Lögberg - 22.12.1928, Blaðsíða 1

41. ARGANGUR
I
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 22. MARZ 1928
NÚMER 12
Helztu heims-fréttir
Canada.
Manitoba þinginu var slitið á
föstudaginn í vikunni sem leið,
eftir að hafa setið stöðugt síðan
1. desember, að undanteknum
þremur vikum um jólin, sem það
tók sér hvíld.
Alls voru lögð fyrir þetta þing
138 lagafrumvörp, og af þeim voru
117 samþykt, en 21 feld eða tekin
aftur. Mikið af þessum laga-
fjölda jeru jaara íítilfjörlegar
breytingar á eldri lögum, sem fá-
ir veita nokkra eftirtekt. Það eru
tvenn lög sérstaklega, sem sam-
þykt voru á þessu þingi, sem eru
þýðingarmikil fyrir almenning, og
eru það áfengislögin, mikill laga-
bálkur, sem aðallega ganga í þá
átt, að gera almenningi auðveld-
ara að kaupa áfengi, heldur en
áður var. Þessi nýju áfengislög
eru nú þegar gengin í gildi. Hitt
eru ellistyrkslögin. Þou voru sam-
þykt af þinginu, en enn er ekki
víst, hve nær þau koma til fram-
kvæmda, en sjálfsagt verður það
einhvern tima á þssu ári. Hafa
efni þeirra laga verið nákvæm-
lega skýrð hér í blaðinu fyrir
skömmu, svo ekki er þörf að skýra
það hér.
* * *
Það Htur helzt út fyrir að menn
þeir, sem á strætisvögnunum í
Winnipeg vinna, muni gera verk-
fall áður en langt líður. Hafa
þeir greitt atkvæði um þetta ný-
lega, og urðu miklu fleiri með því
að hefja verkfall, ef strætisbrauta
félagið léti ekki að kröfum þeirra.
En í þetta sinn er það ekki hærra
kaup eða styttri vinnutími, sem
farið er fram á, heldur að félagið
taki aftur í vinnu mann nokkurn,
sem það sagði upp vinnu í hairát
sem leið, og gefi honum sama
verkið, eins og hann hafði, áður
en hann var látinn hætta. Líta
verkamenn vafalaust svo á, að
maður þessi hafi verið sviftur at-
vinnu að ástæðulausu, eða án
nægjlegra orsaka. Hon. Peter
Heenan kom til Winnipeg fyrir
skömmu og reyndi að koma sætt-
um á í þessu máli og bauðst fé-
lagið til að taka mann þenna aft-
ur í vinnu með sama kaupi, en
ekld að gefa honum sömu vinnu
eins og hann hafði áður haft. Að
Þessu vilja samverkamenn manns
þessa ekki ganga, og heimta að
hann fái sömu vinnu, sem hann
hafði, eða þeir hefji verkfall að
öðrum kosti. — Ve'rkamennirnir
segjast hafa gert það senr þeir
gátu til að fá þetta lagað með
góðu, og að þeir hefji því að
eins verkfall, að þeir séu til
neyddir.
* * *
Bjórstofurnar marg umtöluðu
voru opnaðar í Winnipeg á mið-
vikudaginn í síðustu viku. Ekki
nema heldur fáar samt fyrsta
daginn, en þeim hefir fjölgað
tÖluvert síðan. En þrátt fyrir
tað, að þessar bjórstofur voru
heldur fáar opnaðar á miðviku-
daginn, þá segja þó Winnipeg dag-
blöðin, að þennan fyrsta dag hafi
þær selt bjór fyrir eitthvað tutt-
ugu til tuttugu og fimm þúsundir
dala, og næsta dag eitthvað svip-
að. Það lítur því heldur út fyr-
ir að verzlunin ætli að ganga
býsna vel með þessu nýja fyrir-
komulagi.
* * *
Nýja hveititegund ætla einir
350 bændur í Vestur-Caiada að
reyna í sumar, sem nefnd er “Re-
ward’’ hveiti. Hafa þeir fengið
tvo til fjóra mæla hver til útsæð-
is frá tilraunabúinu í grend við
Ottawa. Er álitið, að þetta hveiti
sé ekki í eins mikilli hættu fyrir
að skemmast af ryði eins og ann-
að hveiti, og á nú að reyna það
betur en áður hefir verið gert.
* * *
Galt dómari í Manitoba hefir
bent á, hve skaðlegt það sé, að
'blöðin geri eins mikið að því, eins
og þau nú gera, að útbreiða glæpa*
sögur, sem gerast í IBandaríkjun-
um og Canada og annars staðar,
og skýra frá þeim sem nákvæmast
að verða má. Segir dómarinn, að
ekki geti hjá því farið, að þar sem
fólkið hafi þessar frásagnir stöð-
ugt fyrir augum á framsíðum
blaðanna, að margt ungt fólk leið-
ist til þess, að fara sjálft að reyna
þetta, sérstaklega að reyna að
komast fljó(tlega yfir mikla pen-
inga á glæpsamlegan hátt, sem
það sér af fréttunum að öðrum
hefir hepnast hér og þar og oft
sloppið, án þess að uppvíst yrði.
Óskar dómarinn þess mjög alvar-
lega, að blöðin vildu láta sér
skiljast, hve skaðlegt þetta er og
að þau séu hér að vinna ilt verk
og óþarft, sem ætti að vera ó-
gert látið.
• * *
A. D. McRae, sambandsþing-
maður fyrir North Vancouver,
hefir komið fram með þá tillögu,
að stjórnjn setji sér það markmið
að flytja tvær miljónir innflytj-
enda til Canada á næstu tíu ár-
um. Til þess ætlast hann að sé
varið $30,000,000 á ári. Vill hann
að þeim peningum sé varið til að
hreinsa landið, byggja íbúðarhús,
helzt bjálkahús og yfirleitt til að
hjálpa innflytjendum til að byrja
búskapinn. Og ætlast hann til að
þetta borgist aftur á 30 árum..—
Ýmsum blöðum hefir orðið tölu-
vert tíðrætt um þessa tillögu, en
yfirleitt virðist hún of stór-
fengileg til þess að menn geti
áttað sig á henni í fljótu bragði.
* *
Dr. Bissett, þingmaður frá
Springfield, Manitoba, flytur það
mál; á sambandsþingi, að hér eft-
ir skuli Canadamenn vera kendir
við sitt eigið land, Canada, þar
sem þjóðernis þeirra er getið í
einhverjum stjórnarskjölum, en
ekki við það land, eða þá þjóð, sem
foreldrar þeirra eða forfeður
kunna. að hafa tilheyrt, eins og
nú á sér stað. Eins og kunnugt
er, þá eru hér engir taldir Canada-
menn, þegar þeir t. d. fæðast,
gifta sig eða deyja, heldur Eng-
1 ndingar, Skotar, fslendingar,
eða eitthvað annað, eftir því sem
forfeður þeirra hafa verið. Dr.
Bissett, eins og margir fleiri, tel-
ur nú tíma til þess kominn, áð
leggja þetta niður, og nefna alla
Canadamenn, sem hér eru fæddir
eða gerst hafa Canadamenn, hvað-
an sem þeir hafa komið. Hvernig
þessu máli reiðir af á þinginu, er
enn óvíst, en það er búist við, að
þar sýnist mönnum mjög sitt
hverjum.
Bandaríkin.
f vikunni sem leið varð mikið
slys og etórkostlegt manntjón í
svo nefndum Santa Clara dal í
Californíu, einar fimtíu mílur í
norður frá Los Angeles. í þessum
dal, svo sem 75 mílur frá sjó, var
stíflugarður, 'bygður úr stein-
steypu, og ofan við hann einar
tólf biljónir gallóna áf vatni. Þessi
stíflugarður bilaði eina nóttina í
síðustu viku og hið mikla vatns-
magn ruddist fram með ógnar
hraða og vatnið flóði langt út fyr-
ir árbakkana og eyðilagði hús og
brýr og önnur mannvirki, og síð-
ustu fréttir segja, að í flóði þessu
hafi farist að minsta kosti 270
manns og að 175 séu enn ó-
fundnir, og er líklegt talið, að
margir þeirra hafi farist. Hvaða
orsakir liggja til þess, að garð-
urinn bilaði, vita menn enn ekki.
Það lítur út fyrir að hann hafi
hrunið alt 1 einu, án þess að nokk-
ur maður hefði nokkra hugmynd
um, að hér væri nokkíir hætta á
ferðum.
* * *
Rodman Wanamaker, aðal eig-
andi búðanna miklu, og sonur
þess, sem stofnaði þá miklu verzl-
un í Philadelphia, Pa., er nýdá-
inn, 65 ára að aldri.
* * *
Alexander P. Moore, frá Pitts-
burg, fyrrum sendiherra Banda-
ríkjanna á Spáni, hefir Coolidge
Nú er eg kátur.
Nú er eg kátur og kveÖ,
komandi syng eg um vor.
Kveð eg um æskunnar yl,
æfinnar fegurstu spor.
Göfga eg gleðinnar þrótt,
gæfunnar bergi af lind.
Klæðst liéfir álögum úr
engilbjört framtíðar mynd
Nú gefa lífinu lit
logandi vonir í barm.
Hugsjónir bækka eg finn,
harðna mér vöðvar í arm.
Ast mín er ljúsvaki lífs,
leikvöllur framtíðar skaut,
lán mitt er leitandi þrá,
langt inn á komandi braut.
Eins og eg flutt geti f jöll,
fagnandi glaður eg hlæ.
Náttúran andar mér öll,
almættis töfrandi blæ.
Blómskrúðið angar mér enn,
árdegis regninu ,nært.
Nú Tinst mér himininn hár
og heiðríkjuloftið svo tært.
Bjarni frá Gröf.

LJ
rJ
5?5?5?5?5?5?5?5?5?5?5?5?5?5?5?-5?5?-5?5r]5?5?5?-5?5?5?5?5?g?5?5?5iJ5?555?5Sl
forseti nú skipað
Peru.
sendiherra
brigðum. Ekkja hans er Guðrún
Helga Jónsdóttir og börn þeirra,
sem nú eru á lífi, eru: Jón Sveinn
og Albert, bændur í Argyle;
Kristjana, Mrs. G. Matthiasson,
Mrs. A. J. Hallgrímsson og Mrs.
J. M. Lowe, öll í Seattle, Wash.;
Mrs. T. B. Findlay í Duluth, og
Mrs H. J. Eggertsson í Glenboro.
Jarðarförin fór fram frá lút-
ersku kirkjunni að Grund, hinn 9.
marz. iSér K. K. ólafsson jarð-
söng.
• Mr. John B. Johnson og Mr.
Tryggvi Fjeldsted frá Gimli, voru
staddir í borginni á þriðjudaginn.
Síðustu dagana hefir verið
reglulegt vorveður, sólskin og
hlýindi á daginn og lítið frost á
nóttum.
Iðjuhöldar í Philadephia gera
ráð fyrir, að verja hundrað tutt-
ugu og sex miljónum dala til bygg-
inga o g annara slíkra fram-
kvæmda, til að bæta úr atvinnu-
leysi, sem nú á sér stað þar í
borginni.
* * *
Fimm konur í Minnesota, hafa
hlotið þann heiður, að vera tald-
ar mestar fyrirmyndar húsmæður
i ríkinu. Er ein þeirra íslenzk
kona, Mrs. Eustis B. Olson, frá
Ivanhoe (láður Dóra Josephson).
Þessum fimm fyrirmyndar hús-
mæðrum var fyrir skömmu haldið
Embætti skipa í Jóns Sigurðs-
sonarfélaginu fyrir árið, sem
nú er að líða, eftirfylgjandi kon-
ur: Hon. Regent: Mrs. B. J.
Brandson; Vice. Hon.: Mrs. F. J.
Bergman; Regent: Mrs. Thorst.
Borgford; First Vice: Mrs. James
Thorpe; Sec. Vice: Mrs. J. S. Gill-
ies; Secretary: Mrs. J. Olafsson;
19. þ. m. Hjartveiki kvað það Treas.: Mrs. Steindór Jakobssori;
vera, sem að honum gengur. — T.C. O. Sec.: Mr@j R. Johnson;
Hann er, eins og kunnugt er, einn
af allra merkustu stjórnmála-
mönnum Breta.
Hvaðanœfa.
Rússar halda því fast fram í
Þjóðbanadlaginu, að eina ráðið
t:l að koma 1 veg fyrir stríð, sé
það, að þjóðirnar leggi niður allan
herbúnað á sjó og landi og í loft-
inu og hafi enga hermenn. “Vér
höldum því óhikað fram, að alger
og skjót afvopnun sé öurggasta
og eina ráðið til að koma í veg
fyrir stríð og varna því, að nokk-
samsæti í St. Paul, og talaði Mrs. ur þjág Verði fyrir árásum.” seg-
Stand. Bearer: Mrs. E. Hanson;
Councillors: Mrs. P. S. Pálsson,
Mrs. ,H. J. Pálmason, Mrs. P. Siv-
ertson, Mrs. G. H. Nicholson og
Mrs. F. Merrell.
Olson þar í útvarpið og gerði þá
nokkra grein fyrir því, hverriig
hún hefði lært að verða góð hús-
móðir. Sagðist hún hafa verið
skólakennari í 18 ár og á þeim ár-
um haldið til á nærri eins mörg-
um heimilum og af'ollum þeim hús-
mæðrum er^hún dvaldi hjá, hefði
hún eitthvað lært í þessa átt. —
Mrs. Olson er fædd á íslandi, en
mun hafa komið barn að aldri til
Ivanhoe, Minn., og alist þar upp.
Bretland.
Hermálaráðherra Breta, Rt. Hon.
W. C. Bridgeman, segir, að Bretr
ar hafi gert meira að því að draga
úr herflotanum heldur en nokkur
önnur þjóð síðan stríðinu lauk og
það sé fjarri því, að þeir hafi
ekki gert sinn hluta að því að
draga úr herkostnaði og minka
herflotann. “Vér eyðilögðum
1,300,000 ton áður en afvopnun-
arþingið var haldið í Washing-
ton”, segir ráðherrann, “og síðan
höfum vér eyðilagt álíka mikið
eins og Bandaríkjamenn. 1 júlí-
mánuði 1914 höfðum vér 644 skip;
þegar stríðinu lauk höfðum vér
1,887 skip, en nú 403 skip. Vér
höfum síðan stríðinu lauk eyði-
lagt meir en tvær miljónir tonna
af skipastól yorum.”
* * *
Stjórnin hefir lagt fyrir þingið
lagafrumvarp, sem veitir konum
sem eru á aldrinum 21 til 30 ára,
kosningarétt, sem þær hafa ekki
haft til þessa. Verði frumvarp
þetta að lögum, sem sjálfsagt þarf
ekki að efa, þá fjölgar þeim kon-
um á Bretlandi, sem kosningarétt
hafa, um hér um bil 5,250,000. Af
því það er unga kvenfólkið, sem
hér á hlut að máli, þá er þetta
Iagafrumvarp kallað “flapper-
biir.
* * *
Hinn ,13. þ. m. lögðu á stað í
loftfari frá Englandi, og ætluðu
að fljúga vestur yfir Atlantshaf,
þau Oapt. G. R. Hinchcliffe og
Miss Elsie Mackay, dóttir Inch-
cape greifa. Þau hafa enn ekki
komið fram, og er nú taiið víst,
að þau hafi farist á leiðinni.
* * •
Balfour lávarðuu er veikur, að
því er frétt frá London segir hinn
ir Maxin Litvinoff, aðal fulltrúi
Rússa í Geneva. “Vér erum sann-
færðir um, að það er ekki hægt að
viðhalda friði með því, að nokkr-
ar þjóðir taki sig saman um það
sín á milli að fara ekki í stríð
hver við aðra, eins og Þjóðbanda-1 en Arngrímsson flutti kvæðið
FORELDRAMÓT.
Síðastliðið föstudagskvöld var
haldið foreldramót í Jóns Bjarna-
sonar skóla. ÍForeldrum og að-
standendum námsfólksins var öll-
um boðið, ásamt skólaráði og öðr-
um vinum. Þessi viðleitni kenn-
ara og nemenda var auðsjáanlega
vel metin, því aðsókn var í bezta
lagi. Skólastofurnar, þar sem
fólkið kom saman, voru smekk-
Íega prýddar. Skemtanir voru
sem fylgir: Skólastjóri, séra Rún-
ólfur Marteinsson, bauð gestina
velkomna og skýrði tilgang móts-
ins. Svo sungu allir tvo söngva,
annan á íslenzku, hinn á ensku.
Magnús Paulson lék á píanó. Ell-
lagið leggur til. Úr því mundi
verða samband til sóknar og varn-
ar, eins og átti sér stað fyrir
stríðið. Þetta kemur sérstaklega
til af því, að þegar um stríð er
að ræða, þá er afar erfitt að draga
línuna milli sóknar og varnar. Eg
vona því^ að friðarnefndin fallist
á algerða afvopnun og vinni að
henni, sem er eina ráðið til þess að
friðurinn sé trygður.” segir Lit-
vinoff.
* * *
Frétt frá London hinn 12. þ.m.
segir, að þá sé vont veður um
mestan hluta Evrópu, stormur og
kuldi, nema á íslandi. Þar sé
allra bezta veður.
0r bœnum.
James Scott fasteignasali and-
aðist að heimili sínu í Winnipeg
hinn 16. þ.m., 82 ára að aldri.—
Hann stundaði fasteignasölu í
Winnipeg í 43 ár. Merkur maður
og vel kyntur og einn af hinum
gömlu Winnipegbúum, sem svo að
segja allir þektu.
Mr. og Mrs. E. Thorlaksson frá
Medicine Hat, voru hér í borginni
síðastliðna viku og fóru heimleið-
is á laugardaginn. Með þeim fór
vestur faðir frúarinnar, Mr. Gunn-
ar Guðmundsson, sem hefir verið
veikur að undanförnu, og komu
þau hjón að vestan til að vitja um
hann.
Árni Sveinsson, sem um langt
skeið var einn af hleztu bændum
Argyle-bygðar, andaðist hinn 7.
þ.m. að heimili dóttur sinnar, Mrs.
H„ J. Eggertsson, í Glerfboro,
Man. Hann var fullra 76 ára að
aldri, og hafði átt við vanheilsu
að stríða síðustu árin. Hann var
ættaður af Austurlandi, en kom
til Canada árið 1876. Var fyrst
nofckur ár í Nýja fslandi, en flutti
til Argyle árið 1882. Bjó hann þar
lengi miklu rausnarbúi, enda var
hann dugnaðarmaður með af-
“Heimkoman”, eftir Kristján
Jónsson. Sdmkomufólkið söng
aftur tvö lög. Roy Ruth flutti
kvæðið “Móðir mín”, eftir Matth.
Jochumsson. Magnús Paulson las
skólablaðið, “Mímir”, en ritstjór-
ar þess voru þeir hann og Ed-
ward Magnússon. Var í því margt
fyndið og skemtilegt. Svo var
sýndur stuttur leikur, “La Gram-
maire” eftir Labiche. Var hann
æfður af yfirkennaranum, Miss
S. Halldórsson. Leikurinn er
franskur, en var þýddur á ensku
af kennara og nemendum. Leik-
endurnir voru: Haraldur Jóhanns-
son, Haraldur E. Gíslason, Jón S.
Bjarnason, Sigurður Eggertsson,
og Andrea iSoffía Sigurjónsson.
Var að honum mikil skemtun. Að
honum loknum lék Roy Ruth á
píanó. — Svo skemtu menn sér
við samtal og hressandi góðgjörð-
ir. Mikil ánægja virtist ríkja
yfir þessu vinamóti. Sumir, sem
eiga þar nemendur, komu í skól-
ann í fyrsta' sinn. Menn fundu
það þá, eins og áður, að það er
gott að koma saman og kynnast.
al annars komist svo að orði um
það, að því hafi verið tekið með
mjög mikilli hrifningu, og að það
bendi ótvírætt til þess, að hér sé
um snilling að ræða, sem mikils
megi vænta af. í bréfum, sem
Þórarinn hefir nýlega skrifað
hingað heim, getur hann þess, að
í ráði sé að leikin verði tónverk
eftir hann í Berlín mjög bráð-
lega. Einnig mun hann hafa sent
Páli ísólfssyni tónverk eftir sig.
Morfuriblaðið mun halda spurn-
um fyrir um hróður þessa unga
landa, sem virðist munu ætla að
verða þjóð sinni til mikils sóma.
—Mbl.
Reykjavík, 15. febr.
Þórarinn Guðmundsson, konsúll
í Seyðisfirði andaðist að heimili
sínu í gærmorgun. Banamein hans
var heilablóðfall. Hann var tæpra
83 ára að aldri,'og hafði verið
hinn ernasti alt fram að dánar-
degi. — Þórarinn heitinn var hinn
mesti dugnaðar og framkvæmda-
maður, gestrisinn og góður heim
að sækja. Naut hann almennra
vinsælda og virðinga allra þeirra
er kyntust honum. — Hann var
sæmdur Fálkariddaraorðunni. —
Mbl.
ísafirði, 12. febrúar
Válbátur (frá ísafirði fór að-
faranótt sunnudags áleiðis til
Bolungarvíkur með fólk, sem það-
an hafði komið til að sjá “Ljen-
harð fógeta” leikinn. — Vegna
þess að'báturinn þótti ofhlaðinn,
voru fimm farþegar settir á land
í Hnífsdal og héldu þeir förinni
áfram gangandi til Bolungarvík-
ur. En utanvert við Óshlíð skall
á þá snjóflóð og fórst fernt: Bald-
vin Teitsson, Helgi Wilhelmsson,
Þórunnx Jensdóttir og Elín Árna-
dóttir. — Hinn fimti, Páll Árna-
son bjargaðist lítið skaddaður.—
Bolvíkingar fóru í morgun að leita
líkanna, en fundu þau ekki.—
Mbl.
Dansk-íslenzka félagið hefir
nýlega haídið aðalfund sinn í
Kaupmannahöfn.. jSkjýrði formað-
ur, Arne Möller, frá því, að kenslu
mála ráðuneytið hefði farið þess
á leit við háskólann og félagið,
að þau skipuðu nefnd manna til
þess að gera tillögur um háskóla-
fyrirlestra á íslandi, vegna þess
að dr. Kort K. Kortsen væri hætt-
ur fyrirlestrum þar. Háskólinn
valdi í nefnd þessa prófessorana
Finn Jónsson og Vilh. Andersen,
en dansk-ísl. fél. kaus Arne Möll-
er___1 stjórn félagsins voru kosn-
ir: Arne Möller, iP. O. A. Ander-
sen, Finnur Jónsson, Arup pró-
fessor, dr. Sigf. Blöndal, ^frú
Gyrithe Muller, Thor E. Tulinius
Oöll endurkosin), cand. mag. C. P.
O. Christensen frá Askov, Peder
Th. Jensen barnakennari, og Frið-
rik Á. Brekkan rithöfundur.—
Mbl.
Guðmundur Fjeldsted,
forseti Manitoba Co-ioperative
Dairies, Limited.
unga og Eddurnar, og þá Kon-
ungasögur, Fornaldarsögur o. s.
frv. Mun nánari áætlun um það
birt síðar. tjtgáfu ritanna verð-
ur skift milli ýmissa fræðimanna,
en svo hefir talast til, að Sigurð-
ur prófessor Nordal hefði aðal-
umsjón með útgáfunni, og erum
vér þess fullvissir, að hún sé þar
í ágætum höndum.
Það mun varla geta orkað tví-
mælis, að þörf sé á slíkri útgáfu,
enda hefir verið vakið máls á
þeirri þörf úr ýmsum áttum. Það
þarf ekki að skera utan af því, að
fornritin hafa jafnan verið dýr-
asta eign íslendinga, á þeim er
reist menning vor heima fyrir og
orðstír út á við. Það er átakan-
legasti vottur íslenzkrar fátækt-
ar, sem til er, að vér skulum ekki
eiga sæmilega útgáfu þeirra allra
og alls enga af sumum. Það er
ekki vansalaust fyrir þjóð vora,
að vönduðustu útgáfur þeirra
skuli vera erlendar. Ekkert getur
verið ofgert, sem stuðla má að
því, að þjóðin leggi meiri rækt
við þau, lesi þau með, meiri alúð
og betri skilningi. Slík útgáfa
sem þessi, er smám saman yrði
eigu allra fræðimanna, er íslenzk-
ar bókmentir stunda erlendis,
myndi og betur en nokkurar for-
tölur brenna inn í huga þeirra
eignarrétt Islendinga á þessum
ritum. En oss er að vonum sárt
um ásælni annara þjóða í því efni.
Svo er til ætlast, að útgáfufyr-
irtæki þetta eigi sig sjálft. Til
samtaka vorra hefir verið stofn-
að með frjálsum framlögum, og
hafa þegar fengist loforð um c.
8,000 kr. En tilætlun vor er sú,
að afla fyrst í stað með samskot-
um nægjanlegs fjár til að gefa út
a. m. k. 2 bindi skuldlaust, og því
að eins að það takist, verður ráð-
i-t í fyrirtækið. En útgáfukostn-
aðinn áætlum vér 12—15 þúsund
kr. á hvert bindi. öllu andvirði
seldra bóka verður varið til þess
að halda útgáfunni áfram.
Til þess að unt verði að hafa
útgáfuna svo ódýra, að hún geti
orðið almennings eign, munum
vér leita styrks úr ríkissjóði, en
Þ6 ekki fyr en safnast hafa með
OpÍö bréf. frjálsum samskotum a. m. k. 25
, . „ , . Þús. krónur. -
Nokkurir menn í Reykjavik hafa * * -* x , , ,
Að siðustu, þegar lokið er út-
bundist samtökum um að efna til ( gáfu merkustu fornrita vorra; og
nýrrar útgáfu íslenzkra fornrita, allur kostnaður er greiddur, verð-
Frá Islandi.
Akureyri, 10. febrúar.
Á se’inasta bæjarstjórnarfundi
á AkureyH, var það samþykt að
fela Klemens Jónssyni, fyrv. ráð-
herra, að rita sögu Akureyrar.
Mun hann þegar hafa dregið að
sér mikinn efnivið í sögu þessa.
í nýkomnum þýzkum blöðum er
farið mjög lofsamlegum orðum um
hinn unga ísl. listamann, Þórar-
inn Jónsson frá Mjóafirði, sem
stundar hljómfræðinám í Berlín.
Hefir hann samið nokkrar tón-
\
smíðar, sem mikið eV látið af,
eins og áður hefir verið getið um
hér í blaðinu. Hinn 20. f. m. söng
söngkonan Kathe Dörwold ”Ave
Maria”, sem hann hefir nýlega
samið, á hljómleik sem haldinn
var í Brezlau. — Vakti tónverk
þetta mjög mikla athygli. Er með
og kosið oss, sem undir ritum, í
nefnd til þess að undirbúa málið.
Til útgáfu þessarar á að vanda
eftir föngum. Fyrir hverju rdti
verður saminn inngangur, er skýri
stöðu þess í bókmentunum, heim-
ildargildi þess og listargildi og
ýmislegt annað, sem lesendum má
verða til leiðbeiningar. Einstök
atriði verða jafnóðum skýrð neð-
anmáls: vísur, torskilin orð og
orðatiltæki, fornir siðir og menn-
ing; athugasemdir verða gerðar
um söguleg sannindi og tímatal,
visað í aðrar heimildir til saman-
burðar o. s. frv. Hverri sögu
munu fylgja fleiri eða færri landa-
bréf eftir þörfum, til skýringar
helztu viðburðum, ennfremur ætt-
artölu-töflur og myndir af sögu-
stöðum, fornum gripum og hús-
um.
Ritin verða gefin út í jafnstór-
um bindum, h. u. b. 30 arkir hvert,
í heldur stóru 8-bl. broti. Sérstök
alúð verður lögo við að velja góð-
an pappír og svipfallegt letur.
Svo er til ætlast, að 2 fyrstu bind-
in komi út vorið 1930, en síðan
1—2 bindi árlega. Fyrst verða
gefnar út íslendinga sögur, Sturl-
ur afgangurinn lagður í sérstak-
an sjóð. Þeim sjóði verður síðan
varið til þess að endurnýja útgáf-
una, og e. t. v. til þess að gefa út
mestu merkisrit síðari alda með
sama hætti. *
írtgáfa þessi á að vera metnað-
armál fyrir oss íslendinga. Til
þess að standa straum af henni
þarf allmikið fé, er fást verður
með almennum samskotum. Er
það mikilsvert, að sem flestir
styrki þau og sem ríflegast. Fyr-
ir því heitum vér-hér með á lið-
sinni yðar til þessa máls.
Samskotunum veitum vér undir-
ritaðir viðtökp hver í sínu lagi
og svörum spurningum um útgáf-
una, ef þess er óskað.
Reykjavík, 1. des. 1927.
Virðingarfylst,
Jón Ásbjörnsson,
hæstar.málafl.maður.
Matthías Þórðarson,
þjóðminjavörður.
ólafur Lárusson,
prófessor.
Pétur Halldórsson,
bóksali.
Tryggvi Þórhallsson,
forsætisráðherra.
1