Lögberg - 23.01.1930, Blaðsíða 1

E íQNE: 80 31)
Line*
m
^uiníoTá ss^
h*°
CoT*
For
Service
and Satisfaction
j PHONE. 86 311
Seven l.ines
!
•; f. cfc.
**
1 U^-e<
Better
Dry Cleaning
and Laundry
t}'
43. ARGANGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 23. JANÚAR, 1930
NUMER 4
Dr. Jóhannes Olson
látinn
Laust fyrir hádegi síðastliðinn
mánudag, lézt á Almenna sjúkra-
húsinu hér í borginni, Dr. Jóhann-
«s Olson, tannlæknir, aðeins hálf-
fertugur að aldri, sonur þeirra
tnerkishjónanna, Haraldar Olson
og frú Hansínu konu hans. Bana-
mein Jóhannesar heitins var blóð-
eitrun.
Með Dr. Jóhannesi Olson er í
val fallinn ágætur maður, hrein-
lundaður og vinfastur. Er hann
Því harmdauði öllum þeim, er eitt-
hvað til hans 'þektu. Er við frá-
'fall hans, þungur harmur kveðinn
að eiginkonu og börnum, aldur-
hnignum foreldrum, systkinum
og öðrum ástmennum og vinum.
Jarðarför Dr. Jóhannesar heit-
ins fór fram frá Fyrstu lútersku
kirkju á miðvikudaginn þann 22.
Þ- ni. Séra Björn B. Jónsson, D.D.,
jarðsöng.
Samsæti
Konurnar láta friðarmálin
til sín taka
Tólf miljónir kvenna í Banda-
ríkjum hafa undirskrifað áskorun
til fimm velda fundarins, sem nú er
haldinn í London, til að semja um
takmörkun herflotanna, þess efnis
að skora á fundinn að láta til sín
taka í takmörkun herbútiaðar. Sams-
konar áskorun kemur einnig frá
átján þúsund konum i Japan.
u „ r , Gefnar upp sakir
Mr. I. Ingaldson, M.L.A.
1 tilefni af ibrúðkaupi hins ítalska
Sá heiður hefir fal 18 í s au ponungsefnis 0g þelgísku prisess-
Mr. Ingimar Ingaldsyni, þing- unnar) Marie Jose, gaf Victor Em-
manni Gimli-kjördæmis, að verða anuej konungur ítala, sex þúsund
til þess kjörinn að svara hásæt-| ítölskum fötigum upp sakir.
isræðunni við setningu fylkis-j * *
þingsins í Manitoba. Ber þettaj
þess íjósan vott, hvers trausts Rússar og Lundúnastefnan
Mr. Ingaldson nýtur hjá stjórn-
inni og flokksbræðrum sínum yf-
irleitt.
Þann 9. nóv. síðastl. var þciin
hjónum, Mr. og Mrs. G. H. Gillies
haldið samsæti í tilefni af því, að
þau voru þá nýflutt í vandað og
reisulegt hús, er þau létu byggja
síðastliðið sumar að 923 Warsaw
Ave. hér i bænuni. Um 60 manns
toku þátt í samsætinu og var sam-
hvæmið haldið að heimili þeirra og
húsráð tekin af þeim það kveldið
með viðeigandi hætti. Var þeim af-
hentur vandaður gólf-lampi og
aldinskál úr kopar, sem einlægan
vott um hlýhug og árnaðaróskir
vina þeirra. Samsætið fór vel fram
°g skorti hvorki rausnarlegar veit-
ingar, glaðværð, eða góðan fagnað,
unz farið var heim góðri stundu
eftir miðnætti. Þökkuðu þau hjón
innilega þann heiður, er þeirn var
syndur með heimsókn þessari og
hvaðust lengi mundu minnast þess-
arar ánægjulegu stundar og þess
einlæga vinaþels, er þeim hefði ver-
ið sýnt.
Guðmundur Hafsteinn Gillies er
sonur Einars ibókbindara á Gimli og
konu hans Thórhildar Hafliðadótt-
ur, bæði ættuð af Breiðafirði á Is-
landi. Hafsteinn er fæddur og upp-
alinn hér í landi, en kona hans, Sara,
er fædd í Reykjavík á íslandi. Hún
hom til þessa lands stuttu eftir
fermingaraldur. Foreldrar hennar
l'órarinn Guðmundsson og 'kona
hans Karitas Jónsdóttir, bæði dáin.
Eiga þau Sara og Hafsteinn 3 sér-
staklega efnileg börn á unga aldri.
Heimili þeirra var í síðastl. 10 ár að
7i6 Nassau St. hér í bænum, og
hefir Hafsteinn verið í þjónustu
C N.R. félagsins um 20 ára skeið;
nokkuð af þeim tíma var hann í
hernum.
1923 slasaðist hann hættulega,
l)ar sem hann var við vinnu sína
hjá félaginu. Varð að vera um 8
ntanuði á sjúkrahúsi og var lengi
að ná sér. Þar fyrir utan hafa þau
hjón mætt töluverðu heilsuleysi og
erfiðleikum, sent nú hefir ræst úr,
sern betur fer. Var þetta því sér-
stakt fagnaðarefni vinum þeirra, að
lá tækifæri að koma saman og sam-
gleðjast þeim og árna þeim og börn-
urn þeirra heilla og hamingju í f ram-
tiðinni á hinu nýja heimili þeirra.
Nöfn þeirra, er tóku þátt í sam-
sætinu eru:
Mr. og Mrs. G. Anderson, Chris
Anderson, Mr. og Mrs. S. Benja-
niinsson, Mr. og Mrs. W. R. Crane,
Eavina og Thelma Crane, Mr. og
Mrs. G. Eríksson, Mrs. Th. Dawes,
Mrs. M. Eirikson, L. Eiríkson, Miss
E- Gíslason,Mr. og Mrs. B. Gutt-
ormson, Mr. og Mrs. J. S. Gillies,
Mr. hranklin Gillies, Mr. og Mrs.
C- Ingaldson, Mrs. Guðrún Jóhans-
son, Mr. J. A. Jóhannsson, Mr. og
Hrs. C. Johnson, Mr. og Mrs. C.
G. Johnson, Mr. og Mrs. Carl
Johnson, Mr. og Mrs. A. Jónasson,
Miss Christie Johnson, Mrs. A. D.
Johnston, Mr. Jónas Jónasson, Mr.
°g Mrs. H. J. Lindal, Mr. A. J.
Mahoney, Mr. og Mrs. H. McLellan,
Mr. og Mrs. C. Oliver, Mr. og Mrs.
O. Olson, Mrs. N. Ottenson, Mr. og
Mrs. S. Pálsson, Mr. og Mrs. P.
Pálsson, Miss S. Pálsson, Mrs. J.
Raine, Mr. og Mrs. S. Schaldemose,
Miss C. Schaldemose Miss K. L.
Skúlason ('ÁrborgJ, Miss Th.
Thordarson, Mrs. F. G. Tipping,
Mr. A. Thordarson, Mr. R. Trite,
Mrs. S. Whittaker, Mrs. H. Whit-
worth, Mr. Warmutt.
Fylkisþingið sett
Fylkisþingið í Manitoba var sett,
með vanalegri viðhöfn, kl. 3 á
þriðjudaginn í þessari viku.
Þrír þingmenn, sem sæti áttu á
síðasta þingi, eru þar nú ekki
lengur. Þeir R. G. Willis og Dr.
I. M. Cleghorn, sem báðir eru
dánir, og H. A. Robson, sem sagt
hefir af sér þingmensku, vegna
þess, að hann hefir verið skipað-
ur idómari. í staðinn fyrir R. G.
Willis hefir verið kosinn A. R.
Welch og mætti hann við þing-
setninguna og aflagði sinn þing-
mannseið. Tvö þingsæti eru auð
sem stendur, og voru þau á síð-
asta þingi bæði skipuð mönnum
tilheyrandi frjálslynda flokknum.
J. D. MeGregor fylkisstjóri setti
þingið og las hásætisræðuna, og
verður hún birt í næsta blaði.
Islenzkt borðhald
í blaðinu “Courier & Advertiser,”
sem gefið er út í Aberdeen, birt-
ist nýlega grein eftir mann, sem
hafði ferðast um ísland í sumar,
Sendiherra sovietstjórnarinnar í
Lundúnum, hefir tilkynt Mr.
Henderson, utanríkisráðgjafi Breta
að stjórn Rússlands krefjist fullrar
þátttöku í stefnu þeirri, er á næst-
unni verður háÖ í Lundúnum, til
þess að taka til yfirvegunar tak-
markanir vigvarna á sjó.
* * *
Á ferð um Vesturlandið
Mr. Grant Hall, varaforseti Cana-
dian Pacific járnbrautarfélagsins,
kom hingað til borgarinnar í vik-
unnií sem leið, og hélt héðan lengra
vestur á bóginn í erindum fyrir fé-
lag sitt.
Fáorður var Mr. Hall um fram-
tíðarhorfur þessa volduga félags, en
þó mun hafa mátt skilja, að marg-
ar og mikilvægar athafnir væru í
aðsigi, er krefðust stóraukinna fjár-
framlaga og aukins mannafla.
* * *
Engin vilyrði gefin
Nefnd manna úr bæjarstjórninni
í WíinMpæg fór í vikunni, sem leið
á fund fylkisstjórnarinnar, og fór
fram á það, að háskólinn yrði ekki
fluttur úr Winnipeg, heldur bygður
við Broadway, þar sem hann er nú.
Hefir bæjarstjórnin umráð yfir
nokkru landi á þessu svæði, sem
hún vill liggja háskólanum til ef
hann er ekki fluttur. Hvaða svar
og segist honum svo frá: ....... .. .,
“Hlúsmæður á íslandi takahefndm hef.r fengið hja stjorn.nni,
framandi mönnum með jmikilli er ekk. ^fullu kunnugt, en full-
gestrisnu. Mér kom það fyrst
nokkuð á óvart, er samtímis var
borið á borð fyrir mig súpudisk-
ur og annar diskur með fiski. Eg
vissi ekki á hverju eg átti að
byrja, en réðist þó á súpuna, og
áður en varði, var þar kominn
annar súpudiskur, svo að eg
þurfti ekki að tefjast við að ausa
á diskinn aftur. Þett er sýnis-
horn þess, ihvernig húsmæðurn-
ar vilja gera gestum alt til hæfis.
Skeiðar eru ekki lagðar hjá
diskum, heldur í silfurskál á
miðju borði. Þegar maður vill
fá nýja skeið, séilist maður
þangað.
Eg vildi, að þér hefðuð ein-
hvern tíma setið til borðs með
mér é íslandi Eg held að það
borgi sig að fara þangað, aðeins
til þess að sitja þar að líbrðum.
Fyrst er manni færður einn
heitur réttur — nýveiddur silung-
ur með kartöflum og sósu. Á
borðinu er svo fjöldi diska með
köldum mat og getur maður val-
ið það, sem bezt líkar. Þar eru
kjötbollur og grænmeti, flísuð
egg og tómatar, sardínur, steikt-
ur silungur, rófur, síld og sósa,
sneitt flesk og kaldur bauti. Þar
er lika ágætt mauk (salad), úr an-
anas, pétursselju og sósu, sem
er gott með hverjum rétti. Á
miðju borði borði stóð svínslæri,
og gat hver skorið þar af eftir
vild. Og svo var þar nóg af brauði
og smjöri.
á báðum endum borðsins voru
íslenzku fánarnir, því að nú er
landið leíyst undan Danmörku
og íslendingar eru mjög hreyknir
af fána sínum.
Á eftir mat er kaffi drukkið ó-
sleitilega, og þá kemur gestrisna
húsfreyjan bezt í ljós, því að hún
er ekki ánægð nema maður drekki
yrt er þó að hún hafi ekkert vilyrði
fengið.
* * *
Færri pósthús
Samkvæmt nýkominni skýrslu
frá ipóstmáladeildinni, eru nú 12,430
pósthús í Canada, og hefir þeim
verið fækkað um 48 á árinu sem
leið. Smá jxósthús til og frá út um
sveitir, sem hafa verið lögð niður.
Hreinar tekjur póststjórnarinnar
árið sem leið, hafa verið $31,170,-
904, en útgjöldin $33,483,058. Með
loftfömm hafa verið flutt á árinu
321,584 pund af póstflutningi í
fimtán mismunandi stöðum. Það
er eftirtektarvert að 730,082 bréf
og pakkar hafa ekki komist um-
svifalaust til skila, vegna þess að
utanáskriftin hefir verið röng eða
ógreinileg, og sýnir það hve áríöandi
það er, að skrifa rétt og greinilega
utan á alt, sem sent er með pósti.
* * *
Smuts hershöfðingi farinn
heimleiðis
Hann sigldi heimleiðis frá New
York með Ile de France hinn 17.
þ m. Kom hann til Bandarikjr-
anna, sem gestur The League of
Nations Association, sem þar er
líka starfandi, þó Bandaríkin til-
heyri ekki þeim félagsskap. Þeg-
ar hann fór, sagði hann, að hann
hefð.i komiö aðaílega til að tala
um friðarmál yfirleitt, en ekki þjóð-
bandalagið aðeins. Hve vel sér
hefði verið tekið og hve margt fólk
hefði komið til að hlusta á sig, þótti
honum benda ótvíræölega í þá átt,
að Bandaríkjamenn hefðu mikinn á-
huga á alheimsfriðarmálunum.
Einna merkilegast af öllu, sem hann
hefði heyrt og séð í þessari ferð,
fanst honum hve miklum framför-
um og menningu negrarnir í Banda-
rikjunum hefðu tekið á þeim tveim
mannsöldrum, sem þeir hefðu not-
Minni herkostnaður
Frétt frá London, í vikunni, sem
leið, segir að breska stjórnin geri
ráð fyrir, að minka herkostnaðinn
á næsta fjárhagsári um $7.500,000.
* * *
Dr. R. Magill látinn
Miðvikudaginn þann 15. þ. m.,
lézt á heilsuhæli í Battle Creek,,
Mch., Dr. Rolbert Magill, ritari
Winnipeg Grain Exchange. Hafði
hann dvalið þar syðra siðan í
nóvembermánuði. Mr. Magill var
talinn einn allra hæfasti can^diskur
maður sinnar samtíðar í öllu því, ei
að kornverzlun laut, og naut ai-
mennings trausts. Lætur hann eft-
ir sig ekkju ásamt fjórum börnum.
* * *
W. R. Mullock, K.C.,
dáinn
Hann andaðist að heimili sínu,
557 Wellington Crescent, Winnipeg,
á laugardaginn í vikunni sem leið,
áttræður að aldri, fæddur 11. janúar
1850. Til Winnipeg kom hann ár-
iö 1882 og hefir verið hér ávalt
siðan. Auk þess sem hann var
mikils metinn lögfræðingur, lét hann
bindindismál mikið til sín taka og
var eindreginn vínibannsmaður.
Kristindómsmál lét hann sér ant
um, og var lengi forseti Biblíufé-
lagsins í Canada.
* * *
Tíu ára vínbanns afmæli
V
Þann 16. þ. m., voru liðin tíu
ár frá því er núverandi vínbanns-
löggjöf Bandaríkjanna gekk í gildi.
Var atburðinum fagnað mjög af
bannvinum, er töldu löggjöf þá hafa
leitt til margvíslegrar blessunar. í
herbúðum andbanninga kvað nokk-
uð við annan tón, því í þeirra aug-
um eiga öll mein þjóðarinnar að
stafa frá vínbanninu. En hvað sem
þvi líður, þá er hitt þó víst, að nú-
verandi forseti er staðráðinn i að
framfylgja bannlögunum margfalt
strangar, en við hefir gengist í lið-
inni tíð. Mun mikill meiri hluti
þings og þjóðar, fylgja honum ein-
dregið að málum, i þessu efni.
* * *
Varðskipið “Þór” strandað
Það strandaði hinn 21. desember
síðastl. í grend við Höskuldsstaði
á Skagaströnd. Menn allir, sem á
s'kipinu voru björguðust, en flestir
ekki fyr en eftir hálfan annan sólar-
hring frá þvi skipið strandaði.
Mættu þeir hrakningum allmiklum,
en voru þá allir jafn góðir, eftir
því sem fréttirnar segja. Auk skip-
verja var séra Jón Guðnason á skip-
inu þegar það strandaði. Einnig
hafði Runólfur Björnsson á Kornsá
verið með skipinu, en var nýfarinn
af því á Blönduósi. Ei*u þeir báð-
ir í kirkjumálanefndinni og munu
hafa verið á heimleið \af nefndar-
fundi í Reykjavík.
* * *
Bíður lægra hlut
Vilja fá Gyðing útnefndan
í öldungadeildina
Frétt frá Ottawa, í vikunni sem
leið, segir að Gyðingar, búsettir víðs-
vegar í Canada, hafi komiö sér
saman um að fara fram á það við
King forsætisráðherra, að hann út-
nefni að minsta kosti einn senator
af þeirra þjóðflokki. Telja þeir
það sanngjarna kröfu, þar sem Gyð-
ingum hafi fjölgað mjög í landinu.
Enn um söngmál
Eg hefi orðið þess var, að tals-
verður styr hefir staðið um rit-
stjórnargrein, er birtist í Heimskr.
nýlega í tilefni af söngskemtun
þeirri, er íslenzki söngflokkurinn valið til íslandsfararinnar
hélt 10. des. s. 1. Opinberlega Antonia, i stað Andania, er áður
hefir hans þó ekki orðið vart, að hafði auglýst yerið. Hefir Anton.a
, , ~ 0. miklu stærra Tourist Third farrymi.
undantekmm grein eftir Dr. Sig.
Cunard-leiðangurinn
Sökum hinnar óhemju miklu eft-
irspurnar eftir plássi á Tourist
Third farrými til íslands, hefir
Cunard félagið skift um skip, og
Júl. Jóhannesson, er birtist í Lög-
bergi 9. þ. m. Er hún hógværlega
rituð og góðgjörn að mörgu leyti,
og eflaust vel meint. Samt sem
ið frelsis. Þótti honum það góö
sex eða sjö bolla af lútsterku, enjineðmæli með frelsishugsjónum
ágætu kaffi. — Lesb. Bandaríkjamanna.
Dr. Hjaknar Schacht, forseti rík-
isbankans þýzka, og fulltrúi þjóðar
sinnar á skaðabótastefnu þeirri,
sem setið hefir undanfarandi á rök-
stólum í Hague, hefir beðið alger-
lega lægri hluta í mótspyrnu sinni
gegn fyrirmælum Young greiðslu-
sáttmálans, sem og ákvæðunuim um
stofnun alþjóðabanka, er annast
skyldi um meðferð og innheimtu
skaðabóta fjárins. Var það stjórn
Þýzkalands, er skarst í leikinn og
setti Dr. Schacht stólinn fyrir dyrn-
ar.
* * *
Aukakosningin í Moun-
tain kjördæmi
Stuðningsmenn Bracken-stjórnar-
innar í Mountain kjördæminu, héldu
fund að Holmfield, þann 15. þ. m.
til þess að ræða um og ráðstafa þvi,
hvort stjórnarflokkurinn skyldi út-
nefna þingmannsefni í kjördæminu
fyrir aukakosningu þá, sem ráðgert
er að fari þar fram á næstunni, eða
ekki. Eftir nokkrar umræður, var
samþykt i einu hljóði tillaga þess
efnis, að flokkurinn skyldi engan
frambjóðanda tilnefna.
Hon. John Bracken, stjórnarfor-
maður Manitoba-fylkis, var staddur
á fundi þessum og flutti þar ræðu.
Var honum tekið hið bezta og
trausti lýst á ráðuneyti hans.—
Krefst fullveldis
Stjórtiarformaður Egypta, Nahas
Pasha, hefir tilkynt Fuad konungi,
að stjórnarskrá landsins verði á
næstunni breytt þannig, að hún feli
í sér fullan skilnað frá Bretum.
R. S. Law kosinn forseti
Hon. T. A. Crerar hefir sagt af
sér sem forseti United Grain
Growers, Ltd., sem hann hefir ver-
iö í mörg ár. í hans stað hefir
verið kosinn forseti R. S. Law,
Winnipeg, sem að undanförnu hef-
ir verið fyrsti vara-forseti félags-
ins.
* s|í *
«
Eldsvoði í Selkirk
Miðvikudaginn þann 15. þ. m.,
kom upp eldur í Ibifreiðastöð þeirri
í Selkirk, sem kend er við Sveinson
og Sigurðsson. Brann byggingin á
skömmum tíma, þrátt fyr.ir ítrek-
aðar björgunartilraunir. >Sex nýir
bílar brunnu þar til kaldra kola, auk
margra eldri bíla, er þar voru til
sölu, eða í aðgerð. Tjónið er metið
á $15.000. Aðaleigandi bifreiðar-
stöðvar þessarar mun hafa verið
ungur íslendingur, Mr. Hinrikson.
Kuldar í British Columbia
Kuldar all-miklir hafa að undan-
förnu gengið í British Columibia,
eftir því sem þar gerist, þó ekki
þætti mikið í Manitoba. Vegna
kuldanna hafa sögunarmylnur viö
Fraser ána orðið að hætta vinnu og
um átta hundruð manna hafa þess-
vegna orðið vinnulausir um tíma.
Vatnsleiðslupípur hafa víða sprung-
ið í Vancouver og Victoria og fleiri
bæjum, og hefir það valdið mikl-
um óþægindum.
Synjað um tollhækkun
Öldungadeild þjóðþingsins í
Washington, feldi i vikunni sem
leið, frumvarp neðri málstofunnar
um lækkaðan innflutningstoll á
sykri. Helzt tollurinn því óbreyttur
fyrst um sinn, eða $1.76 á hundrað
pundin frá Cuba, en $2.20 frá öör-
um löndum.
Á góðum batavegi
Hon. W. R. Motherwell, búnaöar-
málaráöherra hefir ^nokkrar undan-
farnar vikur verið veikur og hefir
legið í sjúkrahúsi í Ottawa. Hefir
hann nú náð sér, svo, að hann er
aftur kominn hem til sin og segja
læknarnir, sem hann hafa stundað,
að hann sé á góðum batavegi.
Hættuleg ábyrgð
Eins og kunnugt er, þá er mönn-
um, sem kærðir eru um ýms afbrot,
oft slept úr fangelsi, þar til mál
þeirra eru tekin fyrir, gegn þvi að
einhver ábyrgist að greiða einhverja
f járupphæð, sem dómarinn tiltekur,
ef hinn ákærði mætir ekki i réttin-
um á tilsettum tima t. d. strýkur
og finst ekki. Réttvísin hefir vana-
lega verið eftirgefanleg í þessum
efnum, en nú lítur út fyrir að ganga
eigi eftir því stranglega að gildandi
lögum sé fylgt i þessum efnum og
er það talið nauösynlegt, svo menn
sem ákærðir eru um lagabrot geti
ekki slojipið við rannsókn með
einskis verðri ábyrgð einhverra
manna. Þrír menn eru nú sem
stendur í fangelsi í Manitoba út af
þessu, og þeir verða þar væntanlega
meðan þeir lifa, nema þvi að eins
að sambandsstjórnin skerist i leik-
inn og náði þá, þvi hún ein hefir
vald til þess. Það hefir þó ekki orð-
ið enn, og hefir þó tilraun verið
gerð til að fá þá lausa.
áður hefir hún, ásamt áminstu
umtali, vakið mig til umhugsun-
ar um málið. En áður en eg fer
frekar út í þá sálma, þykir mér
viðeigandi, að fara að dæmi lækn-
isins og skýra litið eitt persónu-
lega afstöðu mína i sambandi við
listræn mál.
Það er ekki i neinni sjálfshælni
meint, að eg þykist maður list-
elskur, því eg get ekki að þeim
ósköpum gert. En af því leiðir
vitaskuld að eg ber listir mjög
fyrir brjósti, og á engin slík á-
hugamál sem þau, er að listum
lúta, aðallega þó auðvitað tónlist-
inni. Og get því með góðri sam-
vizku fullyrt, að áhrif listaverka
og túlkunar á þeim, er mér jafn-
kærkomin, úr hvaða átt sem er
Eg hefi of mikla nautn af öllu
listrænu í tónum, til að blanda
nokkru mnngreinaráliti saman við
hana.
En einnig sökum þess, hve
hjartfólgin tónlistin er mér, skoða
eg alla listræna starfsemi 1 há-
alvarlegu ljósi. Álít hana eitt af
æðstu veJferðarmálum mannkyns-
ins, og af því leiðir aftur, að eg
þykist skyldur til að leiðrétta
ýmsan misskilning í sambandi
við listræn mál, án manngreinar-
álits, þó stundum geti það verið
hart aðgöngu. Að þessum útúr-
dúr loknum, vil eg þá fyrst snúa
mér að grein ’æknisin?.
Já, hún er góðgjörn og að
mörgu leyti sanngjörn í garð
söngflokksins. “Þetta er hjáverk”.
“Fólkið leggur á sig bæði vinnu
og útgjöld fyrir þetta málefni” o.
s. frv. Þetta eru alt réttmætar
afsakanir frá vissu sjónarmiði
skoðað, en þær eru ekki fullnægj-
andi. Mér vitanlega hafa allir
söngflokkar, sem náð hafa þroska,
þroskast í hjáverkum, og flestir
einnig haldið áfram að “vera góð-
ir” í hjáverkum. Úr féleysi fé-
lagsins bætir heldur enginn með
afsökunum á því, sem miður fer
í starfsemi þess. Því ekki helduV
að knýja á fésýslumenn okkar að
styrkja þetta þarfa fyrirtæki, og
gera svo til þess kröfur starfs og
þroska, sem mest má verða. Með
því móti yrði þér reistur sá sterk-
asti þjóðernisstólpi, sem hugsasi
getur, regluleg víðvarpsstöð is-
lenzkrar tónlistar. En að þessu
vík eg máske síðar.
En aftur er grein læknisins
ekki svo góðgjörn í garð ritstjóra
Heimskringlu, sem skyldi, þar sem
gefið er í skyn, að hann hafi ekki
gengið græskulaust til- verks, er
hann skrifaði um samsönginn.
Eg held ekki, að sú aðdróttun sé
á rökum bygð. Eg þekki Sigfús
og veit, að hann er listelskur í
i alvarlegri merkingu, og er þar að
auki flestum dómfærari í þessum
efnum, enda viðurkennir læknir-
inn það. Hann er einlægur skoð-
unum sínum og manna ófeimnast-
ur við að láta þær í ljós, svo sem
kunnugt er, en hefir talsverða
tilhneigingu til napuryrða, eins
og flestir ritsnillingar. Þess
vegna held eg, að listhneigð hans
og skapgerð hafi algerlega stýl-
að áminsta ritgerð, og valdið þeim
skattyrðum, sem þar er ofaukið, en
engan veginn nein löngun tií að
vega að sönjflokknum né sér-
stökum einstaklingum hans né
söngstjóra. Getsakir í garð ein-
Siglingadagur skipsins frá Montreal
verður hinn sanii, eöa 6. júni. Sigl-
ir skipiÖ beina leið til Reykjavíkur.
Með því að timinn líður óðum,
og með þvi ennfremur hve eftir-
sjiurnin eftir Tourist Third far-
rými er mikil, er afar áríðandi aö
væntanlegir Islandsfarar tryggi sér
pláss sem allra fyrst.
Frú Thorstína Jackson-Walters,
erindreki Cunard-félagsins, siglir
til Islands með Antonia, og leiö-
beinir farþegum.
íslendiogakvöld
Miðvikudagskvöldið þann 15.
þ. m., efndi Miss Eva Clare, hljóm-
listarkennarinn víðfrægi, til ís-
lendingadagskvelds, ef svo mætti
að orði kveða, í kenslustofu sinni
hér í borginni. Yar skemtiskrá-
in öll íslenzk, einsöngvar, kór-
söngvar og ræða, er séra Björn
B. Jónsson, D.D., flutti.
í kórsöngnum tóku þátt: Miss
M, Ha/lldórsson, Miss R. Bardal,
Mrs. P. Thorlaksson, Mr&. L.
Johnson, Mr. H. Thorolfsson, Mr.
S. Sigmar, Mr. F. |HeUdórsson og
Mr. E. ísfeld.
Einsöngva sungu þau Mrs. S.
K. Hall og séra Ragnar E. Kvar-
en. Á strengja hljóðfæri léku þau
Mr. P. Pálmason, Miss Pálmason
og Mr. H. fienoish, nýtt söngverk
eftir hr. Björgvin Guðmundsson.
Getið skaj þess, að alt íslenzka
kven'fólkið, er í skemtiskránni
tók þátt, kom fram í íslenzkum
þjóðbúningum.
Ræða Dr. Jónssonar, var um ís-
lenzkar bókmentir og listir, gagn-
ort og mergjað erindi, röggsamlega
flutt.
Að lokinni skemtiskrá, var gest-
um boðið til ágætra veitinga, und-
ir forystu frú Bjargar ísfeld, sem
er ein af nemendum Miss Clare.
Mr. Ragnar H. Ragnar, sem einn-
ig telst till nemendahóps Miss
Clare, lék undir við einsöngvana.
staklinga, sem meina vel, eru engu
3Íður meiðandi en segjum óvæg-
ar aðfinslur. Reyndar held eg
ekki, að þessi hlið á grein læknis-
ins sé til orðin í meiðandi til-
gangi, heldur undir áhrifum
tveggja meinlokna, sem fyrir löngu
eru komnar í hefð hjá okkur Vest-
ur-íslendingum, og sjálfsagt víð-
ar, eða hafa máske alt af verið
það.
önnur þeirra er tilhneigingin
til að skapa sér ætíð einhvern
kynja-þrunginn og oftast miður
góðgjarnan tilgang á “bak við”
alt, sem sagt er og ritað. Að ein-
hver annarleg býsn hljóti endilega
að “búa, undir” hverri athöfn og
orði. Mér finst nú satt að segja
flest bera vott um, að hið gagn-
stæða leigi sér oftar stað. En
hvað sem því líður, er þetta ó-
heppilegur hugsunarháttur, og
veit eg enga fæðu kjarnbetri fyr-
ir sundrung og flokkadrátt.
Hin er alvöruileysi gagnvart list-
inni og listrænni starfsemi. Þessi
endemis lokleysa, að listir beri
að skoða sem eins konar saklaust
og ekki ógeðslegt leikspil, að lista-
félög séu einungis skemtifélög.
Að öll listræn viðleitni einstak-
linga og félaga sé heldur svona
virðingavert hjáverka fúsk og
eigi fyrir því heimtingu á væg-
um eða, öllu heldur, engum dóm-
um, og útlátálítilli góðgirni o.
s. frv. En af því að hér er ekki
um leikspil að ræða, heldur eitt
af aðal þroskalyfjum mannkyns-
ins, er mjög hætt við að góðgirni,
sem bygð er á framanskráðum
hugsunarhætti, þó hún sé vel
meint, verði beinlinis og óbein-
línis vopn á listina sjálfa, og þá
viðleitni, sem verið er að sjá í
gegnum fingur við. Hún svæfir
samvizkur listiðkendanna, og
dregur úr starfs-áhuga þeirra.
H'ún veikir tiltrú þeirra, isem
líta alvöruaugum á þessi mál, og
hún gerir það að verkum, að í
orði er lítill greinarmunur gerð-
ur á því, sem vel og illa er gert.
Eg hefi oft verið hér á skemti-
samkomum, þar sem fyrsti liður-
inn á skemtiskránni er kallaður
fram aftur og svo allir liðirnir
eftir það, þvi að “það þarf að gera
öllum jafnt undir höifði”, hvað
hörmulega, sem til kann að tak-
ast með frammistöðuna. . Þetta
('Franih. á bls. 5)