Lögberg - 07.04.1932, Blaðsíða 1

i PHONE: 86 311
Seven Lines t
Lrrtá
&8&g& For Service
and Satisfaction
45. ARGA.NGUR
WINNIPEG, MAN., FIMTUDAGINN 7. APRÍL 1932
NUMER 14
Enn í myrkrinu
Deilur þeirra Bandaríkja Senat-
oranna, Harrison, democrat, og
Smoot, republican, sem eru feður
núgildandi tolllaga, sýna, að hinn
síðarnefndi trúir því staðfastlega,
að það sé ekkert að athuga við
innflutningstollana annað en það,
að þeir séu ekki nógu háir. Smoot
senator segir, að fjárkreppan í
Bandaríkjunum stafi af því, að
aðrar þjóðir megni ekki að kaupa
það sem fólkið í Bandaríkjunum
framleiðir. Þetta er nákvæmlega
rétt. Orsök f járkreppunnar er
alstaðar sú, að viðskiftin milli
þjóðanna hafa minkað. En það,
sem fyrst og fremst hefir dregið
úr viðskiftunum og gert þau ó-
mögulejg, eru hinir síhsékkandi
innflutningstollar.
Nafn Smootg sentors mun jafn-
an verða nátengt við f járkreppuna,
því hagfræðingar eru nú nokkurn
veginn á einu máli um það, að síð-
asta tollhækkunin í Bandaríkjun-
um, hafi til þess orðið að koma í
veg fyrir almenna tolllækkun í
Evrópu, sem Þjóðbandalagið gekst
fyrir, og jafnframt vakið upp þá
hagfræðilegu ófreskju, sem er
nærri búin að gleypa mannkynið.
Smoot heldur fast við trú sína á
hátollastefnuna; þó margir flokks-
menn hans hafi nú fallið frá henni.
Hvað lengi þarf það ástand.
sem nú er, að vara, þangað til
Smoot seaator getur skilið það, að
önnur lönd eru hætt að kaupa
vörur frá Bandaríkjunum, og gera
það ekki nema því að eins að þau
kaupi aftur vörur af þeim?
Framtíðar velferð þjóðanna,
efnaleg og félagsleg, hvílir ef til
vill á því, hve fljótt er hægt að
koma stjórnum í skilning um það,
að sú hulgmynd, að ein þjóð geti
orðið auðug á því að selja öðrum
þjóðum án þess að kaupa af þeim,
hefir verið þrautreynd, en alveg
mishepnast. Stjórnirnar verða að
sjá yfirsjónir sínar og skifta um
stefnu. Það er beizkt meðál, en
það verður ekki komist hjá því að
taka það inn, ef sjúklingurinn á
að læknast. — Þýtt úr Free Press.
Bretar hafa tekjuafgang
Fjármáladeild brezku stjórnar-
innar hefir látið þess getið, að
á fjárhagsárinu 1931-32 verði
tekjur stjórnarinnar ekki aðeins
nógu miklar til að mæta útgjöld-
unum, heldur tekjuafgangur, sem
nemur 364,000 sterlingspundum.
Er þessi tekjuafgan'gur eftir að
stórkostlegar áfallnar skuldir
hafa verið borgaðar. Eru tekjur
allar á árinu 770,963,000 pund, en
útgjöldin 770,599,000. Eru þetta
afleiðingarnar af ráðstöfunum
þeim, sem stjórnin gerði í sept
ember í haust til að bæta fjárhag
ríkisins og koma viðskiftalífinu
aftur í betra horf. Aðallega hef-
ir fjárhagur ríkisins verið bætt-
ur með hærri sköttum.
Hlýjasti Febrúar.
Febrúarmánuður í ár, er sá hlýj-
asti febrúar, sem hér hefir komið
síðan veðurathuganir hófust hér
í Reykjavík fyrir 60 árum. Fyrsta
athugana árið 1872, var febrúar
sérlega hlýr, með meðalhita 3.0 gr.
En næsthlýjasti febr. var hér ár-
ið 1929. Þá var meðalhitinn 3.3 gr.
í ár var meðalhitinn í febrúar 5.3
gr., eða tveim gráðum hærri, en
fyrra hámark. Meðalhitinn í febr-
úar undanfarin 60 ár hér í Reykja-
vík hefir verið -í- 0.5 gr., en kald-
asti febrúarmán. var árið 1885,
þá var meðalhitinn -f- 5.2 gr. Með-
alhitastig maímánaðar hér í Rvík
er 6.0 gr. Þannig hefir hitastig
febrúar í ár nálgast meðalhita í
maí. — Mgbl.

Prófessor Nordal
í Winnipeg
ÚR BÆNUM
Part of the gallery watching the final battle on the 25th green at Colwood course, Victoria, B.C., when
Bill Pomeroy, youthful club-swinger played to the E. W. Beatty championship trophy in the Empress mid-
winter golf tournament. (Inset) Left, Billy Pomeroy: right, Miss Laura Audain, Colwood, who showed
championship quality in downing Mrs. Forbes Sayward-Wilson of Victoria, city champion, to win the
E. W. Beatty championship cup.
Mrs. Lindal kosin forseti
Konur í Winnipeg og grendinni,
sem hallast að frjálslyndu-fram-
sóknarstefnunni í stjórnmálum,
hafa stofnað félag með sér, sem
þær nefna Red River Club. Mun
það vera tilgangur félagsins, að
kynna sér sem vandlegast opin-
ber mál þessa lands, en sérstak-
lega málefni Manitobafylkis, og
ætla konurnar að láta sinna góðu
áhrifa þar gæta sem mest og bezt.
íslenzk kona, Mrs. W. J. Lindal,
hefir verið kosin fyrsti forseti fé-
lags þessa. Spáir það góðu um
starfsemi félagsins, því enginn,
sem nokkuð þekkir til Mrs. Lindal,
efast um hennar ágætu hæfi-
leika.
Varð hundrað og
tveggja ára
Nýdáinn er í Montreal, Rev.
James Patterson, D. D., hundrað
og tveggja ára að aldri, fæddur á
Skotlandi 1830, en kom til Canada
1857. Hann hætti prestsskap 1917,
þegar hann var 87 ára, en fylgdist
þó alt af vandlega með kirkju-
málum.
Men’s Club
FORNLEIFAFUNDUR
í FRAKKLANDI.
Herman Wrangel greifi, fyrver
andi utanríkisráðherra iSvía, er
nú búsettur í héraðinu Gironde í
suðvestanverðu Frakklandi. —
Hefir hann í landareign sinni
fundið mjög merkilegar fornleif-
ar, gröf frá steinöld og rústir af
rómversku höfðingjasetri.
Gröfin er 22 metrar á lengd og
15 metrar á breidd. Eru þar nokkr-
ar fáséðar steinaristur. í gröf-
inni voru tvær stórar steinkistur.
í annari þeirra fundust tíu beina-
grindur, vel smíðaðar sverðskeið-
ar úr látúni, örvarbroddar úr
tinnu og mörg merkileg brot úr
leirkerum. í hinni kistunni fanst,
auk beinagrinda, tönn úr villigelti,
sem sennilega hefir verið talin
verndargripur.
Rómverska höfðingjasetrið ætla
menn að sé frá dögum Antonius
Plus keisara, frá miðri annari öld.
Um tuttugu herbergi hafa verið
grafin þar upp, og hefir fundist
þar mikið af munum úr gleri og
marmara, verkfærum og fornum
myntum. Einkennilegt er það, að
svo er að sjá, sem rómverski
höfðinginn, sem þarna átti heima,
hafi safnað forngripum, því að
þarna fundust fjölda margir grip-
ir frá steinöld, og hafa þeir senni-
lega verið teknir úr gröfinni, sem
er skamt þaðan. — Lesb.
Félag þetta hélt samsæti í sam
komusal Fyrstu lútersku kirkju á
föstudagskveldið í síðustu viku.
Það var að því leyti frábrugðið
fyrri samkvæmum félagsins, að
þarna voru all-margir ungir
menn, sem voru gestir eldri mann-
anna, sem klúbbnum tilheyra.
Skemtu nokkrir þeirra með sam-
stiltum hljóðfæraslætti. Einnig
var samsætið frábrugðið að því
leyti, að ræðumennirnir voru þrír
í þetta sinn, en vanalega er aðeins
eitt erindi flutt. Forseti klúbbs-
ins, Mr. J. G. Jóhannsson, skipaði
forsæti og stjórnaði samsætinu.
Séra Rúnólfur Marteinsson tók
fyrstur til máls og talaði um
fyrstu ár Fyrsta lúterska safnað-
ar í Winnipeg, og sagði frá ýms-
um af sínum eigin endurminning-
um, í sambandi við söfnuðinn,
eftir að hann kom frá Islandi.
Erindi hans var stutt, en fróðlegt
engu að síður, og áheyrilegt.
Mr. J. A. Blöndal talaði um fé-
lagslíf íslendinga í Wjnnipeg á
fyrstu árum þeirra hér,—“á yngri
árum, þá engin sorg var til, og
allir áttu ekkert, og alt gekk þeim
í vil”, eins og K. N. segir. Mr.
Blöndal kann frá mörgu að segja
frá þeim árum, sem þess er vel
vert að væri haldið til haga. Ræða
Mr. Blöndals var hin skemtileg-
asta og kunnum vér ekkert út á
; hana að setja, annað en það, að
hún var ekki nærri nógu löng, sem
vafalaust kom til af því, að tím-
inn var svo takmarkaður. Vér hefð
um gjarnan viljað heyra hann
segja miklu meira af félagslífi ís-
lendinga í Winnipeg á þeirra fyrri
árum hér.
Þá talaði Mr. F. Thordarson um
íþróttalíf íslendinga hgr í gamla
daga. Var erindi hans nokkuð
lengra, en hin fyrri, og vel til þess
vandað. Hafði hann gert sér far
um að draga þar saman mikið
efni í stutt erindi, en jafnframt
að gera það skemtilegt og áheyri-
legt.
Loks talaði Mr. Magnús Paulson
nokkur orð fyrir hönd ungu mann-
anna.
Allar voru ræðurnar flúttar
ensku, eins og vanalega er gert í
þessu félalgi. Einhvern tíma höf-
um vér séð hnútum kastað að
Men’s Cub fyrir það, að þar væri
enskan notuð of mikið, og ís-
lenzkan þá sjálfsagt of lítið. En
ekki virðist það nú úr vegi, að ís-
lendingar læri að taka fullan þátt
í félagslífinu á landsins eigin
máli, eftir meir en hálfrar aldar
veru í landinu.
Fólkálala í Canada
Samkvæmt manntalinu, sem
tekið var í Canada árið 1931, er
fólkstalan í öllu landinu þá
10,374,196. Tíu árum áður var
fólkstalan 8,787,949, á þessum tíu
árum (1921—1931) hefir fólkinu
fjölgað mest í British Columbia
af ölum fylkjum landsins, eða um
32.35 per cent., og þar næst í Al-
berta, um 24.33 per cent. — Milli
fylkjanna skiftist fólkstalan þann-
ág: Prince Edward Island, 88,038;
Nova Scotia, 512,846; New Bruns-
wick, 408,219; Quebec, 2,875,255;
Ontario, 3,431,683; Manitoba,
700,139; Saskatchewan, 921,785;
Alberta, 731,605; British Colum
bia, 694,263; Yukon, 4,230; North
West Territories, 7,133.
Iðjukona
Fyrir fáum dögum flutti blaðið
Winnipegf Tribune mynd af ís-
lenzkri konu, Mrs. Margréti And-
erson, sem nú er 88 ára að aldri,
en enn svo ern að hún vinnur
margskonar handavinnu og gerir
það svo vel, að sjaldgæft mun
vera. Var sumt af hannyrðum
hennar sýnt í hannyrðasýningu
Hudson Bay félagsins í fyrra vet-
ur, og fyrir fáum árum voru
nokkrir hlutir, sem hún hafði bú-
ið til, sýndir á stórri hannyrða-
sýningu í Chicalgo. iNú er sjónin
farin að bila og getur hún því ékki
lengur gert sumt af því, sem hún
gerði áður, og hefir gert til
skamms tíma. Mrs. Anderson
kom til þessa lands 1876. Bjó lengi
í N. Dakota, en á nú heima hjá
dóttur sinni, Mrs. A. Smith, hér í
borginni. Auk hennar á Mrs.
Anderson eina dóttur á lífi og
fimm syni og 19 barnabörn. Einn
af sonum hennar er Mr. Jón ólaf-
son, 250 Garfield Str. hér í b»rg-
inni. Maður hennar, ólafur And-
erson, er dáinn fyrir möhgum
árum. '
Á miðvikudagskveldið í vikunni
sem leið flutti prófessor Nordal
fyrirlestur í Fyrstu lútersku
kirkju um íslenzkan skáldskap.
Var hann vel sóttur og fólk hlust-
aði á erindi prófessorsins með at-
hygli og var auðfundið, að það
vildi ógjarna missa af nokkru
orði, sem hann sagði. Má með einu
orði segja, að fólki hafi *fundist
það regluleg nautn að hlusta á
þetta erindi. Mr. J. J. Bildfell
skipaði forsæti og gerði ræðu-
manninn kunnugan, en áður en
byrjað var, lék Mrs. Helgason á
píanó.
Á fimtudagskveldið flutti pró-
fessor Nordal erindi í Árborg og
á laugardagskveldið á Gimli. Var
þá snjór mikill á jörðu og færð
vond olg mun það hafa valdið, að
báðar þessar samkomur voru held-
ur laklega sóttar.
Á mánudagskveldið í þessari
viku var prófessor Nordal haldið
samsæti á Fort Garry Hotel. Var
það, í stuttu máli sagt, í alla staði
hið skemtilegasta og ánægjuleg-
asta. Salurinn er hinn prýðileg
asti, sætin þægileg og maturinn
ágætur. Mr. J. J. Bildfell stýrði
samsætinu. Byrjað var með því,
að hann bað alla að syngja: O,
Canada, og Ó, Guð. vors lands, o’g
að því búnu bar séra Rúnólfur
Marteinsson fram bænarorð. Að
máltíðinni lokinni voru nokkrar
ræður fluttar. Fyrst talaði Dr.
Rögnvaldur Pétursson fyrir minni
heiðursgestsins og svaraði pró-
fessor Nordal því þegar með prýð-
isfallegu erindi. Aðrir, sem til
máls tóku, voru: séra Jónas A.
Sigurðsson, H. A. Bergman, K.C.,
séra Ragnar H. Kvaran J. T. Thor-
son K.C. og séra K. K. Olafson.
Mr. Thorson talaði á ensku, hinir
allir á íslenzku. Milli þess sem er-
indi voru flutt, sungu allir ís-
lenzka söngva og var Mr. Paul
Bardal forsöngvarinn, en Mrs.
Heligason lék á hljóðfærið. Veizlu-
gestirnir voru 160, karlar og
konur.
Margt fleira hefir gert verið til
að gefa prófessor Nordal tækifæri
til að kynnast sem flestum íslend
ingum hér, og sjálfsagt miklu
fleira, en vér kunnum frá að segja.
En eitt af því, sem vér vitum til
að gert hefir verið í þessa átt, er
það, að einn daginn bauð Dr. B.
J. Brandson prófessor Nordal til
miðdagsverðar á Manitoba Club,
og einnig öllum íslenzkum “pro-
fessional” mönnum hér í boiiginni.
Hafði hann þar tækifæri til að
kynnast þeim öllum í einu, eitt-
hvað yfir þrjátíu, og þeir honum.
Prófessor Nordal er enn vor á
meðal, en á laugardaginn kemur
fer hann héðan.
Séra Jóhann Bjarnason og séra
Sigurður ólafsson eru staddir í
borginni. Eru þeir hér á fram-
kvæmdarnefndarfundi kirkjufé-
lagsins.
Messur fyrirhugaðar í Gimli
prestakalli næsta sunnudag, þ. 10.
apríl, eru sem hér segir: í gam-
almennaheimilinu Betel kl. 9.30 f.h.
í kirkju Víðinessafnaðar kl. 2 e.
h. og í kirkju Gimlisafnaðar kl. 7
að kvöldi. — Séra Jóhann Bjarna-
son prédikar. Vonast er eftir að
fólk fjölmenni.
í kveld, miðvikudag, flytur pró-
fessor Sigurður Nordal fyrirlest-
ur í Fyrstu lútersku kirkju. Það
verður síðasta erindið, sem hann
flytur hér, áður en hann hverfur
aftur til Harvard háskólans. Inn-
gangur verður ekki seldur, og all-
ir eru velkomnir, en samskota
verður leitað og það sem inn kem-
ur, gengur alt til Jóns Bjarnason-
ar skóla. Gefst hér fólki áigæt-
ur kostur á því, að njóta þeirrar á-
nægju að hlusta á prófessor Nor-
dal.
Tannlæknir kemur bálreiður
heim til sín.
—'Hugsaðu þér, Sofía, eg mætti
Larsen listmálara og krafði hann
um peninga, er hann skuldar mér
síðan í fyrra, en þá hló hann beint
upp í opið geðið á mér, svo að
skein í mínar eigin tennur.
Feitur maður er að leita að sæti
sinu í leikhúsinu. Segir við unga
stúlku á bekkenda:
— Steig eg ofan á yður, áðan,
þegar eg gekk fram hjá?
— Já.
— Jæja þá á eg sæti á þessum
bekk.
Mr. Karl Jónasson, trésmiður,
kom til borgárinnar á miðvikudag-
inn i vikunni sem leið frá íslandi.
Fór hann til íslands í september í
haust og hefir verið þar í vetur.
Lengst af var hann í Reykjavík, en
fór svo um jólaleytið til átthaga
sinna í Suður-Þingeyjarsýslu og
dvaldi þar um tíma. Hinn 10.
marz lagði hann af stað hingað
vestur, frá Reykjavík. Yfirleitt
lætur hann vel af ferðinni, sem
hann segist hafa haft hina
mestu ánægju af, en þó sérstak-
lega því, að kynnast aftur fólk-
inu, eftir átján eða nítján ára
burtuveru frá íslandi. Fiskiafli
segir hann að hafi verið ágætur
og í febrúarmánuði var tíðin svo
mild, að túnin voru alstaðar græn.
En þrátt fyrir þetta, er við mikla
erfiðleika að stríða á íslandi um
þessar mundir, ekki síður en ann-
arsstaðar. Fjárkreppan hefir ekki
farið þar fram hjá, og Mr. Jónas-
son duldist ekki, að fjárhagur
niargra er þar mjög erfiður nú, en
þó einkum sveitafólksins, að því
er honum virtist, og sala á búsaf-
urðum sagði hann að Igengi nú
mjög illa, en skuldir bænda mikl-
ar. Fiskisalan hefir þar á móti
gengið bærilega, þó verðið á fiski
sé nú miklu lægra en áður var.
Keflavík, 15. marz.
Landburður af fiski og hefir
sami ágætisaflinn verið undan-
farna góðviðrisdaga, eða á aðra
viku. Bátar fá þetta 15—25 skpd.
í róðri. Róðrar byrjuðu seinna í
ár en venjulega, en eins mikill
fiskur mun kominn á land nú og
um þetta leyti árs í fyrra.
Alls munu vera ’gerðir út hér í
Keflavík og Njarðvíkum að þessu
sinni 27—28 bátar. Stærð 12—22
smálestir. — Mgbl.
Reykjavík, 9. marz 1932.
Frá Stokkseyri ganga nú sex vél-
bátar og afla vel. í gær fengu
þeir 8—16 hundruð hver. — Frá
Eyrarbakka ganga tveir vélbátar.
Fengu í gær 11 og 15 hundruð. —
Fisk þenna veiddu þeir í Selvogs-
sjó. Sagt er að margir bátar úr
Vestmannaeyjum fiski nú undan
Þjórsárósi. Er svo að sjá, sem
fiskur gangi nú grunt. — Vísir.
SÖNN SAGA.
Síðastliðið haust seldi bóndi í
Littletown í Colorádoríkinu í
Bandaríkjunum, 7 dilka sem hann
átti. Ekki fékk hann þá borgaða
út í hönd, heldur sendi hann þá
til firma í Denver, og það firma
sendi dilkana aftur til kjötsölu-’
firma í New York. Þegar allur
kostnaður við sendingu dilkanna
var dreginn frá, fékk eigandi 75
cent fyrir þá alla. Þetta þótti nú
heldur lítið, og forseti bændasam-
bandsins tók málið að sér. Hann
freðaðist fram og aftur með járn-
brautum til þess að vita hvað af
dilkunum hefði roðið og hvað fyr-
ir þá hefði fengist að lokum.
Komst hann að því að þeir hefðu
verið seldir seinasta járnbrautar-
félaginu fyrir 83 dollara og 70
cent. En meðan hann ferðaðist
með járnbrautinni, hafði hann
fengið sér tvær sneiðar af lamba-
kjöti og kostuðu þær 85 cent, eða
10 sents meira heldur en bóndinn
fékk fyrir sjö dilkna sína. Og
skyldi það nú ekki hafa verið
kjötið af þeim, sem hann fékk? —
Lesb.