Lögberg - 03.01.1929, Blaðsíða 1

LANUSBOKASAfN
Jrt 127134
fsIÁNDS
42. ARGANGUR |
WINNIPEG, MAN.,{. FIMTUDAGINN 3. JANÚAR 1929
NÚMER 1
öllum Islendingum gleðilegs nýárs
Helztu heims-fréttir
Canada
Hreinar tekjur símakerfis Mani-
töba fyíkis eða reglulegur tekju af-
gangur, var á fjárhagsárinu sem
endaði 30. nóvember 1928, $234,-
555 °g gengur sú upphæð til að
borga þær skuldir, sem söfnuðust
fyrir á þeim árum. Þegar tekjurn-
ar voru minni en útgjöldin. Er nú
ekki óborgað af þeim skuldum
nema $25.873. Árið 1922 voru
þessar skttldir, sem þannig höfðu
safnast fyrir $884,805. Á þessu
siðasta ári hefir símunum í fylkinu
fjölgað um 3.700 og mikið hefir
verið að því gert að leggja nýjar
símalínur á ýmsum stöðum í fylk-
inu og ýmsar umbætur hafa verið
gerðar á simakerfinu Tekjur síma-
kerfisins hafa á árinu vaxið um
$186,839. Ágóðinn keniur allur
frá Winnipeg og miklu meira en
það, því úti um sveitirnar borga
símarnir sig ekki og víða ekkert
nærri því.
* * *
Maður að nafni Leslie D. Poyntz,
lyfsali, var Q fimtudagskveldið i
vikunni, sem leið, skotinn til dauðs
í lyfjabú sinni að 871 Westminster
Avetiue, Winnipeg. Þetta var um
kl. 11 og var enginn í búðinni nema
Mr. Poyntz og kona, sem vann hjá
honum, Mrs. G. M. Pascal, en hún
var í afturenda búðarinnar og skil-
rúm á milli, svo hún sá ekki það
.sem gerðist i framhluta búðarinn-
ar. En hún heyrði skot og leit þá
fram fyrir og sá tvo unga menn
hlaupa út úr búðinni, en fann Mr.
Poyntz særðan til ólifis. Unglings
maður, sem þar var á ferð, sá tvo
menn koma út úr búðinni og hlaupa
upp í bíl, sem var þar skamt frá
og keyra norður á Portage Avenue.
Vissi hann ekki frekar hvað um þá
varð. Talið er vafalaust, að menn
þessir hafi ætlað sér að ræna og
með þeim hug Ikomið inn í búðina.
Lögreglan hefir heitið $5,000 vérð-
launum fyrir upplýsingar, sem
feiddu til þess, að þessir óbótamenn
yrðu handsamaðir.
Eftir að það sem hér að framan
er skrifað , eða á sunnudaginn,
voru tveir menn teknir fastir,
grunaðir um að hafa átt þátt í
þessu ódáðaverki. Þeir ení bræð-
ur og heita George og Eddie
Vanderlip. Fjórir lögreglumenn.
ftluðu að handtaka þriðja mann-
inn, en hann skaut þegar á þann
Iögreglumanninn, sem næstur hon-
um var og særði hann all-hættu-
lega. Hann er fyrirliði í lögreglu-
liðinu og heitir Charles Maclvor.
Var hann þegar fluttur á almenna
spítalann. Létu lögreglumennirnir
þegar skotin ríða að þessum manni
og særðu hann þegar til ólífis. Txig-
reglan í Wlinnipeg kannast vel við
mann þennan, sem heitir Carl Mc-
Gee, eða Young öðru nafni, og kom
hann til Winnipeg frá Californíu,
bar sem hann hefir verið í fangebi
árum saman. Smiður, sem gerði
við skammbyssu hatis, vísaði lög-
reglunni á hann.
* * *
Gaman væri fyrir mentafólkið
vestur-íslenzka, að fylgjast með
stefnu og straumum i Hfi stéttarr-
bræðra sinna á íslandi, með því
að eignast Stúdentablaðið, sem á
hefir verið minst hér í blöðunum.
Það kostar $1.50 um árið og fæst
hjá S. Sigurjónsyni, 724 Beberley
St., Winnipeg.
add Canada
* * *
Langt um meira hefir verið bygt
í Winnipeg á árinu sem leið, held-
ur en gert hefir verið í mörg und-
anfarin ár, og voru bygginga-leyf-
in meir en þrem miljónum hærri
1928 heldur en árið áður, eða alls
nökkuð yfir tíu og hálfa miljón
dala. Árið sem leið voru í Winni-
peg bygð 825 íbúðarhús, sem kost-
uðu til samans $3,883,000. Tutt-
ugu ibúðar stórhýsi voru bygð,
sem kostuðu alls $1,800,000. Þá
hafa margskonar aðrar byggingar
bygðar verið, svo sem vörugeymslu
hús, verksmiðjur, opinberar bygg-
ingar af ýmsu tagi og 49 búðir.
* * *
Á tímabilinu frá 1. apríl til 30.
nóvember 1928, komu 138,598 inn-
flytjendur til Canada, en á sama
tíma árið áður voru innflytjendur
124,362 og hefir þeim því fjölgað
um 11 af hundraði. Frá Bretlandi
komu 49,449 innflytjendur, og frá
Bandaríkjunum 23,633. Á þeim
átta mánuðum, sem hér er um að
hæða, hafa einnig komið frá
Bandaríkjunum 25,801 af því fólki,
sem áður hafði flutt frá Canada
suður fyrir landamærin, með þeim
ásetningi að setjast þar að.
** * *
Nýlega er dáinn í Montreal, Ro-
foert iBickdike, fyrverandi sam-
bandsþingmaður, sem um eitt skeið
barðist mjög á móti líflátshegn-
ingu og vindlinga reykingum.
* * *
Sir Lomer Gouin, fyrverandi
dómsmálaráðherra, hefir verið
skipaður fylkisstjóri í Quebec-
fylki, og tekur hann við því em-
bætti hinn 10 þ.m.
* * *
add Bandaríkin
Yið forsetakosninguna síðustu
voru greidd 36,798,669 atkvæði
alls, eftir því sem Associated Press
skýrir frá. Þar af hlaut Herbert
Hoover 21,429,109 atkvæði, en Al-
fred E. Smith 15,005,497. Hinir
smærri flokkar höfðu aðeins um
364,063 atkvæða. Aldrei fyrri hafa
eins mörg atkvæði greidd verið við
forsetakosningar í Bandaríkjun-
um.
* * *
Nýlega hefir Waldorf-Astoria,
hótelið mikla og alþekta í New
York, verið selt, og á að byggja
þar skrifstofubyggingu, sem kvað
eiga að vera fimtíu hæðir.
Bandaríkin.
Árið 1927 skildu 192,036 hjón í
Bandaríkjunum, en 180,853 árið
a^ur- því hjónaskilnaðir það
árið fjölgað um 6.2 percent. Þar
á móti hefir giftin'gum fækkað
ofurlitið, voru 1927 1,200.694, en
áriÖ áÖur 1,202,574.
* * *
ÞingiÖ i Washington hefir sýnt
þeim Wilbur og Orville Wright
sérstaka viðurkenningu, en þeir
voru mennirnir, sem fyrstir manna
flugu í loftfari sem knúið var meÖ
vélum. ÞaÖ var í North Carolina
ríikinu fyrir 25 árum.
' * * *
Nýlega er dáinn i Chicago, Jacob
M. Dickenson, sem var hermála-
ráðherra þegar Taft var forseti.
Hann var 77 ára að aldri.
Hvaðanœf a.
Sagt er aÖ Þvzkaland sé nú
mjög aö rétta við ftir stríðið og að
fjárhagur þjóðarinnar sé nú aftur
aÖ komast í gott horf. Ríkisskuld-
irnar hafa veriÖ minkaðar að mikl-
um mun og stjórnin hefir mætt öll-
um foorgunum samkvæmt Dawes
fyrirkomulaginu. Flutningur með
járnbrautum landsins hefir vaxiÖ
stórkostlegá síöustu árin og þar
með tekjur þeirra. IÖnaður alskon-
ar er nú miklu meiri og arðvæn-
legri en verið hefir á undanföm-
tmi árum, þó kaupgjald hafi mikið
hækkað og lifskjör verkalýösins
batnað mjög mikið frá því sem
verið hefir síðan á striðsárunum.
Virðist alt henda i þá átt að þýska
þjóðin sé nú óðum að ná sér aftur
eftir hinar miklu hörmungar stríðs-
itis.
* * •*■
Frétt frá Tromsoe í Noregi seg-
ir að frést hafi að flaska hafi
fundist einhversstaðar viö strend-
ur Finnlands og í henni hafi verið
skeyti frá Roald Amundsen, þar
sem skýrt er frá hvernig Capt.
Rene Guilband og fjórir menn með
honum hafi farist þegar þeir voru
að reyna að fojarga Nobile heims-
skautafara og hans félögum.
Ríkin Bolivia og
Suður-Ameríku, sem
töluverðum skærum
1. Vinnið að því af megni, að
sem mestur fiskur fari í gegn um
hendur framkvæmdarstjórnar yð-
ar. Eftir því sem meiri fiskur er
seldur, eftir því verður hægra að
j borga allan kostnað. Dæmið er
| ljóst, að eg held, og þarf ekki
| skýringar við. Ef eg græði $5 á
i hundrað pundum, þá hlýt eg að
i græða tíu sinnum eins mikið á
Paraguay í
átt hafa í
að undan-
förnu, hafa nú bæði fallist á að
leggja ágeriningsmál sín fyrir The 1Þusunc* pundum.
Pan-American Conference til úr-! Það er þess vert, að taka eft-
skurðar. Þrætan stendur um land-; ’r Þvl> bverjir vinna með alhug að
spildu all-stóra, er bæði ríkin gera bessar félagsmyndun. Til eru
kröfu til.
Enn um fiskisamlagið.
menn í félagsskap yðar, sem ganga
fram hjá sínum eigin hag, til þess
að geta gert sem mest fyrir fé-
lagsmenn í heild sinni. Þeir
gleyma þvi, að þeir eigi sérstak-
lega að græða á félagsskapnum.
Fallega gert. Þeir vinna að því
Þá er nú gamla árið næstum
liðið og nýtt ár fer í hönd.
Nú eru menn farnir að kynnast j ag leggja mikið á sig í því sam-
mönnum þeim, sem hafa á hendi j bandi, að koma mönnum inn í fé-
framkvæmdir í sambandi við sölu lagskapinn; þeir kaupa fiskinn af
og meðhöndlun fiskjarins, og ættu þeim mönnum, sem krossbölva
menn að færa sér til nytja þá j hinum, nýmyndaða félagsskap, og
reynslu.
gefa það þeim gamla og árum hans
Menn sjá nú að einhverju leyti | að fiskifélagið, fiskisamlagið,
betur en fyr hvað við á, sem til j skuli nokkurn tima græða eyris-
bóta horfir, og menn þekkja ef til j virði á sér, Þessir ósérplægnu
vill meira eða minna þá menn,; menn borga svo peninga út í hönd
sem reyna með öllu móti
hnekkja ‘þessum nýmyndaða
lagsskap.
Það dylst víst engum, að slíkir
menn eru aðeins að hugsa um sinn
eigin hag.
neita því? Hverjir myndu græða
á því, ef fiskisamlagið yrði eyði-
lagt, segjum á fyrsta ári, eða
mjög bráðlega? Það yrðu aðeins
fáeinir sjálfbirgings snápar, sem
álíta að þeir séu fæddir til þess
að hefja sjálfa sig svolítið, en er
alveg sama um alla aðra, dettur
ekki í 'hug að leggja neitt á sig
fyrir aðra.
Slikir menn eru auðvitað aðal-
lega smá-fiskikaupmenn, sem
kaupa það sem þeir geta náð í af
fiski og telja fáfróðum trú um, að
þeir gefi eins mikið, ef ekki meira
fyrir vöruna, en fiskifélagið muni
nokkurn tíma borga.
Mér er sagt, en ekki þori eg að
fullyrða að það sé satt, að þeir
telji mönnum trú um, að félags-
skapur þessi, fiskisamlagið, sé
sömu tegundar og hin alræmdu
“Trusts and Combines” fyrir
sunnan línuna. Ef þeir menn eru
nokkrir, sem telja mönnum trú um
slíkt, þá mega þeir hafa skömm
fyrir frammistöðuna. »-v- Samlagið
var myndað til þess að auka heill
almennings, til iþess að halda uppi
sanngjörnu verði á fiski frá
fyrstu hendi, til þess að sjá um,
að þeir, sem líða og stríða við að
framleiða þessa vöru, svangir,
kaldir og syfjaðir, gætu að ein-
’hverju leyti haft viðurværi sitt
af vinnu sinni.
Það var og er álit þeirra, er sam-
lag mynduðu, að “verður sé verka-
maðurinn launanna”,,— að þeir
eigi ekki síður kaup skilið, sem
vinna kaldir úti á vatni, en þeir,
sem í skrautsölum sitja og fást
við að leggja saman tvo og tvo.
Sem foetur fer, eru meðlimir
fiskisamlagsins að fjölga, þótt
ekki sé alt með feldu og mótróð-
urinn ákveðinn.
Það er dálítið einkennilegt að
þeir, ^em veiða og hafa til sölu
frá fyrstu hendi fisk af ýmsum
tegundum, skuli hlusta á fagur-
gala, og slúður að eg er hræddur
um, þessara litlu fiskikaupmanna,
og þannig ganga á bug við sinn
eigin hag, — því ekki þarf nema
meðalmann til þess að sjá, að
fiskisamlagið ræður, nú þegar, að
ein’hverju leyti Verði fiskjarins
vegna þess, að meðlimirnir standa
sameinaðir, og hin stærri félög
sjá, að hér er um styrk að ræða,
sem vert er og verður að t^ka til
greina.
Um leið og eg óska meðlimum
fiskisamlagsins gleðilegs nýárs af
heilum hug, langar mig til þess að
segja:
að: þessum iböðlum, til þes að auka
fé- velmegun meiri hluta meðlima
samlagsins. Þeir vita, að eftir
því, sem samlagið höndlar meiri
fisk, eftir því verður hagur þess
Vill einhver reyna að j betri að öllu leyti. Og þessir
menn borga meira en mögulegt er
í kaup þeim mönnum, sem vinna
fyrir þá, þegar lítill fiskur kemur
frá félagsmönnum, ýmsra orsaka
vegna. tíjálfir ooa þessir menn,
fórnfæra sjálfum sér fyrir fjöld-
ann. Á meðal þessara ósérplægnu
manna, er herra Skúli Sigfússon,
þingmaður í St. George kjördæmi.
3. Mönnum, sem þannig vinna
af alhug fyrir félagskapinn, er
aldrei of borga. En ef einhverjir
eru á meðal félagsmanna, sem
sýna hlutdrægni, af hvaða tegund
sem er, þá mega slíkir menn með
engu móti vera 1 stjórn félagsins.
Félagsskapurinn er myndaður
sjálfsagt með þeirri hugmynd, að
eitt skuli yfir alla ganga, að all-
ir skuli hafa sama rétt, og að eng-
um sé gert hærra undir höfði en
öðrum, eins lengi og menn haga
sér jafn vel. Eftir því sem tíminn
líður, kemur að því, fyr eða síðar,
að þeir menn, sem reynast bezt
og vaka yfir velferð félagsmanna
allra, en ekki aðeins hinna fáu út-
völdu, verði látnir ráða sem mestu
um framkvæmdir til félagsheilla.
Það má ekki koma fyrir, að
menn renni hver á móti öðrum í
félagsskapnum, þótt ekki sé nema
í laumi. Því hvert það ríki, sem í
sjálfu sér er sundurþykt, getur
ekki staðist. — Þetta, sem eg er
að tala um, kemu rlíklega ekki
fyrir, “en eg segi nú foara svona.”
Mottóið verður að vera: “Einn
fyrir alla, og allir fyrir einn”, þá
fer alt vel.
.... Jóhannes Eiríksson...
Minning
Jónasar Hallgrímssonar
1 Kaupmannahafnarhlaðinu “Ber-
linske Tidende” frá 7. nóvember,
er þes getið, að á fæðingardegi
Jónasar Hallgrímssonar í ár,
verði afhjúpuð minningartafla
í húsi því í Kaupmannahöfn, þar
sem skáldið bjó í áður en hann
andaðist, en það er 'Sct. Peder-
stræde 22 (áður 140). Tafla þessi
er úr marmara og í hana letruð
(eftir teikningu Arne Finsen)
þessi orð: “Den islandske Digter
Jonas Hallgrimsson, födt den 16.
Novemfoer 1807, död i Köbenhavn
den 26. Maj 1845, hafde her sin
sidste BoIig“. Prófessor Vilhelm
Andersen og ýmsir fleiri mætir
menn gengust fyrir samsotum til
þess að koma upp þessari minn-
ingartöflu.—Mfol.
Íslenzk frœði
á Bretlandi.
Þó að Bretar hafi að vöxtum
lagt miklu minna til rannsókna is-
lenzkra og norrænna fræða en
NorÖurlandabúar og Þjóðverjar,
er skerfur þeirra að ýmsu leyti
merkilegur. Thomas Gray (1716—
1771) var fyrsta erlent skáld, sem
gerði sér grein fyrir þeirri auðlegð
frumlegra yrkisefna, sem fólgin
væri í fornritum vorum, og reyndi
að færa sér þau í nyt. Hafði
dæmi hans síðan viðtæk áhrif á
þýzkar og norrænar bókmentir.
TÍngland er eina land í Norðurálfu.
fyrir utan Danmörku, sem kvatt
hefir islenzka fræðimenn til dvalar
og starfs við höfuðháskóla sína.
Þeir GuÖbrandur Vigfvijsson og
Eiríkur Magnússon leystu ]>ar báð-
ir mikilvæg verk af höndum, að
nokkuru leyti í samvinnu við enska
rithöfunda. Síðan komu þeir W.
lenzku nútíðarmáli og nútimalifi, og
unnar, báðir hinir lærðustu menn
í fornurn fræðum og kunnugir ís-
fjölfróður og skarpgáfaður, og
kendu þeir um langt skeið íslenzk
fræði i Lundúnum og Oxford.
Fpic and Romance eftir W. P. Ker
er enn í dag að ýmsu leyti bezta
rit. sem samiÖ hefir verið um forn-
lx'tkruentir íslendinga á erlendu
] máli.
Þegar W. P. Ker féll frá og W.
A. Craigie flutti til Yesturheims
fyrir nokkurum árum, virtust ó-
vænlegar horfur fyrir þessi fræði
i Bretlandi. \Tar auÖsætt, hvílíkur
skaði það væri, ef íslenzk fræði
vrðu afrækt með þessari miklu
;»ndvcgisþjúí5. Eugin tunga cr bet-
ur til þess fallin en enska að bera
boð frá smáþjóðunum út um víða
veröld, þar sem heita má. að hún
sé lesin og numin um heim allan.
Englendingar hafa og jafnan sýnt
það, að þeir skilja menningu vora
og bókmentir flestum erlendum
þjóðutn betur, ef ]»eir koma auga
á þær. Þeir eru ferðamenn ntiklir
og vex ekki í augum að kvnnast
landi og þjóð af eigin sýn og raun,
og höfðingsskapur þeirra og frjáls-
mannleg hugsun er enn nijög í ætt
við fornöldina.
Og því fer betur, að hér virðist
ntunu svo fara, að maður komi í
ntanns stað. Þótti mér jafnvel
furðu sæta nú í haust, er eg kom í
nokkura enska háskólafoæi, hver
gróður þar er í þessum efnum. Er
þó íslenzka hvergi kend aS höfuð-
námsgrein enn sem kotniÖ er, held-
ur forot eitt af enskunámi. Eftir-
maður Wf. P. Kers j Lundúnum er
R. W. Chambers. en W. A. Craig-
ies í Oxford J. R. Tolkien. Báðir
eru þeir sérfræðingar í engilsax-
nesku, en kenna þó líka íslenzku.
Hvorugur þeirra hefir enn komið
til íslands, en próf. Tolkien hefir
síðustu ár haft íslenzka Stúlku á
heimili sínu, talar íslenzku prýði-
lega og les nútmabókmentir, jafn-
framt hinurn fornu. með nernend-
um sínum. í Cambridge er Miss
B. S. Phillpotts aðalkennarinn í ís-
lenzkum fræðunt. Hún er hin
lærðasta kona og skörungur í hví-
vetna, hefir gert merkilegar rann-
sóknir um forna menningu og bcSk-
mentir (Kindred and Clan (lOUE
The EJder Edda and ^ Ancient
Scandinavian Drama (1920)), far-
ið fótgangandi urn ísland þvert og
endilangt. og standa fáir henni a
sporði að þekkingu og skilningi á
þjóðinni aö fornu og nýju. Miss
Phillpotts hafði um margra ára
skeið svo umsvifamiklum störfum
að gegna, er hún hafði á hendi for-
stöðu Westfield College í Lundún-
um og Girton College í Cambridge,
að hún gat lítt gefið sig að vísinda-
iðkunum. En nú hefir hún horfið
aftur aS fræðum sínum og má mik-
ils vænta af kenslu hennar og rií-
störfum framvegis. Hún hefir nú
í srníðum bók um Eddur og sögur.
• birt mun verða í Home Univer-
sity Librarv, og verður það fyrsta
ritið um íslenzk efni í því víðlesna
safni. Og einn nemenda hennar er
að semja doktorsritgerð um drauma
í islenzkum fornritum, með sam-
anburði við drauma frá síðari öld-
um. Eru þeir Hermann Jónasson
og Drauma-Jói þar orðnir rann-
sóknarefni við Cambridge háskóla.
En einna mest fanst mér þó um
að kynnast íslenzkunánti í háskól-
anum í Leeds, enda kom þaö að
mér óvörum. Leeds er verk-
smiðjubær á Norðimbralandi, all-
fjölmennur, en meir kendur við
tóskap en foókarament. Þar er
ungur háskóli og upprennandi og
virðist enskudeiklin einna framar-
legast. Aðalkennari í enskri tungu
er E. V. Gordon, ungur maður,
fjölfþóðlur og skarpgláfaður, og
hinn mesti áhrifamaður. Hann
gaf út 1927 Introduction to Old
Norse, ágæta bók í sinni röð, og
fór til íslands samsumars. Hefir
hann starfað ótrauðlega að því að
vekja áhuga á íslenzkri tungu og
bókmentum i Leeds og orðið vel
ágengt. M. a. hefir háskólinn nú
fest kaup á góðu ‘íslenzku bóka-
safni, svo að þar verður nú að
surnu levti ’lætri bókakostur í þeirri
grein en nokkursstaðar annars í
Bretlandi. Hann hefir og kontið
]>ví til leiðar, að samningar munu
takast milli háskólans í Leeds og
háskóla íslands, að íslenzkum stú-
dentum verði gert enskunám í
Leeds greiðara og kostnaðarminna
en annarsstaðar, gegn því, að greitt
verði fyrir stúdentum frá Leeds
hér heima. Þykir mér ekki annað
sýnna en próf. Gordon takist á
næstu árum að gera Leeds-háskóla
að einu aðalbóli íslenzkra fræða
erlendis, og ntega íslendingar vel
gefa slíku gaum. Skilningur á
satnhengi fornrar og nýrrar tungu
og menningar hefir jafnan konúð
fram hjá þeim Bretum, er við
fræði vor hafa fengist. En hvergi
hefi eg fundið hann koma skýrar
frarn en hjá stúdentum í Leeds,
]tar sem til mannfagnaðar voru
sungin íslenzk kvæði með íslenzk-
um lögum og heita mátti, að hverj-
um nemanda léki landmunir að
fara til íslands. Varð mér þá a«
hvarfla huganum til ísletizkunáms
við háskóla Kaupmannahafnar,
]»ar sem varla nokkur danskur stú-
dent færði sér í nyt, þótt tslend-
ingar væru þar á hverju strái og
jafnvel sessunautar þeirra, heldur
kusu að nerna fornmálið sem dauð-
an bókstaf, enda löngum með sem-
ingi. Hver veit nema íslenzkunám
hjá nánustu frændþjóðum vorum
eigi enn eftir að verða fvrir heil-
næmum áhrifum frá Bretlandi og
Þýzkalandi, líkt og ástundan forn-
ritanna endur fyrir löngu.
—Vaka.
S. N. •
ÞAKKARTILFINNING FYRIR
HLUTTEKNINGU.
Þegar eg í september síðastliðn-
um varð að flytja til Yorkton á
spítala til uppskurðar við mein-
semd, sem eg hefi þjáðst af um
nokkurn tima undanfarið, og
dvelja þar fullan mánuð, finst
mér skylt og einnig Ijúft að minn-
ast með þakklæti þess hlýhugar
og aðstoðar, sem eg hefi orðið
aðnjótandi fojá bygðarbúunum ís-
lenzku hér í kring. Eg ætla ekki
að telja upp nein nöfn, þar sem
þeir sem hafa veitt mér mesta
hjálp, hafa beiðst undan sérstöku
hrósi, sem sýnir bezt af hvaða
hvötum aðstoðin er veitt. — Þess
verð eg þó að minnast, að foafa
veitt móttðku frá kvenfélagi bygð-
arinnar og einstaklinga samskot-
um að uppfoæð $126.50. En fram-
ar öllu þakka eg þeirri nágranna-
fjölskyldu, sem á meðan á fjær-
veru minni stóð, að miklum hlut
annaðist um þau heimilisverk mín.
sem ekki varð hjá komist, og það
án alls endurgjalds. — Það eina,
sem eg get endurgoldið fyrir þessa
hjálp, er þakklætistilfinning mín
og Jconu minnar, sem við óskum
eftir að þurfa ekki að gleyma.
Churchforidge, í des. 1928.
John B. Johnson....
WONDERLAND.
Það meir en borgar sig, að sækja
Wonderland leikhúsið á fimtudag-
inn, fðstudaginn og laugardaginn
í þessari viku og sjá William
Haines í kvikmyndinni “Telling
the World.”
Fyrstu þrjá dagana af næstu
viku, sýnir liekhúsið kvikmyndina
“The Cosacks”. Mjög tilkomu-
mikil og spennandi mynd.
K0NUNGURINN
Síðustu fréttir af heilsufari kon-
ungins eru þær, að hann sé held-
ur í afturbata og að læknarnir
geri sér allgóðar vonir um að
hann muni aftur komast til heilsu,
þó þess verði enn vafalaust nokk-
uð langt að bíða. Þó er hellsa
hans enn svo veik, að lítið mun
þurfa út af að foera, til þess að
lífi hans sé mikil hætta búin.
Hvalreki á Akranesi
Reykjavík, 24. nóv. 1928.
Klukkan að ganga 7 á fimtu-
dagsmorguninn vöknuðu menn á
Akranesi við allsnarpan jarð-
skjálftakipp. Er þeir komu á fæt-
ur, sáu þeir nýstárlega sjón. í
flæðarmálinnu við kauptúnið lágu
73 marsvín (grindahvalir), er
höfðu hlaupið þar á land um nótt-
ina. Ofsarok var framan af nóttu
af suðaustri, og hafði enginn
maður orðið- var við, er skepnur
þessar komu á land, nema hvað
einn maður, Oddur yGíslason að
nafni, sem á heima í húsi, er
stendur mjðg framarlega á fjöru-
bakkanum, hafði heyrt blástur og
buslugang um nóttina, en eigi þó
svo greinilega, að hann gæfi því
gaum.
Sögumaður Morgunblaðsins kom
á vettvang kl. 7 og hálf um morg-
uninn. Þá voru sum marsvínin
dauð, en nokkur í fjörbrotunum og
foyltust til í fjörunni. Jafnóðum
og fólk kom á fætur, flyktist. það
niður í fjöruna til þess að sjá öll
þessi ósköp, sem þar voru á ferð-
inni. — Þótti mönnum tákn og
stórmerki fara saman, þar eð
jarðskjálftinn vakti menn eins og
til þess að þeir litu í kringum sig
og sæju, hvað um var að vera. —
Stærstu marsvínin eru rúmar 11
álnir á lengd, en meðalstærð er
6—8 álnir.
Var síðan byrjað að bjarga
skepnum þessum undan sjó, og
voru flestar dregnar upp á fjöru-
bakkanna. En nokkrar voru
bundnar í fjörunni og festar við
foakkann.
Um kvöldið var skotið á fundi
til iþess að ræða um, hvað gera
skyldi við feng þenna og fovernig
honum skyldi skift. Varð það úr,
að landeigendur afsöluðu sér
hlutdeild í feng þessum upp á þær
spýtur, að hreppsfélagið fengi
hann óskiftan og yrði ágóðanum
varið til hafnarbóta.
í gær kom Olafur Björnsson út-
gerðarmaður hingað til bæjarins
til 'þess að leita fyrir sér mað sölu
á reka þessum.
Kjöt og spik af smáhvölum þess-
um mun vera nokkuð á annað
foundrað smál. Er kjötið talið af-
bragðs fæða, og hér mun það vera
eins gott og framast má verða, því
marsvínin voru blóðguð undir eins
og blæddi þeim út, því að flest eða
öll voru lifandi, er fyrst var að
komið.
í Færeyjum er það talin mesta
guðsgjöf, þegar grindahlaup kem-
ur. Er kjöt og spik eingöngu not-
að til manneldis og er dreift út
um allar eyjar. Þykir kjötið herra-
mannsréttur nýtt, sérstaklega í
“buff”, en það sem Færeyingar
torga ekki af kjötinu nýju, er salt-
að niður ásamt spikinu, og er
hvorttveggja borðað saman og
þykir ágætur matur, ekki aðeins
þeim, sem honum eru vanir, held-
ur einnig þeim, sem bragða hann i
fyrsta skiftj.—Morgbl.
NÝTT FISKIMIÐ.
Seyðisfirði, 21. nóv.
Brezkir botnvörpungar þyrpast
nú mjög hér á fiskimiðunum út af
Seyðisfirði, og einnig 60—70
kvartmílur norðaustur af Langa-
nesi. Þar þykjast þeir hafa fund-
ið nýjan “banka” og láta vel af
að fiska þar í 140—160 faðma
djúpum sjó.—Mbl.
t
t