Lögberg - 14.03.1940, Blaðsíða 1

X
uossjnjaj H -A^
PHONE 86 311
Seven Lines
Yr*^'T*v' *»d s
A }fl Cle->0^
VnIl£o^
Qot- v
Service
and
Satisfaction
PHONE 86 311
Seven Lines

At^C
, cican!(Vt0^
'■""£0^
Cot-
For Better
Drv Cleaning
and Laundry
ö3. ARGANGUE
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 14. MARZ, 1940
NÚMER 11
FRÚ RóSA HERMANNSSON-VERXOX
Eins og auglýst hefir verið áður hér í blaðinu, syngur frú
Rósa Hermannsson-Vernon i Fyrstu lútersku kirkju þann
19. þ. m. með aðstoð systur sinnar, frú Bjargar ísfeld. Söng-
samkoma þessi verður haldin undir umsjá Jóns Sigurðsson-
ar félagsins til styrktar eanadiskum hermönnum af íslenzk-
um stofni. íslendingar hér í borg hlakka til að þeim nú
gefst þess kostur, að hlusta á frú Rósu á ný; hún skeinti
þeim iðulega með hinni fögru rödd sinni áður en hún flutt-
ist til Toronto, og þeir bjóða hana velkomna í heimsóknina.
Stjóroarformannsskifti
Hon. A. A. Dysart forsætis-
ráðherra i New Brunswick, hefir
hvorttveggja i senn, sagt af sér
stjórnarforustunni og látið af
þingmensku sakir heilsubilunar;
hann er liðlega fimtugur að
aldri; við stjórnarformensku
hefir tekið J. B. McNair, sem
fram að þessu gegndi dóms-
málaráðherra embætti í fylkis-
stjórninni; hinn nýi stjórnar-
formaður var fyrst kosinn á
fylkisþing 1935; þykir hann af-
burða gáfumaður og hlaut á
unga aldri Rhodes námsverð-
laun.—
Dýrtíðin í Islandi
Samkvæmt mánaðaryfirliti
Hagstofunnar um smásöluverð í
Reykjavík í byrjun janúarmán-
aðar, var visitalan þá 231, á móti
230 í byrjun desember, en 191
i janúar i fyrra.
Af matvöruflokkunum, sem
yfirlitið nser til, höfðu 5 hækk-
að frá 1. des. til 1. jan. Mest
var hækkunin á kornvörum, 7%.
Tveir matvöruflokkar, brauð og
liskur, stóðu í stað, en tveir
lækkuðu og annar þeirra, svkur,
um 7%.
Aðalvísitala matvaranna hækk-
aði aðeins um 1 stig. Var hún
40 stigum (eða 21%) hærri í
byrjun janúar í ár en á sama
tíma í fyrra.
Eldsneytis- og ljósmetisliður-
inn hækkaði hinsvegar um 15
stig i desembermánuði, vegna
ha>kkunar kolaverðsins. Var sá
liður 55 stigum (30%) hærri en
um sama leyti í fyrra.
Fatnaðarliðurinn stóð í stað í
desember, en hann var 30 stig-
um (11%) hærri en um sama
leyti í fyrra.
Samkvæmt þessu yfirliti Hag-
stofunnar þurfti 5 manna fjöl-
skylda til fæðis, klæðis og elds-
neytis kr. 3037.86, miðað við
dýrtíðina i janúar þ. á., en kr.
2565.09, miðað við dýrtíðina i
janúar í fyrra, en kr. 1216.43 í
júlí 1914.—Morgunbl. 14. febr.
Þinghlé fyrirhugað
Mr. Bracken hefir lýst yfir þvi
í fvlkisþinginu, að þingfundum
verði frestað þann 22. þ. m.
fram yfir samhandskosningarn-
ar; þingstörf öll ganga greiðlega,
og samvinna flokkanna yfir höf-
uð hin bezta; megin liðirnir í
fjárhagsáætlun stjórnarinnar
hafa þegar verið afgreiddir svo
að segja ágreiningslaust.
Málmframleiðsla
í Canada
Að því er hagstofunni í Ot-
tawa segist frá, nam málmfram-
leiðslan í Canada árið sem leið
freklega $470,000,000; er þetta
hámark í framleiðslusögu þjóð-
arinnar til þessa tima; en eins
og nú horfir við, telja námafræð-
ingar miklar líkur á, að um all-
mikla aukningu verði að ræða á
vfirstandandi ári.
ÁVARP TIL BETEL Á 25 ÁRA
AFMÆLI ÞESS
Frá Lárusi og Rósu Nordnl,
Gimli, Mnn.
Hér er gott að geta beðið
gönguleyfis yfir sundið,
og í næði lesa liðið •
líf, úr fjölda þáttum undið.
Æfikveldsins aftan roði,
unaðsríkur, geisla-þýður,—
hann er fagur fyrirboði
friðarins, sem allra bíður.
Oft eru harðir lífsins leikir;
leikbræðurnir vægðar-smáir.
Hraustir jafnt og heilsuveikir
heilir þaðan komast fáir.
Inn úr hættum leiksins leita
löngum börn að móður armi.
Treysta þvi hún vilji veita
vinarorð, sem létta harmi.
Hingað sækir, hér er varinn
hópur barna úr leiknum snú-
inn.
Sum eru lömuð, sár og marin;
sum eru bæði móð og lúin.
Mannúð, göfgi, meinin sefa,—
mildur geisli’ í húmið sendur.
Lengi, lengi Guð mun gefa
góðu starfi inóður hendur.
—Lártis R. Nordnl.
Island fær miljón
dala lán í
Bandaríkjunum
Hér fer á eftir afrit af hréfi
frá Guðmundi Grímssyni dómara
til Vilhjálms Þór, verzlunar-
erindreka fslandsstjórnar i New
York í tilefni af lántökunni; er
íslendingum það mikið fagnaðar-
efni, hve giftusamlega tiltókst
um framkvæmdir; átti Guð-
mundur dómari í þvi drjúgan
þátt, og verðskuldar fvrir það
óskifta þökk allra sannra ís-
lendinga.—Ritstj.
Rugby, N. Dakota,
9. marz, 1940.
Herra Vilhjálmur Thor,
verzlunarerindreki íslands,
Fuller Building,
Madison at 57th Street,
New York City,
New York.
Kæri vinur :
Eg komst í sjöunda himinn
hérna um kveldið þegar eg
heyrði það útvarpsfréttunum,
að viðskiftabankinn hefði veitt
fslandi $1,000,000 (miljón dala)
lán síðastliðinn fiintudag.
Eðlilega var mér þetta per-
sónuleg ánægja sökum þess að eg
átti fvrsta þáttinn i því að koma
á sambandi við þá fyrir þina
hönd og átti einnig hlutdeild í
því að endurvekja það samband
á þeim tíma, sem útlitið var aft
annað en sigurvænlegt. Ánægju-
legast af öllu var þó það hversu
sigursæll þú varst í þessu máli.
Þrátt fvrir þá erfiðleika, sein
þú þurftir að yfirstíga, þar sem
þú varðst — að nafninu til að
minsta kosti — að fá samþykki
dönsku sendiherranna, þá hepn-
aðist þér samt að útvega miljón
dali fslandi til handa, sein ekki
teíur þó neina 120,000 íbúa, en
Danir fengu einungis þrjár
miljónir ($3,000,000) þótt þar
séu 4,000,000 (fjórar miljónir)
manna. Mér finst þetta blátt á-
fram undravert, og eg óska þér
hjartanlega til hamingju. Þetta
sýnir það að ísland er fært um
að ráðstafa sínum eigin málum
út á við; þótt vera megi að ekki
takist öllum eins vel og þér hef-
ir tekist. Þú hefir sannarlega
verið sigursæll með afbrigðum í
störfum þínum og útvegum bæði
í New York og Washington síð-
an þú komst vestur.
Hvað hefir annars verið af-
ráðið um hluttöku fslands í
heimssýningunni í ár? Eg er
hálfpartinn að vona að fslend-
ingar haldi áfram, nema því að-
eins að þú álitir aðrar leiðir
vænlegri til samvinnu milli ís-
lands og Bandaríkjanna.
Mér er ant um að vita þetta
sem fyrst, þegar það hefir verið
afráðið, til þess að eg geti ákveð-
ið hvort bráðlega þurfi að velja
stað fyrir Leifs Eirikssonar
líkneskið.
Eg legg hér innan í afrit af
síðasta bréfi Vilhjálms Stefáns-
sonar. Það er illa farið ef nokk-
ur verulegur klofningur skyldi
verða í nefndinni. Ef til vill
væri bezt að við ákvæðuin þetta
sem fyrst.
Mér þætti vænt um að fá línu
frá þér; og síðar meir verður
gaman að heyra greinilega um
alt starf þitt í sambandi við
lánið.
Með vinsemd og virðingu,
þinn einlægur
G. Grímsson.
Stríðinu milli Rússa og
Finnlendinga lokið
Símfregnir frá Helsingfors á miðvikudagsmorguninn herma,
að vopnahlé hafi þá verið hrundið i framkvæmd á öllum vígstöðv-
um, og friðarsamningar undirskrifaðir i Moskva. — Fyrstu fregnir
gefa augljóslega til kynna, að hér sé um hnefaréttarfrið að ræða
þar sem yfirhöndin kveður á um kosti. Fylgir það sögu, að
Finnar verði að láta af hendi við Rússa Kyrjálaeiðið, borgina
Vipuri, sem er þriðja stærsta borg Finnlands, allar strendur
Ladoga-vatns, Hanko herskipahöfnina, nokkrar eyjar i finska
flóanum og álitlega sneið af norðaustur Finnlandi, ásamt Kuola-
jaervi; verði einnig að tryggja Rússum óhindraðar völuflutninga-
leiðir frá Rússlandi um Petsamo við íshalið.
Stórmerkur Vestur-Islendingur látinn
og Evjólf, sem húsett eru hér i
borg, auk Stefaníu Johnson, upp-
eldissystur, sem einnig á heima í
Winnipeg.
Útförin fór fram frá Fyrstu
lútersku kirkju á þriðjudaginn,
að viðstöddu afarmiklu f.jöl
menni. Séra Valdimar J. Ey
lands jarðsöng.
Lögberg flytur sifjaliði þessa
merka manns innilega hluttekn-
ingu í hinni djúpu sorg.
Fatagerð í
líknarskyni
Th. E. Thorsteinson
Síðastliðinn laugardag lézt
eftir skamma legu á sjúkrahúsi
hér í borginni Th. E. Thorstein-
son fyrrum útibússtjóri við
Roval bankann i Winnipeg,
og nú um nokkur undanfarin ár
féhirðir Keystone Fisheries,
Limited, hinn mesti úrvalsmað-
ur, óvenju áhugasamur um ís-
lenzk mannfélagsmál, og einn af
traustustu starfsmönnum Fyrsta
lúterska safnaðar; maður óskift-
ur og heill að hverju sem hann
gekk, er eigi vildi vamm sitt vita
í neinu; er með honum genginn
grafarveg einn hinn ágadasti
starfsmaður í hópi íslendinga
vestan hafs, sem harmdauði er
hverjum þeim, er til hans þektu;
að slíkum mönnum er mikil eft-
irsjá, þó þyngstur harmur sé
vitanlega kveðinn að ekkju
hans, börnum þeirra og öðrum
nánustu vinum. —
Þorsteinn heitinn var fæddur
á Eskifirði þann 7. október árið
1883; hann fluttist til Vestur-
heims 1895, og gekk ungur í
þjónustu Royal Bank of Canada.
Árið 1912, þann 31. júlí, kvænt-
ist Þorsteinn heitinn, og gekk að
eiga ungfrú Svövu Frederickson
frá Glenlioro, hina mestu ágætis-
konu; þeim hjónum varð sex
barna auðið; af þeim eru fimm
á lífi; öll hin mannvænlegustu;
auk þess lætur hann eftir sig
tvö systkini, frú Elínu Jónasson
Frjór jarðvegur fyrir
stjórnmálabyltingu
Alexander Kerensky, um eitt
skeið forsætisráðherra Rússa, og
forvígismaður “hvítu byltingar-
inngar,” lét svo ummælt á sunnu-
daginn var í samtali við blaðið
News Chronicle í London^ að nú
horfðist þannig á í Rússlandi
sem vera myndi frjór jarðvegur
fyrir nýja stjórnarbyltingu þar
í landi; eins og nú hagaði til
væri að minsta kosti 7.000.000
rússneskra, þegna í þrælakvíum;
slíkt ásigkomulag gæti eigi orð-
ið til frambúðar, og um leið og
Rússar hristu af sér Stalin-okið,
væri herveldi Hitlers jafnfraint
dauðadænit.
Edwin Markham látinn
Síðastliðinn föstudag lézt á
heimili sínu að Staten Island
ameriska ljóðskáldið viðkunna,
Edwin Markham, 87 ára að
aldri; nafnfrægastur varð hann
af kvæði sínu “The Man With
the Hoe,” sem að sjálfs hans
sögn aflaði honum 250 dala
tekna.
Sykurgerðarverksmiðja
Verkinu við byggingu sykur-
gerðarverksmiðjunnar í Fort
Garry umhverfinu sunnan við
Winnipeg-borg, skilar vel áfram,
og er nú líklegt talið, að verk-
smiðjan taki nokkru fyr til
starfa, en upprunalega var áætl-
að; hún mun fullger kosta
nokkuð á aðra miljón dala.
Fylkisþingið hefir samþykt í
einu hljóði; að tryggja fyrirtæk-
inu $600,000 ef á þurfi að halda.
Nýlega hefir verið sett á stofn
hér í borginni verkstofa, sem
nefnist The Refugee Clothing
Bureau, er gengst fyrir þvi, að
búa til föt handa pólskum og
finskum börnum, er nú standa
uppi munaðarlaus vegna stríðs-
ins. Félag hins Rauða Kross
hefir boðist til að leggja fram
það efni, er unnið skal úr, og
brúkuðum fötum i þessu augna-
veitir þvi ekki lengur viðtöku
miði. Líknarfélög Pólverja,
Finna og Gyðinga, hafa lagt
fram $■25.00 hvert um sig fyrir-
tækinu til stvrktar, en það hefir
hækistöð i Old Film Exchange
byggingunni; hafa eigendur lán-
að fvrirtæki þessu til starfrækslu
stóra og rúmgóða stofu ásamt 15
saumavélum og ýmsum öðrum
nauðsynjaáhöldum, svo sem stól-
um, borðum og hyllum. Að
verkinu vinna nú margir sjálf-
boðar, sem búa til yfirbuxur,
skyrtur, nærfatnað og pils fyrir
börn á aldrinum frá 2 til 10 ára.
Rauðakross félagið leggur
stofnuninni einnig til ull, sem
unnir eru daglega úr treflar,.
vetlingar, peysur og höfuðföt.
Stofnunin veitir þakksamlega
viðtöku ullargjöfum og fata- eða
dúLa-afgangi úr ull, sem vinna
má úr rúmábreiður 36x42 fyrir
börn, en stærri fyrir fullorðið
fólk; það er margt, sem nota
má, og að notum kemur í þessu
efni, sé hagsýni og nýtni við-
höfð.
Stofnun þessi er opin til starf-
rækslu frá 9 til 5 á mánudögum
og föstudögum, en frá 9 til 12 á
hádegi á laugardögum. Vinnu-
stofan hefir bækistöð sína að No.
500 Old Film Exchange Build-
ing, 365 Hargrave Street.
Samvinnufélögum
fjölgar
Samkvæmt yfirlýsingu Mr.
Campbells, landbúnaðarráðherra
Bracken-stjórnarinnar, voru 18
samvinnufélög stofnuð innan vé-
banda Manitobafylkis á árinu
sem Ieið.
í
Gamall torfbær
Guðfinnu frá Hömrum:
Að grunni var rifinn gamall bær
með gróna veggi og burstir þrjár.
Af jörðu hann reis. Nú varð jörð á ný
vort jarðneska skjól í þúsund ár.
Á blómagrundinni bærinn stóð,
að baki hans gnæfði fögur hlíð
og seiddi fram bjarta silfurlind,
er söng undir veggnum ár og sið.
Er fyrstu vorstráin býlið bar,
á burstina þröstur kom og söng.
Svo vinlega grænt hjá gaddi’ og snæ
það gesti vegmóðum bauð sín föng.
Það svæfði vetrarins veðradyn
og varði ylinn gegn frostsins egg.
En gaf i brennandi sumarsól
hið svalandi kul úr moldarvegg.
Og knyslóðir undu um aldir þar.
í örbirgð var treyst á lífsins mátt.
—• Á hausti bliknaði bæjarþak
með blórna jarðar, í friði og sátt.
Á býlisrústum er bvgt á ný.
Hið bjarta steinhús er gestur þar,
sem gamall torfbær með þilin þrjú
um þrekraun gróandans vitni bar.
—Vaka.
. « ■