Lögberg - 15.10.1925, Síða 5

Lögberg - 15.10.1925, Síða 5
/ LÖGBERG FIMTUDAGINN, 15. OKTÓBER 1925. Bte. 5 DODDS L KIÓNEYi , PILLS J sé full ánæg>ja af hálfu þeirra, er fóru með mál þetta af íslands hálfu, með því að eigi fekst alt, an mann gera skýrslu um ýms handrit, er væntanlega mundi mega krefja, auk þeirra, er dr. J. sem óskað var, og krafist var skilal Þ. hafði talið. Danski hluti nefnd- héðan á tillögu'bókunum og bréfa- arinnar og sérfræðingar hans bókunum, þá varð það þó að sam-jlögðu til, að skilað yrði því úr komulagi í nefndinni, að'deggja til j Árnasafni, er hann hefði, að því að málið yrði leyst á þessum er víst væri eða ætla fnætti, fengið grundvelli, með því að svo virðist^til láns úr skjalasöfftum íslenskra sem þjóðskjalasafn vort græði af- KjDNEj^rgf,H Dodds nýrnapillur eru 'besta nýrnameðaiið. Lækna og gigt bak- verk, ihjartabilun, þvagteppu og önnur vei’kindi, sem stafa frá nýr- unum. — Dodd’s Kidney Pills kosta 50c askjan eða sex öskjur fyrir $2.50, og fást hjá öllu*m lyf- sölum- eða frá The Dodd’s Medi- cine Company, Toronto, Canada. íslenska til ráðuneytis, enda fól danska stjórnin þeim Kr. Erslev og J. Laursen skjalavörðum að að- stoða danska hluta nefndarinnar. Það, er krafist var skila af ís- lands hálfu, er: 1. Skjöl í Ríkisskjalasafni Dan- iherkur varðandi ísland, og nokkur úr Konunglega bóka-, safninu. 2. Skjöl úr Safni Árna Magnús- sonar, er komin eru þangað úr íslenskum emlbættáskjalasöfn- um. 3. Ýmsir íslenskir gripir, er komn- ir eru í Þjóðminjasafn Dan- merkur án þess að safnið hafi réttar æinstaklingsréttarheim- ildir á þeim tekið. Um 1. Þeir Einar og Hannes könnuðu það eftir föngum í júlí- mánuði og þa*r til iþinir íslensku nefndarmennirnir komu, hvaða skjöl heimta mætti úr ríkisskjala- safni Dana. Unnu þeir daglega í safninu þann tíma. Ennfremur höfðu þeir fundi með sérfræðing- unum dönsku og Erik prófessor Arup, sem af hálfu dönsku nefnd- armannanna hafði alla forgöngu þessa máls. \ Þegar stjórnarráð íslands flutt- ist heim 1904, þá var einnig flutt heim alt skjalasafn þess frá 1848 —1903 fþ. e. málin öll í pökkum ásamt uppköstum öllum að kon- ungsbréfum og konungsúrskurð- um og öðrum -bréfum, er frá stjórnj arráðinu höfðu farið. En auk þess voru 1) tillögurnar sjálfar bundn- ar í bækur og 2) “registrantar” og síðan bréfabækur einnig fluttar heim)’ Nú settu sérfræðingarnir • dönsku það skilyrði, að tillögu'bók- unum og bréfabókunum yrði aftur skilað, enda hefði ísland öll frum- vörpin að bréfum og tillögum auk málanna sjálfra, því að bréfin eru \ 2—3 eintökum, og héldi því Is- land ávalt 1—2 eintökum að sama skjali, þótt eitt færi aftur til Dan- § merkur. Ennfremur áskildu dönsku sérfræðingarnir að halda í skjalasafni þar þeim skjölum fyrir 1848, sem eins væri ástatt um og þessi plögg, er þeir -heimt- uðu frá íslandi og fyrr, segir, því að þau vörðuðu löndin jafnt. Og sömu stefnu -höfðu þeir um önnur skjöl, og eru það aðallega skjöl, er varða verslun landsins, er þeir töldust algerlega undan afhend- ingu á. Nokkurnveginn nákvæm- rannsókn leiddi í ljós, að skilað mundi verða, samkvæmt þessu, úr Ríkisskjala-safni Danmerkur 750 —800 pökkum. Eru þar á meðal , jarðabækur landsins, flestar frá fornum tímum, þar á meðal jarða- bók Árna og Páls, en eftir myndi verða um 100 pakkar, er bæði löndin varða. Þótt engan veginn ar mikið á þeim skiftum, því að það verður alt annað -safn en það nú er, þegar þangað erU komnar jarðabækúrnar og nál^ga alt, er varðar sögu landsins og stjórn frá 17., 181 (fg 19. öld, það er eigi var hér áður., að undanteknum versl- unarmálunum. En svo er farið um skjöl varðandi þessi mál. að þeim verður aldrei á einn stað komið, 'ví að þau eru svo samofin dönsk- ur, fræeyskum og norskum málum. Það skiftir engu um rannsókn sögu vorrar, þótt vér skilum til- lögubókum og bréfabókum frá 1848—1903, af því að alt, sem í þeim er, höfum vér annarstaðar í safni voru, eins og fyr segir. Nefndin lagði til að málið yrði leyst á þeim grundvejli, er nú var lýst, en einn (Bjarni Jónsson) gerði þó sérat- hugasemd, án þess þó að leggja á móti þessari lausn. Svo verður rnanna að binda enda á málið. Úr kgl. bókasafninu var krafist nokkurra handrita, og munu þau verða öll af^hendi látin, nema safn alþingisbóka nokkurt. Um 2. Dr. Jón Þorkelsson þjóð- skjalavörður hafði samið skýrslu stofnana eða embætta, og eigi skilað. En áður en danska stjórnin afræður þetta mál, þarf það að fara til háskólaráðs danska há- skólans (Konsistorium), er svo sendir það Safnsnefnd Árna Magn ússonar. En vanséð er, hverjar verða tillögur þaðan. Um 3. Matthías þjóðmenjavörð ur Þórðarson gerði í sumar að til- hlutan próf. E. A. skrá yfir muni, er hann taldi rétt að krefjast úr þjóðminjasafni Dana; voru það 60 hlutir. Síðan komst þó íslenski hluti nefndarinnar að raun um það, að reynandi væri að fara| staklega er það afaráríðandi vegna rannsókna sögu vorrar, að vér fáum það, er talað er um, að Ríkisskjalasafnið skili. Flest hitt er vér kröfðumst, skiftir minna máli um sögurann- sóknir vorar, en hefir auðvitað safngildi mikið, að minsta kosti sumt af því. — Vísir. LAUSAVÍSUR. (Eftir Morgbl.) Þorvaldur Jónsson frá Staðar- tungu í Hörgárdal, átti bróður, er druknaði á Eyjafirði. Eitt sinn (ár Þorvaldur réið með firð- inum, varð ihonum að raula vísu þessa: Ó, ihvað sára sorg eg finn, svo mig tárin væta, hér lét báran ibróðúr minn banafári mæta. Hverju sætir að eg er argintæta lífsins. Gömul. Fer eg nú að fara á kreik frá því öllu saman, best .er að hætta hverjum leik hæst er stendur gaman. Gömul. öðrum fyr en gerir grikk gáðu að því betur: sætan þóttú súpir drykk sýrt hann magann getur. Halldór ó. Briem. a- Eitt sinn reið Þorvaldur að væri fram á að fá fleirum munum skil-:hjá Staðartungu, eftir að, og lét því sérfróðan . mann var aifarjnn þaðan; kanna safnið betur, og hefir verið' farið fram á að fá njilli 40 og 50 auk þeirra 60, er M. Þ. hafði fram hann muni, nefndarmanna skráð. Vegna naums tíma, höfðu enn eigi fengist svör við kröfum þessum um afhendingu gripanna. — Var tilætlunin, að prófessor Arup og Bjarni Jónsson, sem eigi gat farið heim nú þegar, vegna lasleika, gengi í gegnum skrárn- ar tvær yfir þessa muni, bæði þá, er iM. Þ. hafði gert, og hina, er íslenski nefndarhlutinn lét síðar gera, og fengi svör sérfræðings Danmerkur, er leitað er til um um þau bréf og bækur, er skila, þetta mál. bæri úr Árna safni Magnússonar. Til viðbótar þeirri skýrslu lét ís- lanski hluti nefndarinnar sérfróð- Af hálfu Islands verður að leggja mikla áherslu á það, að þessum málum reiði vel af. Sér- Dr. W. H. GIBBS þingmannsefni frjálslynda flokksins fyrir Selkirk-kjördœmi Hann er sannur framsóknarmaður á öllum sviðum, og fylgir eindregið lágtollastefnunni og fullkomnun Hudsons- flóabrautarinnar. Kjósendur Selkirk kjördæmis ættu að hafa þetta hugfast við kosningarnar þann 29. Dr. Gibbs hefir verið búsettur í kjördæminu í fjölda mörg ár og nýtur almerinra vinsælda. Má því óhætttreysta að hann fylgi fram með kappi öllum sanngjörnum kröfum Vestur- landsins. Fylkið liði utan um Dr.Gibbs þann 29.0kt. Fróns um bungu fer eg þá, finst með þungu sinni, stangalung eg stýri ihjá iStaðartungu minni. Það datt í mig á dögunum, að drýgja vinntökin og hirða úr sólarhögunum Melztu baggarökin. Sumarliði Grímssn, Árnesingur. Sólin u(pp frá sjónarhring sendir geisla bjarta; en mig svífur alt um kring angurs dimman svarta. J.örgen Kröyer, fyrrum Jön Leifs. i. Tónskáldið Jón Leifs hefir samt 'konu sinni veriS á ferð um Hýnavatnssýslu og eru þau ný- komin úr þeirri ferð. Jón Leifs hefir h’.usta'ð á kvæða- menn og qkoðaö æskustöðvar sínar. Hann er fæddur í Sólheimum í Svínadal í Húnaþingi. Á ferðum sínum hittu þau marga kvæðamenn og þótti fengur hinn mesti. íslensk tónlist lifir hvað helst í Húnaþingi. Jón Lárusson í Miðhópi kunni um 30 stemmur og kvað við raust. Margar af þeim telur hann mjóg fagrar og hvergi skrásettar. II. íslenskum kvæðamönnum er líkt farið og hestinum, sem eigi þekkir afl sitt. Þeir hafa litla eða enga hugmynd um gildi kunnáttu sinnar. Þeir fara dult með kveðskap sinn, prestur að Helgastöðum. þess ag ehkj heimskingjum Flest ágæti förlast mér, ; til athlægis. fást ei ibætur kífsins. | “Svona er feðranna. frægð fallin í gleymsku og dá” — mundi J. H. hinn mikli endurreisn- armaður tungu vorrar, hafa sagt, ef lifað hefði hann nú og haft sama skilning á íslenzkri tónhst og hann haði á islenskri tungu á sinni tíð. III. Jón Leifs metur til fullnustu gildi alíslenskrar tónlistar. íslensk tónlist birtist í rimnalög- um, tvísönglögum o. fl. af líku tagi, sem hvergi er til í hreintii mynd svo teljndi sé nema á lifandi lungu þjóðar vorrar. Hann hefir ritað um “Eðli ís- lenskrar tónlistar” og hann hefir tekist á hendur að hefja sanna ís- len-ska tónlist til vegs og gengis og ’hann hefir lifandi skilning á feg- *urð hennar og verðmætum. Fyr eða síðar verður starf hans og viðleitni metin sem vert er. En hann metur að litlu laga- smáðar islenskra höfunda frá síð- ustu timum, þá eigi vegna þess að þær standi svo langt að baki er- lendum smásöngvum af sama tagi, heldur vegna þess að þær erú að eins bergmál útlendrar sönglistar. En erlenda sönglistin eða útþynn- ing af henni- hefir þegar unnið sannri islenskri sönglist hið mesta mein. Hún hefir spilt smekk þjóð- arinnar og kastað skugga gleymsk- unnar á alt það sem fyrir var og þroskast hafði í þúsund ár. IV. Vegna sérstæðra skoðana og hæfileika hefir Jón Leifs komist í deilur, eigi litlar, við ýmsa höf- Kjósendur í Suður-Mið-Winnipeg Greiðið atkvæði með DAVIDSON Stefnuskrá hans er þessi: =5? Styðjið með áhrifum yðar J. E. BRAID Conservative Candidate lorth'Centre Winnipeg Ákveðin andstaða gegn bækkuðum sköttum á öll- um fatnaði og matvöru, í hvaða formi og undir hvaða yfirskyni sem er. Viðhald þjóðeignar á Can- adian National kerfinu, án pólitískraf íhlutunar. Öflugt fylgi í öllum þeim málum, er viðkoma vel- ferð Vesturlandsins. Samfélagslegt og fjárhags- réttlæti öllum til hánda, en engin forréttindi. Viðurkenning ásérstökum þörfum og réttindum heim kominna hermanna. Joe F. Daviclson Liberal Candidate f t t ' T t t T t t t T T T t t T t I T X T ❖ t t t t ❖ ♦♦ $♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦ KK'VVVVVVVV Greiðið atkvœðimeð DAVIDS0N Greiðið atkvœði yðar með E. W. L0WERY frambjóðanda frjálslynda flokksins í Norður-Mið- Winnipeg við sambandskosningarnar 29. þ. m. ÉDWARD WESLEY LOWERY • - * t . \ v Hann er fæddur hér í borginni, af írsk-canadisku foreldri, árið 1886. Hlaut hann barnaskólamentun sína í Machray og Norquay skólunum, en gekk því næst á Wesley College og útskrifaðist þaðan árið 1914. Tók þá að stunda laganám og lauk prófi í þeirri fræðigrein 1920 og hefir gefið sig við mála- færslu jafnan síðan. Var hann einn 4>eirra, er stofnuðu Lowery Brothers lögmanna félagið. Mr. Lowery tók þátt í stríðinu, frá 1916 til 1918, með 5th Canadian Railway Troops og hlaut kafteins tign. Hann er meðlimur Odd Fellow reglunnar, og telst einnig til Canukeena, Blackstone og National Club of Canada. Mr. Lowery er uppalinn í Meþodista kirkjunni, en er nú meðlim- ur United Church of Canada. Hann er kvæntur . maður og á eina dóttur barna. * N * Mr. Lowery er sannur framsóknarmaður og atfylginn mjög. Greiðið honum atkvæðiþann 29.þ.m. t t f t ♦ ♦ t t, t i I t T t X t t t t t f f f f f t ♦ Sjerstakar Lestir v VESTUR CANADA TIL ATLANS-HAFSINS TIL GAMLA LANÐSINS JÓLA- OG NÝÁRS-FERÐIR' SJERSTAKIR SVEPNVAGNAR FRÁ VANCOUVER, EDMONTON, CALGARY, SASKATOON, REOINA, TENGJAST I WINNIPEG EPTIRGREINDUM LESTUM: PYRSTA IÆST fer frá Winfiipeg: kl. 10 f.h., 24. nðvember, til Montreal og nær í S. S. "Canada’*, sem eiglir 27. nóv. til Liverpool. ÖNNUR LEST fer frá Winnipeg, kl. 10 f.h.. 2. des- ember, til Halifax og nær 1 S. S. “Drottning- holm, er siglir 5. des. til Gautaborgar. PRIÐJA LEST fer frá Winnipeg kl. to f.h., 4. des- ember til Halifax og nær I S. S. "Dorio”, er sigl- ir 7. des. til Queenstown og Liverpool. PJÖRÐA LEST fer frá Winnipeg kl. 10 f.h., 10. desember til Halifax og nær I S.S. "Megantio”, er siglir 13. des. til Glasgow og Liverpool. FIMTA LEST fer frá Winnipeg, kl. 10 f.h. 11. des- ember til Halifax og tlær 1 S. S. "Ascania” 14. des. til Plymouth, Cherbourg, London; S. S. “Athenia” fer 14. des. til Glasgow; S. S. "Orbita” fer 14. des. til Cherbourg, og Southampton. SJERSTAKIR PARpEGAVAGNAR 0(G FULLKOMNIR SVEPNVAGNAR ALLA LEID TIL HAPNAR verSa á ferOlnnl ef aðsókn leyfir frd Vancouver, Edmonton, Calgary, Saskatoon, Regina og Winnipeg, i sam- 1 bandi viB eftirgreindar siglingar: frá Montreal til Glasgow. S.S. "Hellig Olav”, 29. nóv., frá Halifax til Nor- frá Montreal tfl Plymouth. egs, SviþjóBar, Pinnlands og Balkanrfkjanna. S.S. S.S. ’ "Letita”, ’Ausonia” 20. nóv., 21. nðv.. Cherbourg og Lohdon. S.S. “Regina” 21. nðv. frá Montreal til Glasgow og Liverpool. BOQK NQW .4Hir umboOsmenn Canadian National Railways, munu góOfúslega Xdta nnnif Unill i té allar uppXysingar um ferOina, tryggfa yOur farrymi o. fl UUliK fjuW S.S. “Ohio”, 30. nóv., frá Haiifax til Cherbourg og Southampton. S.S. "Arabic”, 4. des. frá Halifax til Plymouth,* Cherbourg og Hamburg. mrnm ÍSPNTAINS NOAUJll Magic bökunarduft, er ávalt það be2ta í kökurog anrað kelfi- brauð. það inniheldur ekkert alum, né nokk- ur önnur efni, stm valdið gætu skemd. unda nýtízku tónlaga hér á landi. Alþjóð manna veit eigi þverju trúa skal og hefir elckert getað lagt til þeirra mála. Hún mun ’oks tekin að festast í hinum nýja sið. Laga-ó- myndir, eins og: Hvað er svo glatt — meö tafsiö í upphafi og hávaö- anh mikla á endingunni “ar”. eða: Ó, fögur er vor fósturjöð — sem heggur “fóiturjörð i þrent, er orð- ið að hálfgildings helgidómum. Forvígismenn hinnar erlendu söng- listar hafa því eigi notið svo litillar samúöar, enda hafa þeir einnig viljaö þjóö sinni vel. íslendingum hefir farnast við sönglist sína líkt og Grímu kerlingu þá er hún fann Áslaugu hina fögru í hörpu Heimis er drepinn var. Hún sagðí: # "... ek mun láta gera henni koll og ríða tjöru ok öðru, er vænst er, að eigi komí hár upp; hon skal eiga hött síðan; eigi skal hún vel klædd vera ...” íslens’k tónlist hefir í fylsta skiln- ing lagst í öskustó. Einstöku þulur varðveitir hana frá algeröum dauöa en alþjóö manna sér eigi né skilut fegurð hennar vegna tötralegs ytra búnings, Nú er hún á takmörkum lífs og dauða. Nu á hún að rísa úr öskustónni. EUa glatast hún með öllu. Jón Leifs er hinn eini núlifandi manna. sem metur hana og skilur til hlýtar. Honum er lifandi áhuga- mál að bjarga henni frá glötun. Hann vi!l leiða hana inn í kirkjur og skóla auk heldur annarsstaðar. Hann vill afhjúpa fegurð hennar. Hann vill leiða hana til hásætis en þoka burt eflendri listarlíking, sem þjóöin hefir lifað á í heilan manns- aldur. Mæti hann samúð og skiln- ingi, þá hefi eg trú á að honum tak- ist það. A. M. Alveg óviðjafnanlegur drykkur Sökum þess hve efni og útbúnaður er fuilkominn. Kievel Brewing Co. limited St. Boniiace / Phones: N 1888 N 1178 <«

x

Lögberg

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.