Lögberg - 25.01.1940, Page 2

9
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. JANtJAR 1940
Ferð um Paleátínu
á Kriáts dögum
KAUPIÐ AVALT
LUMBER
hja
THE EMPIRE SASH & DOOR CO. LTD.
HENRY AVENUE and ARGYLE STREET
Winnipeg, Man. - Phone 95 551
Eftir ERIK fí. NISSEN
Rómverskur hershöfðingi reið
eftir veginum, sem lá í austur
frá Akka. Vorsólin/ sindraði á
hjálmum og brynjum og spjót-
um fylgdarliðs hans. Þeir voru
komnir inn í fjallendi Galileu
upp þröngan dal, en hamra-
veggirnir beggja vegna sugu í
sig sólargeislana og endurvörp-
uðu þeim enn heitari yfir ridd-
araliðið. Þetta var heitur dagur
og þess vegna vörpuðu þeir káp-
um sínum aftur af öxlunum.
Hershöfðinginn reið einn á
undan i þóngum þönkum. I)ag-
inn áður hafði hann stigið á
land í Akka og nú átti að hefj-
ast handa við trúnaðarstarf það,
sem honum hafði verið falið á
hendur af Tiberiusi keisara sjálf-
um. Hann hafði fengið skipun
um að afla nákvaunra og ítar-
legra upplýsinga um ástandið í
Palestinu. Hvað eftir annað
höfðu borist kvartanir frá Gyð-
ingum vegna yfirráða Rómverja,
en Rómverjar þeir, sem hurfu
heim frá Palestinu kvörtuðu aft-
ur yfir þvi, að engu tauti yrði
við þennan vandræðalýð komið.
f því augnamiði að vinna ekki
fyrir gíg hafði hershöfðinginn,
Valerius, ákveðið að snúa sér til
æskuvinar síns, sein hann hafði
komist á snoðir um að dvaldi
þarna í fjarlægðinni, og hafði
gengið í þjónustu rómverska
undirkonungsins Herodesar Anti-
pas í Galileu, og var þar höfuðs-
maður. Hann bjó hér í austri
í bæ, sem nefndist Kapernaum.
Þá var hann kominn í heima-
land þessarar einkennilegu þjóð-
ar. Hér var fagurt. Dalurinn,
sem hann reið um var eins og
aldingarður, og hvert sem hann
leit sá hann stóra aldinrunna
eða blómskrúð, sem landið var
þakið með. Það var ekki að
undra að í þessu frjósama landi
gæti lifað fjölmenn þjóð. Senni-
lega voru Gyðingarnir vegna
þessara miklu landskosta svona
óþjálir, enda linti ekki klögu-
málunum þeirra vegna, þótt
Rómverjar létu þá afskiftalausa
eins og fúlegg, að hans dómi.
Þeir voru undanþegnir her-
skyldu, og þeir höfðu fengið ó-
átalið að halda trú sinni, sem
þó var öllum óskiljanleg. Hann
leit svo á, að auk skattanna, sem
Gyðingar intu af hendi, bæri
þeim einnig að gegna herskyldu
og taka þátt í rómverskri guða-
dýrkun jafnhliða eigin trúar-
siðum. Þrátt fyrir alt þetta
umburðarlyndi fór ástandið stöð-
ugt versnandi. Samaria og
Judea, hinir landshlutarnir tveir,
höfðu verið sameinaðir í róni-
verska nýlendu, sem fékk það
víðtæka sjálfsstjórn, að æðsta
valdið eitt var í höndum yfir-
foringja rómversku setuliðs-
sveitanna, landsstjórans. Þessa
stjórnarhætti höfðu Rómverjar
aðeins þar sem viltar þjóðir áttu
í hlut, sem ekki gátu samlagast
rómverskum siðum og lögum.
Þrátt fyrir þetta gekk ekki á
öðru en uppreistartilraunum. f
þessu litla landi, sem ekki var
nema 11000 km. að stærð, urðu
Rómverjar að hafa hálfan legion
setuliðs (3000 menn), sem
bjuggu í setustöðvum viðsvegar
uin landið, til þess að bæla nið-
ur allar óeirðir, en svo virtist,
sem Rómverjar gætu hvorki
hreyft hönd né fót, án þess að
brjóta með því gegn trúársiðum
Gyðinga. — Þetta var það, sem
Valerius átti að rannsaka nánar,
og sem hann vildi fvrst fræðast
um hjá höfuðsmanninum, áður
en að hann gengi á fund land-
stjórans, Pontiusar Pilatusar.
Fjarlægðir voru litlar hér í
landi. Hann var þegar kominn
yfir fjalllendið, þótt nú væri rétt
farið að halla degi, og nú hall-
aði niður í móti og framundan
glitraði G«nesaret-vatnið. Nú
kom hann á veg, sem lá* með-
fram vatninu, og ef haldið var
til suðurs blasti við hin ný-
bygða borg, sem Herodes hafði
nefnt eftir keisaranum og kall-
aði Tiberias. Þangað var ekki
lengra en svo, að Valerius sá
greinilega höllina með gullnu
þökunum, og greindi einnig
nokkrar musterisbyggingar, en
hann hafði heyrt að þeirra
vegna hefðu Gyðingarnir neitað
að koma í nánd við borgina. Rétt
norðan við krossgöturnar opn-
aðist slétta, sem var fegurri og
frjórri, en fjalllendi það, sem
Valerius hafði haldið um, og enn
norðar lá vegurinn í gegnum tvo
smábæi að ákvörðunarstað Vral-
eriusar — Kapernaum.
Það var allstór hær, — stærsti
hærinn við Genesaretvatnið og
um hann lá mikla lestahrautin
frá Damaskus til hafnarborgar-
innar Akka. Nú, þegar regntim-
inn var liðinn, var þetta mjög
fjölfarin braut, af fótgangandi
mönnum, vögnum og ríðandi
fólki. Það var daglegur viðburð-
ur að verzlunarlestir bar að, —
úlfaldar undir þungum klyfjum,
sem fluttu vörur til hafs, seigl-
uðust áfram, stöðvuðust í út-
jöðrum bæjarins og hvíldust þar
yfir nóttina til þess svo að halda
för sinni áfnfm næsta dag. Fisk-
veiðar var þó aðal atvinnuvegur
bæjarbúa. Það var strax auð-
sætt á fjölda þeirra fiskibáta,
sem á ströndinni lágu. Vatnið
var viðfrægt fyrir fiskimergð, og
fiskurinn var næst brauði meg-
infæða Gyðinganna. Af þessum
sökum var urmull af skipum á
vatninu og auk fiskibátanna
sigldu þarna stór róinversk
flutningaskip og einstakar gulln-
ar skemtisnekkjur frá Tiberias.
Sigling á vatninu var þó engan
vegin hættulaus. Hamslausir
fellibyljir bárust yfir vatnið frá
hinu þrönga fjalllendi, og um-
hverfðu því á augnabliki. Þá
ríkti angist í litlu fiskiþorpun-
um við vatnið, sem lágu með
litlu millibili alt umhverfis vatn-
ið, þar sem fjöllin höfðu skilið
eftir dálítið landsvæði til bygg-
inga og beitar búpeningsins.
Valerius inti eftir höfuðs-
manninum, og var honum vísað
á eitt af stórhýsum bæjarins.
Hann steig af baki og um leið
og hann barði að dyrum var hlið-
ið opnað af hliðverðinum. Kall-
að var á þræla og önnuðust þeir
hestana og fylgdarlið hans, en
dyravörðurinn fylgdi Valeriusi í
gegnum hliðið og opnaðist þá
Aiður skrautgarður, og í hon-
um miðjum var goshrunnur.
Höfuðsmaðurinn gekk i móti
Valeriusi og heilsaði honum
hjartanlega, en sízt af öllu hafði
hann búist við að hitta stríðsfé-
laga sinn hér úti á hjara ver-
aldar. Strax var Valeriusi fylgt
til gestaherbergis, herklæðin
dregin af honum, hann þveginn
og smurður með olíu. Þvínæst
klæddist hann rómverskum
kirtli, léttum og þægilegum og
að því loknu lögðust þeir vinirn-
ir á eitt hægindi, sem þremur
var ætlað, og stóð við hálf hring-
myndað borð. Þeir lágu á vinstri
olnboga, en seildust með hægri
hendi eftir matnum, sem borinn
var á borð af þrælunum. Aðal-
lega var framreitt, — eins og al-
staðar i Palestinu, —• hv^iti-
brauð, en með því var neytt
nokkurra smáfiska, þá alskyns
ávexti, olífur og fíkjur og ríku-
lega var vínið fram borið. Hið
fjörgandi vín frá Hebronsdal í
Judeu, blandað með vatni, end-
urnærði og hresti ferðamanninn
til fullnustu, enda fullyrti höf-
uðsmaðurinn það, að tveir væru
til vökvar, sem endurnærðu lik-
amann: að utan olían en hið
innra vínið.
Er höfuðsmaðurinn hafði int
af hendi risnuskyldu sína, skýrði
Valerius honum aftur á-móti frá
því hvernig á ferðum hans stæði.
Er hann gat þess að hann hefði
í hyggju að fara frá Kapernaum
til Cesarea þar sem landsstjór-
inn hafði aðsetur, skaut höfuðs-
maðurinn því inn, að landsstjór-
inn færi ávalt um þetta leyti árs
til Jerusalem, og héldi þar kyrru
fyrir meðan hátíð Gyðinganna,—
páskarnir — stæðu yfir. Skýrði
hann frá því, að Gyðingar frá
allri Palestinu söfnuðust þar
saman um þetta leyti, en auk
þess kæmi þangað fjöldi Gyð-
inga frá öllu Rómaveldi, þannig
að bærinn fyltist af fólki eins og
maurabú. íbúar bæjarins væru
um 100,000, en á páskunum þre-
faldaðist sá fjöldi, en eins og
ástandið væri í landinu, þyrfti
þá óhjákvæmilega að fjölga setu-
liðinu þar meðan á hátíðinni
sta'ði. Þar væru nú um 600
manna liðssveit og auk þess sveit
riddaraliðs, en á páskunum færi
Pilatus þangað sjálfur til þess að
hafa hemil á óróaseggjunum.
Ef þú vilt hitta landstjórann
verður þú sjálfur að fara þang-
að. Þangað á eg raunar sjálfur
erindi og skal eg því slást í för
með þér, og skýra þér frá á-
standinu á leiðinni,” sagði hann
að lokum.
Morguninn næsta sýndi höf-
uðsmaðurinn gesti sinum híhýli
sín. Húsið var bygt á sama hátt
og flest stórhýsi í Palestinu, í
ferhyrning. f bakálmunni voru
vistarverur kvennanna, og þar
var einnig eldhúsið og í því var
brauð bakað daglega. Hveiti-
mjölið i brauðin var malað í
handkvörn, en hún var búin til
úr stórum steini með holu í, en
í þeirri holu lék annar steinn
minni, sem muldi kornið. f
hliðarálmunum var birgða-
geymslan og bústaður þrælanna.
Á þessum tíma var aðbúð þeirra
mjög ill í öllu Rómaveldi, en
vegna hinna mannúðlegu ákvæða
Moselögmálsins, var hún mikl-
um mun betri meðal Gyðing-
anna. f framhlið byggingarinn-
ar, þar sem hliðið var að göt-
unni, lágu gestaherbergin og inn-
göngusalur, en frá honum lágu
dyr inn í garðinn, en við hlið
þeirra aðrar dyr, þar sem geng-
ið var upp í sal einn, sem lá á
allri efstu hæðinni. Þar kom
fjölskyldan saman við hátíðleg
tækifæri. Ljósið féll inn á múr-
steinsgólfið gegnum op á múr-
vegg þeim, sem sneri að garðin-
um, en gler var aðeins notað
meðal auðkýfinganna. úr þess-
um sal lágu tröppur upp á þak-
ið, en umhverfis það var girð-
ing, og var þar mjög þægilegur
dvalarstaður í þessu heita lofts-
lagi, nema að eins meðan rign-
ingartíminn stóð yfir. Einkum
var þetta þægilegt á eftirmið-
dögum, þegar sólin var tekin að
lækka á himni, og auk þess var
þarna hið dásamlegasta útsýni
yfir Genesaretvatnið og bæinn
með hinum þröngu götum. Hús
fátæklinganna voru óftast ein
hæð, og var kvikfénaðurinn í
öðrum endanum, en fjölskyldan
hjó í hinum, og var þangað að-
eins upp að ganga eina eða tvær
tröppur úr fjárhúsinu. Fátt var
þar um hægindi, en gólfið var
notað, sem rúm, stóll og mat-
borð. Ljósið féll inn um dyrn-
ar, og þar var enginn olíulampi
í miðju lofti, sem brann stöðugt,
enda var það eitt og hið sama að
segja um einhvern, “að hann
svæfi í myrkri” og það að segja
að hann væri fátækur.
Rétt hjá húsi höfuðsinannsins
sá Valerius nokkuð stóra bygg-
ingu einálma, og er hann spurði,
svaraði höfuðsmaðurinn því, að
þetta væri bænhúsið (Synagog).
Valerius vissi vel hvað það var,
því að í öllum bæjum Rómaveld-
is voru Gyðingar, og þar sem
þeir hittust og héldu hvildardag-
inn heilagan hvern laugardag.
Það, sem vakti hinsvegar undrun
Valeriusar, var að heyra, að höf-
uðsmaðurinn hafði sjálfur ann-
ast byggingu þessa — byggingu
samkomuhúss Gyðinganna, —
enda þótt hann væri Rómverji.
Nú fékk hann einnig það að
heyra að höfuðsmaðurinn hefði
sjálfur hallast að Gyðingatrú, og
lifði eftir hennar boðorðum, —
að minsta kosti þeim merkustu.
Valerius hafði einnig frétt það,
að þeir voru nokkrir, sem hefðu
gengið Gyðingatrú á hönd, og
hefðu verið umskornir. Skuld-
bundu þeir sig til að fylgja í öllu
boðorðum Gyðinga og siðavenj-
um. Þessa menn viðurkendu
Gyðingar þó ekki fyllilega, og
því siður hina, sem voru all-
nokkrir, sem kallaðir voru guð-
hræddir menn, og sem ekki létu
umskera sig, en fylgdu þó sið-
um Gyðinga um hvíldardag og
matarhæfi, og neyttu því hvorki
svínakjöts né hlóðs. Undrandi
hlýddi Valerius á frásögn höf-
uðsmannsins um trú sína á guð
Gyðinganna, sem þeir máttu
ekki búa til myndir af, og nafn
hans — Jahve — ekki nefna.
Og þótt höfuðsmaðurinn heiðr-
aði guð þeirra, héldi boðorðin,
gæfi ölmusur og hefði meira að
segja hvgt bænhús, .sem hann
sótti að staðaldri hvern hvíldar-
dag og aðrar vikulegar samkom-
ur á mánudögum og fimtudög-
um, forðuðust Gyðingarnir hann
með því að hann var ekki um-
skorinn, en mörgum þeirra var
þó vel til hans. Enginn Gyð-
ingur kom i hús hans, og þeir,
sem voru kreddufastastir vildu
ekkert hafa saman við hann að
sælda utan húss.
Alt þetta var nægt umræðu-
efni, er þeir riðu morguninn eft-
ir út úr bænum og lögðu suður
á leið. Meðan hestarnir tifuðu
eftir mjóum troðningum, sem
lágu upp í fjalllendið, reyndi
höfuðsmaðurinn að rökstyðja
skoðanir sínar, en Valerius ásak-
aði hann harðlega fyrir að láta
af trú sinni á hina rómversku
guði, til þess eins að leita til
undrasagna Gyðinganna og dul-
trúar þeirra.
“Getur þú ekki skilið, hve trú
Gyðinganna er hrein og háleit,
með því að þeir trúa á einn al-
máttugan guð, en Rómverjar
trúa aftur á móti á heilan hóp
af guðum, sem eiga sér hina
andstyggilegustu sögu, og sem
raunar enginn trúir á. Sér þú
ekki hve alt framferði Gyðing-
anna vitnar um mátt guðs þeirra.
Til þess hafa þeir öll þessi boð-
orð og siðareglur sem aðrir
skilja ekki, að menn lifi í sem
nánustu samfélagi við hann. Guð
býr meðal fólksins, þótt hann sé
ósýnilegur, en andi hans dvelur í
musterinu í Jerúsalem, ef fólkið
lifir hreinu lífi eins og boðorðin
bjóða. Því er það Gyðingum
lífsskilyrði að varðveita hrein-
leikann, og það verður því að-
eins gert að boðorðin og siða-
reglurnar séu haldnar í heiðri.
Af þeim sökum getur Rómaveld-
ið og Gyðingdómurinn aldrei átt
samleið, með því að Rómaveldið
hlýtur að óhreinka lýðinn. Þetta
er það, sem ber við á degi hverj-
um, og veldur Gyðingum gremju,
sem brýst út í óeirðum og upp-
reistum, en Rómverjar geta ekki
skilið þær orsakir, sem þessu
valda.”
Þeir voru nú komnir að landa-
mærum Galileu, og í fjalllend-
inu, sem þeir fóru um opnuðust
ávalt nýir og frjósamir dalir, og
í þeim stóðu Ijómandi fögur litil
þorp, Kana, Nazareth og mörg
fleiri. Höfuðsmaðurinn skýrði
frá þvi helzta, sem fyrir augun
bar, og er þeir sáu Nazareth
gat hann þess að mjög merkilegt
fyrirbrigði hefði viljað til, en
þar ætti spámaður einn hlut að
máli, sem fæddur var í Nazareth,
en dvalið hafði um skeið i Kap-
ernaum. Ungur þræll, sem höf-
uðsmanninum þótti mjög vænt
um, hafði ' veikst skyndilega og
lá fyrir dauðanum, en eitt orð
|frá munni spámannsins hafði
læknað hann algerlega. Spámað-
urinn, Jesú að nafni, átti fjölda
áhangenda og ferðaðist um land-
ið, talaði og gerði kraftaverk,
sem ollu miklum æsingum með
og i móti. — Meðal þessarar
þjóðar höfðu uppi verið fjöldi
spámanna, en enginn þeirra
hafði haft ti! að bera jafnmik-
inn myndugleik og mátt, sem
þessi. Sumir töldu að hann
myndi brjóta veldi Rómverja á
hak aftur.
Valerius skildi ekkert í vini
sínum. Var nokkurt vit í því
að hann, hraustur Rómverji,
skyldi verða svo tryltur og tröll-
um gefinn. Það var heppilegt,
að nú gafst þeim annað umhugs-
unarefni. Þeir voru komnir að
landamærum rómversku nýlend-
unnar, og þar eð þeir voru róm-
verskir borgarar riðu þeir ó-
hindraðir yfir þau, en námu
svo staðar til þess að horfa á
tollheimtumennina að störfum,
með því að þar var fjöldi ferða-
manna, sem ætluðu til Jerúsalem
eins og þeir. — Eins og tíðkað-
ist alstaðar í Rómaveldi var
tol 1 eftirlitið selt á leigu, en sá
er réttindin hafði þannig leigt,
lieigði þau síðan öðrum að ein-
hverju leyti, og þar eð allir
þurftu að hafa sitt, var hitt held-
ur ekki að undra, eins og höf-
uðsmaðurinn benti réttilega á,
að oft risi upp deilur og sjö-
unda boðorðið væri þverbrotið.
Við öll landamæri þessa lands-
hluta Voru tollverðir, og þegar
sikattarnir til Róm og muster-
isins í Jerúsalem hættust þar á
ofan, varð skattabyrðin of þung
og margir Gyðingar urðu ör-
eigar.
Vraleriusi til mikillar undrun-
ar lögðu flestir Gyðinganna leið
sína til austurs, í stað þess að
fara yfir Samariu og beint í
suður. Höfuðsmaðurinn gaf
honum þá skýringu á þessu, að
svo væri mikill fjandskapur mill-
um Gyðinga og Samverja, að
hinir fyrnefndu kysu heldur að
fara þennan langa krók yfir ána
Jórdan, yfir Austur-Jordaniu og
enn yfir ána og þvinæst yfir*
Jericho til Jerúsalem. Fjand-
skapur þessi ætti rót sína að
rekja til þess, að Samverjar,
þótt Gyðingatrúar væru, viður-
kendu ekki öll boðorðin, og til-
háðu ekki guð i musterinu Jerú-
salem, heldur á fjallinu Garzim
suður af borginni Samariu.
Áður en þeir tóku á sig náðir
í gistihúsinu, horfðu þeir stund-
arkorn á hið dásamlega útsýni
yfir hásléttuna í vestri, — Jiz-
reelsléttuna, en ieins og nafnið
bendir til (guð sáir sæðinu) var
sléttan ákaflega frjósöm, og var
nú að vorlagi í fegursta skrúði
með hárauðum blómum granat-
trjánna, og hvítum blómum
myrtunnar, en auk þess úði og
grúði af liljum, hyacinthum,
tulipönum og anemonum. Slétt-
an var gamall sögustaður, og
hafði verið vigvöllur frá forn-
öld. Hér var það, sem ísraels-
menn börðust gegn þeim þjóð-
flokkum, siem bjuggu þarna í
upphafi, er þeir héldu inn í fyr-
irheitna landið, og hér æddu
brynvagnar Egyptalandskonungs
gegn Josias konungi. En yfir
sléttuna miðja lá lestabrautin,
og friðsamir kaupmenn fluttu
með sér vörur og fréttir frá
fjarlægum löndum.
Árla næsta morguns yar ferð-
inni haldið áfram áleiðis til
borgarinnar Samariu, og á þeirri
leið fræddi höfuðsmaðurinn
Valerius m. a. um það, að eng-
inn Gyðingur vildi gefa Sam-
verja að drekka, hvað þá p*
hýsa hann, til þess að óhreink-
ast ekki, og að nafnið Samverji
væri smánaryrði meðal Gyðinga.
Samverjarnir væru oft og einatt
engin guðslömb, og oft vildi það
til að þeir réðust á verzlunar-
lestir Gyðinga, sein stundum
færu yfir land þeirra til að stytta
sér leið, og komið hefði það fyr-
ir, að á páskahátíðinni hefðu
þeir kastað beinum inn á must-
erissvæðið í Jerúsalem. en það
leiddi aftur af sér að gera varð
hlé á hátíðahöldunum, með því
að musterið var saurgað, og varð
þá að hreinsa það að nýju.
í borginni Samariu, sem Hero-
des mikli hafði skreytt með feg-
urstu musterum og súlnagöng-
um, gistu þeir hjá höfuðsmanni
einum, en árla daginn eftir héldu
þeir áfram ferð sinni, fram hjá
hænum Sichem og Garizims-
fjallinu, sem musteri Samverj-
anna stóð á. Héldu þeir svo enn
áfram að brunni ættföðursins
Jakobs, þar sem vegurinn skift-
ist og liggur annar til Jericho,
nálguðust nú Juda-fjöllin, sem
en hinn til Jerúsalem. Þeir
eru brattari og stórskornari, og
því að sjálfsögðu ekki eins frjó-
frjósöm, með því að aðeins í
daladrögum og einstaka vinjum
var gróðurinn jafn ríkulegur og
í norðurhéruðunum.
Valeriusi gafst gott færi á að
kynnast þjóðlifinp á þessari leið
sinni. f þorpunum, sem þeir
fóru um sáu þeir margskyns
þjóðhætti. -— Á einum stað stóð
brúðkaup yfir. Með söng og
gleðskap hélt blómumskreytt
fylgdarlið brúðarinnar með hana
álieiðis til húss brúðgumans, þar
sem veizlan skyldi haldin. í
Ijóðum þeim, sem sungin voru,
var hún lofuð hástöfum fyrir
fegurð og var brúðhjónunum
likt við konung og drotningu.
Brúðkaupið sjálft var í rauninni
gleðiveizla, með því að það voru
festarnar, — heiti föðurs brúð-
gumans og brúðarinnar, — sem
var bindandi fyrir guði og mönn-
um. — f öðru þorpi stóð yfir
jarðarför. Á eftir likbörunum
gekk fjölskyldan, en auk þess
tveir flautuleikarar og grátkon-
ur, sem gerðu óskaplegan há-
vaða. Þetta var það allra íburð-
arminsta sem unt var að hafa,
og jafnvel örsnauðasta fólkið
varð að hlita þvi. — Hörmuleg-
ast var að horfa á limafallssjúku
mennina, sem stóðu í tötrum
sínum nokkuð frá alfaraleið og
æptu og báðu beininga. Ef þeir
komu of nálægt hinum heil-
brigðu, grýttu þeir hina lima-
fallssjúku menn til þess að halda
heilsu sinni.
Er þeir nálguðust Jerúsalem
var fólksstraumurinn þéttari á
þjóðveginum, og alt var þetta
fólk að fara á páskahátíðina
Vms tungumál voru töluð og
mállýzkur, en mest bar á hinni
hrjúfu mállýzku Galileanna.
Margir töluðu grísku, enda sóttu
margir Gyðingar frá Grikklandi
páskahátíðina, og svo virtist sem
flestir í Palestinu skildu grisku.
í hópi ferðamannanna voru bæði
fyrirmenn, — prestar, embættis-
menn og auðkýfingar, sem báru
flaxandi kápu ermalanga, — en
auk þess alþýða manna, sem var
klædd i úlpu, sem á voru göt
fyrir höfuð og hendur. Allir
voru þeir í hvitum kirtlum undir
úlpunum, semi haldið var saman
með breiðu og mjög löngu belti,
er var vafið mörgum sinnum um
mittið og var notað einnig sem
vasi. Konurnar voru í svipuð-
um klæðum, en þau voru síðari.
Á fótum höfðu allir ilskó og
vefjarhött á höfði, það var mjög
skemtileg sjón að sjá alla þessa
ferðalanga, gangandi, akandi eða
riðandi á ösnum, alstaðar á veg-
inum svo langt sem augað eygði,
enda veitti ekki af því að fá ein-
hverja tilbreytni í nágrenni
Jerúsalem, sem aðallega var
grýtt og sendin eyðimörk, með
einstaka olíuviðarlundum.
Nú sáu þeir Jerúsalem greini-
lega. Framundan þeim snar-
hallaði veginum niður á við, en
þvinæst lá hann álíka brattur
upp að borginni sjálfri. Nokkr-
um árum síðar stóð þarna róm-
verskur her, og hlakkaði yfir
öllu því mikla herfangi, sem biðí
hans í borginni. í vestri gnæfðí