Lögberg - 28.10.1937, Side 2

2
■LÖOBMtG, FIMTUDAGINN 28. OKTÓBEE, 1937
Með Goðafossi eldra frá .
New York—í Straumnes
Eftir Jónas Þorbergsson.
FerÖ min meÖ Goðafossi eldra frá
New York og í Straumnes haustið
1916 er mér eftirminnilegasta för,
sem eg hefi farið til þessa dags. Þó
er það máske ekki förin sjálf,
reynslan, sem hún veitti mér, þján-
ingarnar sem hún hafði að bjóða,
sem markar dýpst spor í vitund
mína, heldur miklu fremur forsaga
hennar. Förin var takmark og lausn
sex ára gamallar heimþrár eins af
þeim mörgu útlögum, sem Island
hefir átt bak við úthöfin.
Þessi sex ár vestan hafs veittu
mér ýmislegt af reynslu frumbygð-
arinnar þar á landi og fengu mér í
hendur fjöJbreytileg við’fangsefni,
alt frá þyngstu slitvinnu til skrif-
stofustarfa. Dvöl mín var reyndar
óslitin leit eftir viðfangsefni við
mitt hæfi, — leit eftir rótfestu.
Minningar mínar frá þessum árum
eru glöggar og sterkar. En ljósust
er mér endurminningin um árang-
urslausa leit eftir því, sem gæti bægt
frá mér þjáningum heimþrárinnar.
En mér varð það ljósara, eftir því
sem árin liðu, að eg var slitinn upp
af rót og að það, sem mig vantaði,
myndi eg aldrei finna vestan megin
hafa. Eg varð langminnugur sárra
stunda handan við þessar geigvæn-
legu fjarlægðir. Eg minnist þess
að eg sat oft í aftureldingu og gerði
mér í hugarlund, að skýbólstrarnir
í norð-austurátt — átt sólaruppkom-
unnar við lengstan dag — væru
borgir islenzkra fjalla. Andi há-
lendisins og gneypra jökla fór töfr-
um um sál mina og gerði mig sjá-
andi um rúm og tíma saknaðarins.
Eg sá morgunkyrtla sólarroðans
steypast yfir fjöllin, nam þyt vind-
anna, sem bera suðrænan hita inn í
bygðir landsins. Við eyra mér dun-
aði niður margra vatna, og eg heyrði
lífið risa á fætur í grónum dal, en
skuggi liðinnar nætur grúfði sig við
rætur fjallanna, bliknaði við upprás
sólar. Þessar sýnir fóru eins og
kyrlátur tregi um vitundina, —
hrifu mig til draumgleði í morgun-
sárinu, en skildu mig eftir hryggan
við bjartan dag.
Ákvörðun mín um heimför, eftir
sex ára fjarvist, markaði af þessum
ástæðum eftirminnileg tímamót í lífi
mínu. Árin að baki höfðu verið
auðug af reynslu, sem um sumt
hafði verið mér geðþekk, en í mörg-
um efnum næsta ógeðþekk. Hitt
orkaði þó mestu, að takmark mitt
beið í framtíðinni, óljóst, heillandi
eins og draumsýn, f jarlægt, ef til vill
torfundið, en áreiðanlega einhvers-
staðar i námunda við sjálf upptök
lífs míns. Þessi viðburður, að snúa
aftur heim til lands og þjóðar, ást-
fólginna staða, frænda og vina eftir
þessa leit að vistargleði, starfsgleði í
óskyldu umhverfi varð mér, eins og
hverjum öðrum, sem líkt stendur á
um, því likastur sem að ganga úr
hömrum út i bjart sólskin ættar-
sveitarinnar.
Þá jók það ekki lítið eftirvænt-
ingu mína og okkar allra, nokkurra
landa, sem urðum samferða heim,
að förin var ákveðin með öðru af
hinum nýju skipum Eimskipafélags
íslands, sem þá voru tekin að sigla
vestur um haf. Stofnun Eimskipa-
félagsins vakti mikla gleði vestan
hafs og gaf okkur, sem f jarri stóð-
um, kost á því, að taka þátt i lang-
þráðu átaki. Okkur samferðafólk-
inu lék því mikil forvitni á að kynn-
ast öðru þessu ástfóstri hins islenzka
fórnarvilja og finna til þeirrar kend-
ar, að danskar fleytur og danskur
skipverjahroki var ekki án undan-
tekningar úrslitakostur þess, að
komast leiðar sinnar um hafið.
Það er.ekki unt i þessu stutta máh
að dvelja við frásögn um för okkar
frá Winnipeg til New York né dvöl
okkar þar, meðan við höfðum þar
við stöðu. Á leiðinni kyntist eg
nokkuð farháttum og farmenningu
Bandaríkjamanna, sem mér þykir
taka fram því, sem eg hefi kynst í
Evrópu, bæði Um farkosti og fyrir-
greiðslu. Fegurri bygð og björgu-
legri hefi eg ekki séð heldur en þá,
sem leið okkar lá um, þegar nálg-
aðist New York. Járnbrautin lá á
háum brútn yfir þvera smádali, sem
teygðu sig í bugðum milli skógi
klæddra hæða. Vegirnir lágu eins
og þéttriðað net um landið, eftir
dölunum, yfir dalina, kringum hæð-
irnar, vegur undir vegur yfir, vegur
á alla vegu.
Goðfoss lá við bryggju i mesta
verzlunarhverfi New York borgar,
Manhattan, þar sem reist hafa verið
hæstu hús á jörðinni og þar sem á-
reiðanlega fara fram meiri verzlun-
arviðskifti heldur en á nokkrum
öðrum tilsvarandi stað i nokkru
landi. Höfnin er hið furðulegasta
náttúrusmíði. Fyrir innan þrönga
innsiglingu opnast hringmyndaður
flói, þar sem bryggjur og bólverk
eru með öllum ströndum. Á litlu
skeri frammi í höfninni stendur
frelsisgyðjan með blýs í hendi og
lýsir þeim, sem leita innsiglingar um
hafnarmynnið. Myndastyttu þessa
gáfu franskir borgarar Bandaríkja-
þjóðinni árið 1876 á hundrað ára
afmæli frelsisstríðs Bandaríkjanna.
Hún er furðulega stórt og svipmikið
mannvirki.
Við dvöldum átta daga í New
York meðan Goðafoss tók á móti
farmi sínum. Við notuðum tímann
til þess, að sjá okkur um í þessari
tröllauknu borg. Var það reyndar
ekki áhlaupsverk, og er ekki unt í
þessu máli að greina frá því, sem
bar fyrir augu og eyru. Minnis-
stætt verður mér frá þessum dögum,
að eg barst inn í manngrúa, þar sem
komnir voru saman á víðáttumikl-
um torgum og lystigörðum hundruð
þúsunda manna, til þess að taka á
móti fregnum um úrslit forsetakosn-
inganna, er Wilso'n var kosinn öðru
sinni.
Verzlunarmentun
Oumflýanleg nú á tímum!
Vaknandi viðskiftalíf krefst vaxandi vinnukrafts. Við-
skiftavenjur nútímans krefjast sérþekkingar á öllum
sviðum. Þessvegna er verzlunarmentun blátt áfram
óumflvjanleg. Enda er nú svo komið, að verzlunar-
skólanám er talið óhjákvæmilegt skilyrði fyrir atvinnu
við skrifstofu- og verzlunarstörf.
UNGIR PILTAE og UNGAE STÚLKUR, sem ætla
sér að ganga á verzlunarskóla (Business College) í
Winnipeg, ættu að spyrjast fyrir á skrifstofu Lög-
bergs; það verður þeim til drjúgra hagsmuna.
Komið inn á skrifstofuna, eða skrifið
The Columbia Press Limited
TOEONTO og SARGENT, WINNIPEG
NUGA-TONE STYRKIK
LIFFÆKiN
Séu líffæri yðar liirnuð, eða þér kenn-
ið til elli, ættuð þér að fá yður NUGA-
TONE. pað hefir hjálpað mljónum
manna og kvenna I síðastliðin 45 ár.
NUGA-TONE er verulegur heilsu-
gjafi, er styrkir öll líffærin.
Alt lasburða fólk ætti að nota NUGA-
TONE. Fæst í lyfjabúðum; varist stæi-
ingar. Kaupið ekta NUGA-TONE.
Notið UGA-SOL við stýflu. petta
úrvals hægðalyf. 50c.
Eftirvænting okkar óx því meir
sem nær dró brottfarardegi. VerSur
hér greint frá tveimur atvikum, sem
gerðust áSur en látið var úr höfn
og sem voru til þess fallin að spenna
taugar minar. Viku áður en Goða-
foss lagði af stað, grandaði þýzkur
kafbátur sex skipum úti fyrir hafn-
armynni New York borgar. Gerði
báturinn engan mun þjóða við þessa
iðju, en.skaut niður hvert skip, sem
kom út úr hafnarmynninu. Kafbát
þessum var reyndar stökt á brott, en
varla gat heitið, að leiðin væri ör-
ugg fremur en aðrar siglingaleiðir
um norðanvert Atlantshaf á þéim
árurn.
Hitt atvikið var það, sem nú skal
greina. Skipin, sem fóru vestur til
þess að draga lífsbjörg að landinu,
notuðu farmrúm sitt til þess ítrasta.
Auk þess sem lestir voru fyltar, var
tekin þilfarshleðsla. Daginn síðasta,
er hleðslu var lokið, voru teknar
tvær bifreiðar í kössum á þilfar, og
voru þær bundnar hvor á aðra ofan
á lestaropið aftan við framsiglu, en
olíufötum var raðað um þilfarið, og
var mjög rambyjajgilega búið um
þe$sa hleðslu. Mjög varð sjómönn-
unutn á hafnarbátnum, sem áttu leið
framhjá, starsýnt á Goðafoss. Mun
þeim hafa þótt skipið ekki stórt,
allmjög hlaðið og óverulegt til svo
langrar ferðar í vetrarstormum og
náttmyrkri. Einn þessara manna
gaf okkur, um leið og hann fór
fram hjá, ótvíræða bendingu um
það, að leið okkar mundi liggja nið-
ur á hafsbotn. Mér þrútnaði skap
við svo illmannlega hrakspá og gaf
náunga þessum langt nef, meðan
ha,nn sá til. Vissi eg þó reyndar ekki,
hvort hann mat svar mitt eins og til
var ætlast.
Goðafoss lét úr höfn síðla dags,
og var þá nálega fulldimt orðið. Ó-
gleymanleg verður mér sýnin af
höfninni inn til stórhýsanna í Man-
hattan. Loft var mistrað og bland-
ið reyk. Hæð húsanna í landi og
stærð þeirra á alla vegu var svo ó-
trúleg, að því líkast var sem okkur
væri að dreyma. Helst er unt að
gera sér slíkt í hugarlund, þegar ljóst
verður, að þessi hús slaga mjög upp
eftir meðal fjöllum hér á landi. 1
húmi kvöldsins og gegnum; blæju
reykjarins var að sjá sem þarna
stæði hamraborg reifuð í ljósadýrð.
Hæstu turnar voru yfirheltir sam-
feldu ljóshafi, því líkast sem þeir
hefðu þegar skotið tindum sínum
upp úr rökkri jarðarinnar. En í
leynum þessara hamra glitruðu
skrúðljósin yfir veislufagnaði álf-
anna, meðan ljós hafnarinnar skutu
eldfleygum langt inn í myrkur lands-
ins. Eg stóð höggdofa, og mér flaug
það'í hug, að þótt þessi för yrði
'máske mín síðasta, væri hún þó ekki
til einskis farin, úr því að leið mín
hefði legið gegnum þessi undur
mannlegs hyggjuvits og hagleiks.
Rétt innan við hafnarmynnið var
Goðafoss stöðvaður af gæsluskipi,
sem varpaði yfir okkur sterku ljósi.
Stóð sú athugun skamma stund. Síð-
an skreið Goðafoss út úr höfninni.
Veður var hið blíðasta, þó komið
væri nokkuð fram í nóvember. Eg
gekk i^n gólf á þiljum uppi, og eg
get trauðlega lýst fögnuði mínum
þessi augnablik, er förinni var loks
snúið í áttina til ættjarðar minnar,
þangað, sem mér hafði orðið svo
tiðreikað á leiðum saknaðarins und-
anfarin ár. En því miður gerðist
snöggur endir þessarar sæluvimu.
Úti fyrir hafnarmynninu tók við
stórsjór. Er skemst frá því að segja,
að eg lá þegar i spýju minni og
komst með naumindum ofan af há-
þiljum, niður í rúm mitt á öðru far-
rými. Get eg naumast hugsað mér
hatramlegri þjáningar en þær, sem
eg varð að líða slitalaust fyrstu sól-
arhringana. Förin til Reykjavíkur
varaði í 12 daga. Við hreptum eng-
in stórviðri, en þráláta vinda og
mikla sjávarólgu. Var alda lengst-
um á utanverðan skut bakborða, og
valt skipið ákaflega. Að liðnum
fyrstu sólarhringunum færðist eg
lítið eitt á kreik og komst upp í
reyksalinn. Lá eg þar lengstum eft- '
ir það, enda var þar glatt á hjalla 1
hjá samferðafólkinu, sem þoldi sjó- ^
inn. Timum saman horfði eg úr ;
bæli mínu út um salargluggann, út
í dimmgrátt vetrarloftið, meðan
skipið dýfði borðstokkunum í öld-
urnar við hverja veltu. Þess háttar
ferðir eru sjaldnast viðburðaríkar,
tneðan ekki hlekkist á. Hver mínúta
talin við þjáningar. Og eftir tólf
sólarhringa veikinda og algerða
sveltu glaðnar yfir mér snemma
morguns, og eg ris upp með veik-
um burðum, þegar hrópað er “land-
sýn.’’ Sá eg þá Snæfellsjökul til
Vinstri handar, en bláma fyrir
Reykjanesi á hægri hönd. Nú færð-
ist vindur til mótdrægrar áttar með
kröppum sjóum, sem gengu yfir
skipið. Var þá matreiðslumaðurinn
á fyrsta farrými hætt kominn, er
sjór tók hann út fyrir borðstokkinn,
en fékk haldið sér og brölt inn yfir
aftur. Var hann danskur maður og
nokkuð við aldur og sjálfsagt van-
ur misjöfnum sjóferðum. Var til
þess tekið, hvað hann hefði bölvað
hraustlega, þegar hann kom úr bað-
inu. Ferðin sóttist hægt móti sjó
og vindi, og í rökkurbyrjun komum
við inn á Reykjavíkurhöfn.
Eg mun ekki í þessari frásögn
hirða um að greina frá viðdvöl
minni í Reykjavik eða ferðalaginu
að öðru leyti, þangað til Goðafoss
létti akkerum á ísafirði um miðnætti
30. nóvember 1916.
Veður hafði verið kyrt þennan
dag og léttskýjað, en dimt til hafs-
ins, en þótti uggvænlegt og var spáð
norðanáhlaupi. Goðafoss hafði
meðferðis matbjörg á hafnir á
Húnaflóa, og mun skipið hafa haft
stranga áætlun, svo mjög sem: þá var
fátt um skipakost og örðugt um að-
drætti á þessum miklu ógnartímum
styrjaldarinnar. Skipstjómarmenn
og forráðamenn skipsins munu því
hafa lagt kapp á að ná fyrir Horn
um nóttina og taka höfn við Húna-
flóa næsta dg.
Eg gekk til náða þegar skipið lét
úr höfn og svaf, sem fyrri, uppi í
reyksal annars farrýmis. Klukkan
um 2jú um nóttina vaknaði eg
snögglega af föstum svefni. Gnauð-
aði þá stormkylja í skipinu, en sjór
virtist næstum kyr, og flaug mér í
hug, að skipið væri komið í höfn eða
í hlé við land. Tók eg þá eftir því,
að inn fenti um þakglugga salarins.
Varð mér það fyrst fyrir að brölta
á fætur og loka glugganum. Gekk
síðan til rúms mins aftur. Ekki
hafði eg legið þar nema örfá augna-
blik, þegar skipsskrúfan stöðvaðist
snögglega, og að nokkrum andartök-
um liðnum hófust skrykkingar svo
stórkostlegar, að eg tókst á loft í
rúminu. Enda hafði eg þar skamma
viðdvöl eftir það. Flaug mér i hug,
hvort varpað hefði verið akkerum
og væri skipið að hnykkjast til í
keðjunum. En eg komst brátt að
raun um það, að annað og meira var
í efni. Hnykkjum þeim og gaura-
gangi, sem nú taka við, verður ekki
lýst með orðum. Færðust menn nú
á flakk hver af öðrum, og urðum
við þess vör, að skrúfa skipsins gekk
fyrir fullu afli vélarinnar aftur á
bak. Jókst þá hliðarsláttur skips-
ins, og var því líkast sem það engd-
ist af banvænum þjáningum. Varð
nú fótum naumast fyrir sig komið,
og hélt hver sér þar sem hann var
kominn. Eftir að á þessu hafði
gengið alllanga hríð, bilaði annar
ketill skipsins, og gaus út orkan með
miklum hávaða. Kyrðist þá um
skipið með þeim ömurlegu umskift-
um, að vélar skipsins stöðvuðust all-
ar, Ijós dóu, og vetrarkuldinn tók til
sinna ráða í hverjum afkyma skips-
ins.
Þegar hér var komið, var ve.ðri
þannig háttað, að yfir var að dynja
norðaustan foraðsbylur. Gekk þegar
á með dimmum éljum. Þegar til
rofaði, rétt í því að skipið strand-
aði, þektu kunnugir skipverjar á
öðru farrými, að við höfðum tekið
land í Straumnesi vestan megin,
skamt innan við nesoddann.
Þess varð skjótlega vart, að gat
var komið á botn skipsins og gerð-
ist flóð og fjara í skipinu. Komu
hásetar aftur á annað farrými til
okkar og ráðlögðu okkur að bera
farangur upp'i reyksalinn, með því
að vænta mátti, að gólfin í svefn-
klefunum spryngju upp, er meiri
sjór félli í skipið. Tókum við þetta
ráð. Enginn æðraðist á öðru far-
rýimi við þennan atburð. Af fyrsta
farrými höfðum við litlar spurnir,
þó spurðist það, að einn farþeganna
þar hefði ætlað að varpa sér fyrir
borð, en verið hindraður með valdi.
Á öðru farrými voru tvær stúlkur,
sem höfðu komið alla leið vestan um
haf. Þær þverneituðu að rísa úr
rekkju og spurðu, til hvers væri að
flasa, þegar ekkert væri aðhafst. .
Þegar birti af degi, sást milli élja
hversu umhverfis var. Hrikalegt
fjall gekk í sjó fram og nálega eins
bratt og standberg væri. Undir var
stórgrýtisfjara. Utar gekk hauga-
brim yfir nesoddann. Átt var norð-
austanstæð með hvössum hríðarélj-
utm’. En nesið yzta hlífði okkur við
stórbrimi. Þó valt skipið og byltist
í klungrinu.
Þegar bjart var orðið af degi,
réðst fyrsti stýrimaður í bát við
f jórða mann að leita lands í Aðalvík.
Gaf sig fram til fylgdar við hann
Oddur Sigurðsson, sjómður úr
Hrísey. Kvaðst hann vera kunnugur
í Aðalvík.og hafa strandað þar fyrri.
Hvarf báturinn skjótt sjónum okk-
ar. Tók nú við önnur bið. Þó vor-
um við öll næsta róleg, enda ekki sjá-
anleg lífshætta að óbreyttum ástæð-
um. Eg tíndi á mig allan þann
skjólfatnað, sem kostur var á, kast-
aði mér út af í farangursdyngjuna
i reykingarsalnum og sofnaði. En
eigi hentaði svefninn vel til varnar
gegn kuldanum. Tóku nú sumir það
ráð að fá sér í staupinu og grípa í
spil á milli þess, sem þeir börðu sér.
Þegar rökkva tók, þótti sýnt, að
annaðhvort hefði bátur fyrsta stýri-
manns ekki náð landi ellegar að
Aðalvíkingar treystu sér ekki á bát-
um sínum út til björgunar. Enda
gekk veðrið upp með afskaplegum
ofsa, þegar leið á daginn. Undir
rökkur var gerð tilraun til að koma
kaðli í land. En þá var svo brimað
við stórgrýtisfjöruna, að ekki þótti
lendandi og var horfið frá því ráði.
Enda mæltu það kunnugir, að til
einskis væri að hverfa nema dauð-
ans, er á land kæmi, því í báðar áttir
var fjallið sæbratt og forvaðar í sjó
fram, þar sem eigi var fært í brimi,
en veðrið gengið upp til stórviðris
með frosti og fannkomu svo mikilli,
að í verstu hryðjunum sá ekki út
yfir borðstokk skipsins.
Þess var nú einn kostur að láta
fyrirberast í skipinu næstu nótt,
hvað sem hún kynni að bera i skauti
sétr. Eg fékk mér vænt staup af
brennivíni og gekk svo til náða, dró
á mig nokkur teppi og sofnaði
skjótt. Ekki veit eg hversu lengi
eg hefi sofið, en eg vaknaði og skalf
þá mjög af kulda. Hafði slingur
skipsins aukist mjög, því brim fór
vaxandi, enda gengu nú stærstu sjó-
arnir yfir skipið. Okkur var það
reyndar öllum ljóst, að líf okkar var
komið undir því, að vindur og brim
héldist við norðausturátt. En ef
vindátt hefði snúist til vesturs, var
lífshætta búin. Enda hafa brimin
síðan varpað skipsskrokknum upp
fyrir efsta fjöruborð. Eg sofnaði
ekki það sejn eftir var nætur. Og
þó mér væri raunar engin hræðsla í
hug, var ástandið dapurlegt fyrir
okkur öllum. Þetta ástfólgna skip
þjóðarinnar byltist ósjálfbjarga í
stórgrýtisurðinni. Fjallið grett og
nakið krepti að okkur hnefann, bát-
urinn með fjórum mönnum i voða
brimi og stórviðri og við skjálfandi
leikfang örlaganna. Og nóttin leið
hægt og hægt með öllum sínum
ömurleik.
Nú víkur sögunni til bátver|ja.
Þeir gæddu róðurinn inn með hlið-
um Straumness. Þótti þeim sem
ekki mundi verða vænleg landtaka á
þessum smábát. En skamt utan við
þorpið fundu þeir víkurleyni milli
tveSgja kletta, og var þar sandf jara.
Réðust þeir til lendingar og komust
slysalaust á land. Gengu þeir síðan
til Aðalvíkur og sögðu sínar farir
ekki sléttar. Brá þorpsbúum mjög
í brún við þessi tíðindi, en brugðu
skjótt við og settu fram vélbáta
sína. En um þær sömu mundir
gekk upp veðrið eins og fyr var sagt.
Töldu þeir þá ófært í sjó að leggja
og engin von bjargráða* þó reynt
yrði. Hurfu þeir frá við svo búið.
Undir næsta morgun slotaði veðri
nokkuð. Og er ljóst var orðið af
degi, koma vélbátar úr Aðalvík á
vettvang. Er skemst frá því að
segja, að þann dag var öllu fólki og
mestu af farþegaflutningi bjargað
í land. Tóku Aðlvíkingar á móti
okkur eins og ástvinum, og reyndum
við þar ósvikna íslenzka gestrisni,
sem nú mun hvergi finnast jafn-
glögg eins og í útkjálkasveitum Is-
lands, þó hún sér reyndar alveg ó-
svikin víðast hvar um land. Var
okkur kjálkað niður á heimilin þar
í þorpinu og grendinni, meðan við
biðum eftir öðrum farkosti.
Þess verður hér að geta, að í
strandinu slitnaði niður loftnet
skipsins og vélar hættu brátt að
starfa. Var þess því enginn kostur
að senda neyðarmerki eða greina
frá högum þess. 1 Aðalvík var eng-
inn sími og heldur ekki á Hesteyri.
Daginn, sem við náðum landi, var
rokviðri með köflum og stórsjór á
úthafi. Var því ekki ráðist til ísa-
fjarðar fyr en með birtingu næsta
morgun. Þá flaug fregnin um land
alt. Næsta dag kom Flóra inn á
Aðalvík og tók strandmennina á-
leiðis. Var öllum hrygð í huga, er
við sigldum fram hjá Goðafossi,
sem hafði flutt okkur yfir hylji At-
lantshafsins, svo nauðulega staddan.
Margt hefir verið skrafað um
minni tíðindi en Goðafoss-strandið.
Enda skorti þá ekki umtal, getsakir
og óvægilega dóma. Var þjóðinni
mikil vorkunn, að henni yrði klak-
sárt við slikan atburð, svo mjög sem
henni var skipsins þörf og svo mjög
sem henni var það kært. Þegar til
Akureyrar kom, varð eigi þverfót
að fyrir spyrjandi mönnum, sem
vildu allir fá að vita um það, hvað
valdið hefði slysi þessu, hverjum
hefði verið um að kenna. Varð
mér svarafátt. Var það hvort-
tveggja, að um það var mér alls ó-
kunnugt, enda myndi eg ekki hafa
um það borið, þótt mér hefði verið
það kunnugt. Vitneskja um slík
mál kemur og á að koma fram eftir
réttum boðleiðum, en ekki eftir
hlaupaleiðum meinfýsinnar. Þeir
menn, sem við slika atburði teljast
helzt sekir, munu vissulega taka sér
þá nær en almenningur, sem; stendur
gleiðum fótum á þurru landi, tekur
sér það, að dómfella þá. Mér eru
minnisstæð frá þessum dögum orð
skipstjórans á Flóru. Við sátum
undir borðum og Goðafoss-strandið
var á dagskrá. Hrutu þá mörg hörð
orð og óvægilegir dómar urn skip-
stjórnarmennina. Skipstjórinn á
Flóru hlýddi á og lagði ekki til mál-
anna, unz honum ofbauð. Þá mælti
hann með svo miklum þunga, að alla
setti hljóða: “Það er auðveldara að
tala um siglingar fyrir norðurströnd-
um Islands í vetrarmyrkri heldur en
standa þar til ábyrgðar.”
Eg hefi nú lokið þessu máli:
Heimförin, sem átti hug minn allan
og fögnuð hins útlaga íslendings,
gekk að vísu ekki með öllu klak-
laust. En hún tókst, og hún færði
mér ekki vonbrigði, heldur ný við-
fangsefni og starfsfögnuð, þar sem
eg stóð föstum fótum á jarðvegi
.ættar minnar og ættjarðar minnar.
—Fálkinn, 2. okt.
HAGSÝNI
Húsbóndi skipaði þjóni sínutn að
fara til nábúa síns, og fá lánaðan
hamar hjá honum. Þjónninn hlýddi
og fór til nábúans og sagði: “Fyrir-
gefið, en viljið þér gera svo vel að
lána húsbónda mínum hamar?”
Nábúinn, sem var mjög aðsjáll,
svaraði:
“Til hvers þurfið þér að nota
hamarinn? Til að negla með hon-
um ?
“Já, herra.”
“Eru naglarnir úr járni?”
“Já, herra.”
“Fyrst svo er, get eg ekki lánað
hamarinn. öðru máli væri að gegna,
ef naglarnir væru úr tré.”
Þjónninn fór heim og sagði sínar
farir ekki sléttar.
Húsbóndinn hrópaði reiður:
“Bölvaður nirfillinn! Nú neyðist eg
til að nota minn eigin hamar!”