Lögberg - 02.09.1926, Qupperneq 3

LÖGBEkG FIMTUDAGINK,
2. SEPTEMBER 1926.
Bls. 3.
Silfurskálin hennar Undínu.
En meðan þessu fór fram, sat sadkongurinn
í sægrænu höllinni sinni og beið árangurslaust
eftir dóttur sinni. Svo sendi hann sætröllið til
að leita að henni, og það sagði honum, að tJn-
dína hefði gleymt öllu saman, og flyti nú eins
og hugsunarlaus alda úti á reginhafi. Kong-
urinn brást reiður við, og gjörði tröllið að kletti
í Kyrjálabotni, sem mörg skip reka sig á enn í
dag. En dóttir hans kom eigi aftur, svo að
skegg og hár kóngsins varð hvítt af hærum, af
sorg og söknuði.
Lísa litla reri enn með afa sínum, og þar
var alt sem fyr. Afi reið síðan net eins og
fyrrum. Lísa litla batt vendi og lagði netin,
og það gera þau enn í dag. En silfurskálin
hennar Úndínu var seld til gullsmiðsins, og hver
getur sagt, hvar hún hefir lent að lokum? ' Ef
til vill hefir einshver keypt hana fyrir rjóma-
skál á kaffiborðið, og furðar sig nú á, að allir,
sem úr henni drekka gleyma þegar í stað því,
sem þeim var áður kærast í veröldinni.
Stundum kemur ungi sjómaðurinn róandi
npp að ströndinni, þar sem kofinn hennar Lísu
litlu stendur, og horfir þangað svo raunalega.
En Lísa litla þekkir hann ekki; hún bindur vend-
ina og hlustar á trén, sem syngja fyrir utan
gluggannn: “Hví ertu svona einmana, Lísa
litla? Hvar er unnustinn þinn?”
“ Já, hver skyldi vita það,” sagði hún og
reyndi til að hlæja, en gat það ekki. Það var
eitthvað svo sorglegt og undarlegt, sem hún
skildi ekki til fullnustu.
ó, þú litli gullfugl, sem syngur svo fagurt
uppi í bláa himingeimnum sömu orðin eins og
forðum fyrir hana Lísu litlu. Syng þú þau aft-
ur fyrir hugsunarlausu ölduna, hana ITndínu, þá
fær hún ef til vill minnið aftur. 'Syng þú:
“Úndína! Úndína! Manstu ekki eftir vini þín-
um í skóginum? Syng þú líka vísuna þína fyr-
ir vanda stúlkunni: “Lísa litla! Lísa litla!
Hví ertu svona einipana, og hvar er unnustinn
þinn?”.
Guðm. Guðmundsson, þýddi.
—Topelius.
Stjarneyg
Einhveju sinni lá lítið barn í fönninni.
Hvers vegna lá það þar? Af því það hafði
týnst.
Það var á aðfangadag jóla. Lapplenskur
bóndi ók með hreini sínum yfir eyðifjöll, en
konan ók á eftir og hafði annan hrein. 1 snjón-
um marraði, norðurljósið bragaði og bjart
stjörnuljós var á. Bónda þótti þetta hofmanns-
för og leit um öxl til konu sinnar. En hún fór
ein í sleða sínum, því að hreinninn dregur ekki
fleiri en einn í einu. Konan hélt á smábami sínu
í fanginu. Hún hafði vafið um það þykkum
hreindýrsfeldi, en erfiður varð henni akstur-
inn, þar sem hún hélt á barninu í fangi sínu.
Þiau vom nú komin upp á háfjallið og tók
að halla undan fæti. En þá mættu þau úlfun-
um. Var það mikill várgahópur, fjöratíu eða
fimtíu. Fara þeir oft í svo stóram hópum um
Lappland, er þeir mæta hreindýrum. 1 þetta sinn
höfðu vargarnir engum hreindýram náð, þeir
x ýlfraðu af hungri og tóku að elta Lappann og
konu hans.
En er hreinamir urðu þess varir, þeir er
sleðana drógu, þá flýðu þeir sem mest máttu
og þutu niður f jallshlíðina í ógnarhraða.
Sleðarnir ultu oft um og snerust marga snún-
inga, en bóndi og húsfreyja voru þessu vön,
þau héldu sér í sleðana, þótt þau sæjn hvorki né
heyrðu. En í þessum sviftingum bar svo við,
að konan misti barnið í fönnina. Hún hrópaði
og reyndi að stöðva hreininn, en það var ekki
til neins. Hreinninn vissi, að vargarnir voru
á hælunum á sér, og lagði kollhúfur og þaut á-
fram með enn þá meiri hraða en áður, svo að
brakaði í löppum hans, svo sem brotnar væru
hnetur. Eftir drykklanga stund voru hrein-
arnir og sleðarnir komnir óraveg þaðan.
Þar lá nú litla barnið í fönninni, vafið í
hreinbjáfa sinn, og horfði á stjörnumar. Á
svipstundu vora vargarnir þar komnir, og
bamið mátti ekki hræra hönd né fót, en gat að
eins horft á vargana. Það grét ekki, það hreyfði
sig ekki, það horfði að eins. Saklaus augu smá-
barna hafa undraverðan mátt. Hungrað rán-
dýrin stöðvuðust, en þorðu eigi að snerta á
barninu. Þau stöldraðu við, og horfðu á bara-
ið, sem væru þau steini lostin. Síðan tóku þau
til fótanna og þutu á stað eftir braut hrein-
anna, og héldu áfram eltingaleiknum.
Barnið lá nú eitt í hinni miklu og hrikalegu
eyðimörk. Það horfði á qtjörnurnar, og stjörn-
urnar horfðu á barnið, og varð af því vinátta.
Ómælandi, óteljandi fagrar og fjarlægar sólir,
sem tindra á næturhimninum, sýndust kenna í
brjósti um varnarlaust barn jarðarinnar, þar
sem það lá í snjónum. Og hvort sem þær horfðu
á barnið lengur eða skemur og það á þæb, þá
staðnæmdist stjörnuljósið í augum barnsins.
/Þó mundi bamunginn hafa frosið í hel innan
skamms, ef guð hefði eigi hagað því svo, að
ferðamaður fór þar um eyðimörkina. Það var
finskur frambýlingur úr bygðinni umhverfis
kirkjuna í Enare. Hann var á heimleið úr
norskri borg, sem heitir Vardö, og hafði með-
ferðis mjöl og salt til jólanna. Hann fann
barnið og tók það í sleðann til sín.
Frumbýlingurinn kom heim á jóladagsmorg-
uninn, þegar hringt var til óttusöngs í Enare-
kirkju. Hann fór þegar með barnið inn í hlýju
stofuna og fékk það konu sinni í hendur. —
“Þetta er jólagjöf handa þér, Lísa,” sagði
hann og strauk hrímið af hárinu. Síðan sagði
hann frá hvernig hann hefði fundið barnið.
Húsreyja tók við barninu, tók af því hrein-
bjálfann og gaf því volga mjólk. “Guð hefir
sent þig til okkar, fátæka barn,” sagði hún.
“En hvað þií horfir á mig! Þú átt enga for-
eldra, en Símon Sorsa skal vera faðir þinn, og
eg skal vera móðir þín, og þú skalt vera bamið
okkar. Simbi, og Palti og Matti verða fegnir
að eignast systur, því að eg sé, að þú ert stúlku-
barn ætli þú sért nú skírð eins og kristið fólk ? ’ ’
“Ekki er undir því eigandi,” sagði Símon
Sorsa. “Lappar eiga langt til kirkju og prests,
og þeir ge\una því skírnina þangað til þeir koma
með allan flokkinn. Börnin aka þá sjálf til
prestsins, og taka í hönd honum og segja amen,
þegar hann hefir skírt þau. Úr því nú er jóla-
nótt, þá er bezt aÖ fara tafarlaust með barnið í
kirkjuna og láta skíra það.”
Þetta þótti húsfreyju gott ráð, og fundna
barnið var nii skírt og nefnt Elísabet í höfuðið
á fóstru sinni. Prestur fu^ðaði sig á því, að
augu barnsins blikuðu svo sem stjömur, þegar
hann blessaði yir það. Hann sagði því síðan í
spaugi við hana: “Stjarneyg sdttir þú að
heita, en ekki Elísabet.”
Húsfreyju þótti þetta ókristilega talað, og
hafði orð á því við mann sinn. En Símon Sorsa
hafði tekið eftir hinu sama, og taldi síðara
nafnið vera nær því jafngott sem hið yrra.
“Hvað er nii?” sagði húsfreyja. — “Þú
mátt aldrei hleýpa neinum töfrum að barninu,
því að telpan er Lappaungi, og Lappar era
göldróttir. Simbi, og Palti og Matti hafa eins
góð grá augu sem hún móleit og ef þú vilt gefa
henni auknefni, þá skaltu kalla hana Katteyg;
það er alveg eins gott.”
Bóndi vildi eigi gera konu sinni ilt í skapi
og lét sem hann gleymdi auknefninu. En orð
prestsins fréttust, og upp frá þeim degi kölluðu
nágrannarnir telpuna Stjarneyg.
Stúlkan ólst nú upp með fósturbræðrum sín-
um og varð að sama skapi lipur og nett, sem
sveinamir urðu sterkir og stórkarlalegir. Hún
var svarthár og móeyg sem flest Lappaböm;
Lappaböm eru stundum svo vargaleg og ein-
þykk, sem svertingjabörn, en Stjameyg var æ-
tíð stilt, friðsöm og þögul. Vel fór á með þess-
um f jórum börnum, nema hvað strákamir gerðu
það stundum til tilbreytingar, að þeir þrifu
liver í annars lubba. Þeim hjónum þótti vænt
um þau öll, þeim lék alt í lyndi, og engir aðrir
foreldrar spurðust fyrir um Stjameyg. Því
hversu mátti lappneska bóndanum og 'konu
hans koma annað til hugar, en að vargamir
hefðu étið smábarnið þeirra?
íStjarneyg var komin á þriðja árið, þá er
fóstra hennar fór að taka eftir hlutum, sem
hún skildi ekki í. Barnið hafði svo mikinn mátt
í augum sínunm, að enginn mátti standast
hann. Hún andmælti aldrei neinum, hún varði
sig ekki, ef drengirnir tóku í hana: hún horfði
á þá, og óðar reyndu þeir með öllu móti að
verða henni að skapi. Svört kisa var þar með
tindrandi augum, en ekki þorði hún að sjá í
augu barnsins þar var mórauður seppi, sem
varði garðinn, hann hæ/tti óðara að gelta og
urra, ef Stjameyg leit á hann. Fóstran þóttist
sjá, að augu barnsins skinu í myrkrinu. Ein-
hvem dag var blindbylur; þá fór Stjameyg út í
dyrnar, og mátti þáhalda,að hún kynni að temja
vindinn, því að eftir örstutta stund var komið
blæjalogn.
Konunni þótti raunar fjarska vænt xun
barnið, en henni gast ekki að þessu: — “Vertu
ekki að horfa á mig,” sagði hún stundum
stygglega við bamið. — “Eg held, að þú ætlir
þér að sjá í gegnum mig.”
Stjameyg varð hrygg og leit undan; því að
henni fanst fóstra sín vera í vondu skapi. Þá
klappaði fóstra hennar á kinn henni og sagði:
“Gráttu ekki, Lísa mín, ekki getur þú að því
gert, þó þú sért Lappabam!”
Þegar 'Stjameyg var þriggja ára, þá bar
svo við einn dag, að húsfeyja sat við rokkinn og
spann og hugsaði um bónda sinn, því að hann
var nú enn á ferðalagi. Þá kom henni það í hug,
að farið hafði undan hesti hans á vinstra aftur-
fæti. — Stjameyg sat úti í homi, hafði bekk
fyrir hest og, þóttist aka. Hún sagði nú við
bekkinn: “Mamma er að hugsa um, að það
var undan vinstra afturfæti á þér.”
Húsfreyja undraðist ogj hætti að spinna og
spurði: “Af hverju veiztu það?”
“Lísa litla sá það,” svaraði Stjaraeyg.
Fóstra hennar varð illa við, en þóttist ekki
taka eftir neinu, en ásetti sér að taka vel eftir
barninu eftir þetta. Nokkram dögum síðar gisti
þsr ókunnur maður, en um morgninn saknaði
konan gullhrings, sem hafði legið á borðinu.
Granurinn féll á manninn, var leitað á honum,
en ekki fanst hringurinn. 1 sama bili vaknaði
Stjarnevg, horfði með undrun á manninn og
sagði: “Hann er með hringinn upp í sér.”
Þar fanst hringurinn, og var maðurinn
fluttur þaðan. Enn lét húsfreyja sem hún sæi
ekki.
Leið nú og beið. Palti fékk mislinga og
presturinn kom til þess að líta eftir honum.
Húsfreyja átti tvo nýja laxa og hugsaði með
sjálfri sér: “Á eg nú að gefa prestinum stóra
eða litla laxinn? Eg held sá litli sé nógu góð-
ur.”
Stjameyg sat í skotinu; hún var með þvögu
í fanginu og þvagan þóttist vera sjúk. Þá kom
sópurinn og þóttist vera presturinn, og Stjam-
eyg sagði við sópinn: “Á eg nú að gefa þér
stóra laxinn eða litla laxinn? Eg held sá litli
sé nógu góður.”
Þetta heyrði fóstran og hvert orð hneit
henni við hjarta. Þegar presturinn var farinn,
gat hún ekki lengur ráðið við reiði sína,
heldur sagði við Stjarne_yg: “Eg sé, að galdr-
arnir ætla aldrei úr þér, Lappaungi. Þess vegna
skalt þú ekki framar liorfa á mig nornaaugum
þínum. Þú skalt vera í kjallaranum undir gólf-
inu og koma upp einu sinni á dag til þess að fá
mat, en þá skalt þú hafa þykkan dúk fyrir aug-
unum, svo að ]>ú sjáir ekki framar í gegn um
mann. Skal svo vera, þangað til galdrarnir
fara úr þér. ’ ’
Þetta var nú ekki vel gert við veslings litla-
barnið, sem aldrei hafði gcrt neinum neitt, en
konan var hjátrúarfull sem margir aðrir henn-
ar líkar, og trúði því fastlega, að Lappar væra
göldróttir. Hún læsti því Stjarneyg inni í
dimmum kjallaranum, en fékk henni föt og mat
og sæng, svo að barnið þurfti eigi að þola hung-
ur né kulda. Stjarneyg hafði alt, nema frelsi,
ástúð, viðbúð manna og dagsljósið.
Bóndi var að heiman og Stjarneyg sat í
kjallaranum. Ekki var það skemtileg æfi, en
ekki var hún þó leiðindi ein. Stjarneyg hafði
félaga. Það var gamall göngustafur, skrítin
skjóla, vefjarskytta og hálslaus flaska. Staf-
urinn var svo sem eins og fóstri hennar,
skjólan fóstra, en kylpurinn, skyttan og flaskan
voru fóstbræður hennar; og alt bjó þetta í
tómri byttu, nema stafurinn. Hver hafði sitt
að vinna í bvttunni. Stjarneyg söng fyrir þau
og mýsnar og rotturnar hlustuðu á.
Nágrannakona ein hét Murra. Hún og hús-
freyja sátu í stofu daginn fyrir jól og töluðu
um galdra Lappanna. Húsfreyja prjónaði ull-
arvetlinga, Simbi lék sér að eirpeningum, Palti
molaði niður tigulstein og Matti hafði bundið
snæri mn löppina á kisu. Þá heyrðu þær að
'Stjarneyg söng niðri í kjallaranum og vaggaði
skyttunni:
Mamma úr vorall vinnur sér
vetlingana mjúka;
Simbi litli í önnum er
eirskildinga að strjúka;
Palti malar og mylur grjót;
Matti bindur kisu fót.
Máninn skín á skafl og tó,
skyttan mín góða, korri-ró!
“Hvað er Lappaunginn að syngja niðri í
kjallaranum?” spurði Murra.
“Hún er að syngja vögguvísu við leikföng-
in sín,” svaraði Lísa.
“En hún sér gegn um gólfið, hvað við eram
að gera, ’ ’ sagði Murra. ‘ ‘ Hún sér tunglið skína
í myrkrinu í kjallaranum.”
‘ ‘ Það’ber ekki á öðru! ” sagði Lísa. ‘ ‘ Drott-
inn hjálpi þessum unga, hún er galdra barn.”
“Eg veit ráð,” sagði hin vonda Murra. “Þú
skalt binda sjöfaldan ullardúk fyrir augun á
henni og leggja sjöfaldan gólfdúk yfir hlerann.
Þá sér hún ekkert. ”
“Þetta skal eg reýna,” sagði Lísa og fór
niður í kjallara og batt sjöfaldan ullardúk fvrir
litlu stjörnuaugun og lagði síðan sjöfaldan
gólfdúk yfir kjallarahlerann. Eftir stundarbið
var orðið dimt og stjömumar tóku að skína og
tveir bleikrauðir norðurljósabogar teygðust
upp á kvöldhimininn.
Þá heyrðu þær að Stjameyg söng aftur:
\
'Stjömubirtan blessuð nú
brosir þöglu kveldi,
norðurljósabogar brú
björtum gera úr eldi.
Mig þær stjömur mæna á,
mig þeir ljósabogar sjá.
Aldrei skinu þær skærri,
skyldu’ ekki jólin nærri?
“Heyrirðu nú?” sagði Murra, “nú sér hún
norðurljósin og stjömuraar! Þetta er sá versti
galdrayrmlingur, sem eg hefi nokkurn tíma
heyrt eða séð.”
“Það getur ekki verið,” sagði húsfreyja,
“eg ætla að fara niður í kjallarann.” Hún fór
niðurfyrir sjöfaldan gólfdúkinn og fann Stjam-
eyg með sjöfaldan ullardúkinn fyrir augunum
og spurði hana: “Sér þú stjörnumar?”
“Já, fjöldann allan,” svaraði Stjameyg.
“Það er svo bjdrt og ljóst, mamma; nú koma
jólin!”
Húsfreyjan fór aftur upp og sagði Murra
þetta. Murra sagði: “Nú er ekki annað ráð,
en að grafa sjö álna djúpa gröf undir kjallara-
gólfið, leggja síðan ^aldrayrmlinginn í gröfina
og moka sandi yfir. Það mun duga.”
“Nei,” sagði Lísa, “það geri eg víst seint.
Það ér syud að fara svo með barnið, og eg er
hrædd um, að bónda mínum fyndist fátt um, ef
hann heytði það.”
/
“ Jæja, f^ðu mér þá ungann,” sagði Murra.
“Eg skal fara með hann aftur til Lapplands.”
“Þú mátt ekki gera henni neitt mein,” sagði
húsfreyja.
“Hvaða mein ætli eg geri henni?” sagði
Murra. “Eg fer með hana aftur til sama
lands.”
“Murra fékk bamið, vafði það í gamlan
hreinbjálfa og hafði það með sér upp til f jalla.
Þar lagði hún Stjamevg og fór síðan leiðar
sinnar og sagði við sjálfa 31?: “Eg geri sem
eg lofaði. Úr því hún er komin úr snjónum, þá
er bezt að hún fari aftur í snjóinn.”
(Meira).
Lykur dagur ljósri brá,
líður sól að vesturöldum.
Skuggar teygjast tindum á,
tár og myrkur sezt að völdum.
Professional Caras
DR. B. J. BRANDSON
f3I6-2SO Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sta.
Phone: A-I834
Offtce tímar: 3_3
Heimili: 776 Victor St.
Phone: A-7122
'Winnipeg', Manitoba.
Vér ieggjum sérstaka á.herzlu á aC
selja meðul eftir forskriftum lækna.
Hin beztu lyf, sem hægt er aB eru
notuð eingöngu. pegar þér kómiB
meB forskriftina til vor, megiB þér
vera viss um, aS fá rétt þaB sem
læknirinn tekur til.
Notre Dame and Sherbrooke
Phones: N-76E8—7650
Vér seljum Giftingaleyfisbréf
DR O. BJORNSON
216-220 Medical Arts Bldg
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone: A-1834
Office tlmar: 2—3.
Heimili: 764 Victor St.
Phone: A-7586
Winnipeg, Manitoba. '
DR. B. H. OLSON
216-220 Medlcal Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sta.
Phone: A-1834
Office Hours: 3—6
Heimill: 921 Sherburne St.
Winnipeg, Manitoba.
GiftLnga- og Jarðarfara-
Blóm
með iitliun fyrirvara
BIRCH Blómsali
• 16 Portage Ave. Tals.: B-720
St. John: 2, Ring 3
A. S. BARDAL
848 Sherbrooke St.
Selhr likklstur og annast um flt-
farir. Allur útbúnaBur beztd.
Enn fremur seiur hann allskonar
minnisvarBa og legsteina.
Skrifst. Talsíxni: N-6607
Heimilis Talsími: J-8302
MRS. SWAINSON
að 627 SARGKVT Ave., Winnlpeg,
heflr ávalt fyrlrll«gjandl úrvats-
Irirgðlr af nýtízku kvenhöittana
Hún er eina ísl. konan, sem sltka
verzlun rekur í Wlnnlpeg. fslentf-
ingar, látlS Mra Swainson njóta
vlðskifta yðar.
THOMAS H. JOHNSON
og
H. A. BERGMAN
ísl. lögfræðingar.
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P. O. Box 1656
Phones: A-6849 og A-6840
A. C. JOHNSON
007 Confederatton I.ife BMg
WINNIPKG
Annast um fasteignir mtnna.
Tekur að sér að ávaxta sparifé
fólks. Selur eldsábyrgð og bif-
reiða ábyrgðir. Skriflegum fyr-
irspurnum svaraB samstundis.
Srlfatofuslml: A-426S
Háaalml: B-SSM
J. J. SWANSON & CO.
IJMITED
R e n t a 1 s
\ Insurance
RealEstate
Mortgages
600 Paris Building, Winnipeg
Phonee: A-6349—A-6340
STEFAN SOLVASON
TEACHKR
of
PIANO
1256 Dominion St- Phone 29 833
Emil Johnson
SERVIΠEBEOTRIO
Rafmagna Contractlng — AUt-
kyna rafmaoandhöld aeld og vid
pau gert — Eg ael Moffat og
McClary Eldavélar og heft þear
til synis d verkatœOi minu.
524 SARGENT AVK.
(gamla Johnson’s bygglngln vlð
Young Street, Winnlpeg)
Verskat. B-1507. Heim. A-7281
Verkst. Tals.: Heima Talai
A-8383 A-9384
G. L. STEPHENSON
PLCMBER
Allskonar rafmagnsáhöld, svo aesn
straujárn, víra, allar tegundir af
glösum og aflvaka. (batteries)
VERKSTOFA: 67« HOME BT.
Sími: A-4153. fsl. Myndastofa
NewLyceum Phato Studio
Kristín Bjarnason eig.
290 Portage Ave, Winnipeg
Næst við Lyceum leikhúsið.
Islenzka bakaríið
Selur beztu vömr fyrir lægsta
verð. Pantantr afgrdddar bcefll
fljótt og veL Fjölbreytt úrval.
Hreln og lipur vlðskiftl.
Bjarnason Baking Co.
67« SARGENT Ave. Wlnulpe*.
Phone: B-4298
Sendu styrk af himni hljótt,
herra, lýstu mér í nótt.
Hávært dagsins hark og stríð
hljóðnar senn með þungnm kliði.
Jesú ásján undurblíð
yfir hús mitt lýsi friði.
Kom svo, draumvær höfgi, hljótt.
Herra, gist hjá mér í nótt.
Úr Hedgist þitt nafn. — Snœvarr.