleði og sorg, baráttu og sigur, nem-
ur hugur minn staðar viö tvö orð:
Kona. — MóSir.
Leggur hann í -þau orð bæði hið
dýpsta hugtak, sem í þeim felst. Með
trú og dygS stóS hún >iB hlið eigin-
manns síns. í samhygS, baráttu og
erfiöleikum, ætíð reiðubúinn aö taka
sér á heröar sinn skerf af byröum
lífsins. Huggandi hann og gleSjandi í
þjáningum og sorgum, jafnvel þá er
hennar eigið hjarta blæddi af sorg.
I gleði og unaði móSurinnar, ’unt-
hyggju hennar fyrir velferö barna
sinna andlegri og likamlegri, í angist
og sorg, í sjúkdómum og dauSa barna
hennar, kyntist eg henni, og hvar-
vetna sé eg þar móöurina með hina
þolinmóöu óeigingjörnuj guðlegu til-
finning, er vér kölluðum móBurást.
Þetta sigurafl konunnar. lagt í bfjóst
hennar af höfundi lífsins, og endur-
nært vlð kærleikshjarta Guðs; sigur-
afl, sem stenst allar hörmungar mann-
lifsins, afl sem vakiS hefir til lífsins
alt hið besta i sál vorri og hallað
oss upp að kærleikshjarta frelsarans.
GuS ‘blessi hverja sanna móðurást
og móður.
Kristin kona! Sönn móSir! Hve
dýrölegur bautasteinn.
Minnesota, Minn. 21. ág. 1925.
Athugasemd.
Herra ritstjóri Lögbergs!
Þegar eg las ræSu sr. B. B. Jóns-
sonar í Lögbergi frá 22. ág., datt mér
hug að gjöra athugasemd viS land-
námið á Gimli 1875, og vona eg að
hvorki séra Björn né neinn annar
misvirSi þaS viS mig, þvi rétt frá-
sögn er þest til sögugildis, en séra
Björn var ^ekki kominn í þann tírna
og er ekki ásakandi þó ekki sé full
skýrt frá sagt. HiS fyrsta jólatré,
sem íslendingar höfðu í Nýja-íslandi
vár haft 1875. Eg hafSi veriö í sendi-
ferö fyrir fortnenn hópsins noröur
meö vatni, viS höföum veriS burtu
nærri 2 vikur og komum til Gimli
seint um kvöIdiS á aöfangadaginn.
Þegat eg hafSi boröaö, fór eg aS sjá
hvaS fram fór. Sólskin og -Stilt veður
hafSi veriö um daginn, en allmikiS
frost. Ekki voru húsakynni þá komin
fyrir jólatréssamkomu, svo búist var
um úti á isnum á vatninu skamt frá
landi, þar hitti eg nú fólkiS saman-
komiö, og voru börnin, undir umsjón
bróður-dætra Mr. Taylors aS skemta
sér kringum tréS, nú var fariS aS
skyggja aS í lofti og komin norðvest-
an gola, sem innan skamms varS aS
moldviöris roki svo börnunum var
fylgt í flýti heim af umsjónarstúlk-
unum. ÁformaS hafSi veriö aö hafa
lengri skemtun meÖ’ ræSuhöldpm, Mr.
FfiSjón FriSriksson kom fram með
litla spruce grein græna í hendi, og
byrjar þánnig: “Litið á litla tréð,
sem eg held á. Þetta litla, græna tré
þýöir nýlendustofnun þá, er vér hér
nú myndum, sem þó nú sé lítið, mun
meS framtíöinni vaxa og blómgast
o. s. frv. en nú skall á svo hvast og
dimt veöur að ekki heyrðiát til ræöu-
manns og hver maöur hljóp í húsa-
skjól. '
Landmælingar Nýja íslands voru
gjörSar af landmælingamanni stjórn-
arinnar, Mr. MjcPhiIipps, og voru
sumir landar í vinnu hjá honum.
Einn af þeim var Árni Björnsson,
sonur Björns Thorlákssonar frá Ný-j fS. var drengur, að konungurinn
haga í Eyjafiröi, sem nú um mörg! "el<1.1 1<ærleSa aS heilsa henni. -
undpnfarin ár hefir veriS bankastjóri hegtrðu nu alveS saTt? spurði
í New York. Þessi Mc Phillipps var! nun- Ja, alveg satt, sagði eg.
'Ja, blessaður kóngurinn, fór hann
að biSja að heilsai mér alevg óþektri
manneskjunni. Skárra er það nú
við mælingar í Nýja Islandi þegar
við komum til Gimli og var fenginn
til þess aö leiðbeina okkur viS húsa-
bygginguna. Undir )hans fyrirsögn
var fyrsta húsið á Gimli bygt, og
hjálpuðust allir, sem meS þurfti til
lítillætið. Skammast mega fröken-
arnar'hérna á íslandi og skólastrák-
'arnir sín, og jafnvel vinnufólkiS
sem Mr. FriSjón FriSriksson líka var
því hann var umsjónaramSur viS
jonat
frá
útbýting á vörunum frá stjórninni.
Um leiS og hann ejnnig hafði þar
verslun fyrir .sinn eigin reikning.
Þetta hús var langt og hafði hliðar-
skúr líka. í þessari hliðarbyggingu
var hafSur fyrsti barnaskólinn í Nýja
íslandi og kendi Miss Taylor þar.
Þar1 voru samkomur hafSar er meS
þurfti og í þessari byggingu hlýddi
fólk guðdþjónustu |á sunnudögum,
sem Missionerinn John Taylor fram-
kvæmdi.
Atriðið, sem eg meS þessari grein
vildi leggja áherslu á, er að sýna, að
strax með byrjun landnáms okkar ís-
Iendinga hér í álfu, var samhliða
bygging húsanna stofnaðir, skólar,
kirkjur, og sjálfstjórnar fyrirkomu-
lag, sem hverri siSaSri þjóð mundi
sæma.
Stcphan Eyjólfson.
nteS þaS. ÞaB var vörugeymsluhúsiS lierna sumt, sem að regir á sér höf-
uðtS .og þykist of gott til að kveðja
þegar það fer eitthvaS, og heilsar
ekki nema sumum þegar þa.ð kem-
ur. En blessaður kóngurinn, hann
biður þó aö heilsa mér. — Kæri
Mr.^ Thorgeirsson! Þetta löngu
liðna kímilega atvik kom eins og
leiptur í huga minn þegar þú vaktir
mig af einveru dáleiðslunni. — Eg
efast ekki um að ýoisir góðir vinir
mínir frá Winnipeg, og viðar frá,
sem eg heyrði sagt aS væru þarna í
skemtigarðinum, en sem eg aldrei
sá, myndu hafa komið til min tií að
staðnæmast, þó ekki væri nema fá-
ein augnablik, til að segja eitthvað,
ef þeir hefðu séð mig eða háö tíma
og tækifæri til þess frá öSru starfi
og vinum sinum, en þú einn varst
til þess, eins og hans hátign Krist-
ján 9. til þess að biðja að heilsa
gömlu konunni. — Jæja, þegar
þetta alt var nú búið, held eg að
hátíðarhaldið hafi veriS eins gott
og myndarlegt og hægt var, meS
ekki lengri undirbúningstíma, en
aðeins frá þvi að farið var fyrst að
minnast á það í blöBunum í vor.
Veðrið var eins elskulega ákjósan-
legt og hægt var. — ÖUum, sem eg
heyrði á hátíðarhaldið minnast bar
saman um það, að allur myndar-
skapur hvaS jitbúnað og viðtöku,
gagnvart gestunum snerti hefði ver-
iö óaðfinnanlegur. 0g þá er mikið
sagt þegar um samkomu er að ræöa.
Eg held eg hafi þá þetta bréf
ekki lengra i þetta sinn. Um leið og
það er til þín kæri Mr. Thorgeirs-
son er þa.8 þá um leið ofutjitlar
fréttir af 50 ára hátiðinni hér,
handa þeim vinum okkar, sem ekki
höfðu tækifæri til að koma sjálfir.
Aðeins eitt heyrSi eg fundið að
samkomúnni, eða hátíSarhaldinu,—
og það var að dagurinn hefSi verið
óheppilega valinn þar sem hveiti-
skurður var viða ný-byrjaður. Og
mundi hafa verið hentugra aS hafa
það i júní um svipað leiti sem
kirkjuþing eru vön að vera. En svo
sögðu þeir hinir sömu menn þaS
aftur á móti því, að taka á móti
fleirum en yfir þrjú þúsund manns
væri nokkuS mikið, fyrir ekkí
stærri borg en Gimli, einkum ef að
hátíðarhaldiS stæði yfir í tvo til
þrjá daga, sérstaklega hvað hús-
næði snerti. — En hvað um það,-
Frá Gimli.
Já kæri minn. — Þá gekk trá
mikið á. — Eg gleymdi i svipinn
að ávarpa þig meS nafni. Eg var
svo mikið að hugsa um hinn mikla
dag, þegar eg sá þig hér síðast á
Gimli laugardaginn 22. ágúst 1925
— og mundi eg þó hvaB þú heitir:
Herra Ólafur S. Thorgirsson, sem
að gefur út árlega Almanak, og ým-
islegt annað fróSlegt, skemtilegt og
gleðjandi. — Maðurinn, sem eng-
inn þölvar, enn allir blessa. Mikil
blessun má fylgja þér. Hún svíkst
heldur ekki um þaS blessunin sú
arna. — Já, mikið gekk á þegar eg
sá þigvsíðast, — ekki í “parkinum”
gamla Eden, austur í Asíu, heldur
hér í aldingarði Gimli bæjar, þenn-
an áminsta dag. Þar voru fögur
aldini á að lita, í allavega litum
umbúöum með öllum hinum fjöl-
breyttu og fögru litum blómanna.
En skylt áttu þau viö skilningstréð
góðs og ills, því ekki mátti bita i
pa.u, og því siður éta þau. Eins og
Sbakspeare sggir:
“Sjá undir þunnum berki á þessu
blómi
er blandað saman eitri og heilsu-
dómi.
Af angan blómsins örfast lifs-fjör
alt, N # — r-
en ef það sntakkast, verður blómið! ,,atl ,n ^or svo snildarlega fram á
kalt.” I allan hátt, hvað alla stjórn og þrúÖ-
Tígulegir og fullir af viti og ! niensku bæöi gesta.og borgarmanna
mælsku, stigu ræðumennirnir upp á1 snerTir jtð fá mttnu dæmin slík. Og
pallinn og stráðu þaðan andlegum ia torstöðu nefndin, og allir hlut-
gullsandi yfir alla, sm aS gátu kom-} aSeiSendur kærar þakkir skilið fyr-
ist. — Frá söngflokknum, sem'ir — Vertu blessaBur og sæll.
breiddist út nokkuð hátt uppi, eins! j>jnn Pjn],P£T1]r
og í skógivaxinni hlíö liðu eins og í!
sælum draumi unaðsblíðir tónar,
niður til okkar, sem á sléttlendinu |
J. Briem.
(Gímli 2^ágúst 1925).