Lögberg - 13.12.1934, Síða 1

47. 4RGANGUR
WINNIPEG, MAN.f FIM'TUDAGINN 13. DESEMBER 1934
NÚMER 50

Frá Islandi
Jón Þorláksson farinn utan til að
taka Sogsvirkjunarlánið
Eins og skýrt hefir veriö frá hér
í blaðinu, fór Steingrímur Jónsson
rafmagnsstjóri fyrir skömmu utan í
erindum Sogsvirkjunarinnar, því
ráðgert var aS skriður kæmist aftur
á þetta mál, þegar liði á haustið.
Norsku verkfræðingarnir, er
fengnir voru til þess að yfirfara á-
ætlanir þær og tillögur, sem gerðar
höföu verið og ákveÖa til fullnustu
hvernig virkjuninni skyldi hagað,
hafa lokið sínum undirbúningi, gert
fullnaðaráætlanir og teikningar, svo
nú virðist ekki annað eftir en að
hjóða verkið út og taka lán til virkj-
unarinnar.
Jón Þorláksson borgarstjóri fór
þess vegna utan með Lyra í gær, og
var von hans sú, að hann gæti í
þessari ferð gengið endanlega frá
þessu mikla nauðsynjamáli Reykja-
víkurbæjar. Er það áreiðanlega
ósk allra Reykvíkinga, að borgar-
stjóra megi takast að koma máli
þessu i örugga höfn.
Út af frásögn Alþýðublaðsins í
gær um utanför borgarstjóra, hefir
Morgunblaðið fengið upplýst, að
enn er ekki að fullu ráðið hvar lán
til Sogsvirkjunarinnar verði tekið,
eða hvar vélar eða efni til virkjun-
arinnar verði keypt.—Mbl. 16. nóv.
Húsbruni á Skagaströnd
Klukkan 7.30 í morgun kom upp
eldur i húsi Sigurðar Jónssonar á
Skagaströnd. Eldurinn kviknaði út
frá hengilampa, sem var logandi í
íbúðarskúr áföstum við húsið. Eld-
•rinn læsti sig í loftið og í þurt
tróð, sem var milli lofta, og á svip-
stundu um alt húsið.
í hinni íbúðinni voru öldruð hjón,
eigandi hússins, sem lengi hafði
legið rúmfastur, og kona hans. Hún
fór þegar á vettvang, og gerði við-
vart. Mánnhjálp kom þegar, og
var bjargað nokkru af innbúi, en
alt á lofthæð hússins brann, svo
sem rúmfatnaður, um 100 krónur í
peningum, bátsvél og fleira. Fjós,
ásamt heyi, var áfast húsinu. Fjós-
ið brann, en heyið var rifið burtu
óbrunnið, en nokkuð skemt af vatni.
Húsið, sem brann, var úr timbri
og torfi. Það var trygt fyrir 1750
krónur, en innbú var óvátrygt.
—N. dagbl. 11. nóv.
Fjárkláði er í flestum sýslum
landsins. Vitað er um 5-600 býli
á landinu, þar sem fjárkláði er."
Skaftafellssýsla sennilega eina sýsl-
an, sem er hrein.—Mbl. 20. nóv.
Doktorsnt.
Heimspekideild Háskólans hefir
úrskurðað bók Björns Karels Þór-
ólfssonar “Rímur fvrir 1600” mak-
lega til varnar við doktorspróf.
Mun vörnin fara fram seint í janúar
mánuði. Björn Karel hefir unnið
lengi að samningu rits þessa, og er
prentun þess nýlega lokið i Kaup-
mannahöfn. Bókin er 540 bls. að
stærð og væntanleg í bókabúðir hér
innan skamms.—Mbl. 21. nóv.
LÆTUR KNÉ FYLGJA
KVIÐI
í tilefni af morði rússneska
stjórnmálamannsins Kiroff, er
minst var á í síðasta blaði, hefir
rússneska stjórnin látið taka af lífi
sextíu og sex menn, er hún telur
að einhverju leyti hafa verið við
morðið riðna. Róstusamt varð
nokkuð í Moskva og Leningrad,
vegna aftökunnar, og er mælt að
hart rlær þrjú hundruð manns hafi
látið þar Hf sitt.
FRANK THOROLFSON
PIANISTI
Svo að segja alveg nýverið fékk
Frank Thorolfson, sonur þeirra Mr.
og Mrs. Halldór Thorolfson hér í
borginni, tilboð frá Dr, Douglas
Clarke, forstöðumanni hljómlistar-
deildar McGill háskólans í Mon-
treal, um að koma þangað austur
tafarlaust til þess að stunda nám
við deild þessa í vetur, til að byrja
með. Hafði Dr. Clarke kynst
Frank þau árin, er hann dvaldi í
Winnipeg og hafði með hendi stjórn
Karlakórs Winnipegborgar, ásamt
öðrum störfum í þágu söngs og
hljómlistar; hafði hann þegar feng-
ið mætur á þessum unga íslendingi
og löngun til þess að greiða götu
hans. Nú hefir hann fengið þessu
framgengt með því að standa
straum af öllum náms og dvalar-
kostnaði Franks við þessa virðu-
legu stofnun eystra. Ekki þarf að
efa að Frank verji tímanum vel, þvi
hann er framúrskarandi skylduræk-
inn og ástundunarsamur; hann er
óvenju mjúktóna píanisti og á vafa-
laust giftudrjúgan þroskaferil fram^-
undan. En hann er meira en það;
biann hefir hljómskálds} hæfileika
eigi alllitla, og verður það þarafleið-
andi ekki hvað sízt á því sviði að
kensla sú, er hann nú á völ á, verði
líkleg til þess að koma að góðum
noíum. Mun nám hans qinkum
hníga að tvennu, píanóspili og
hljómfræði.
Frank Iagði af stað til Montreal
á sunnudaginn var; vinir hans og
þeir eru margir, árna honum góðs
brautargengis og vænta hins bezta
af dvöl hans við McGill.
VERÐLAUN NÓBELS
Símað er frá Stokkhólmi þann
10. þ. m., að þeim Sir Norman
Angell og Rt. Hon. Arthur Hen-
derson, hafi verið veitt friðarverð-
laun Nóbels; hlaut hinn fyrnefndi
sem er víðkunnur rithöfundur og
blaðamaður, verðlaunin fyrir árið
1933, en liinn síðarnefndi, fyrrum
innanríkisráðgjafi Breta, og foringi
hins óháða verkamannaflokks, fyrir
ár það, sem nú er að líða, fyrir af-
skifti sín af vopnatakmörkunarmál-
inu.
Fréttir frá Gimli
Tvo fyrirlestra höfum vér hér
haft nú fyrir skemstu, er báðir voru
hinir fróðlegustu.
Fyrri fyrirlestinn ílutti séra Sig-
urður Ólafsson, hér í kirkjunni, ; ð
tilhlutan kvenfélagsins, þ. 28. nóv.
síðastliðinn.—
Efnið var um ísland og ferðalag
séra Sigurðar þangað fram og aftur
síðastliðið sumar. Sagði hann þar
frá mörgu fróðlegu og skemtilegu.
Erindið hið bezta í alla staði.
Með söng skemti söngflokkur
Gimlisafnaðar, undir stjórn Mrs.
H. Benson, organista safnaðarins.
Kaf fiveitingar annaðist kvenfé-
lagði. Voru þær ókeypis fyrir alla
er komu. Til aðstoðar við fram-
reiðslu voru ungar meyjar og pilt-
ar hér á staðnum. Aðsókn hin
bezta.
Síðari fyrirlesturinn flutti dr. J.
A. Bíldfell. Var hann með mynd-
um. Sumt af þeim voru hreyfi-
myndir. Um myndasýninguna sá
Mr. A. S. Bardal. Fyrjrlesturinn um
líf manna, dýra og jurta norður i
fshafslöndum, þar sem dr. Bíldfell
var í þjónusfu Canada stjórnar um
talsvert langt tímabil. Var góður
rómur gerður að fyrirlestrinum.
Erindið pakkfult af allskonar fróð-
leik, og myndirnar sögðu sína sögu,
eins og myndir æfinlega gera.
Skýrðu þær stórum efni fyrirlest-
ursins, eins og skiljanlegt er. —
Var þessi samkoma undir umsjón,
fulltrúa Gimlisafnaðar.
Bæði kvenfélagið og fulltrúar
safnaðarins vilja sem bezt þakka
séra Sigurði dr. Bíldfell og Mr.
Bardal fyrir ágæta frammistöðu og
góða skemtun og fróðleik allan, er
þéir miðluðu, við þessi tækifæri.—
Mislingaveiki gengur nú allmikil
hér i bænum. Búið að loka neðri
kenslustofum skólans af þeim á-
stæðum. (Fréttaritari Lögb.)
ÆGILEGUR ELDSVOÐI
Hinn 11. þ. m. kom upp eldur í
Kerns Hótelinu í Lansing, höfuð-
borg Michigan-ríkis, er orsakaði
geysilegt manntjón og eigna. Á-
ætlað er að upp undir hundrað
manns hafi látið þarna lif sitt; þar
á meðal fimm ríkisþingmenn.
Víða í þjóðsögum
Eftir því sem æfintýrum
ýmsum segist frá,
einhversstaðar óravegu
úti í geimnum blá,
vafin fliti og geislaflóði
gulli fegri ris
höllin, öllum höllum stærri,
og heitir Paradís.
Gaman er þar og gott að vera,
góðum mönnum veitt
húsnæði og föt og fæði
fyrir ekki neitt,
enginn tefcju- og eignaskattur,
þvi engir græða þar,
og það eru engin útsvör lögð
á englaverurnar.
Það er viða í þjóSsögum,
að þannig sagt er frá:
Girðing er um háa höll
og lilið eitt mikið á,
en það hlið var oftast læst,
ef einhver berja tók.
Sankti Pétur syndir allra
sér í lífsins bók.
Af dygðum eiga mætir menn
þar minna en búast við.
Já, það er ekki allra að koma
inn um þetta hlið,
þvi ýmislegt, sem menn hér meta
mestu heimsins dygð
er Pétri og öllum englum drottins
örgust viðurstygð.
Allir þeir, sem ekki komast
inn i Paradís,
þeir reika út í auðnina,
þar er þeim staður vís.
Kölski leiðir opnum örmum
inn í sína bygð
alla menn, sem mælast eiga
meiri synd en dygð.
En hart eru menn þar heldur leiknir,
húsaleiga dýr,
í geymsluskúr við skrínukost
þar skrattinn sjálfur býr,
allir tapa, allir græða,
alt fer sama veg,
aukinn tekju- og eignaskattur,
útsvör voðaleg.—
Þetta segja þjóðsögurnar,
en þeir eru nú til,
sem þykjast kunna á þessu máli
þrefalt betri skil,
þeir segja að þessir syndarar,
er sviku dygðagjörð,
iséu aðeins endursendir
ofan á vora jörð.
Böðvar frá Hnífsdal.
ÞJÓÐBANDALAGINU
VINST VEL A
Síðastliðna viku voru horfurnar
Norðurálfufriðnum viðvíkjandi, alt
annað en glwsilegar; hafði Jugo-
slavia borið opinberlega fram þung-
ar sakir á Ungverjaland og kært
hina ungversku þjóð um samsæri í
tilefni af morði Aléxanders kon-
ungs; var um hríð helzt ekki ann-
að fyrirsjáanlegt en að alt mundi
fara í bál og brand á Balkanskaga.
Nú hefír Þjóðabandalagið þó borið
gæfu til þess að afstýra vandræð-
um, með því að aðiljar hafa fallist
á sáttagrundvöll þann, er það lagði.
Er mælt að hinn spaki innsiglis-
vörður brezku stjórnarinnar, An-
thony Eden, hafi átt sinn drjúga
þátt i því hve giftusamlega réðist
fram úr vandamálum þessum.
RÁÐGJAFAFUNDUR t
REGINA
Ákveðið hefir verið að ráðg^afar
Vesturfylkjanna þriggja, Alberta,
Manitoba og Saskatchewan, mæti á
fundi, er haldinn skal í Regina í
jólavikunni, til þess að ræða um
endurgræðslutilraunir þær, er Hon.
John Bracken hefir átt frumkvæði
að, og sambandsstjórnin hefir að
miklu Ieyti heitið stuðningi.
The Singing Bird
By Helen Swinburne.
I had lilies, fresh and fair,
And many a coloured blossom rare,
All for the gathering;
I listened to the gentle stir
Of living things^ I heard the whir
Of birds upon the wing;
In truth, I loved my garden gay,
And yet — I fled away.
I went, with nothing in my hand,
Thinking of finding a pleasant land
With trees and flowing streams;
Wandering far, I weary grew
And fell to sleep, nor ever knew
Shattered would be my dreams.
I woke in a deserted place —
Trembling — I hid my face.
Blinding and fierce the sun rode
high,
Intense and hlue was the unveiled
sky,
I turned to seek for shade
And beheld a tree with flowerets
small,
I watched some tiny petals fall
Upon the ground — to fade;
Beneath its boughs, with blossoms
dressed,
I found a place' to rest.
There I abode, too tired to roam,
Lost was the pathway leading home,
And thus I worked and strove
To water, and to tend my tree—
Hoping its ruddy fruits to see—
Alas, it never throve;
Gnawed and cankered were its
roots,
And bitter were its fruits.
Lingering was the bitter ^taste,
And lonely the deserted waste,
I longed for life again.
Öne day I paused—could I have
heard
The soulful singing of a bird?
My heart forgot its pain;
The bird flew nigh—I listened long
To the music of his song.
And, from the branches overhead
Where wizened little fruits hung
dead,
He sang, upon the morrow;
And, day by day, he fluttered near,
I heard him singing, argent-clear,
To charm away my sorrow,
Bringing an echo from above
To fill my soul with love.
GAMALT ÖL
í Nordhingen í Bayern var nýlega
verið að grafa og komu menn þá
niður á rústir af bóndabæ, sem ætl-
að er að sé 3500 ára gamall. Meðal
annara muna, sem þar fundust, voru
nokkrar leirkrúsir, sem notaðar
höfðu verið til ölbruggunar. Sást
það á korni og geri, sem í þeim
var. Þetta þykir merkilegur fund-
ur, þvi að menn hugðu áður að öl-
gerð hefði ekki verið til svo snemma
á öldum.
Kirkjudeilari í Mexico harðnar
stöðugt.
Kirkjudeilan í Mexico harðnar
stöðugt. t landshlutanum Yucatan
hefir stjórnin látið loka öllum kirkj-
um, en þar höfðu undanfarnar vik-
ur verið hafðir lögregluþjónar á
verði við allar guðsþjónustur. í
landshlutanum Pueblo hefir kirkj-
unni verið bannað að halda uppi
skólum og annari kenslu, og er nú í
ráði að ríkið taki alla skóla í sínar
hendur. Mótmælenda trúar-söfn-
uðir hafa heldur ekki farið varhluta
af deilunni, og hefir allviða safnað-
arhúsum þeirra verið lokað.
REYKJAVIKURBRÉF 10. NÓV.
Verzlunin við útlönd.
f októberlokin var útflutningur
ársins orðinn kr. 37,221,000 en inn-
flutningurinn tæpl. þrem milj. kr.
hærri, eða 40,093,000.
Á þessum árstima í fyrra var
verzlunarjöfnuðurinn við útlönd
nokkru hagstæðari, þá nam inn-
flutningurinn kr. 37,782,000 en út-
flutningurinn kr. 39,209,000.
En mikið hefir útflutningurinn
hækkað meira en innflutningurinn
síðustu tvo mánuðina, þvi í ágúst í
sumar var útflutningurinn um 25
milj. kr. en innflutningurinn 7.
milj. kr. hærri eða um 32. milj.
Saltfiskurinn.
Alfinn i ár, sem saltaður hefir
verið nam um síðustu mánaðamót
61,244 tonnum. Er það um 7 þús.
tonnum minna en í fyrra og rúml.
8 þús. tonnum minna en aflahæsta
árið, 1930.
Fiskbirgðirnar í landinu voru
taldar um síðustu mánaðamót.
Reyndust þær vera 25,650 tonn, en
voru í fyrra 3,500 tonnum minni.
Fiskútflutningurinn hefir verið
um 8,000 tonnum minni i ár en í
fyrra, þar eð aflinn er 7,000 tonn-
um minni í ár, en fiskbirgðir 3,5°o
tonnum meiri. Nemur sá mismun-
ur 10,500 tonnum. En þess er að
gæta að fiskibirgðir voru um síð-
astliðin áramót um 2,500 tonn um
meiri, en um áramótin næstu á und-
an, svo útflutningurinn i ár, er
þetta 8,000 tonnum minni, en fyrra
ár. — Mbl.
GULLLÖNDIN.
Gjerðár verða tilraunir til þess
áð koma í veg fyrir, að hin gull-
löndin, eigi síður en Belgía, verði
að hverfa frá gullinnlausn. Gull-
sending frá Belgiu er nú á leið til
Bandaríkjanna.
Að undanförnu hefir verið mikil
eftirspurn eftir amerískum gjald-
miðli í Belgiu, vegna þess að belg-
ískt fé er nú sent i stórum stíl til
Bandaríkjanna.
Hundrað námumenn farast.
Frá Shanghai er símað, að 100
námumenn hafi farist við spreng-
ingu í kolanámu í Manchukuo.
Ur bænum
Mr. Búi Thorlacius frá Oak
View, Man., kom til borgarinnar á
þriðjudaginn í viðskiftaerindum.
Mr. John Halldórsson frá Lundar
kom til borgarinnar fyrri part vik-
unnar.
Mr. Óii Anderson frá Baldur,
Man., var staddur í borginni á
mánudaginn.
Mr. G. J. Oleson frá Glenboro
kom til borgarinnar á þriðjudags-
kvöldið.
Dr. Tweed verður i Árborg á
fimtudaginn þann 20. þ. m.
Dr. Richard Beck, prófessor við
háskólann í North Dakota, var
staddur í borginni um síðastliðna
helgi; kom hann hingað til þess að
sitja fund í framkvæmdarnefnd
Þjóðræknisfélagsins.
Mr. og Mrs. Kristján Kernested
frá Husawick, komu til borgarinn-
ar i fyrri viku með barn sitt til
lækninga.
Mr. Pétur Pétursson frá Árnes
var staddur i borginni í fyrri viku,
og sat ársþing sveitarfélaga sam-
bandsins í Manitoba.
SAFN AÐARFUNDUR
í Fyrsta lúterska söfnuði, verður
haldinn í samkomusal kirkjunnar kl.
8 á þriðjudagskvöldið þann 18. þ.
m. Liggja þar fyrir til umræðu og
úrskurðar, uppástungur um breyt-
ingar á grundvallarlögum safnað-
arins, auk þess, sem kosið varður
í djáknanefnd.
Dr. B. J. Brandson, flutti stóf-
fróðlegt og skilmerkilegt erindi um
“krabbamein”, síðastliðið þriðju-
dagskvöld í samkomusal Fyrstu lút-
ersku kirkju, að tilstuðlan Karla-
klúbbs safnaðarins, við mikla að-
sókn. Dr. A. Blöndal hafði fund-
arstjórn með höndum. Að loknu
erindi var Dr. Brandson greitt þakk-
lætisatkvæði, samkvæmt uppástungu
J. G. Jóhannssonar, ^kólakennara.
Samkoman hófst með bæn, er Dr. B.
B. Jónsson flutti.
Þessi ágwti fyrrilestur Dr. Brand-
sons á erindi til allra manna, og
með það fyrir augum mun Lögberg
leitast við að birta hann i íslenzkri
þýðingu á næstunni.
Skrautmunabúð þeirra Thorlak-
son and Baldwin verður opin til
klukkan 10 á kvöldin fram að jólum.
Maple Leaf Almariak fyrir árið
1935, er nýkomið á markaðinn. Út-
gefandi S. B. Benediktsson. Verð
25C. Almanak þetta sver sig mjög
í ætt til fyrri rita höfundar.
Hvalur kastar skipi í loft upp.
•
Hvalveiðaskip kom til hafnar i
Nýja Sjálandi nýlega, og hafði
furðulega sögu að segja. Hvalveiða-
mönnum hafði tekist að festa skutl-
inum í stórhveli, en í fjörbrotun-
um lenti hvalurinn undir skipið, og
kastaði því í loft upp, en það kom
þó niður á réttum kili. Við þetta
sprakk sprengja, og varð einum
manni að bana, en hvalveiðamenn
vissu ekki til að orðið hefði annað
tjón, fyr en þeir urðu þess varir
að talsvert vatn var komið i skipið,
og var þá haldið til hafnar með svo
miklum hraða sem unt var, og stór-
hvelinu slept.