Lögberg - 29.03.1928, Síða 4

Bls. 4
LÖGiBEiRG, FIMTUDAGINN 29. MARZ 1928.
Gefið út hvern Fimtudag af Tle Col-
umbia Pr«ss Ltd., Cor. Sargent Ave. &
Toronto Str., Winnipeg, Man.
Talaimart N-6327 o« N-6328
Einar P. Jónsson, Editor
Otanáakrih til blaðaina:
TKi COIUMBIK PRE8S, Ltd., Box3l7í, Wlnnlpeg,
Utaniakrift ritat)órana:
EDirOR LOCBERC, Box 317* Wtnnipog, N|an.
Verð $3.00 um árið.
Borgist fyrirfram
Th« 'Ltigberg’' la prlnted and publlahed 07
The Columbla PriMW. Limlted, in tha CoiunoMa
ftulldlnt. «»S starxrent At« Wlnnlpeg. M&nttoba.
Mótmæli.
Nú um nokkurn tíma hefir verið all-tíðrætt
meðal Islendinga bæði austan hafs og vestan um
Ir.ð fyrirhugaða hátíðahaid á íslandi árið 1930, í
tilefni af þúsund ára afmæli alþingis. Öllum ís-
iendingum ætti að vera það áhugamál að þetta
hátíðahald geti orðið som ánægjulegast og hinni
ísienzku þjóð til sóma. Til þess að það geti orð-
ið, má ekkert koma fram í sambandi við hátíða-
haldið eða undirbúning þess, sem geti kastað
nokkrum skugga á hátíðina sjálfa eða valdið
misskilningi eða óánægju.
Þjóðræknisfélag IsHendinga í Vesturheimi
hefir nú í meir en ár haft á dagskrá sinni undir-
búning þátttöku Vestur-lslendinga í hinu fyrir-
hugaða hátíðahaldi. Þetta er í sjálfu sér lofs-
vert og ætti félagið þakkir skilið fyrir að setja
þetta mál á dagskrá, svo framarlega að starf
þess ekki valdi óánægju, sundurþykkju eða mis-
skilnings bæði á meðal Vestur- og Austur-ls-
lendinga. En nú einmitt þegar eg les fundar-
gjörning frá síðasta árs^þingi félagsins þá finst
mér að þetta starf geti orðið til sundrungar og
óánægju í stað samúðar og einingar. Þar er
skýrt frá að félagið vonist tiT, eða jafnvel hafi
vissu fyrir fjárstyrk frá stjórnum Manitoba og
Saskatchewan fyllija, til þess að stuðla' að því
að sem flestir Vestur-lslendingar sæki hátíðina.
Líka er þar skýrt frá að þetta fé ætti að veitast
til þess að auglýsa Manitoba eða Saskatchewan
í sambandi við þessa hátíð.
Til hvers á að auglýsa Vestur-Canada og í
hvaða tilgangi getur stjórn þessara fylkja lagt
fram fé í sambandi við þetta hátíða hald og
hina fyrirhuguðu Islandsferð? Það er aðeins
eitt svar upp á þessa spurningu og það er, að
með því að Islendingar héðan f jölmenni til þess-
arar farar, vakni aukinn áhugi til ve.stur-fara ,
heima á Islandi, og verði þessvegna fleiri, sem
flytja af landi burt í nálægri framtíð en hvað
átt hefir sér stað nú á nokkrum undanförnum
árum. Ef þetta er rétt skoðað, er þá ekki öld-
ungis eðlilegt að Austur-lslendingar líti á þá,
sem eru í þesari för, styrkta að einhverju leyti
af stjórnarfé, sem vestur-fara agenta? Þótt
stjórnin borgi ekki ferðakostnað neins einstak-
ings, þá verður fjárveiting úr auglýsingasjóði
til fyrirtækisins í heild sinni nóg til þess að
setja vestur-fara agents merki á þá, sem eru í
förinni.
í sjálfu sér er það engin vanvirða að vera
vestur-fara agent. En nú aúII svo til að Austur-
Islendingum í heild sinni er ekki vel til slíkra
manna. Þeim finst að áframhaldandi framfarir
Islands séu undir því komnar, að menn flytji
ekki búferlum af landi burt. Eflaust er þetta
rétt skoðað og undir núverandi kringumstæð-
um öldungis eðlilegt. Einmitt nú veitir ísland
betri tækifæri til framfara og velmegunar en
nokkru sinni 'fyr, og þessvegna minni ástæða til
útflutninga en hvað átti sér stað fyrir, segjum
50 árum síðan. Þessvegna finst mér það mjög
eðlilegt að ef það ætti að nota þessa stærstu og
eflaust veglegustu hátíð í sögu íslands, bein-
línis eða óbeinlínis, með tilstyrk stjórnarfjár
frá öðru landi, til þess að efla útflutning frá
íslandi, þá mundi það vekja megna gremju og
óánægju hjá fjölmörgum Islands-vinum nær og
fjær. Þessi hátíð kemur til þess að kosta hina
íslenzku þjóð ærið fé. Ef svo í launaskyni fyrir
gestrisni hennar og allan tilkostnað að það ætti
að nota tækifærið til þess að draga menn burt
frá landinu, þá væri illá farið.
Ef til vill munu sumir segja að það gjöri nú
eiginlega ekkert til með þessa f járveitingu, það
fari jafn-fáir vestur eftir sem áður. Ef þetta
væri skoðun þeirra, sem fóru þess á leit við
stjórnir Vestur-fylkjanna að fá þetta fé veitt,
þá er hér siglt undir fölsku flaggi og þeir
dregnir á tálar, sem féð veita. Þessvegna finst
mér, að ef þessi fjárveiting1 kemur að tilætluð-
um notum, þá séu Austur-lslendingar móðgað-
ir, en verði hún ekki að neinu gagni hvað vest-
urflutnihga 'snertjr, þá séu Tylkisstjómirnar
hér háðar dregnar á tálar, auk þess að móðga
hina íslenzku þjóð.
Ef hér væri um sýningu að ræða, þá væri
öldungis eðlilegt að Manitoba veitti fé til þátt-
töku í henni með því augnamiði að auglýsa
fyjkið, atvinnugreinar þess og tækifæri. Þá væri
sjálfsagt sendir á þá sýningu þeir menn eða
hlutir, sem bezt auglýsing þætti. En hér er um
þjóðhátíð að ræða og kemur það frekar ein-
kennilega fyrir, að þangað ætti að senda sem
nokkurskonar sýningargripi sem flesta Vestur-
íslendinga til að auglýsa Canada, og þá sér-
staklega Vesturlandið. Ef fáeinir Bandaríkja
lálendipgar svo slæðast með, þá er það gott og
blessað. það gjörir hópinn stærri og auglýsir
Canada þeim mun betur. — Hver sem les fund-
argjörninginn frá síðasta ársþingi Þjóðrækn-
isfélagsins, hlýtur að komast að þessari nið-
urstöðu.
Það, sem kemur mér til að taka til máls um
þetta efni er frekar öllu öðru að nafn framlið-
ins vinar míns hefir verið notað af einstöku
mönnum í þessu sambandi. Thomas H. John-
son var í nefnd þeirri, sem þetta mál hafði með
höndum en sökum veikinda hans var hann að-
eins á einum fundi með nefndinni. Eftir að
hann lagðist banaleguna sagði hann mér frá því
að það væri í ráði að fara í fjárbón til stjórn-
anna í Manitoba, Saskatchewan og jafnvel
Ottawa. Hann sagði að fyrir sitt leyti væri hann
þessu algjörlega mótfallinn, því hann áliti slíkt
minkun fyrir Vestur-lslendinga og stórmóðgun
gagnvart hinni íslenzku þjóð. Um leið sagði
hann að þegar þessa f járstyrks yrði leitað, segði
hann sig úr nefndinni. Eg hef það fyrir satt að
hann hafi sent eftír einum af nefndarmönnum
til þess að reyna til að sannfæra hann um að
þetta væri óhæfa, sem ekki mætti eiga sér stað.
Þetta vona eg að verði nægilegt til þess að nafn
þessa vinar míns verði ekki frekar við þetta
mál riðið.
Eg þykist fullviss að fjölda margir Vestur-
íslendingar líti á þetta mál líkum augum og eg.
Það er ekki fyrir mig, að skipa nefnd Þjóð-
ræknisfélagsins fyrir verkum, en bezt finst mér
hefði farið á því, ef hún afturkallaði alla beiðni
um fjárstyrk og skilaði aftur því fé, setn hún
kann þegar að hafa þegið. Hvort það fara marg-
ir eða fáir VesturTslendingar heim til Islands
1930 gjörir í sjálfu sér lítið til. Það er meira
um það að gjöra, að ekkert komi fram í sam-
bandi við þetta hátíðhald, sem vekur sundrung
eða tortryggni, heldur verði hátíðin til þess að
auka samhug og einingu á meðal allra íslend-
inga hvar svo sem þeir kunna að vera búsettir,
og kenna þeim að bera aukna virðingu fyrir Is-
landi, sögu þjóðarinnar og erfikenningum.
B. J. Brandson.
Quebec. Menn þeir, sem leggja fram fé til
námastarfrækslu, eru orðnir þeim aðferðum
vanir, og með hliðsjón af því að hagsmunir
ifólksins séu trygðir, er lagt til að samskonar
skattheimtufyrirkomulag skuli innleitt í Mani-
töba.
Hiri uppástungan áhrærir skrásetning námu-
reksturs svæða. Samkvæmt núgildandi lögum
og reglugerðum, fást réttindi fyrir námuspild-
um í Manitoba, að eins á leigu frá sambands-
stjórninni. Engin ákvæði eru til um nein önn-
ur atriði, námaspildum viðvíkjandi, eftir að
stjórnarlevfið liefir verið veitt. Engin fvrir-
mæli eru til dæmis fyrir hendi, að því er “op-
tion agreement” viðkemur. Er slíkt hvorki
réttlátt í garð námuleitenda né lieldur þeirra,
er lagt liafa fram fé til námastarfrækslu. Af
því leiðir, að það hlýtur að reynast örðugt fvr-
ir námaleitendur, er fengið hafa spildu á leigu
frá sambandstjórninni, að afla fjármagns til
stakfrækslunnar, því flestir myndu! ófúsir á að
leggja fram fé, án þess að hafa fyrst kynt sér,
að nokkru aðstöðu námaskilyrðanna á hlutað-
eigandi svæði, og eiga það svo ef til vill síðar
á hættunni, að réttindin vrði fengin öðrum í
hendur.
Eins og nú er ástatt, er auðvelt að koma að
bæði svikum og glappaskotum. Sérhver sá, er
leggur fram fé til námareksturs, á heimting á
að fá eignarbréf fyr:r lilutaðeigandi spildu, svo
að hagur hans sé trygður, er til starfrækslunn-
ar kemur. Nú er þessvegna upp á því stungið,
að 86. grein Dominion Land laganna verði
þannig breytt, að öll skjöl og skilríki námarétt-
indum viðvíkjandi, skuli skrásett verða. ' Þess-
ar uppástungur njóta stuðnings námaskrifstofu
iðnráðsins í Winnipeg, Canadian Institute of
Mining and Metallurgy og Manitöba Chamber
of Mines. Manitöbastjórn er báðum þessum
uppástung-um eindregið fvlgjandi, og eg held
þær verðskuldi alvarlega íhugun frá hálfu sam-
bandsstjómarinnar, líka, svo að vér getum ver-
ið viðbúnir námastarfrækslu þeirri hinni miklu,
sem nú er í aðsigi innan vébanda Manitoba-
fylkis.
Útdráttur
úr rœðu eftir Mr. J. T. Thorson,
fluttri á sambandsþingi 3. febr. 1928.
A þingi sem þessu, er það sérstaklega vel
viðeigandi, að nppástungan um að veita hásæt-
isræðunni viðtöku, sem og tillagan um stuðnmg
hennar, séu bæði á frönsku og ensku, svo að
vér megum ávaltl hafa í 'fersku minni jafnrétti
beggja tungumálanna. Er það mín eitílæg ósk,
að slík venja, er haldist hefir við frá því um
stofnun fylkjasambandsins, megi enn viður-
kend verða í framtíðinni.
Mig langar til að fara að dæmi þeirra hátt-
virtu þingmanna, er á undan mér hafa talað,
og láta í Ijós aðdáun mína yfir hinni snjöllu
ræðu, er Mr. Ilsley, þingmaðurinn fyrir Hants-
Kings kjördæmið, flutti við þetta tækifæri, sem
og Mr. Beaubien, stuðningsmaður tillögunnar,
þingmaður fyrir Provenclier kjördæmið í Mani-
töba.
Við tækifæri sem þetta, vildi eg mega bæta
við hamingjuóskum til leiðtoga andstæðinga-
flokksins, Mr. Bennett, í sambandi við heiður
þann hinn mikla, er flokkur hans hefir veitt
honum. Eg tel víst, að við séum allir samein-
aðir í þeirri ósk, að honum auðnist að beita
•sírium miklu hæfileikum í þágu þjóðeinijigar-
innar og aukinnar velgengni. Ef tií þess kæmi,
að honum einhverju, sinni vrði falin á heridur
stjórnarforvsta í landi hér, væri óskandi, að
honum mætti lanast, að hrinda í framkvæmd
þeim fegurstu hugsjónum, er hann gerðist tals-
maður að, á þingi því í Winnipeg, er fal honum
á hendur forystu íhaldsflokksins.
Eg ætla mér ekki að flytja langt má.l um
jiann hluta hasætisræðunnar, er sérstaklega í
fiallar um velgengni þá, er þjóð vor á v:ð að
búa um þessar mundir, að öðru leyti en því, að
viðurkenna, að hgna má að miklu levti þakka
hinni ágætu uppskeru er fólkið hefir fengið
síðastliðin þrjú ár, er sýnir os.s og sannar, í
erit skiftið enn, hve' akurvrkjan er þvðingar-
mikil f landi hér, og að hún, sem slík, verð-
skuldar fvrst af öllu umhyggju vora á þingi.
Þó vildi eg einnig fara fáum orðum um
vakning þá hina miklu á sviði námarekstursins,
sem nú á .sér stað í Manitoba. Eg ætla ekki að
evða tímanum, til að endurtaka ummæli hins
háttvirta þingmanns frá Provencher, í sambandi
við náttúruauðlegð fvlkis vors. Gersamlega
nýtt tímabil, er nú að skapast í norður- og
austurhluta Manitoba fylkis, og eg held að það
sé ekki sagt út í hött, þótt fullyrt sé, að miklar
líkur séu til, að saga norðurhluta Ontario-fvlk-
is, sé nú í þann veginn að endurtaka sig í Mani-
toba.
Eins og nú standa sakir, eigum vér að miklu
leyti starfrækslu náttúruauðæfa Manitobafylk-
is, að sækja til sambandsstjórnarinnar, því fylk-
ið hefir enn eigi fengið umráð þeirra í sínar
hendur. En six er ósk mín og von, að þess
verði nú ekki langt að bíða, að Sléttufylkin fá:
full og ótakmörkuð umráð yfir náttúruauðlegð
þeirri hinni miklu, er innan vébanda þeirra
liggur falin. Vér höfum fyrir augunum dæm:
upp á það, hve völ og viturlega sambands- og
fylkisstjórnir geta unnið í sameiningu. A eg
þar við samstarfið milli sambandsstjórnarinn-
ar og fvlkisstjórnarinnar í Manitoba, með til-
liti til Flin-Flon námanna.
_ Tvær uppástungur hatfa verið gerðar, með
tililti til náma starfrækslunnar í Manitoba. Hin
fvrri er sú, að í stað þess að legg.ja skatt á
heildar framleiðslu námu, skuli að eins verða
greiddur skattur af hreinum ágóða, einkrim og
sérílagi þar sem um byrjunatilraunir er að
ræða. Slíkum aðferðum er beitt í Ontario og
Fáum mínútum fyr, gerði eg þá yfirlvsingu,
að akuryrkjan væri megin framleiðslugrein
þessa lands, og að hún, sem slík, verðskuldaði
fvrst af öllu umhvggju vora. Eg fylli flokk
þeirra manna, er s.já vilja hag hennar í öllu.
Arður bóndans af búi hans, eins og nú stendur,
getur að eins aukist, pieð lækkuðum framleiðslu-
kostnaði, sem og lækkuðum flutningsgjöldum á
framleiðslu hans til heimsmarkaðarins. Vildi
eg mega láta þá ósk mína í ljós, að skattbyrði
sú, er þ.jóðin á um þessar mundir við að búa,
einkum og sérílagi óbeinu skattarnir, lækki til
muna á þingi því, sem nú stendur vfir, lands-
lýð ö'llum til hagsmuna.
Mikla athvgli og jafnvel áhygg.jur, vakti
það í Vestur-Canada, er brezka hafnarverkfræð-
ingnum, Mr. Palmer, var falið að rannsaka hafn-
arstaðina norður við Hudsons flóa. Hugðu ýms-
ir, að slíkt myndi að e:ns til þess leiða, að taf-
ið vrði fvrir fullgerning brautarinnar þangað
norður, um óákveðinn tíma. Sú yarð þó engan
\reginn reyndin á. Því eins og almenningi þeg-
ar er kunnugt, þá valdi stjórnin Fort Chu.rchill
að hafnarstað, jafnskjótt og hún hafði fengið
álit hafnarfræðingsins í sínar hendur. Ber
járnbrautarmála ráðherranum heiður og þökk
frá íbiium Vesturlandsins fyrir hin ákveðnu af-
skifti hans af þessu þýðingarmikla máli. Líta
menn nú til þess tíma björtum vonaraugum, er
höfnin njrrðra verður opnuð og íbúar Sléttu-
fylkjanna fá þannig greidda götu til nýrrar
siglingaleiðar.
. Eins og við er að búast, fylgja íbúar Vest
urlandsins jiví jafnan eftir með áhuga, sem er
að gerast í þann og þann svipinn á sviði sam-
göngumálanna. Mun það að sjálfsögðu fá þeim
fagnaðar, hve hásætisræðan gerir ráð fvrir
mörgum og mikilvægum, nýjum járnbrautar-
lfnum. Vil eg nú grípa þetta tækifæri, til að
brýna fvrir st.jórninni þörfina: á því, að bætt sé
í járnbrautarráðið fleiri mönnum úr Vestur-
landinu. Þessu jafniframt vildi eg vekja at-
hvgli stjórnarinnar, sem einn af þingmönnum
Winnipegborgar, og revndar Manitoba líka,
live afar áríðandi það er, að járnbrautarsam-
böndin á svæðum þeim, er austan liggja Win-
nipegvatns, verði bætt og aukin'hið allra bráð-
asta, unz tenging fæ.st við Hudsonsflóa braut-
ina. Slík járnbrautarsambönd, mvndu hraða
m.jög fvrir starfrækslu hinna auðug-u náma, er
austurhluti Manitobafylkis felur í skauti sínu,
auk þess sem timburtekja á þeim svæðum myndi
færa út kvíarnar að stórum mun. Þá mvndi
slíkt og flýta mikið fyrir virkjun Nelsonárinn-
ar, en það myndi aftur á móti hafa. í för með sér
stóraukið iðnaðarlíf. Með þessum hætti yrði
mjög greitt fvrir hagkvæmari samböndum við
Hudsonsflóa höfnina, til stórmikils liagnaðar
fyrir Winnipegborg, sem og suðurhluta fvlk-
isins, og mætti þá jafnframt fullyrða, að fram-
tíð Huílsonsflóa brautarinnar yrði betur og
betur trygb. Vil eg því alvarloga hvetja stjórn-
ina, að veita uppástungu minni um samgön.gu-
bætur austan við Winnipegvatn, allan þann
stuðning, er framast má verða.
Áður/en eg byrja að tala um heimsmálin, og
stjórnarfarslega aðstöðu hinnar canadisku
þjóðar, vildi eg leyfa mér að fara nokkrum orð-
um um mál eitt, næsta viðkvæmt, er grípur
djúpt inn f líf þjóðarinnar, því það áhrærir heil-
brigði og hag vorra heimkomnu hermanna og
f.jölskyldna þeirra. En eg geng út frá því sem
gefnu, að hinir heimkomnu hermenn vorir fagni
vfir þeirri yfirlýsingu forsætisráðgjafans, að
tekin verði nú til jriirvegunar á ný, launakjör
þeirra. Tel eg víst að allir flokkar,’ án tiliits til
pólitiskrar flokksafstöðu, vilji leggja öllum
þeim lögg.jafartilraunum lið, er trvggja þess-
ari stétt þjóðfélagsins, allan þann fjárhagsleg-
an stuðning, og alt það réttlæti, er henni að
sjálfsögðu ber. (Framh.)
Gerðabók 9. ársþings
bjóSrœknisfélags Islendinga í
Vesturheimi.
Vildu félagsmenn búa í hag-
inn fyrir þá, sem heim koma 1930. Tals-
ver« vanskil kva« ræðum. hafa orðiö á
greiöslu á fé fyrir bækur og tímarit, er
ÞjóÖneknisfél. hefði sent heim. Áleit aS
vi'ð þeim mætti gera meS því aS fela sölu
umlboS félaginu “Vestur-íslendingi” er
tjáS hefSi sig fúst til aS taka þetta aS sér.
Tillaga aS forseti skipaSi 3. manna
þingnefnd. í máliS. Samþykt. Þessir til-
nefndir: A. P. Jóhannsson, séra Rögnv.
Pétursson og Tobías Tobíasson.
Sönkenslumál : A. P. Jóhannsson for-
maSur milliþinganefndarinnar í því máli
lagSi fram svolátandi skýrslu.
“Skýrsla miliþinganefndar um söng-
kenslu ÞjóSræknisfél. í Winnipeg.
Herra forseti, heiSruSu þingmenn:
Nefndn, er góSfúslega tók aS sér á síS-
asta þingi aS komast aS samningum viS
hr. Brynjólf Þórláksson söngstjóra um aS
æfa meS ibörnum og unglingum hér í
bænum, íslenzka söngva um þriggja mán-
aSa tíma, leyfir sér hér aS skýra frá á-
rangrinum af því starfi.
Nefndín tók þegar til starfa aS loknu
þingi í fyrra, hafSi meS sér fundi og
gerSi ýmsar nauSsynlegar ráSstafanir til
þess aS fá hr. Bryjnólf Þorláksson til aS
byrja kenslu strax á síSastliSnu hausti.
En viS þeim tilmælum gat hann ekki orS-
iS sökum þess aS hann var þegar búinn
aS ráða sig í hinum ýmisu íslenzku bygSar-
lögum fram aS áramótum. Tók þá nefnd-
in fvrsta tækifæri, sem völ var á og vist-
aSi hann hingaS til Winnipeg, um miSj-
an janúar síS'astl.
Ýmislegar nauSsynlegar ráSstafanir
hafSi nefndin gert fyrir komu söngstjór-
ans, svo sem aS auglýsa kensluna í ís-
lenku hlöSunum, útvega honum sjálfum
húsnæSi og fæSi, til aS byrja meS, og
húsnæSi fyrir æfingar, er var afar áríS-
andi aS fá IbæSi gott og hentugt. BáSir
íslenku söfnuSurnir hér í bænum lánuSu
góSfúslega og endurgialdslaust fundar-
sali sína, þrisvar í viku hverri, fvrir æf-
ingar. Ber þeim sérstaklega þakkir fvrir
þann höfSinglega greiSa og fjárhanslega
stuSning, er þeir þannig sýndu máli þessu.
Æfingar fara nú fram þrisvar í viku frá
kl. 7—9 á mánudags- og fimtudags-kveld-
um en frá kl. 3.30—5.30 e. h. á laugardög-
um.
Því miSur hafa æfingar veriS lakar
sóttar en æskilegt hefSi veriS, og þátt-
takendur færri en vænta hefSi mátt af
jafn miklum fjölda íslendinga og hér er í
Winnineg, og meS bví aS kenslan er öll-
um boSin aS kostnaSarlausu. Á laugardög-
um, er 'búast hefSi mátt viS aS æfingar
yrSi best sóttar, hafa þær revnst lakast
sóttar, en kveld-æfingar aftur á móti
betur.
Úm 70—80 unglingar og börn hafa sótt
bessar æfingar þegar best hefir veriS.
Samt sem áSur hefir hr. Þorláksson lát-
iS baS álit sitt í ljós aS nemendur hafi
tekiS undraverSum framförum,' á ekki
lengri tíma og þykir honum íslenzku
framburSur þeirra vfirleitt mikiS betri en
hann átti von á. Hann kveSst muni geta
fariS aS hafa opinberar samkomur meS
þessum flokki siSari hluta næsta mánaSar.
Vonar hann aS þær samkomur beri góSan
árangur og verSi til þess aS opna augu
almennings fvrir þessu máli.
Geta skal þess, aS konur þær, sem eru
í nefndinni, hafa meS frábærri skyldu-
rækni aSstoSaS hr. Þörláksson viS allar
æfingar.
Til aS létta undir meS útgjöldum í sam-
bandi viS starf þetta, hafa þau hvert um
sig, séra R. E. Kvaran, hr. A. Eggertsson,
Mrs. Gróa Brvnjólfsson og hr. A. P. .Tó~
hannsson góSfúslega boSist til aS veita
söngstjóra tveggja vikna fæSi án endur-
gjalds og er þá aSeins óráSstafaS síSasta
mánuSinum, er nefndin vonast aS greiS-
ist fram úr meS, á sama hátt.
AS síSustu skal geta þess aS tími söng-
stjórans er allur upptekinn; fer hann
tvisvar i viku ofan til Selkirk og æfir þar
söngflokk meSal yngri og eldri.
Winnipeg 20. febr. 1928,
A. P. Jóhannsson, Ragnar E. Kvaran,
Arni Eggertsson, Ragnheiður Daviðsson,
J. J. Bíldfell, Gróa Brynjólfsson.
Skýrslan rvar viStekin og samþykt i
einu hljóSi. Minti forseti á kappglímuna,
um verSlaun Jóhannesar glímukappa Jó-
sefssonar, er færi fram aS loknum kveld-
verSi. Gat þess aS fvrir kveldskemtun-
inni .stæSi millþinga-íþróttanefnd þjóS-
ræknisfélagsins. Mætti þvi svo líta á sem
þett væri starfsliSur félagsins. Var svo
fundi slitiS og þingi frestaS til kl. 10.
næsta morguns.
Kl. 8 um kveldiS var komiS saman i
Good Templara húsinu til aS horfa á
kappglimuna. Húsfyllir var í salnum. Hr.
Sigfús Halldórs frá Höfnum setti mótiS
og gat þess, aS' þátt i kapnglimunni tæki
aS þessu sinni 8 mamns. HefSi forstöSu-
nefndinni komiS saman um aS skitta kepn-
endum í tvo flokka eftir þvngd. MeS þvi
yrSi leikurinn jafnari. í þyngri flokknum
væru þrir menn: Óskar Þorgilsson. Björn
Skúlason og Stefán Stefánsson. allir frá
glímufélaginu i Oak Point. i Álftavatns-
bvgS. t léttari flokknum voru Benedikt
Ólafson, Grimur Jóhannesson, Vilhiálmur
Jónsson. ör,n Thorsteinsson, úr glimufé-
lagiuu Sleipnir í Winnipeg, og Sigurión
BorgfiörS úr glimufélagi Oak . Pomt.
Dómnefnd skipuSu: Takob E. Kristiáns-
son. Halldór Metúsalemsson og GuSm;
Stefánsson. T éttari flokkurinn glímdi
fvrst. Sigur báru af hólmi Benedikt ól-
afqson, O" Vilhiálmur Tónsson. Gengu þeir
þá ti1 móts viS hina í þvngri flokknum. en
svo fóru leikar aS iafnir urSu ÓskaV
Þorgilsson. Björn Skúlason og Benedikt
Ólafsion. Þ revttu heir bá meS sér á nv.
og hlaut Óskar Þorgilsson fvrstu verS-
lann en Biörn Skúlason önnur. Engar
ræSur voru fluttar og sleit samkomunni
um kb 10.30.
ÞriS’i fundnr var settur kl. 10. f. h. 22.
febr. Tæsin þingbók. AHmargar athuga-
semdir komu fram víS fundargiörning-
ana, svo frestaS var aS samþvkkia þá unz
ritari fengi tóm til aS leiSrétta.
Kenslumál í íslenzku lá fyrir. Ragn-
ar Stefánsson lagSi fram eftirfylgjandi
skýrslu um íslenzku kenslu í Winnipeg,
er deildin Frón, meS tilstyrk þjóSræknis-
félagsins veitir forstöSu.
Skýrsla:
“UmferSakennara þeirra er þjóSræknis-
deildin “Frón” í Winnipeg réS til íslenzku
kenslu barna og unglinga bér í borg yfir
tímabilin frá 15. nóvember — 15. desem-
iber, 1927 og frá 1. janúar — 31. marz
1928.
Hér meS fylgja nöfn og heimili foreldra
og aSstandenda barna þeirra, er notiS
hafa kenslunnar á þessum vetri. Skýrsla
þessi nær yfir tímabiliS frá því aS starfiS
hófst, og til 15. febrúar 1928. Leggist hún
meS öSrum starfsskýrslum Fróns, fram
fyrir forseta og stjórnarnefnd aSalfélags-
ins á næsta þingi.
Geta má þess aS nokkuS hafa þeir ver-
iS fleiri á þessum vetri, er hagnýtt hafa
sér kenslu þessa en undanfariS—t. d. á
siSastl. ári. Alls ihafa 93 börn notiS kensl-
unnar og hefir tímanum veriS skift á
milli þeirra svipaS og veriS befir á und-
anförnum árum. Elest eru börnin á aldr-
iinum 5—12 ára. Þeim má sfkifta svo í
flokka, aS tíu séu fluglæs, 20 allvel læs og
hin 63 staut-fær eSa farin aS kveSa aS.
Laugairdagsskóla hefir dleíldin einnig
haldiS, svo sem venja hefir veriS til, og
sóttu hann um 40 börn, fyrir jól en síSan
hafa aSeins komiS um 25 börn hvern
laugardag,—þar eS söngkensla hr. Bryn-
jólfs Þorlákssonar fer einnig fram á
Iaugardögum, hefir þaS dregiS úr aS-
sókninni.
Árangur af islenzku kenslunni má beita
góSur eftir öllum ástæSum.
Winnipeg, 20. febr. 1928.
VirSingarfvlst,
Ragnar Stefánsson, Jódís Sigurðsson.
Skýrslan var þökkuS og samþykt. J. F.
Kristjánsson lagSi til en G. K. Jónatans-
son studdi aS þriggja manna nefnd væri
kosin til þess aS íhuga kenslumáliS og
leggja fram tillögur í því fyrir þingiS.
!Samþykt. Þessir voru kosnir: J. J. Bild-
fell, séra J. P. Sólmundsson og Ragnar-
Stefánsson.
Útbreiðslumál var næst á dagskrá. B.
B. Olson stakk upp á, en G. K. Jónatans-
son studdi, aS í þaS sé skipuS þriggja
manna nefnd. Samþykt. Þessir voru kosn-
ir: Árni Eggertsson, G. K. Jónatansson
og J. S. Gillies.
MeS þvi aS flestum málum var nú vis-
aS til nefnda, en skýrslur frá þeim ó-
komnar, lýsti forseti því yfir aS bera
mætti upp ný mál fyrir þinginu. B. B.
Olson kvaddi sér ihljóSs og lýsti því yfir
aS hann myndi leggia þaS til aS breyt-
ingar yrSu gerSar viS 4. gr. grundvallar-
laganna, á þann hátt aS ellefu menn skuli
skipa stjórn félagsins í staS 9. Helmingur
þeirra skyldi kosinn til tveggja ára. Sömu-
leiSis kvaSst hann mundi bera fram til-
lögu á árinu um þaS aS' félagiS léti semja
aukalög. LagSi hann til aS 3. manna nefnd
væri skipuS í máliS. G. K. Jónatansson
studdi. Tillagan samþykt. Forseti til-
néfndi þessa: séra Jónas A. SigurSsson.
B. B. Olson og Hjálmar Gislason.”
Þá Ias forseti upp bréf frá Selkirk
deildinni “Brúin” er fór þess á leit aS
félagiS veitti deildinni $60.00 styrk til
kenslu í íslienzku og söng. A. P. Jóhanns-
son lagSi til og Mrs. Byron studdi aS
beiSni bessari sé vísaS til fjármálaneftid-
ar. Samþykt.
A. P. Jóhannsson las þá upp skýrslu
yfirskoSunarmanna og lagfSi til aS hún
væri samþykt. Skýrslan samþykt í einu
hljóSi. Var þá fundi slitiS og þingi frest-
aStil kl. 2 e. h.
FjórSi þingfundur settur kl. 2 e. h.
Fundarbók lesin og samþykt meS breyt-
ingum. Forseti tilkynti aS dr. Ágúst Blön-
dal væri staddur á þinginu og óskaSi aS *
Ibera upp mál þaS, er minst hefSi veriS á,
aS hr. Emile Walters listmálari vildi koma
á sumarnámskeiSi fyrir íslenzka unglinga
í teikningu og listmálningu. BauS forseti
dr. Blöndal aS taka til máls. SkýrSi dr.
Blöndal hugmvnd þessa, og óskaSi þess
jafnframt aS þjóSræknisfélagiS léSi þessu
fýngi. Hugmynd Walters sagSi hann vera
þá, aS safna saman um 30 ungmennum,
og halda meS þeim skóla úti í bygS, helzt
á Gimli, á næstkomandi sumri. Kenslu-
gjald var áætlaS um $20.00. J. F. Krist-
jánsson lagSi til en séra Jórjas A. Sig-
urSsson ,studdi, aS lækninum væri þakk-
aSur flutningur þessa máls og því vísaS
til stjórnarnefndar. Samþykt.
A. P. Jóhannson las þá upp svolátandi
tillögu fjármálanefndar um fjárveitingar
‘beiSni HeimferSarnefndarinnar:
“Háttvirta þing:
ViSvikjandi fjárveitingu til HeimferS-
arnefndarinnar leggur fjármálanefndin
þaS til, aS þingiS gefi stjórnarnefndinni
vald til aS veita alt aS $250.00 til nauSsyn-
legra útgjalda.”
A. P. Jóhannsson, J. J. Húnfjörð,
Tobías Tobíasson.
Tillagan samþykt í einu hlióSi.
Forseti las bréf frá J. J. Bildfell þess
efnis aS veita fjármálaritara $50 þóknun
fyrir vel unniS starf. Bréfinu vísaS til
fjármálanefndar. FormaSur fjármála-
nefndar lagSi þá 'fram eftirfylgjandi til-
lögu:
“Báttvirta 'þióSræknisþing:
MeS því aS fj'ármálanefndin befir aS
nokkru leyti kvnt sér biS ásræta og barfa ^
verk, sem f jármálaritari felagsins hefir
unniS á liSnu ári, meS bvl taka upp
nýja bókfærslu og koma skipulagi á reikn-
ingsfærslu félagsmanna, þá leggur nefnd-
in baS til aS bonum sé greiddir úr félags-
sjóSi $50.00 í viSurkenningarskyni fyrir
vel unniS starf.”
A. P. Jóhannsson. Jnn J. Húnfjörð,
Tobias Tobíasson.
LöggildingamáJið: Árni Egertsson las
upp bréf frá G. S. Thorvaldson 1ösnnanni;
viSvíkiandi löggildingu félagsins. SkýrSi
Mr. Thorvaldson frá, aS fara mætti tvær
leiSir aS þvi aS, löggilda, væri önnur sú
aS sækia um löggildingu tmdir hinum svo-
nefnda “Cbaritable Associations Act.” en
bin væri sú. aS fá'baS flutt sem einka-
frumvarp í Manitobaþinginu. Taldi bann
('Framh.)