Lögberg - 15.05.1930, Side 7

LöGBERG, FIMTUDAGINN 15. MAÍ 1930.
Bls. 7.
Þær eru alþektar um
alt landið
Dynamit í sprengingar þessar
hafa þeir í tonnatali. — En auk
I þess ætla þeir að gera borholur í
I
jökulinn, og rannsaka hitastigið
(írostið), svo og eðlismynd íssins
í mismunandi dýpi. Jafnframt
Mrs Alfred Sayers Batnaði Nýrna-] þessu verða gerðar víðtækar
rannsóknir á
Saskatchewan
Dodd’s
Kona Talar Um
Kidney Pills.
veiki eftir tveggja ára veik-
indi.
Bresaylor, Sask., 10. maí —
(Einkaskeyti) —
Frá öllum pöttum Saskatche-
wan fylkis streyma inn vottorð
um, hve ágætlega Dodd-s Kidney
Pills reynist við alls konar nýrna-
veiki. Þar er varla sVo fáment
þorp, að þar sé ekki einhver, sem
Dodd’s Kidney iPills hafa læknað.
Mrs. Al.fred Sayers er ein af
þeim. Hún segir: “Eg hefi í tvö
ár þjáðst af nýrnaveiki. Það var
ekki fyr en etr hafði tekið úr þrem-
ur öskjum af Dodd’s IJidney Pills,
að mér batnaði.”
Dodd’s Kidney Pills eru orðnar
algengt húsmeðal um alt landið,
af því fólk hefir reynt þær og
þær hafa reynst vel. Þær eru
nýrnameðal eingöngu og eru
jafngóðar fyrir yngri og eldri.
Spyrjið nágranna yðar um þær.
VÖXTUR OG VIÐGANGUR
Wegenernes íeiðangur-
inn til Grænlandsjökla.
Grænlandsfarið “Disko” kom
hingað til íReykjavíkur í' fyrra-
kvöld, 6. apríl. Með skipinu er
hinn jþýzki, frægi vísindamaður
Wegener, og félagar hans 12, er
ætla að 'hafa vetursetu vestur á
Grænlandsjöklum að vetri.— Auk
þess eru með skipinu yfir 20 aðr-
ir farþegar á leið til Grænlands.
Skipið kom hér upp að hafnar-
bakkanum um kl. 5 í gær. En
Wegener prófessor var kominn á
land rétt áður og stóð á hafnar-
bakkanum með myndavél, til þess
að taka myndir af skipinu. Var! stóra kassa á þilfarinu, og sagði
hann við myndatökuna, er eg ag þag væru mótorsleðar þeirra
eðli skriðjökla og
öllum hreyfingum jökulsins.
Þá verða og gerðar mjög ná-
kvæmar veðurathuganir, bæði
niðri á jöklinum, og eins með því
að senda hitamæla og loftvogir í
loft upp. Er viðbúið að þær at-
huganir geti haft mikla þýðingu
fyrir veðurathuganir og veður-
spár hér um slóðir.
Alls verða það 16 menn, sem
taka þátt í þessu rannsókna-
starfi næsta vetur, og verða þeir
í þremur hópum. Aðal athugana-
stöðin verður á vestanverðum
jöklinum, skamt frá jökulbrún-
inni, í 900 metra hæð. Þar verða
10 manns. En minni stöðin á að
vera sem næst inni í miðjum
jökli. En til þess að komast svo
langt, þarf hún að vera 400 km.
frá jökulbrún. En Wegener ger-
ir sér, ekki von um að koma stöð
þessari lengra en 300 km. inn á
jökulinn.
Þriðja stöðin verður nálægt
austurbrún jökulsins og verða þar
þrír menn. En þeir fara ekki
þan-gað fyr en í sumar.
Loftskeytatæki verða á öllum
stöðvunum, svo vísindamennirn-
ir geta haft skeytasamband sín á
milli.
Er hér var komið sögu, var
Disko kominn upp að hafnarbakk-
anum. Benti Wegener mér þá á
Eitt af hinum stórkostlegustu iðnfyrirtækjum í Sléttufylkjunum, má vafalaust nefna Ropin Hood
Mills, Limited. Árið sem leið, færðu hveitmylnur þessar mjög út kvíarnar, bæði í Moose Jaw og
Saskatoon. Myndir þær, er hér fylgja, sýna mylnurnar eins og þær nú eru.
Eins og sjá má af myndunum, þá má svo að orði kveða, að hveitið vaxi í raun og veru heim að dyrum
þessara voldugu og vísindalegu starfræktu vérksmiðja. Robin Hood félagið stendur þarafleiðandi
sérstaklega veí að vígi í því að velja kjarnann úr uppskeru Vesturlandsins til mjölgerðar.
Aö undanteknum hinum miklu kornforðabúrum við hafnstaðina, starfrækir Robin Hood félagið
engar kornhlöður út um land, og fæst ekki við neina hveitiverzlun, að öðru leyti en því, sem við-
kemur framleiðslu hveitimjöls og haframjöls. Hafa þessar tvær framleiðslutegundir aflað Robin Hood
félaginu slíks orðstírs, að sjaldan getur betur.
trtflutningur af framleiðslu Robin Hood félagsins, er slíkur, að nægja myndi til að fæða alla íbúa
þessa lands. ^
Alls nemur framleiðslan sem hér segir: Hveitimjöl á dag— 10,000 tunnur.
Haframjöl á dag — 1.250 tunnur. Kornhlöðurúm — 3,813,000 mælar.
til Ameríku, skerða' ÞETTA MEÐAL Á\ INNUR SÉR
DAGLEGA HYLLI.
kom þangað. Hafði eg því tæki-
færi til að virða þennan heims-
fræga vísindamann fyrir mér| hreyfla sem
stundarkorn áður en eg tók hann
tali. En Wegener prófessor hef-
ir hlotið heimsfrægð sína að
mestu leyti fyrir kenningar sínar
um landaflutningana. Að Ame-
ríku meginlandið hafi eitt sinn
verið áfast við Afríku og Evrópu,
en smátt og smátt hafi það forna
meginland klofnað — og Ameríka
“siglt sinn sjó” vestur á bóginn.
Áður höfðu jarðfræðingar burð-
ast með ýmsar kenningar um
‘landa brýr”, sem sokkið hefðu í
sjó o. s. frv. En með kenningum|
Wegeners hefir margt orðið skilj-
anlegra og skýranlegra en áður í
þróunarsögu jarðar og jarðlífs.
Er skipið var komið svo ná-
iægt hafnarbakka.num, að úti var
um myndatöku, sneri eg mér að
prófessornum, og spurði hann
hvort hann hefði tíma til þess að
segja mér nokkuð um vísindaleið-
angurinn, — aðal verkefni hans
o. s. frv.
Frásögn hans var á þessa leið:
—Aðal verkefni okkar verður
að rannsaka jökulinn á Græn-
landi
Rannsóknin verður í því inni-
falin, að athuga m. a. hversu þykk
jökulbreiðan er. Mönnum hefir
dottið í hug, að jökullinn sé svo
þungur, að landið, jarðlögin sem
undir eru, sígi blátt áfram und-
an þunganum. Norðurlöndin
hækka t. d. í sjó á þessari jarð-
öld. Menn hafa ímyndað sér, að
þetta stafi af því, að á Isöld-
inni hafi löndin sigið, en séu enn
að lyftast upp, eftir að jöklinum
létti af þeim. Þykt jökulbreið-
unnar mælum við með áhöldum.
sem til þess hafa verið gerð í
Þýzkalandi.
Aðferðin er sem hér segir:
Við sprengjum dynamit á jökl-
inum. Rétt hjá, þar sem spreng-
iiigin er gerð, höfum við eins-
konar jarðskjálftamæli, en ann-
an samskonar mæli nokkurn spöl
frá sprengingarstaðnum. — Við
sprenginguna kemur titringur á
jökulinn. Sá titringur kemur
sírax í ljós á skjálftamælinum,
sem þar er rétt hjá. En titrings-
ins gætir gegn um jökulbreiðuna,
og alla leið niður í jarðlögin.
Titringurinn endurvarpast frá
jarðlögunum upp eftir jöklinum
aftur, og hefir þetta endurvarp
áhrif á skjálftamæli þann, sem í
fjarlæ^ð er. Eftir því hve lang-
ur tími líður milli þess, að skjálft-
inn komi fram á mæli þeim, semj
er rétt hjá sprengingunni, ogj
því |
félaga. Sleðar þessir eru gerðir
í Finnlandi. Hafa slíkir sleðar
flugvélar og loft
skrúfur. í þeim á að vera hægt
að þjóta á fleygiferð eftir ísnum.
Prófessor Wegener hafði því
miður ekki tíma til þess að eyða
lengri tíma í að segja frá ferða-
lagi sínu og fyrirætlunum. Þvi
dvöl skipsins hér kostar 1300 kr.
á sólarhring, en skipið fer héðan
jafnskjótt og hann hefir lokið
erindum sínum hér og fengið
hestana á skipsfjöl, sem Vigfús
Sigurðsson hefir keypt til flutn-
inganna á farangri þeirra félaga
upp á jökulinn. — Nú kom Vig-
fús til að athuga umbúnað þann,
sem gerður hefir verið í farm-
rými skipsins fyrir hestana. —
Kvaddi eg því prófessor Wegener
og óskaði honum góðrar ferðar.
—Mgbl. Fp.
aðeins 263 milj., England 183, en dollara meira virði en hið inn-
Þýzkaland 139 og ítalía 55. flutta. En strax 1921 byrjar gull-
í stríðinu neyddist Evrópa til ið að streyma til Bandaríkjanna
að kaupa ósköpin öll af vopnumjá nýjan leik. Það ár er útflutn-
verkfærum og matvælum fráj ingurinn ekki nema um 100 milj.
Ameríku; og þar sem hún fram-j doll. hærri en innflutningurinn,
leiddi lítið amjað en það, semjog næstu áriii hverfur mismunur-
nauðsynlega þurfti með til ófrið- inn með öllu, unz 1928 að hann
arins, gat hún ekki borgað í vör-
um nema lítinn hluta af aðkeypt-
um nauðsynjum. Afganginn borg-
aði hún ýmist með innieign sinni
í Ameríku, nýjum lánum eða þá
gulli, sem hún sendi til Vestur-
er aftur orðinn um 500 miljónir
tíollara.
Þetta yfirlit kemur manni á ó-
vart, þegar að því er gætt, að
einmitt á árunum 1921—28 tók
Evrópa sín stærstu lán í Ame-
heims. Þannig fór vestur um hafjriku. Þrátt fyrir öll þau lán,
verulegur hluti þess gulls, semi virðist Evrópa mjög lítið hafa
Um gullið í Ámeriku
og Eyrópu.
Eftir Guglielmo Ferrero.
Verðhrunið, sem dundi yfir
Bandaríkin á síðastliðnu hausti,
er engin nýlunda í sögu Vestur-
heims, nema að því leyti sem það
er langtum stórkostlegra, en
nokkru sinni fyr. Braskfíknin er
eins og ólæknandi pest, sem geng
ur yfir menningarlöndi nú á dög-
um. Þrátt fyrir lækningatilraun-
Evrópu hafði tekist að safna á
luttugu öldum.
Gull er ekki sama og auður, en
það er hentugasti og meðfærileg-
asti verðmælirinn, sem alt annað
endurheimt af gulli sínu. Og þá
er eitt af tvennu: ánnað hvort
hafa þau verið tekin til að greiða
önnur lán og þarmeð ekki verið
annað en nafnbreyting á papp-
verðmæti má fá fyrir. í þessu er írnum, eða þau liafa verið greidd
fólgin þýðing þess sem gjaldeyr-i í vörum. Eftir því ættu hinar
is. í Bandarikjunum,— sem erujvaxandi skuldir Evrópuþjóðanna
auðugri og blómlegri en önnurj í Ameríku að vera fyrst og fremst
lönd, — jókst gullið í umferð all-j matarskuldir!
mikið, og við það færðist óvenju-| Það sem Vesturlönd skortir til-
legt fjör í viðskiftalífi. Allir! finnanlega, er jafnvægið á fjár-
höfðu meira upp úr sér. Gróðinn.j málasviðinu. Sú rýrnun gull-
sem menn þurftu nú minna að' forðans, sem orsakaðist af heims-
hafa fyrir, jók neyzluna, en neyzl-1 stjTjöldinni miklu, virðist yfir
an aftur framleisluna, og fyrirj höfuð haldast enn í sama horf-
bragðið blómgaðist allur iðnaðurj inu hvað Evrópu viðvíkur, þar
meira en dæmi eru til. Þessi vel-j sem aftur á móti hinar gengdar-
áran ól þá von í brjósti manna, j lausu gullbirgðir í Ameríku leiða
að eignirnar margfölduðust í verðij þar af sér einskonar verðbólgu
með vaxandi hraða og þess vegna
ætluðu allir sér að græða á verð-
risinu, unz hrunið varð óumflýj-
anlegt.
Fjarri fer þó því, að Bandarík-
in séu gjaldþrota. Þau hættu að-
eins að skoða sig ríkari en þau
eru í raun og veru. Hinsvegar
getur verðhrunið haft þá afleið-
ing, að þau haldi sig nú um stuud
íátækari en þau eru. En sú ímynd-
ir fjármálamanna, lagafrömuða
n. . , . •aða fatækt mun vara enn þá styttra
og siðaspekinga, gys þessi sjuk- , . , . .
dómur upp öðru hvoru með sín
um sömu einkennum, en þó mis-
jafnlega skæður. Sá sjúkdómur,
sem olli núverandi kreppu í Ban-
daríkjunum, var sá skæðasti af
þessl tagi, er sögur fara af.
Verðbréfabraskið er sjúkdómur,
sem velmegunin hefir í för með
sér. Þegar fyrirtækin bera sig vel,
fara menn smám saman að trúa
því, að hagnaðurinn sí-fari í vört.
Núverandi verðhrun er endirinn á
auðsöfnun iBandaríkjanna í stríð-
inu mikla, sem olli því, að ógrynni
íjár streymdi þangað yfir At-
iantshafið frá Evróþu. Til að
gefa hugmynd um þann ógurlega
fjárstraum, nægir að nefna fá-
einar tölur úr “Statesman’s Year
Book.
Fyrir stríðið (1913)i var gull-
forðinn í bönkum Bandaríkjanna
og helztu ríkja Evrópu eins og
hér segir:
Bandaríkin 398 milj. sterl. pd.
Frakkland, 294 milj. sterl. pd.
England, 224 milj. sterl. pd.
Þýzkaland, 209 milj. sterl. pd.
ítalía, 70 milj. sterl. pd.
en hinn ímyndaði auður. Banda
ríkjamenn munu brátt ekki í vafa
um fjárhagslega afkomu sína, og
(inflation). Gullið er of dýrt í Ev-
róp'u, of ódýrt í Ameríku; af því
ástandi leiðir, að í Evrópu heft-
ast framkvæmdir og fyrirtækin
berjast í bökkum, en í Ameríku
keyrir braskið fram úr öllu hófi.
Til þess að koma á jafnvæginu,
milli álfanna, til þess að samræma
verðlagið, draga úr gróðabralls-
sýki Ameríkumanna og hleypa
fjöri í hið hnignandi viðskiftalíf
hér í álfu, þarf að fá hingað aft-
ur nokkurn hluta þess gulls,
sem streymt hefir til Vesturheims
síðastliðin 15 ár. Sá heimflutn-
hún er nægiléga örugg til þess að ingur virðist enn ekki hafa byrj-
þeir geti haft það gott, þó þeir
verði að vera án þeirra ímynduðu
miljarða, sem verðhrunið svifti
þá.
Afkoma Bandaríkjanna heldur
áfram að vera góð þrátt fyrir
skellinn, sem hún fékk af verð-
hruninu. Slíkt hið sama er ekki
hægt að segja um fjárhagsafkomu
Evrópu. Hún virðist þjást af
dularfullum innri sjúkdómi, sem
gullið á einnig sök á.
Oss furðar ekki á því, að sjá íjum, sem þau
hagskýrslunum 1915 til 1917,, aðiseinustu árin.
að. Og ekki er að vita, hvort
megi vænta þess bráðlega.
Evrópa kaupir af Ameríku af-
ar mikið af hráefnum og iðnað-
arafurðum: korn, bómull, tóbak,
steinolíu, trjávið, kopar, 'kilfur,
vélar og kemiskar vörur. Ef Ev-
hópa flytti þetta ekki inn, gæti
hún hvorki fætt, klætt né hýst
allan þann urmul manna, sem býr
í álfunni. Hún verður að borga
Bandaríkjunum vexti af þeim lán-
hafa veitt henni
Það væri erfitt að
htnnar reiknast það, sem Ame-
ríkumenn eyða árlega hér í álfu,
cg það hefir verið mjög mikið fé
og heldur áfram að vera það, þótt
íjárkreppan nú kunni að draga
eitthvað úr því að ári komanda.
Þá eru hinar óbeinu tekjur af
innflytjendastraumnum til Banda-
ríkjanna, því þrátt fyrir takmörk-
un hans, eru þó enn fjölda marg-
ir íbúar Bandaríkjanna, bæði
menn og konur, fæddir í Evrópu
og muna átthaga sína. Loks má
ekki gleymff þriðju aðaltekjulind-
inni, en það er útflutningur iðn-
aðar-afurða.
4
Nú er spurningin. hvort þessi
gjöld og þessar tekjur standast á.
Það gæti og ætti að vera svo, ef
viðskiftalífið fylgdi sinni eðli-
legu rás. Og hver væri sú eðli-
lega rás? Hún er ofur einföld.
Setjum svo, að ú tgjöld Evrópu
séu í nokkur ár meiri en tekjurn-
ar. Hvað skeður þá? Evrópa
verður að senda gull sitt til Ame-
riku upp í mismuninn. Gullið
minkar þá, í umferð og hækkar í
verði í Evrópu, en í Ameríku
verður mikið um það og þar lækk-
ar. það. Verð á öllum vörum
lækkar jafnframt í Evrópu, en
hækkar í Ameríku; Ameríkumenn
hafa hag af því að kaupa frá
Evrópu. Útflutningur Evrópu til
Bímdarikjanna eykst og gullið
streymir aftur til Evrópu, unz
jafnvægi er komið á verðlagið
aftur.
Þetta er hin hugsanrétta keðja
Viðskiftalífsins. í reyndinni verð-
ur annað uppi á teningnum. Toll-
verndarlöggjöfin, ameríska veld-
ur truflun. Það er alkunna, að i
hvert skifti sem verðið lækkar í
Evrópu, gera iðjuhöldarnir amer-
ísku tilraun til að fá tollana
hækkaða. En slík tollhækkun er
einmitt nú á döfinni (1929). —
Þótt iðjuhöldarnir fái ekki öllum
sínum kröfum framgengt, fá þeir
þó alt af einhverja úrlausn. Við
skulum nú setja sem svo, að tolla-
íendingum
þsnnig meir og meir gullforða
sinn og takmarka þar af leiðandi
seðlaútgáfuna, því annars yrði
hún að grípa til hjnnar illræmdu
verðbólgu, eins og fyrstu árin
eftir stríðið. En skortur gulls og
gjaldeyris mundi valda almennu
verðfalli, er ykist með ári hverju
og eiyðilegði iðnaðinn, akuryrkj-
una og verzlunina. Þar sem altaf
yrði erfiðara fyrir Evrópu að los-
ast úr skuldunum með afurðum,
mundi tekjuhallinn að síðustu
reynast henni um megn.
Til allrar hamingju er tollvernd-
arlöggjöfin ameríska ekki eins o:
slík vél. Áhrifin, sem hún hefir
á viðskiftalifið í Evrópu, eru í
muninni ekki svo veigamikil. En
bún veldur samt sem áður ömet-
anlesrri truflun, sem þegar hefir
O v
gert vart við sig í hinum fátæk-
ari Iöndum álfunnar. Öld gulls-
ins virðist bráðum liðin. Gull-
framleiðslan er í rénun um allan
heim, og það eykur á vandræði
þeirra, sem skulda, hvort heldur
það eru einstaklingar eða þjóð-
félög. Og þegar svo er í haginn
búið, verður hinn óumflýjanlegi
gullstraumur til Bandaríkjanna
orsök í alalvarlegum fjárhags-
örðuoleikum ýmsra landa í Ev-
rópu, því að hann dregur enn
meira peninga úr umferð, sem þó
þegar voru ónógir af öðrum á-
stæðum. í hvert skifti, sem eitt
af fátækari löndum Evrópu send-
ir eitthvað af gulli sínu til Ame
ríku, verður það að sama skapi
að takmarka seðlaumferðina inn-
anlands, og af því leiðir aftur
lánstraustsspjöll, verðfall, gjald-
þiot í stórum stíl og öngþveiti á
iðnaðar- og akuryrkjusviðinu.
Truflunin er enn ekki almenn,
en jafnvel í hinum auðugustu
löndum hafa aðvörunarraddir
þegar látið til sín heyra. í Min-
ing Review (26. okt.)i birtir John
Stewart langt bréf, sem er mjög
eítirtektarvert. Án tillits til hinn-
ar þverrandi gullframleiðslu, full-
yrðir J. Stewart, að alt gengis-
basl Evrópuríkjanna stafi af
skuldum þeirra við Ameríku, og
bætir við, að ef Ameríka gefi
þeim ekki 10 ára gjaldfrest, þá
muni ekki hægt vera að sneiða
Meðal, sem haldið hefir virð-
ingu í meira en 40 ár, hlýtur að
vera samsett á réttum grundvelli.
Þannig er ástatt með Nuga-Tone.
Það er vegna kosta þess meðals,
að þeir, sem búa það til, auglýsa
það reglulega hér í blaðinu, þeim
til hughreystingar og heilsubótar,
er við lasleika eiga að stríða.
Starf það, sem Nuga-Tone dag-
lega vinnur, er næstum því undra-
vert. Það veitir þeim nýjan
þrótt, sem aldnir eru og las-
burða, og kveikir nýtt lífsmagn í
æðum hinna ungu, er að einhverju
leyti höfðu mist heilsuna. Um
þetta geta þúsundir manna og
kvenna daglega borið vitni. Þetta
ágæta meðal styrkir taugar og
vöðva, læknar magaveiki, og veit-
iv væran svefn þeim, er af svefn-
leysi hafa þjáðst. Sérhver sá, sem
ekki er að öllu leyti heilsuhraust-
ur, ætti að fá sér Nuga-Tone og
hafa það-ávalt við hendina. Með-
al þetta fæst í öllum lyfjabúðum.
sig, heldur slógu mynt úr öllu því
gulli og silfri, sem fanst í öllum
musterum í löndunum umhverfis
Miðjarðarhafið. Napóleonstyrj-
*itldirnar ollu því, að talsvurður
hluti þess gulls og silfurs, og
verðmætra steina, sem til var á
meginlandi Evrópu, safnaðist til
Frakklands. Það var þess vegna,
at' fjárhag-safkoma Frakka var
betri en annara Norðurálfuþjóða,
enda kunnu þeir vel að færa sér
það í nyt á fyrri helmingi 19.
aldarinnar.
Enn valda stríðin því, að gull-
birgðirnar flytjast úr stað, En
nú flytjast þær ekki írá þeim
sigraða til sigurvegarans, heldur
frá stríðsþjóðunum til hinna hlut-
lausu. Bandaríkin gátu á fjórum
arum tvöfaldað gullforða sinn,
vegna þess að þau sátu hjá þrjú
fyrstu ár heimsófriðarins “Stríðið
auðgar nú aðeins þá, sem ekki
taka þátt í því,” segir Romier.
Þetta er nýtt fyrirbrigði í sög-
unni, eitt þeirra merkilegu fyrir-
bfigða, sem menn átta sig ekki á
fyr en seint og síðarmeir, en
marka þó glögg tímamót í menn-
ingarsögunni. Stríð er ástríða,
því það getur ekki átt sér stað án
óstjórnlegrar geðshæringar. En
eins og allar athafnir mannanna
er það ekki einungis ástríða.
Jafnvel í þess tryltustu mynd
hjá því ægilegasta fjárhagshruni,1 framkvæmanlegt markmið, að
vissu leyti skiljanlegt. Þegar veg-
ur stríðsins var mestur, mátti
sem sögur fara af.
Vér skulum vona, að þessi spá
gangi of langt. Það er þó aug-
ljóst, að eftir þeim skuldasamn-
ingum, sem gerðir hafa ,verið
seinustu árin milli Evrópu og
Bandaríkjanna, verða verndar-
tollarnir amerísku að lækkka, svo
að Evrópa geti að einhverju
leyti greitt skuldir sínar í vörum.
Ef það skeður ekki, hlýtur Evrópa
að lokum að lenda í alvarlegum
vandræðum.
irnflutningur gulls til Bandaríkj-
anna var meira en miljarði doll-
ara hærri en útflutningurinn. Á
reikna nákvæmlega hvað þau lán
saman lögð nema miklu, en það
er því miður enginn vafi á, að það
löggjöfin ameriska sé eins ocr ná-
o
kvæm sjálfhreyfivél, sem hækki
verndartollana í (öfugu hlutfalli
við verðlagið í Evópu. Hvað skeð-
ur þá? Tekjuhalli Evrópu verð-
ur ólæknandi. Þar sem hún get-
ur ekki jafnað hann með útflutt-
um afurðum, verður hún árlega
Til þess á að benda á hættuna,
að menn vakni og leitist við að
afstýra henni. Fjárhagsleg vanda-
mál ríkja á milli eru miklu ein-
faldari og auðveldari viðfangs, en
metnaðarmál. Nú á dögum hefir
ekkert ríki hag af að gera annað
<vjaldiþrota. M^ð dálítilli hag-
sýni, stillingu og þolinmæði má
takast að losa heiminn við þetta
skuldafargan, sem heldur honum
nú í böndum. Allir þessir örðug-
ieikar benda manni á nokkur al-
menn sannindi, sem vert er að í-
huga.
í styrjöldum áður fyr náði sig-
urvegarinn á sitt vald miklum
kynstrum af dýrum málmum eins
og gulli og silfri. Fyrir þá þjóð,
sem gekk sigrandi af hólmi, var
stríðið tækifæri til þess að kom-
ast í öndvegisætið á fjárhags
sviðinu, þ. e. að tryggja sér mikil
peningaráð. Með landvinningum
sínum sölsuðu Rómverjar undir
sig ekki einungis fjársjóðu allra
skoða það eins og nokkurs kon-
ar spil, þar sem jafn-mikil lík-
indi voru til þess að tapa og
vinna. Þar sem það spil er hættu-
legt, margbrotið, erfitt og krefst
óvenjulegra gáfna og viljaþreks,
ef það á að vera vel spilað, þá er
skiljanlegt, að það hafi getað
heillað hugi margra ágætismnna.
Á seinustu 50 árum hafa stór-
byltingar á verklega og þjóðfé-
lagslega sviðinu breytt eðli þessa
spils: líkindin til að tapa hafa
aukist stórkostlega, en aftur lík-
urnar til að hafa nokkuð upp úr
því minkað að sama skapi. —
Hugir mnna eru tæpast enn farn-
ir að átta sig á þessu. En þegar
þeir fara að fá ljósari hugmynd
um þetta, verða miklar breytingar
óumflýjanlegar. Maðurinn breyt-
ir ekki eðli sínu, en hann verður
að samræma hugmyndir sínar, til-
finningar og stofnanir sínar því
nýja ástandi, sem hann sjálfur
hefir skapað í heiminum smátt og
smátt, án þess að gera sér grein
fyrir.
—(l’Illustration).—tLesb.
að fylla upp í skarðið með gull- þeirra ríkja, sem þeir lögðu undir
FRÁ ÍSLANDI.
Vestmannaeyjum, 19. apríl.
Mokafli. Ægir hefir tekið tvo
þýzka botnvörpunga.
Þrír atvinnurekendur hafa sam-
ið um miðlunarkröfur verka-
manna.
Aflinn í gær, eftir ágizkun, 130
þúsundir. Saltlítið. — Vísir
mælinum, sem fjær er, eftir
sést hve elngi titringurinn er aðj Árið 1928 höfðu Bandaríkin tvö-
ná frá yfirborðinu, niður í jarð-1 faldað gullforða sinn og áttu 869
lögin, og upp á yfirborðið aftur.
En eftir því sem sá tími er lengri,
eftir því er jökullinn þykkari.
milj. sterlingspd. í gulli. En í
öllum löndum Evrópu hafði gull-
forðinn minkað Frakklanv
þessum hræðilegu stríðsárum I er óstjórnleg summa. Þýzkaland
tæmdi Evrópa fjárhirzlur sínarieitt hefir samkvæmt Dawesreglu-
til nð kaupa a,f Ameríku vopnj gerðinni tekið lán upp á hér um
vistir og hráefni. En að stríðinu;bil 10 miljörð marka með aldrei
loknu hefði maður getað búist! lægri en 6% vöxtum, og 2-3.
við því gagnstæða, nefnilega aðjhlutar þeirra lána eru fengin frá
Evrópa yki útflutning sinn og| Ameríku. Við þetta* bætast af-
fengi smám saman gull sitt aftur. j borganirnar, sem skuldunautarn-
En það hefir reynst á annan veg.| ir frá stríðsárunum verða ár
.Arin 1918, 1919 og 1920 yirðistj hvert að greiða í ríkishirzlurnar
reyndar svo, sem Bandaríkin láti; í Washington.
af hendi nokkurn hluta þess gullsi Samanlagt verður það væn
er streymdi þangað í stríðinu, því^fúlga! En með hverju getur nú
að þá er útflutta gullið 400 miljJEvrópa borgað? í tekjudálk
MACDONALDS
Fitte Gut
Bezta tóbak í heimi fyrir þá, sem
búa til sína eigin vindlinga.
Gefinn með
ZIG-ZAG
oakki af vindlingapappír.
HALDIÐ SAMAN MYNDASEÐLUNUM
2T9