Lögberg - 21.04.1932, Qupperneq 3

LÖGBERG, EIjviíGDAGINN 21. APRÍL 1932.
Bls. 3.

SOLSKIN
Sérstök deild í blaðinu
Fyrir börn og unglinga

SAMPÓ LITLI LAPPI.
Hér segir frá Lapplendingi einum og
konu hans. Yeizt þú, hvað það er?
Lappar búa fyrir norðan Sví])jóð. Nor-
eg og Finnland. Þar eru engir akrar, sem
Lappar búa, og engir verulegir skógar, né
heldur eiginleg mannahíbýli. Þar ern mosa-
flákar og háir klettar og leirkofar, þar sem
skriðið er inn í gegn um þröng op. Þar biía
Lappar. Þó ermargt nndursamlega í landi
þeirra. Helming ársins er þar síbjart, því
að sól gengur aldrei til viðar um missiris-
skeið. En hið næsta missiri er sídimt og
stjörnuskin alla daga. Þar er skautasvell í
tíu mánuði. Þá þjóta smálappar yfir fann-
irnar í litlum skíðasleðum. Beita þeir eigi
liestum fyrir, heldur hreindýrum. Hefir þú
nokkurn tíma séð hreindýr? Það er á stærð
við lítinn hest; hornin eiu mikil og greinótt,
hálsinn stnttur, höfuðið smátt og frítt, aug-
un stór og björt. Þegar það tekur á rás, þá
þýtur það yfir stokk og steina og lætur ekk-
ert hefta för sína. Ekki þykir Löppunum
önnur unun meiri, en að þjóta áfram á skíða-
sleðum sínum, og einskis mundu þeir æskja
fremur, en að hafa sleðafæri allan ársins
hring.
• Hér segir frá Lapplendingi einum og
konu hans. Þau bjuggu í Lapplandi, þar
sem heitir Aimio. Sá staður liggur við fljót
eitt mikið, er Tenojoki nefnist, en öðru nafni
Tanakvísl. Munt þú mega sjá þessa staði á
landabréfi Finnlands. Þessi landskiki er í
lögun eins og geisimikil skotthúfa, er sýnist
sitja á Lapplandsoddanum. Landið er auðn
ein og allhrikalegt, en Lappinn og kona hans
hugðu snjóinn hvergi svo hvítan og stjörnu-
skinið hvergi svo bjart og norðurljósin hvergi
svo undrafögur sem í Aimio. Höfðu þau
gert sér þar kofa hæfilega stóran eftir þörf-
um. Skógur var enginn um þessar slóðir,
heldur smábirki kræklótt; voru þar smá-
runnar einir, en engin tré. Hvaðan átti þeim
þá að koma húsaviður ? Þau tóku smáar
stangir og stungu’ þeim niður í snjóinn, en
bundu efri endana saman. Þar utan yfir
hengdu þau svo hreindýrahúðir. Þá var
húsagerðinni lokið og var kofinn ásýndar
eins og grár sykurtoppur. Op létu þau vera
efst í toppnum, svo að reykurinn kæmist
út, þá er eldur væri gerður. Annað op var
neðst á suðurhliðinni og skriðu þau þar inn
og út.
Með þess'um hætti var kofinn og þótti
hjónunum hann næsta góður og hlýr. Þar
leið þeim hið bezta, þótt þau hefðu eigi ann-
að en snjóinn að sofa á.
Þau áttu svein einn ungan, er Sampo hét.
En það er lappneska og þýðir: hamingja.
En Sampo var svo ríkur, að hann hafði tvö
nöfn. Eitt var honum ekki nóg. Svo bar
við einn dag, að þar bar að garði gesti tvo,
og höfðu þeir yfir sér feldi stóra. Tóku þeir
séír hvíld í kofanum. Menn þessir höfðu
meðferðis harða og hvíta snjómola, er lapp-
neska konan hafði aldrei séð, og kölluðu
sykur. Þeir gáfu Sampo nokkra. mola af,
þessum sæta snjó og klöppuðu á koll hans og
kölluðu hann Litlalappa. Fleira máttu þeir
eigi við hann mæla, því að hvorugur kunni
lappneska tungu. Héldu' þeir síðan lengra
til norðurs og alt til íshafsins og út á yzta
odda Norðurálfu, sem kallaður er Norður-
horn. Konunni hafði getizt mjög vel að
gestunum og þeirra sæta snjó. Kallaði hún
sveininn Litlalappa upp frá því.
Bónda þíótti miður og mælti: “Sampo
þykir mér miklu fallegra nafn. Sampo
merkir hamingju. Skalt þú og eigi smána
nafnið, húsfreyja. Mun Sampo okkar ein-
hverju sinni verða konungur yfir Lappa-
landi og ráða vfir þúsund hreinum og fimm
tugum lappneskra kofa. Mun þér og aldur
til vinnast að sjá það.”
“Vera má að svo verði, en betur lætur
Litlilappi í eyrum,” mælti húsfreyja. Nefndi
liún sveininn Litlalappa, en bóndi kallaði
hann Sampo.
En vita verðið þér, að sveininnn var ó-
skírður enn. Því að eigi var skemmra að
leita prests en tu^tugu rastir vegar,. hvert
sem farið var. <?Næsta ár förum við með
hann til prests og látum skíra hann”, sagði
bóndi jafnan. En næsta ár var jafnan eitt-
hvað til fyrirstöðu, svo að ferðin frestaðist,
en sveinninn var óskírður sem áður.
Sampo var smár og þó þrekvaxinn
sveinn, sjö eða átta vetra að aldri. Hafm
var svartur á hár, móeygur, nefið bratt að
framan og munnurinn víður. Hafði hann
allan hinn sama. yfirlit sem faðir hans. En
sá maður var fríður talinn í Lapplandi, er
cvo var á sig kominn. Sampo var enginn
linjudrengur eftir aldri: Hann átti sér smá-
skíði og þaut hann á þeim niður hálsana við
Tanakvísl, Hann átti hrein ungan, er
liann beitti fyrir sleða sinn. Þá var sjón að
sjá hann, er snjórinn þyrlaðist utan um hann
allan, þá er hann þaut yfir ísa og skafla.
Var þá oft að eigi sá annað af sveininum en
svarta hárlokka.
“Eigi verður mér fyr rótt, en sveinninn
er skírður, ” mælti móðir hans. “Því að vel
mætti svo að bera, að úlfar yrðu honum að
bana á fjöllum u]>pi. Eða hann gæti komist
í greipar hinum illa, gullhyrnda lrreini Hiis-
is. Og hjálpi guð þeim sem óskírður er.”
Sampo hevrði orð þessi og tók að hugsa
um, hvað vera mundi um hrein þann, er
sagt væri að hefði gullhorn.
“Fagurt dýr mun það vera,” mælti hann.
“Mundi eg vilja beita því fvrir sleða minn
og komast upp á Rastekais.” Það er afar-
hátt eyðifjall _er gnæfði við himin ,5 eða 6
rastir frá Aimio.
“Mæl þú eigi slík fáryrði, drengur,”
sagði móðir hans. “A Rastekais er hellir
galdrakarlsins og þar býr Hiisi.”
“Hver er Hiisi?” spurði Sampo.
Móðir hans var nú í vandræðum. “Nú,
það má vara sig á eyrunum á stráknum,”
hugsaði hún með sér. “Eg hefði og eigi átt,
að nefna það í návist hans. En yera má og
að það sé vel farið og hann óttist Rasteka-
is.” Því næst mælti hiín við hann: “Elsku
Litlilappi, far þú aldrei til Rastekais, því
að þar býr Hiisi, hin mikla fjallvættur. Hann
hefir hreindýr í einum munnbita og gleypir
börnin eins og flugur.”
Sampo varð hljóður við og áhyggjufull-
ur. Þá liugsaði hann með sér: “Gaman væri
þó að sjá svo magnaða fjallvætti — en þó
eigi nema tilsýndar.”
Nú voru liðnar þrjár eða fjórar vikur frá
jólum og enn hvíldi myrkur yfir Lapplandi.
Þar var eigi morgunn né hádegi, né kvöld.
Þar var samfeld nótt. Máninn skein, norð-
urljósið logaði og stjömurnar voru á loft-
inu allan liðlangan daginn. Sampo varð
dapur í bragði. Nú var sá óratími frá því,
er sól hafði séð, að hann hafði nálega gleymt
hvernig hún var ásýndum.
Þá er tilrætt varð um sumarið vissi
Sampo það eitt, að einn var sá tími árs, er
mýflugur voru honum til ama, svo að þær
vildu éta liann upp til agna. Þá þótti Sampo
enginn skaði í, þótt sumarið væri stutt, en
þó kom honum í hug að þá var svo bjart. að
hann gat farið á skíðum sínum allan sólar-
Iiringinn.
Faðir hans sagði við hann einn dag um
hádegisbilið og var (þá i aldimt ajð kalla:
“Khm þú með mér og mun eg sýna þér
nokkuð!” Sampo skreið út úr kofanum og
sá til suðurs, þangað sem faðir hans benti.
Sá hann rák nokkra litla við sjónhring og
var ranðlituð. “Veiztu hvað þetta er-”
spurði Lapplendingurinn.
“Þetta er suðurljósið,” mælti sveinninn.
Hann þekti vel áttirnar og vissi, að engin
norðurljós gátu átt sér stað í suðri.
“Nei, þetta er fyrirboði sólarinnar,”
mælti faðir hans. “A morgun eða liinn dag-
inn kemur sólin sjólf. Sjá þú, hve undur-
samlega roðinn Ijómar um Rastekaistind-
inn.”
Sampo leit til vesturs og sá að smároðn-
aði snjórina á dimmum og skuggalegum
Rastekaistindinum. Var nú langt síðan hann
hafði það séð. Þá flaug honum það í hug
enn á ný, að gaman væri að sjá fjallakon-
unginn, auðvitað tilsýndar. Sampo hugsaði
um þetta allan daginn og hálfa nóttina.
Hann átti að sofa, en gat ekki. “En hvað
það væri gaman að hitta fjallkonunginn
einu sinni, ” hugsaði hann. Hann mátti
ekki hafa hugann af þessu og á endanum
skreið hann út úr hú'ðfatinu sínu og síðan
út um kofadyrnar. Kuldi var mikill. Var
á stjörnu skin og snjórinn marraði undir
fótum hans. En Sampo Litlilappi var eng-
in skræfa, og lét hann sig þetta litlu skifta.
Hann liafði og treyju og brækur úr hrein-
feldi, hlýja skó, skinnliúfu loðna og vetl-
inga úr sama efni. Hann stóð í þessum
búningi, horfði á stjörnurnar og íhugaði
livað gera skyldi.
Þá heyrði hann hre'indýrskálfinn sinn
krafsa snjóinn skamt frá sér. “Ætti ég að
aka spölkorn?” hugsaði Sampo.
Framkvæmdin kom þegar á eftir orðun-
um. Sampo beitti hreininum fyrir sleðann,
sem liann var vanur. Síðan hélt hann út á
fannimar. “Eg ætla þó að aka eitthvað á
leiðina til Rastekais,” hugsaði liann. Síðan
þaut hann yfir ísinn á ánni og þá áfram eft-
ir bakkanum hinumegin. Þá var 1 Safnpo
kominn til Noregs, því að Tanakvísl skilur
Noreg og Lappland, En ekki vissi Sampo
neitt um það.
(Frh.)
Æfiminning
Föstudafe'inn hinn 1. apríl síð-
astliðinn, andaðist að heimili sínu
á Lundar, Man., Jón Jónasson.
Hann var fæddur heima á íslandi
4. rebrúav 1863; foreldi'ar hans
voru þau Jón Jónasson og Hall-
fríður Jónsdóttir, hjón á Þjórs-
stöðum í Núpasveit í Norður-
Þingeyjarsýslu.
Jón sák var heima í foreldra-
húsum fram að tvítugsaldri, er
hann fór í lausamensku, og vann
hann við ýmsa vinnu þar til hann
var 33 ára; og þann 9. júní 1896
gekk hann að eiga eftirlifandi
konu sína, Guðrúnu Ágústu Jó-
hannesdóttur, Jónssonar og konu
hans Snjólaugar Þorsteinsdóttur,
ættuð úr Reyðarfirði í Suður-
Múlasýslu. Árið 1900 fluttist Jón
heitinn með konu sína til Ameríku
og settist að í Argylebylgðinni og
bjuggu þau þar fjögur ár; þá flutt-
ust þau til Rapid Point og voru
þar sjö ár; síðan fluttust þau til
Stony Hill bygðarinna og bjuggu
þar samfleytt í seytján ár. Þeim
hjónum varð sex barna auðið;
tvo drengi mistu þau, annan á
fyrsta ári, en hinn uppkominn.
Þau fjögur, sem eftir lifa eru:
Thorsteinn, til heimilis á Lundar,
og Wilhelm Jón í Flin Flon, báð-
ir ógiftir^ mestu efnispiltar og
góðir dengi; dætunar eru: Ást-
fríður, gift Chas. Ver Wilghem, í
Flin Flon, og Lára, gift Kristni
Jörundsson á Oak Point, Man.
Jón sál. var einn af þeim allra
prúðustu og viðkynningarbeztu
mönnum sinnar bygðar; hann
var hinn gjörvulegasti maður, hár
og þrekinn, hæglátur og viðmóts-
góður, en þó glaður og skemtileg-
ur í allri viðkynningu og vel
greindur var hann. Jón sál. átti
því marga og góða vini; hann var
góðhjartaður og gat ekkert aumt
séð, og vildi hjálpa öllum eftir
megni; hann var friðsamur og um-
talsfrómur maður. Alt þetta var
til þess, að allir, sem honum kynt-
ust, elskuðu hann og virtu. Jón
sál. var skynsamur vel og lesinn
maður. í kirkjumálum var hann
hinn ábyggilegasti, o'g ávalt sann-
ur og trúr; því til sönnunar má
geta þess að þegar lúterski söfn-
uðurinn bygði kirkjuna í Grunna-
vatnsbygðinni fyrir nokkrum ár-'
um síðan, þá var Jón sál. einn af
mestu áhugamönnum að hrinda
verkinu í framkvæmd og mun það
hafa verið sá söfnuður, sem hann
alt af heyrði til sem meðlimur.
Með Jóni sál. er því genginn til
grafar hið mesta göfugmenni,
bæði frá sveitarfélagslegu og
kirkjulegu sjónarmiði og er hant,
sárt saknað af konu hans og börn-
um, ættingjum og öllum vinum.
Hanri var jarðsunginn fimtudag-
inn 7. apríl frá Lundarkirkju, að
viðstöddu fjölmenni. Síðan var
líkið flutt austur til Otto grafreits
og einnig borið þar í kirkju. Sá,
sem skrifar þessar línur? talaði
nokkur minningarorð við líkbörur
hans í báðum kirkjunum.
Drottinn blessi minningu hans.
G. P. Johnson.
Biskup yfir Norðurpól.
Franskur prestur, Arséne Tur-
quetail að nafni, hefir í tíu ár
starfað að trúboði meðal Skræl-
ingjanna hjá Hudsonsfjóa. Nýlega
var hann gerður að biskup og nær
biskupsdæmi hans alls yfir 2%
miljón ferkílómetra, þar á meðal
yfir sjálfan Norðurpólinn. En
þótt biskupsdæmið sé svona vítt,
eiga þar ekki heima nema átta
þúsund sálir. — Lesb.
Rafkæliskápur
sparar peninga
meB því að fyrirbyggja úrgang.
Hann verndar jafnframt heilsu
fjölskyldu yðar gagnvart skemdri
fæðu.
Komið í sýningarstofur hfd
Hydro og skoöiö þessa kæliskdpa,
cöa símiö 848 134, og mun um-
boösmaður vor þd heimsœkja
yöur.
VÆGIR
BORGUNARSKILMÁLAR
Myndin að ofan sýnir hinn nýja
GENERAL ELECTRIC
KÆLISKÁP
Gitij of Wmnfpeg
is-si Va
— Hið bezta hér í lífi, er góð
samvizka.
— Og hið næst bezta er góðúr
lögfræðingur.
-- " < * — — —— —
- PROFESSIONAL CARDS -

DR. B. J. BRANDSON 216-220 Medical Arts Bldg Cor. Grahom og Kennedy Sta. Phone: 21 834 Office tlmar: 2—1 Heimili 776 VICTOR ST. Phone: 27 122 Winnlpeg, Manitoba Dr. L. A. Sigurdson 216-220 Medical Arts Bldg. Phone 21 834. Office tímar 2—4 Heimili: 104 Home St. Phone: 72 409 H. A. BERGMAN, K.C. tslenzkur lögfræöingur Skrifstofa: Room 811 McArthur Bullding, Portage Ave. P.O. Box 1656 FHONES: 26 849 og 26 640

DR. 0. BJORNSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sta. Phone: 21 834 Office tlmar: 2—3 Heimlli: 764 VICTOR ST. Phone: 27 586 Winnipeg, Manitoba Drs. H. R.& H. W.Tweed Tannlœknar 406 TORONTO GENERAL TBUST BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St. PHONE: 26 545 WINNIPEG W. J. LÍNDAL og BJÖRN STEFaNSSON islenzkir lögfrœöingar 6. öðru gólfi 325 MAIN STREET Talslmi: 24 963 Hafa etnnig skriístoíur að Lundar og Glmli og eru þar að hitta fyrsta mi8- vikudag i hverjum mánuðl.

DR. B. H. OLSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone: 21 834 Office tlmar: 3—6 Heimlll: 5 ST. JAMES PLACE Winnipeg, Manitoba Dr. A. B. INGIMUNDSON Tannlœknir 602 MEDICAL ARTS BLDG. Sími 22 296 Heimilis 46 054 J. T. THORSON, K.C. tslenzkur lögfrœöingur Skrlfst.: 411 PARIS BLDG. Phone: 24 471
DR. J. STEFANSSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone: 21 834 Stundar augna, eyrna, nef og kverka sjúkdóma.—Er að hitta kl. 10—12 f. h. og 2—5 e. h. Heimili: 373 RIVER AVE. Talsimi: 42 691 DR. A. V. JOHNSON tslenzkur Tannlœknir 212 CURRY BLDG., WINNIPEG Gegnt pósthúsinu Slml: 23 742 Heimilis: 33 328 J. Ragnar Johnson B.A., LL.B., LL.M. (Harv.) islenzkur lögmaöur 606 Electric Railway Chambers Winnipeg, Canada Simi 23 082 Heima: 71 711

Dr. P. H. T. Thorlakson 206 Medical Arts Bldg. Cor. Graham and Kennedy Phone: 21 2X3—21 144 Heimili: 403 675 Winnipeg, M_an. 1 A. S. BARDAL 148 SHERBROOKE ST. Selur Ukkistur og annast um út- farlr. Allwr útbúnaður sá bezti Ennfremur selur hann allskonar mlnnlsvarða og legsteina. Skrifstofu talslmi: 86 607 HeimiUs talsími: 58 302 G. S. THORVALDSON B.A., LL.B. Liögfrœöingur Skrlfstoía: 702 CONFEDERATON LIFB BUILDING Maln St. gegnt City Hall Phone 24 587

DR. A. BLONDAL 602 Medical Arts Building Stundar sérstaklega kvenna og barna sjúkdóma. Er að hltta frá kl. 10—12 f. h. og 3—6 e. h. Offlce Phone: 22 296 HeimiU: 806 VICTOR ST. Stmi: 28 180 A. C. JOHNSON 907 Confederation Life Bldg. WINNIPEG Annast um fasteignir manna. Tekur að sér a8 ávaxta spartfé fólks. Selur eldsábyrgð og bif- reiða ábyrgðir. Skriflegum fyr- lrspurnum svarað samstundls. Skrifstofus.: 24 263—Heimas.: 33 32S E. G. Baldwinson, LL.B. tslenzkur lögfræöingur 808 PARIS BLDG., WINNIPEG Residence ‘ Off ice - Phone 24 206 Phone 89 991

Dr. S. J. JOHANNESSON stundar lækningar og yfirsetur Tll viðtals kl. 11 f. h. til 4 e. h. og frá kl. 6—8 að kveldinu 532 SHERBURN ST. SlMI: 30 877 G. W. MAGNUSSON Huddlœknir 91 FURBY ST. Phone: 36 137 Viðtalstími klukkan 8 til 9 að morgninum J. J. SWANSON & CO. v LIMITl’D 601 PARIS BLDG., WINNIPEG Fasteignasalar. Leigja hús. Út- vega penlngalán og eldsábyrgO af öllu tagi. Phone: 26 349