Lögberg - 20.09.1934, Qupperneq 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 20. SEPTEMBEB, 1934
o
að vellíðan annara sé jafn-dýrmæt
sem sjálfs manns vellíðan. Þeim er
jafn-umhugað um aS aSrir græði
eins og þeir sjálfir. Þá verða engin
kapphlaup; í stað samkepni kemur
samvinna; þá kemur andleg og lík-
amleg vellíðan til allra. Guð er þá
faðir og mennirnir bræður.
Margir eru farnir að sjá þetta og
þrá þetta. Eg las það í dagblaðs-
skýrslu frá læknafundinum hér í
Winnipeg, að dr. Wilson, frá lækn-
inga-stofnaninni miklu í Rochester,
benti embættisbræðrum sínum á það
að einhliða væri læknis-vísindin, að
því leyti sem þau miðuðu að því
einu, að lækna líkamlegar meinsemd-
ir einstakra manna, en vanræktu
meinsemdir mannfélagsins. Hann
vildi að læknar legðu stund á það,
að rannsaka sjúkdóma þjóðfélags-
ins og finna meðul við þeim. Þar
kemur fram bróðurandinn kristilegí
í göfugri mynd.
Engum ætti að vera það skyldara
en kennimönnum kirkjunnar, prest-
unum, að breyta daglega eftir lifs-
reglum Jesú,—enda mun nú áhrifa
þeirra eða leiðsagnar ekki gæta til
muna, nema þar sem og að því leyti,
sem þeir ganga öðrum til fyrir-
myndar á kærleiksvegi Krists—og
efla 'frið og bróðurhug mannanna.
En þó hefir enginn heimild til þess
að krefjast nokkurs þess af kenni-
manni sínum, sem hann sjálfur ekki
er fús til að gera. Spjótinu er nú
stefnt beint að hvers manns hjarta
og spurt: “Hvað sýnist þér um
það, að taka upp reglur Krists og
breyta eftir þeim sjö daga í hverri
viku ?”
Tíðust afsökun manna, þá þeir
færast undan að fylgja lífsreglum
Krists, er sú, að þeim sé það ómögu-
legt, vegna þess hve mannfélagið,
sem þeir eiga öll sín viðskifti við,
sé annars hugar. Þar sé alt annar
hugsunarháttur og aðrar reglur gikli
þar. Svo “orþodox” er þessi trú á
spillingu mannfélagsins og réttlæt-
ingin af þeirri trú svo viðurkend, að
hún notast til hjálpræðis við hvers-
konar illverk. Clarence Darrow
boðaði þá ■ trú svo kröftuglega, að
hann fékk lærðan dómarann til að
fallast á það, að tveir ungir, ríkir
og mentaðir menn, sem drýgt höfðu
hryllilegt morð, væri ekki dauðasek-
ir; þeir hefðu verið ósjálfbjarga í
greipum mannfélags spillingarinnar.
Svipað þessu er það, sem eg sá á
prenti nýlega, að f járglæfra-ástríð-
an væri svo runnin í blóð samtíðar-
manna, að gagnslaust væri að amast
við henni.
Gegn þessu rís bæði andi Krists
og kenning hans. Fyrir Kristi gildir
þessi afsökun ekkert. Kristur boðar
siðferðislega sáluhjálp einstaklings-
ins. Þegar hann gaf lærisveinum
sínum gullvægu regluna að breyta
eftir„ bætti hann ekki við: “Þið
þurfið samt ekki að sinna þessari
reglu fyr en almenf er farið að iðka
hana, eða ef hún kemur í bága við
siðvenjur annara; þar til það verð-
ur tízka að breyta eftir mínum regl-
um, ])á skuluð þér láta þá hafa það,
auga fyrir auga og tönn fyrir tönn,
og helzt verða fyrri til.” Á engan
slíkan hátt falsaði Jesús kenningu
sína, né gaf tilefni til undanfærslu.
“Samvizku-plástrar” voru Jesú yfir-
leitt andstyggilegir. Miklu fremur
mælti hann: “Ekki eins og hðimur-
inn,” og við eftirbreytendur sína
sagði hann: “Þér eigið að vera salt
jarðarinnar, ljós í heiminum, hus,
sem bygt er á bjargi, — og það eins
fyrir því, þó hliðið sá þröngt og
vegurinn mjór, sem til lífsins ligg-
ur.”
Menn sjá í kostnaðinn, telja sér
trú um, að þeir tapi við hað að
fylgja lífsreglum Krists. Það er
missýning. Það getur enginn tap-
að á þvi, sem gott er og guðlegt;
það skaðast enginn á því að feta í
fótspor Krists.
Nú, hvað sem líður tekjum og út-
gjöldum við þá tilraun, má það telja
víst, aÖ yndislegasta æfintýrið, sein
vér getum komist í hér í veröldinni,
væri það, að breyta alla daga ná-
kvæmlega eftir lífsreglum Krists, á
hverju sem gengi.
Eigum vér ekki að reyna það í
Jesú nafni?
Islendingadagurinn í
Wynyard
Mér finst að islenzku blöðin ættu
að flytja fregnir af öllum Islend-
ingadagssamkomum; en ekkert mun
hafa verið sagt frá samkomunni í
Wynyard. Vil eg því fáum orðum
segja frá henni.
Samkoman var haldin örskamt
fyrir vestan Wytiyard-bæ. Pró-
grammið fór fram í stóru bænda-
félagshúsi. Veður var hið ákjósan-
legasta, brautir ágætar og útlit með
uppskeru í bygðinni fremur gott.
Það lá því vel á fólki, enda var sam-
koman f jölmenn og mikill gleðibrag-
ur á öllu.
Hr. Steingrímur Hall, organisti
Fyrstu lút. kirkju í Winnipeg og frú
hans voru þar til að leiða sönginn.
Mr. Hall hafði um tíma æft þar
söngflokk og söng hann nokkur ís-
lenzk lög, og var að því ágæt skemt-
un. Mrs. Hall söng með sinni vana-
legu snild, “Þótt þú langförull legð-
ir.”
Samkomunefndin hafði eftir beztu
föngum vandað allan undirbúning,
enda fórst þeim það alt myndarlega
úr hendi. Snoturt prógramm var
prentað, með ljóðum eftir íslenzk
skáld, auk skemtiskrárinnar. Skrif-
ari nefndarinnar var Mr. Grímur
Laxdal; féhirðir, Mr. Gunnar Jó-
hannsson; en forseti var Mr. Jón
Jóhannsson. Stýrði hann samkom-
unni og fórst það prýðilega. Setti
hann samkomuna með ágætri ræðu.
Um 6o ára minning íslendinga-
dagsins flutti sá, sem þetta ritar, er-
indi nokkurt. Séra Kristinn K. Ól-
afsson flutti ræðu fyrir minni ís-
lands. Var hún f jörug og fyndin og
Tjörður að henni hinn bezti rómur.
Lesið var laglegt kvæði eftir Tobías
Tobíasson.
Samkoman var bygðarbúum bæði
til ánægju og sóma. R. Marteinsson
Þegar eg kysti blá-
manninn
Ójá, það er nú langt síðan —
nærri f jörutíu ár—og ómögulegt að
segja frá svo' merkum atburði án
þess að hafa forsvaranlega langan
formála, þó það verki kanske til
þess að minna menn á söguna hans
Mark Twains um gufubátinn, sem
eyddi mest-allri gufunni á flaut-
pípuna, og hafði litið afgangs til að
knýja spaðana. En eg væri þá ekki
sá eini nútíma “rithöfundur” með
því marki brendur. En svo að Jón
í Görðum og Jón Utangarðs fari
ekki að halda að nýr rithöfundur
sé vaxinn upp á meðal þeirra, þá
lofa eg því hér með að segja ekki
fleiri sögur. Og eg meina það!
Ójá, það var rólegt á Akureyri i
þá daga*; alt fór fram eftir nokk-
urnveginn reglubundnu skipulagi;
fólkið tók lífið með knúsandi ró;
flestir höfðu eitthvað að starfa og
fáir eltust við það að verða ríkir;
bærinn bygður al-norðlenzku fólki,
nokkrir góðir Sunnlendingar, eins
og Árni- væni og Guðmundur litli;
nokkrar góðar danskar fjölskyldur,
en engir bolsar og annara rudda-
lýður og skríll. Fólkið lifði á góð-
um, hollum, heimatilbúnum, íslenzk-
um mat, og magasár voru eins sjald-
gæf og f lugvélar; þegar hinn þraut-
seigi, duglegi Árni væni vissi hvar
fiskurinn var í sjónum, og alt af
mátti fara á handfæri til að fá sér
í soðið, og ef það brást, var hjálp-
semi Eggerts Laxdal alt af vís; þeg-
ar Páll Magnússon söng þann bezta
bassa, sem heyrst hafði á íslandi, og
pabbi söng diskantinn; þegar Pétur
Þorgríms og Frissi sungu og spil-
uðu—Pétur bezti verzlunarmaður-
inn í bænum, ásamt Jóa Þorsteins,
og Frissi höndlaði harmóníkuna
eins og aðeins listamenn höndla
hljóðfæri; þegar Páll Jónsson JÁr-
dal) gaf okkur krökkunum föstu-
lánsdans árlega, með rauðgraut og
öðru góðgæti, sem við biðum eftir
með óþreyju frá ári til árs; þegar
Magnús organisti kendi okkur söng
í skólanum, sem var eitt af einkenn-
um íslenzkrar menningar í þá daga,
og sem hafði svo góðan árangur, þó
stundum bryti Magnús bogann á
hausnum á okkur þursunum, sem
ekki gátum lært þessa grisku—nót-
urnar; þegar Þorgrímur var bezta
selaskyttan á Akureyri, og Hansi
skaut kýrnar hjá Möller, sem gaf
okkur nýtt nautakjöt á hverjum
mánuði, og gaf Hansa besta bitann
—tunguna—fyrir skotið, enda var
Hansi eini maðurinn, sem hafði
bragðað slíkt góðgæti, og allar tung-
ur fékk Hansi, nema eina, þegar
Möller skaut sjálfur kúna—og hitti,
en kýrin hafði snúið sér við meðan
Möller reifst við Hansa um það
hver ætti að skjóta; þegar Eðvald
Möller og dætur hans voru að gefa
þeim fátækari alt, sem þau höfðu
og voru sjálf orðin fátæk; þegar
Jakob Möller stoppaði allan sletti-
rekuskap í heilan mannsaldur, með
einu sláandi svari; þegar Friðbjörn
Steinsson gerði drykkjumenn að
góðtemplurum og alla vinnumenn
sina að bindindisleiðtogum, nema
Manga bók, þennan rólega, mein-
vrta, fyndna mann, sem heldur kaus
að halda sér við flöskuna “ til að
styrkja taugarnar”; þegar eldri
bræður Magnús og Friðrik voru að
setja upp verzlun, báðir einhverjir
I þeir gáfuðustu og framtakssömustu
menn, sem Akureyri hefir haft það
lán að eiga; þegar yngri bræður
^ voru að byrja að rumskast, og
. seinna urðu mestu kaupmenn bæj-
jarins; þegar Jón Borgfirðingur og
stefán kennari á Möðruvöllum héldu
j pólitíkinni lifandi, og Stefán setti líf
i bæinn í hvert skifti sem hann kom;
þegar höfðinginn á Grund réði sem
, fursti í framfirðinum; Friðrik á
Bakka gerði út Mínervuna og Jón i
j Arnarnesi átti og stjórnaði Gesti,
sem hann -bygði líka sjálfur; þegar
höfðingjar riðu um sveitina; þegar
Jakob Havsteen var konungurinn á
, Oddeyrinni en séra Matthías keis-
ari allra andlegra efna—já, og löngu
áður en nokkrum hafði komið til
ihugar að gera allan bæinn eða alt
, landið að einni flatsæng—uppstopp-
aða með rússnesku rusli.
| Já, Akureyri var höfðingjasetur í
þá daga; einstaklingurinn vær látinn
í friði með hugsanir sínar og fram-
kvæmdir og fólkið gekk til vinnu
| sinnar friðsamlega og áhyggjulítið.
En til hvers er að tala um þessa
gömlu, góðu daga!
í næsta húsi fyrir sunnan okkur
;bjó séra Matthías, þessi elskulegasti
allra manna, sem eg hefi nokkurn-
tíma þekt, en sem við krakkarnir
vissum þó ekki hvað stór var í orðs-
|ins fylstu merkingu. Við kærðum
. okkur ekkert um skáldskap hans,
því okkur var nógur sá yndisþokki,
j prúðmenska og góðmensa. sem frá
j honum streymdi eins og rafmagn til
allra, hárra og lágra, rikra og fá-
jtækra. Meiri guðsþgjöf hafa engin
jbörn hlotið, og minningin um séra
Matthias mun okkur seint fyrnast.
Þarna sat hann við gluggann sinn
og erti sumt af því fegursta og bezta
sem íslenzk tunga á í fórum sínum.
En hvernig honum tókst að yrkja
innanum allan gauraganginn og
skarkalann á prestbalanum, sem var
leikvöllur okkar í suðurbænum, var
ekkert smáræðis undur, en aldrei
heyrðist æðruorð frá séra Matthíasi,
enda þurftum við ekki annað en að
sjá hann til þess að minka hávaðann.
Stundum vorum við nú ódælli, en
góðu hófi gegndi, og einum þrisvar
sinnum vildi mér til mikið slys. Við
höfðum fremur fá leikföng í þá
daga, píluboga á vorin og skauta og
skíði á veturna, en þess á milli lítið
annað en steina. Vorum við flest
leikin i því að henda steinum, og oft
urðu blessaðir fuglarnir fyrir þeim,
enda gátum við hitt “n'autauga” á
20 föðmum !
Einu sinni settist hrafn á mæn-
inn á prestshlöðunni og virtist hann
vera að velta vöngum framan í mig.
Þóttist eg geta sýnt honum í tvo
heimana, en misti krumma, og
steinninn fór yfir hlöðuna inn um
glugga á prestshúsinu og á prjóna-
vélina—fyrstu prjónavélina á Ak
ureyri—og braut nokkrar nálar. Var
guðsmildi að ekki varð meira úr og
að frá Guðrún var ekki að prjóna
rétt þá. Það var þá sem að séra
Matthías skírði mig í annað sinn-
upp úr ísköldu vatni, og gleymdi eg
því ekki í mörg ár, enda var það sú
eina hótun, sem séra Matthas hafði
í frammi við mig eftir það—að hann
skyldi skíra mig!
Seinna vildi þó til annað afskap-
legt slys. Það var rétt fyrir byrj-
un föstunnar, þegar við krakkarnir
vorum full áhuga að “slá köttinn úr
tunnunni”, að eg fór að fitla eitt-
hvað við gamla korðann hans pabba
—fallega korðann með látúnshald-
inu, sem var alveg eins og korði
Rússakeisara, en af honum hafði eg
séð mynd. Urgaði eg korðanum á
hverfisteininum í hálfan dag og fór
svo út að reyna hann, en af ein-
hverjum klaufaskap fór hausinn af
prestshananum — stóra hananum
með marglita stélið. Nú varð mér
ekki um sel. Hér var í mikið óefni
komið. Eg leit í kringum mig en
sá engan; hljóp heim og faldi korð-
ann; blés mæðinni, rétti úr mér og
beit á jaxlinn.
Þetta sá enginn; ekki nokkur sál.
Málið féll því niður, eða eiginlega
hafði það aldrei neinar fætur að
standa á, og aftur varð blíðalogn í
mínu brjósti, og á prestsbalanum var
eg aftur næsta dag í saltabrauðsleik.
Eitthvað var talað um hanann; séra
Matthías leit skarplega á mig, en eg
var sakleysið sjálft—já, og oft hefi
eg flotið á andlitinu síðan.
I heila viku eða meira þorði eg
ekki að lita á korðann, sem þó var
farinn að lykta til himnárikis af
hanablóðinu, og ekki henti eg einum
einasta steini í marga daga. Eg var
sakleysið sjálft. En svo einn dag
fann eg fleygmyndaðan stein, alveg
til þess gerðan að fleyta kerlingum.
Gæsirnar hans Klemensar voru á
ferð inn fjöruna—syntu rétt með
landinu.
Eg var ekki viss í minni sök, hvað
góður eg væri nú að henda steini,
eftii; allan þennan tíma—heila viku
—og mér fanst eð yrði að sjá hvað
eg gæti. Steinninn lenti á hálsinum
á einum unganum. Já, eg ætla ekki
að lýsa því hvað illa mér leið. Sýslu-
manns gæsarunginn dauður! Eng-
inn var á ferð um götuna; sandur-
inn blautur og mjúkur, og á svip-
stundu var unginn kominn undir
gráan sandinn. Alt leit vel út. Eg
lofaði hátíðlega að henda aldrei
steini oftar—lofaði því með sjálf-
um mér. En Þorgrímur með arnar-
augað hafði séð til mín, og fólkið
lét ekki slíkt fram hjá fara. Aginn
var strangur í þá tið. Júlíus “sýslu-
mannsskrifari” kom að á]á mig, og
aldrei hafði eg séð jafnljótt andlit!
—eg sé það núna, þegar eg hripa
þetta. Með mig og ungann í eftir-
dragi fór Július með stórum skref-
um og þungbúinn, eins og hér hefði
verið um morg að" ræða, og gaf mig
yfir til Guðrúnar Borgfjörð. Hér
brestur mig allar lýsingar, öll orð!
En samt fann eg að eg hafði komist
nokkurnveginn óskaddaður úr þeim
leik, þvi sýslumaður var á þingi!
En það er þau þvngstu spor sem eg
hefi gengið um dagana—já, öll mín
spor mega heita létt í samanburði
við það að draga dauðan ungann á
eftir mér út alla götuna, stóran,
næstum fullvaxinn gæsarunga! Byl-
urinn var um garð genginn, og aldrei
var minst á ungann eftir þetta,
hvorki af Guðrúnu Borgfjörð né
Túlíusi, en aldrei hefir mér verið
beinlínis vel við Július síðan, og var
hann þó mikill vinur afa.
í næsta húsi fyrir norðan okkur
bjó frú Elín Gunnarsen. Hafði hún
verið einhver fallegasta konan á
Akureyri fj sínum yngri árum, og
voru þær þó margar laglegar á þeim
árum á Akureyri, þó pilsin væru
löng. En hún hafði orðið fyrir því
áfalli að missa mannjnn á þann hátt
að hann hvarf svo að aldrei spurð-
ist til hans framar, og varð hún því
að sjá fyrir sér sjálf. Hafði hún
þá atvinnu að selja bjór, og kusu
margir ferðalangar að fara heldur
til Elinar en upp á “bauk,” sem var
drykkjustofan á hótelinu. Vorum
við krakkarnir oft æði ágeng að
gægjast inn í stofuna að sjá hverjir
þar væru, en frú Elín bar það alt
með þolanlegri þolinmæði, þó kanske
hafi hún haft minna af þeim góða
eiginleika en margir aðrir á þeim ár-
um. Mest voru það yfirmenn skip-
anna, sem þangað komu, og tókst
okkur oft að selja þeim blóm, sem
þá var siður á Akureyri. Voru þessi
blóm þá ekki æfinlega ráðvandlega
fengin i jafn kristnum bæ og Akur-
eyri var þá.
Einu sinni lá Heimdallur á höfn-
inni, og með honuin, í þetta skifti,
SPARSEMl HEIMA FYRIR
Nú, eins og fyr á tíð, er það oft húsmóð-
irin, er hefir innsýn og hæfileika til þess
að stjórna. Margar konur leggja reglu-
bundið dálitla upphæð í sparisjóð, til þess
að standa straum af húsaleigu, ábyrgðum,
sköttum og svipuðum kvöðum.
*Budget Book fyrir heimilið fœst gegn eftir-
spurn.
ROYAL BANK
O F C A N A D A
var prins Carl, sem nú er Noregs-
konungur. Sá eg hann konia stik-
andi norðan götuna, og eg hugsaði
mér gott til glóðarinnar að selja
honum blóm. En engin blóm hafði
eg. Prinsinn tók stór skref—lang-
stígur. Mér fanst hann koma brun-
andi á móti mér, og hér varð annað-
hvort að duga eða drepast. Þetta
var engin smáræðis hugmynd, að
selja sjálfum danska prinsinum
blóm ! Mundi eg þá eftir garðinum
hennar “töntu Kristjönu” sem var
(Framh. á bls. 7)
10 REASONS
Wliy You Should Train
at the
Success Busincss Gollege
1.
The Success College of Winnipeg has become West-
ern Canada’s largest and most popular private commer-
cial college.
2.
It is a compliment to the efficiency of The Success
that most of the commercial teachers in Winnipeg are
“Success-trained.” We train and develop all our teach-
ers and retain those of finest scholarship and most
successful experience.
3.
The Success has been accredited by the Business
Educators’ Association of Canada, and only Success stud-
ents are entitled to B. E. A. examination privileges in
Winnipeg. B. E. A. graduates are preferred by employ-
ers because of their efficiency. B. E. A. standards repres-
ent the highest degree of efficiency in Canadian private
commercial education.
4.
All Success courses have been approved by the
B.E.A. The Success also prepares students for the C.A.
(Chartered Accountant) examinations and for all other
Accounting and Secretarial degrees available in Mani-
toba.
5.
While no Business College or Commercial School can
honestly claim to adhere strictly to Grade XI (Matricu-
lation) admittance standard, practically all Success
students have Matriculation or University education.
6.
More than 42,000 have enrolled in the Success Col-
lege since it was founded in 1909. Hundreds of these are
now employers in Winnipeg and Western Canada, and
their preference for “Success-trained” office help creates
an ever increasing demand for our graduates.
7.
The Employment Department of The Success College
places more office help than any other employment
agency in the City of Winnipeg. The privilege of
receiving help from this Department is not accorded
to any except Success students.
8.
The Success system of individual and group instruc-
tion cannot be approximated; the result: Success stud-
ents progress more rapidly and are trained more thor-
oughly.
9.
The Success College has well equipped and comfort-
able premises. It is located in the heart of the business
section of Winnipeg, where employers can conveniently
employ our graduates.
10.
The Success College has no branches; it operates
one efficient school in which the principal and his staff
devote their best efforts and all their time to thorough
instruction and careful supervision of students.
ENROLL NOW
BUSINESS G0LLEGE Limited
WINNIPEG — MANITOBA
Corner Portage Avenue Phone
and Edmonton Street 25 843