Lögberg - 23.03.1933, Blaðsíða 6

Bls. 6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 23. MARZ, 1933
Mdcklin kapteinn
— Endurminningar hcms. —■
EFTIR
RICHARD IIARDING DAVIS.
----<—'————=—^—<—■---------=—
“Við erum ekki riú að berjast fyrir neinn
kynblending1/’ sagði hann. .“Við erum að
berjast fyrir yður. Við þekkjum yður. Við
treystum yður. Við ætlum að gera yður að
forseta og við ætlum ekki að hætta við það.
Okkar rnottó skal vera það sama og Walkers:
‘Fimm eða ekkert. ’ Og þegar við höfum
tekið þetta lýðveldi, þá tökum við hin fjögur,
og þér verðið forseti Bandaríkja Mið-Ame-
ríku.”
Við höfum staðið með opinn munninn og
glápt út í loftið, og taugar vorar voru í afar
miklum spenningi, en Wehster eins og band-
aði okkur frá sér 0g talaði til Laguerre.
“JÞér opnið þetta land og byggið hér
keyrsluvegi og járnbrautir. Þér leggið öllum
heiminum til nóg kaffi. Þér látið gera Nicar-
agua skurðinn, sem svo oft er talað um. *Og
þér komið á fót heilu keisaradæmi, ekki með
þrælum eins og Walker hugsaði sér, heldur
með frjálsum mönnum. Þér losið þá undan
ánauðarokinu og gerið þá að menningarþjóð.
Þeir segja. mér, hershöfðingi, að þér hafið
Ibarist undir þrettán fánum. í kveld berjist
þér undir yðar eigin fána!”
Við hrópuðum allir og húrruðum, yngri og
.eldri, hver í kapp við annan, og eg held eg
hafi gert einna mestan 'hávaða, þangað til eg
leit framan í Laguerre. Þá skildi eg’ hve afar
mikið alvörumál þetta var fyrir hann. Þang-
að til eg sá framan í hann hafði mér fundist
þetta rétt skynsamlegt ráð og aaskilegt. Nú
sá eg ihve mikið tilfinningamál honum var
þetta, og gerði mér grein fyrir þeim miklu
vonUm, sem hann var að gera sér um frægð
og völd og frama. Mér fanst hann vera að
dreyma draum, sem með engu móti gæti kom-
ið fram og mér fanst það vera rangt að vekja
hann ekki af þeim draumi, því eg, sem elskaði
hann eins og sonur hans skildi hvað þetta
þýddi fyrir liann. Eg vissi að hann hafði
lengi verið að láta sig dreyma um lýðveldi,
þar sem eining og bræðralag ríkti og réttlæti
og friður, og nú fanst honum draumurinn
vera að rætast. Eg skildi að honum þótti afar-
vænt um það, hve fúsir þessir menn voru að
fylgja honum. Einnig það, að hann, sem svo
lengi og trúlega hafði þjónað öðrum, vildi nú
alt í sölurnar leggja fyrir þá, sem honum
vildu þjóna. Mér þótti ekki vænt um að þeir
hefðu boðið honum að verða leiðtogi sinn.
Það olli mér mikillar hrygðar, að sjá fram á
það, að nú enn einu sinni átti þessi ágæti mað-
ur, að verða fyrir miklum vonbrigðum.
En það var enginn tími í þetta sinn, að vera
nokkuð að horfa fram á veginn. Men\iirnir
voru utan við húsið og þessi lýður hrópaði
grimmilega liefnd yfir Garcia. Hefðum við
ekki komið í veg fyrir það, hefðu þeir farið
þangað sem hann var og myrt hann og þenna
lieimska og óupplýsta lýð, sem með honum var
líka.
Samkvæmt trú eða hjátrú fólksins í Hon-
dúras, gat það ekki komið til nokkurra mála,
að hefja árás þessa nótt. Það var brot gegn
trúarbrögðunum, og engir bardagar máttu
eiga sér stað fyr en tveimur nóttum síðar.
Þeir, sem gættu Pecachua, og sem vissu alt
um svik þau, er Garcia liafði í huga, ugðu því
ekki að sér, og við komum að þeim sofandi,
og við vorum búnir að taka vígi þeirra áður
en þeir voru almennilega vaknaðir og náðum
við þar fallbyssum og miklu af ýmsum vopn-
um.
Þegar sólin kom upp í allri sinni dýrð næsta
morgun, gekk skothríðin yfir Tegucigalpa og
sumar kúlurnar lentu inni í eldhúsinu á for-
setabústaðnum. Aðrar aftur þar sem Garcia
og hans lið hafðist við. Voru nú allir fljótir
að átta sig á því að E1 Pecachue hefði verið
tekin 0g eins hinu að sá sem það hefði gert
mundi fljótlega hafa forsetabústaðinn á sínu
valdi.
Fallbyssurnar gengu stöðugt, þangað til
við sáum á eftir því síðasta af liði Garcia,
hraða sér sem mest það mótti upp til f jallanna
og skömmu síðar fór Alvarez forseti af stað
út úr borginni, með fámennu varðliði, sem
honum fylgdi.
Við vorum of fáir til að elta flóttaliðið, en
við skutum nokkrum skotum á eftir þeim.
Skömrnu síðar komu kaupmemi borgarinn-
ar, konsúlar annara ríkja 0g ýmsir heldri
menn með sjálfan biskupinn í broddi fylking-
ar, og var .borinn fyrir þeim hvítur fáni
Komu þeir alla leið upp undir hæðirnar og var
erindi þeirra það að gefa borgina á okkar
vald.
Eg er viss um, að aldrei hefir minni tími
til þess gengið að mynda nokkra stjórn, held-
ur en okkar stjórn. Við liéldum okkar fyrsta
stjórnarráðsfund tuttugu mínútum eftir að
við komum inn í'borgina og tíu mínútum

seinna lýsti Webster yfir því, frá svölum for-
setabústaðarins, að Laguerre væri forseti
Honduras lýðveldisins. En vegna þess hve
Webster var sérstaklega kunnugur í landinu,
þá gerði Laguerre liann að innanríkisfáð-
herra, en mig að vara-forseta og hermálaráð-
lierra. Enginn vissi hvað vara-forseti ætti
eiginlega að gera, og fór eg því fram á það,
að eg mætti vera nokkurskonar lögreglustjóri
þar í borginni til að sjá um að .þar færi alt
fram með friði og reglu.
Annars var Aiken gerður að lögreglustjóra,
en það var sérstaklega leynilögreglan, sem
hann átti að sjá um 0g fékk hann þetta em-
bætti að sjálfsögðu fyrir það, að hann liafði
komið upp samsærinu gegn Laguerre. Hans
fyrsta verk var að útnefna sér til aðstoðar
tvo iberfætta lögreglumenn, sem liöfðu tekið
hann fastan, þegar hann kom síðast til höf-
uðstaðarins.
, Her^höfðinginn, eða forsetinn, eins og \úð
nú nefndum hann, gaf þegar út mjög glæsi-
lega og stórorða yfirlýsingu eða tilkynningu
til þjóðarinnar, þar sem hann hét því, að í-
búar landsins skyldu njóta alls þess frelsis,
sem borgurum í frjálsu lýðveldi bæri aðnjóta.
Innan jtriggja mánaða skyldu almennar kosn-
ingar fram fara og þar gæti fólkið kosið sér
forseta að eigin vild„ annaðhvort sig eða þá
einhvern annan. Hann lýsti einnig yfir því,
að hann mudi heimta þessa hálfu miljón doll-
ara, sem lýðveldið ætti hjá Isthmian línunni.
Sagði liann að þessir peningar íéttu að vera
notaðir til innanlands umbóta og meðan þeir
entust ætti þjóðin ekki að þurfa að borg'a
skatta. Alt til þessa hafði hver forseti lagt á
tolkið nýja og hærri skatta, en enginn þeirra
hefði nokkurntíma látið sér detta í hug að
lækka þá, hvað þá að afnema þá. Var þessu
loforði hins nýja forseta tekið með afarmikl-
um fögnuði.
Það var ýmislegt fleira í okkar stefnuskrá,
sem var mjög vel tekið og gerði okkur strax
vinsæla. Laguerre ætlaði ekki að láta skjóta
menn, þó þeim kynni að verða eitthvað á, og
hann ætlaði ekki að neyða útlenda kaupmenn
til að lána sér peninga, sem svo stæði ekki til
að nokkurntíma yrðu borgaðir. Einu menn-
irnir, sem nokkuð liðu Ýið þessi stjórnaskifti,
voru tveir af okkar eigin mönnum, sem gerðu
tilraun til að stela. Eg lét þá sópa strætin og
við festum þungar blíkúlur við öklana á þeim,
• með járafesti. Gerðum við þetta til að sýna
að háðulega yrði farið með þá, sem gerðu sig
seka í þjófnaði.
Fyrir niiðjan dag sendi Aiken lista yfir
nöfn þeirra, í borginni, er hann taldi grun-
samlega og Alvarez hlynta og lofaði að taka
þá aila fasta fyrir kveldið. En Laguerre
sendi eftir þeim og lofaði þeim því, að þeir
skyldu njóta fulls friðar, ef þeir aðeins vildu
vera hlutlausir og láta stjórnmál afskiftalaus.
Sjálfur hefi eg alt af lialdið, að flestir af
þeim, sem Aiken ætaði að taka fásta, hafi ver-
ið heiðarlegir kaupmenn, en sem allir áttu
eitthvað töluvert hjá honum.
Lagnerre átti langt tal við bankastjóra aðal
bankans þar í borginni, 0g var sá banki eign
auðmanna á Englandi. Hafði sá banki aðal-
lega lagt lýðveldinu til þá peninga, sem það
þurfti á að halda. Laguerre fullvissaði liann
um að sér kæmi ekki til liugar, að þrengja
bankanum til að taka bréfpeninga, sem Al-
varez hefði gefið út, en liann skyldi taka við
bréfpeningum bankans, sem trygðir væru með
gulli. Bankastjórinn varð afar glaður við
þetta og síðar lásum við símskeyti, sem hann
sendi aðalbankanum á Englandi, og sagði
hann þar, að nú hefði Honduras loksins feng-
ið ærlegan forseta. Hann opnaði banka sinn
0g nú voru heimapeningarnir þremur af
hundraði hærri heldur en þeir höfðu verið
daginn áður. Útlendum kaupmönnum þar í
borginni hlýtur að liafa litist vel á þetta, því
fyrir klukkan sex um kveldið kom nefnd
manna frá þeim til forsetans til að þakka
honum fyrir og lýsa trausti á hinni nýju
stjórn. 1 néfnd þessari voru Bandaríkja-
menn, Þjóðverjar og Englendingar. Þeir
buðust til að stofna og.viðhalda nokkurs kon-
ar herdeild til varnar borginni og til að gæta
þess að hann gæti haldið áfram að vera for-
seti.
Svo um miðjan dag vorum \dð búnir að fá
á okkar band alla útlendinga í borginni og
konsúlarnir voru búnir.að síma ráðherrum
sinna landa þessa stjórnarbyltingu og ráða
þeim til að viðurkenna hina nýju stjórn.
Þetta gekk alt eins og í sögu.
Jafnvel þótt eg væri ráðherra og hefði því
rétt til að láta nokkuð til mín taka, þá lét eg
mig ekki miklu skifta þessi erfiðu viðfangs-
efni, sem stjórain hefði við að glímá.
Mitt fyrsta verk var þar á móti að senda
Beatrice símskeyti og segja henni að við vær-
um óhultir í höfuðstaðrium og að eg væri næst-
ur hinum æðsta hvað völd snerti. Eg sagði
henni ekki að eg væri varaforseti lýðveldis
sem teldi 300,000 íbúa, því í Dobbs Ferry
mundi svo lág fólkstala þykja nokkuð ósenni-
leg. Því sem eftir var af deginum eyddi eg
mjög ánægjulega til þess að fara ríðandi um
bæinn, með nokkrum mönnum, sem eg hafði
mér til fylgdar. Aðal erindið var það að
kynnast íbúunum og sýna þeim góðvild og
vinsemd og svo til að gera ýmsar ráðstafanir
til varnar horginni, því ekki var nú neitt ólík-
legt að við mættum búast við ófriði. Eg
gleymdi ekki heldur Heinze og lians mönnum,
sem héldust við uppi á hæðunum og höfðu þar*
mikið af hergögnum til að verjast hugsanleg-
um árásum. Eg sendi þeim t.öluvert brenni-
vín, en gætti þess þó, að hafa það ekki ákaf-
lega mikið, og svo sendi eg þeim vindla og
niðursoðinn matt. Þar að auki hugsaði eg
mér nýjan einkennisbúning handa fyrirliðun-
um og átti hann að verða.skrautlegur og ein-
kennilegur og eg fékk sex skraddara til að
sitja uppi alla nóttina til að búa þá til. -
Einkennisbúninga handa liðsmönnunum
pantaði eg hjá búðum, sem stjórnin hafði yfir
að ráða, og þeir voru líka nokkuð fallegir.
Daginn eftir , þegar við vorum komnir í
þessa einkennisbúliinga, ve'itti forsetinn þess-
ari breytingu eftirtekt og varð horium að
orði: ‘ ‘ Engirin annar en Macklin hefði á eirini
nóttu getað breytt þessu óálitlega fótgöngu-
liði í fallega og myndarlega riddarasveit. ”
Forsetinn var aftur kominn inn í höllina
og eg reið til herskálqns á undan hersveit-
inni 0g innlend hljóðfærasveit spilaði fyrir
okkur og fólkið sýndi okkur virðngarmerki
hvar sem við fórum, en alt í einu reið ung
stúlka á gráum hesti rétt í veginn fyrir okk-
ur.
Með henni var hópur af hvítum mörinum,
en eg sá engann nema stúlkuna. Meðan hún
var enn okkuð lagt frá okkur, gat eg vel séð,
að hú var frá Bandaríkjunum og varð fögnuð-
ur minn þessvegna enn meiri og næstum tak-
markalaus. Það var eiginlega hið eina sem
skorti á gleði mína, að Bandaríkjastúlkunum
gæfist kostur á að sjá til hverra valda og
metorða eg hefði komist nú þegar. Eg hefði
fengið nýjan einkennisbúning alveg á réttum
tíma.
Þegar eg fyrst kom auga á stiilkuna, þótti
mér vænt um að sjá hana, bara vegna þess
að hún var hvít stúlka, og það var sjaldgæft
að sjá þær á þessum slóðum. En þegar hún
kom nær varð eg þess fullviss, að þó eg hefði
séð hana meðal þúsunda annara kvenna, þá
hefði hún verið sú eina„ sem eg liefði veitt
nokkra verulega eftirtekt.
Hún var í hvítum reiðfötum og hafði barða-
stóran, hvítan liatt á liöfðinu. Þegar liún
lieyrði hljóðfærasláttinn reisti hún höfuðið
svo eg sá vel framan í liana. Þvílíkt stúlku-
andlit hafði eg aldrei séð. Það var svo fallegt
að mér varð afar milcið um þessa sjón.
Eg næstum glápti á hana, þegar hún kom
til okkar, af þeirri einföldu ástæðu, að eg gat
ekki að því gert. Þó jarðskjájfti hefði alt í
einu komið og jörðin hefði sprungið framan
við fæturna á hestinum, sem eg reið, þá liefði
eg ekkert tekið eftir því. Eg hafði tíma til að
geta mér til liver hún væri og eg vissi að í
Honduras gat ekki átt sér stað að til væri
nokkur svona fögur kona, önnur en dóttir
Jose'ph Fiskes. Aiken hafði sagt um hana:
“Þegar hún fer framhjá, krjúpa innlendu
konumar á kné fram með veginum og signa
sig.”
Bg reið á móti henni, en þó með hálfum hug,
en þó var afar mikil gleði í huga mínum yfir
því ,að sjá þessa miklu kvenlegu fegurð. Píla-
grímarnir geta ekki hafa orðið glaðari þegar
þeir komu auga á borgina eilífu, lieldur en eg
varð nú. Mér þótti mjög vænt um, að það
skyldi einmitt standa svo á, þegar eg mætti
henni í fyrsta sinn, að eg reið í broddi her-
sveitar, sem var að minsta kosti sæmilega út-
lítandi á allan hátt. Eg var stoltur af því,
sem við höfðum rétt nýlega gert og eg var
stoltur af mönnunum, sem fylgdu mér.
Þegar við mættumst hafði eg ekki augun
af henni og hún snéri hestinum úr vegi til að
komast fram hjá. Mér hefði ekki þótt meira
um vert, þó eg hefði farið fram hjá keisara-
frú og eg var rétt að því kominn að lyfta
sverðinu henni til virðingar. En um leið 0g
við fórum hvort fram hjá öðru duldist mér
ekki, að hún leit ekki á okkur með mikilli að-
dáun og hafði það þau áhrif á mig, að eg gerði
það heldur ekki sjálfur. Þegar hún leit á mig
roðnaði eg út undir eyru. Mér hefði ekki lið-
ið ver, þó eg hefði oéðið uppvís að því að
segja ósatt. Eg setti mig í hennar spor og þú
sá eg liljómsveitina og í henni voru eintómir
berfættir svertingjar, og eg sá einkennisbún-
inga, sem fóru alt annað en vel og hesta, sem
voru magrir og illa hirtir og Indíána, sem
stóðu á gangstéttunum og gláptu á okkur.
Mér fanst að lieimi mundi finnast, að við
værum einna líkastir brualiði, sem væri að
mjakast áfram eftir strætunum með útbúnað
mjög gamaldags og algerlega úreltan, eða þá
að við va'rum bara ósiðaðir lögbrjótar og
ruddamenni 0g það meiddi mig óskaplega að
hún, sem hlaut að vera svo göfug' og góð,
skyldi ekki sjá betur, eða vera svona óréttlát.
Eg varð hér fyrir ósköp miklurn vonbrigðum,
og mig langaði til að snúa mér við í hnakkn-
um og hrópa til hennar og koma henni í skiln-
ing um, að þessir menn, sem með mér voru,
hefðu mikið á sig lagt til að lcomast þar sem
við værum nú, að þeir hefðu vaðið árnar í
mitti og átt' við hungur að búa og ýmsan las-
leika, en þeir hefðu ávalt verið til þess bún-
ir að ganga út í lífshættuna, livenær sem á þá
liefði verið kallað.
Þessi hópur velbúnu karlmanna, sem með
stúlkunni voru, liöfðu stöðvað liesta sína við
gangstéttina og þegar eg kom nær þeim, sá eg
að einn þeirra var í hermanna einkennisbún-
ingi. Eg skildi ekki vel í þessu, þangað til eg
mundi að eg hafði heyrt að herskipið Raleigh
la>gi í Amapola. Dg var rétt að fara fram lijá
þeim, þegar einn þeirra fór að tala svo hátt,
að það var auðheyrt, að liann ætlaðist til að
eg heyrði til sín.
“Þarna er nú herinn,” sagði hann,-“en
livar er þessi málamyndar forseti? Eg sé
Laguerre ekki.”
Síðan eg mætti stúlkunni var eg alt of ó-
stiltur til þess, að eg gæti tekið því með still-
ingu að heyra óvirðulega talað um minn liers-
höfðingja. Mér liafði sárnað við stúlkuna, en
nú þótti mér vænt um að þarna var karlmað-
ur, sem hugsaði eins og liún, því það var liægt
að ná sér niðri á lionum. Eg snéri við liestin-
ipn og reið livatlega til Iians.
Þér verðið að biðja ofsökunar á því, sem
þér liafið sagt,” sagði eg í lágum rómi, “ann-
ars læt eg svipuna mína ganga á yður. ”
Hann var ungur maður og einstaklega lag-
legur, hár og grannur og leit út fyrir að vera
af góðum ættum. Hann leit beint framan í
mig, án þess að lireyfa sig og hann studdi
báðum höndunum á hnakk-kúluna.
“Ef þér reiðið upp svipuna, skal eg taka
þetta pjátursverð, sem þér hafið og brúka það
eins og vönd á yður. ’ ’
Aldrei á æfi minni hafði nokkur maður tal-
að svona óvirðulega við mig. Og það sem
hann sagði höfðu mínir menn heyrt og hans
félagar og fólkið á strætinu. Bg varð alt í einu
alveg stiltur, en það var eins og alt blóðið
leitaði til augnanna, og mér sýndist alt sem
eg sá vera rautt. Þegar eg svaraði honum
var eg hás og dipimraddaður.
“Farið þér af baki,” sagði eg. “Farið þér
af aki, eða eg hrindi yður af baki. Eg ætla
að berja yður þangað til þér getið hvorki
staðið á fótunum eða séð það sem kringum
yður er. ”
Hann ætlaði að berja mig með svipunni, en
eg greip í hálsmálið á treyjunni hans og með
því lagi, sem eghafði lært á West Point, kast-
aði eg honum út á strætið og stóð þar yfir
honum. Miller og Von Ritter reyndu að kom-
ast milli okkar 0g þrír af hans félögum reyndu
líka að skilja okkur, en þrátt fyrir það náðum
við samt saman og eg barði liann ákaflega í
andlitið og eftir litla stund hepnaðist mér að
slá liann flatann. Þetta var ljótur leikur. Það
koms alt í uppnám. Kvenfólkið á strætinu
hljóðaði og veinaði, karlmennirnir, bæði mínir
menn og aðrir og jafnvel hestarnir létu eins
og þeir væru vitlausir.
“Hamingjan góða, Macklin!” heyrði eg
Von Ritter lirópa. “Hættið þér þessu! Haldið
þér yður í skefjum!”
Hann vék sér að okkar mönnum og skipaði
þeim fyrir að lialda áfram, þrír og þrír sam-
an.
‘ ‘ Svo það er svona, sem þér liugsið yður að
halda friði og góðri reglu,” hrópaði Miller
til mín.
“Hann talaði óvirðulega um Laguerre,”
svaraði eg og steig á bak liestinum. E11 það
var ekki því líkt, að eg væri ánægður. E|g,
varaforsetinn og hermálaráðherrann, hafði
verið í slagsmálum úti á götu, þar sem fjöldi
af borgarbúum hafði horft á mig. Eg var að
Iiugsa um hvort stúlkan mundi hafa séð til
mín, og eg var mjög óánægður við sjálfan núg
út af því, að eg hefði kannske styrkt trú henn-
ar á því, að við værum kannske eitthvað tölu-
vert mikið öðru vísi en við ættum að vera.
Og svo várð eg enn óánægðari út af því, að eg
skyldi nokkuð vera að hugsa um það, livað
hún hugsaði eða segði. Um það mátti eg láta
mér á sama standa. En þegar eg var að liugsa
um þetta, kom sá, sem eg hafði verið að fást
við, rétt upp að hliðinn á mér og tveir af lians
félögum.
“Út af þessu verðið þér að berjast við
mig,” sagði hann.
Eg var rétt að því kominn, að svara lionum
því, að hann liti út fyrir að eg hefði verið að
berjast við hann, en maður gctur naumast
fengið sil til að hlæja að manni, sem er út-
ataður í óhreinindum og blóði, og þessi maður
leit svo óskaplega illa út að eg mestum
skammaðist mín fyrir hann og sagði því ekk-
ert.
“Eg er því ekki vanur,” sagði liann, “að
verjast við menri úti á strætum; mér liefir
aldrei verið kent það. En eg skal berjast við
yður eins og siðaðan mann og reyna að hugsa
mér að þér séuð það. Þér skuluð ekki hugsa
að okkar vðiskiftum sé lokið. Þessir vinir
mínir eru mínir urriboðsmenn, og ef þér eruð
ekki ragur, þá nefnið þér yðar menn.”
/