Lögberg - 04.04.1940, Page 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. APRfL, 1940
5
Melkorka skildi það, að það dýr-
mætasta, sem þær geta látið
börnum sínum í té, er lífrænn
skilningur á göfgi tungunnar og
viðfaðma þekking á erfðakostum
stofnsins, því ættstofn íslenzkra
barna er engu síður göfugur en
ættstofn ólafs, þótt til konunga
teldist.
Melkorka sagði við Ólaf, þegar
hún sendi hann í burt frá sér:
“Eg hefi kent þér írsku að mæla
og heiman hefi eg húið þig sem
eg kann bezt.”
Eg vildi óska að hver einasta
íslenzk móðir gæti sagt þegar
hun sendir börnin sín frá sér:
“Eg hefi kent þér íslenzku að
mæla og heiman hefi eg búið þig
sem eg kann bezt.” Geti hún
sagt þetta, þá hefir hún verið
sjálfri sér og barni sínu trú. Og
ef vér sem, þjóðræknis konur og
menn höfum stuðlað að því á
einhvern hátt að hin íslenzka
móðir nái þessu takmarki, þá
höfum vér innt af hendi mark-
vissa þjóðræknisstarfsemi.
Frá Bellingham
Þar sem bláöldur Kyrrahafs-
ins verða að nema staðar við
meginland Norður-Ameríku, og
hugsa sig um áður en þær snúa
til baka, liggur Bellingham-flói.
f hlíðum upp frá ströndinni
stendur borgin sjálf, Bellingham,
vafin sígrænum trjám, og skreytt
rósum og glitrandi blómum.
Fegurð borgarinnar og umhverf-
isins gefur þannig alls ekki eftir
neinum hinna- friðsælu griða-
staða hér á ströndinni. Eg held
margur hugsi hér svo sem Gunn-
ar forðum, að fögur er þessi hlíð,
og mun eg héðan aldrei fara.
Við hjónin komum hér vestur
með lestinni þann 27. febrúar,
rétt um hádegi. Fornvinur og
góðkunningi Jakob Westford,
mætti okkur á járnbrautarstöð-
inni. Var ekki við annað koin-
andi en að við færum heim með
honum og dveldumst á heimili
þeirra hjóna svo löng sem dvöl
okkar kynni að verða, og höfum
við verið þar síðan. Gestrisni
fólks hér er framúrskarandi.
Veður var hið fegursta, blæja-
logn og sólskin, skrúðgræn jörð,
blóm útsprungin. Rauðbryst-
ingur ásamt fleiri vorfuglum,
léku sér glaðir á hlaðinu. En
bezt var þó að vera meðal vina
og endurnýja kunningsskapinn.
Breyting sú, sem þessi ferð okk-
ar hefir í för með sér er góð
fyrir alla, en þó sérstaklega fyr-
ir eldra fólk, sem búið er að lifa
mestu starfsárin, og þarf þar af
leiðandi ekki eins mikið að
hugsa um baráttuna fyrir lífinu.
Næstu daga voru svo sífeld ferða-
lög og heimsóknir, meðal vina og
kunningja, sem kunna þá list
vel, að taka á móti gestum og
veita glaðar stundir.
En brátt urðuin við að fara
að fylgjast með félagslífi fólks-
ins. í undirbúningi voru söng-
sainkomur söngfél. “Harpa.”
Kórinn samanstendur af mið-
aldra fólki af íslenzkum ættum,
að undanteknum tveim konum,
sem kveða þó svo vel að íslenzku
orðunum, sem íslenzkar væru.
En kennari og söngstjóri flokks-
ins er tónskáldið Helgi Sigurður
Helgason, sem vandar mjög til
alls þess, sem hann leggur hug
eða hönd á. Enda ber söng-
flokkurinn þess auðsæ merki.
Fyrsta samkoman var haldin 2.
marz í Bellingham. Samkomu-
stjóri var Mr. Percy Willouhy,
Englendingur, og fórst ágætlega.
Hann þýddi á ensku upphöf ís-
lenzku laganna, svo að annara
lijóða fólk gæti fylgst með efn-
inu. Kona hans er íslenzk og
syngur í flokknum. Þarna var
bara fjöldi af fólki og margir
fleiri en fslendingar. Næsta
samkoman var haldin í Blaine
0. marz. Hún tókst einnig ágæt-
lega, og við sem fylgdumst með
kórnum til þess að njóta sem
bezt þessa söngunaðar, mættum
hér fjölda góðkunningja okkar.
f þriðja sinn voru þessir “Hörpu”
hljómleikar haldnir í Seattle,
j>ann 8. marz. Þar búa margir
fslendingar, og kom stór hópur
þetta kveld. Frú Jakobína John-
son hafði orð fyrir áheyrendum,
og talaði fallega til söngkennar-
ans og kórsins i heild, um leið
og hún þakkaði þessa ágætu ís-
lenzku kvöldstund.
Þessi söngfélagsskapur er mik-
ils virði, og metnaðarmál þeim,
sem hér eiga heima. fslenzk
þjóðrækni deyr ekki meðan ljóð-
in og lögin lifa. Og raddstrengir
Hörpu-kórsins eiga þvi sterkan
og hljómríkan jiátt í lífi íslend-
inga hér á ströndinni. Söngfé-
lagið lætur ekki heldur hér stað-
ar numið, því nú er það að búa
sig undir stóra samkomu sem
haldast á 17. júní i sumar í sam-
vinnu með lestrarfél. “Kári.”
ölluin finst nauðsynlegt að jietta
félagsstarf lifi, og menn sjá
gagnsemi þess. Já, allir vilja
hlýða og hlusta þegar “Harpa”
og “Kári” kveðjá inenn til sam-
funda.
Við, sein hingað höfum komið
til aðeins stuttrar dvalar, finnum
til þess hve mikið er af gleði og
lifi í hug og hjarta fólksins hér,
og finnum okkur í mikilli þakk-
lætisskuld við alla jiá, sem tekið
hafa okkur opnum örmum, ekki
aðeins í Bellingham, heldur og
viðar hér á ströndinni. Það er
gaman að lifa meðan vinirnir
eru sífelt að fjölga en ekki
fækka. Til allra hér sendum við
beztu kveðju og óskum að
blómgast megi og lengi lifa fé-
lagsskapur og íslenzkur andi á
strönd jiessa Kyrrahafs, ekki síð-
ur en á ströndum Atlantshafs
þar sein fsland heitir.
Guðbjörg Freemnn.
Suez- skurðurinn
Fyrir sjö áratugum v^r
Suez-eiðið gróðurlaus og sandi
orpin auðn. Úlfaldarnir — skip
eyðimerkurinnar — voru flutn-
inga- og farartækin milli Mið-
jarðarhafs og Rauðahafs. Port
Said og Suez voru lítil og sóða-
leg pestarbæli.
Suez-skurðurinn var grafinn.
Hann er um 70 km. á lengd og
nær frá Miðjarðarhafi til Rauða-
hafs. Hann er aðaltengiliðurinn
milli Vesturlanda og Austur-
landa. Eftir honum þjóta skip-
in, sem annast allan jiorra flutn-
inganna milli Asíu og Evrópu.
— Hann hefir orðið brezka
heimsveldinu hin mesta heilla-
þúfa. Port Said og Suez, enda-
stöðvar skurðarins, eru nii
blómlegar borgir.
Það er sennilega Napoleon
mikla að þakka, að Suez-skurð-
urinn var grafinn. Hann átti þó
ekki hugmyndina. Hún er mjög
gömul. Pharóarnir grófu skurð,
eða réttara sagt skurði. En
erfitt er um það að segja, hvað
langir þeir hafa verið. Blóma-
öld Egypta leið undir lok. Aldir
liðu. Vindarnir urpu sandi yfir
mannvirkin og enginn vissi hvar
Jiau höfðu verið.
1798 fékk Napoleon Bonaparte
því til leiðar komið, að hann
var sendur með franskan her til
Egyptalands. Hann ætlaði að
láta gjöra skipgengan skurð
gegnum Suez-eiðið. Síðan ætl-
aði hann að flytja herinn á skip-
um til Indilands og Iosa það und-
an brezku krúnunni. Hann leit
svo (á, að brezka heimsveldið
væri úr sögunni, ef Indland væri
losað úr tengslum við Bretland.
Napoleon lét franska sérfræð-
inga hefjast handa á rannsókn
og undirbúningi jiessa mann-
virkis. Einum þeirra, Lepére að
nafni, fól hann að semja skýrsl-
ur um möguleikana á fram-
kvæmduin.
Sérfræðingarnir fundu enga
skurði. Napoleon hóf sjálfur
leit eftir þeim, með aðstoð inn-
fæddra manna. Hann fann Amr-
skurðinn, einn af hinum mörgu
skurðum, sem grafnir höfðu ver-
ið og síðan hætt við. Hann
skipaði svo fyrir, að skurður
þessi skyldj grafinn upp og aðr-
ar ráðstafanir gjörðar til þess
að gjöra hann skipgengan hafa
milli. Hann hafði trii á þvi,
að hægt yrði að Ijúka verkinu á
skömmum tíma. Hann sagði:
“Bráðum verður dómurinn kveð-
inn upp yfir Englandi.”
Tyrkir sögðu Frökkum stríð
á hendur. Napoleon varð þá að
hverfa frá Egyptalandi til ann-
ara vígstöðva. Þar með var af-
skiftum hans lokið af þessu
máli.
Liðugum 30 árum síðar kom
nýr maður til sögunnar. Það
var Frakkinn Ferdinand de
Lesseps.
Hann var gjörður að vara-
konsúl í Alexandríu 1832, tutt-
Ugu og sjö ára gamall. Hann
var settur í sóttkví, þegar hann
kom til Egyptalands, þar sem
kólera hafði komið upp á skip-
inu, sem flutti hann frá Frakk-
landi. Hann gat því ekki tekið
strax við starfi sínu. Franski
konsúllinn sendi honum bækur
til jiess að lesa. Á meðal þeirra
var skýrsla sú, er Lepére gjörði
eftir skipun Napoleons, um'
skurð í gegnum Suez-eiðið.
Lesseps las skýrslu þessa aft-
ur og aftur. Hann sannfærðist
um að hér ættu Frakkar veglegt
verkefni fyrir höndum, að taka
við þar sem keisarinn mikli
hafði hætt — að grafa Suez-
skurðinn.
Faðir Lesseps hafði dvalið i
Egyptalandi um margra ára
skeið og aflað sér þar vina. Einn
af þeim var Mehemet Ali. Hann
hafði flntt til Egyptalands frá
Macedoníu. Hann var tóbaks-
kaupmaður. Þegar hann var
orðinn sæmilega auðugur, gekk
hann í herinn og varð frægur her-
maður. Siðar varð hann lands-
stjóri í Egyptalandi, er jiá laut
Tyrkjum.
Mehemet AIi tók prýðilega á
móti Lesseps og kvaðst eiga föð-
ur hans mjög mikið að þakka.
Ali átti 50 börn. Einn af sonum
hans hét Said. Hann var mjög
feitlaginn á yngri árum. Föður
hans geðjaðist mjög illa að því
og svelti hann. f hálfgjörðri ör-
væntingu leitaði Said til Lesseps.
Lesseps gaf honum mat og hjálp*
aði honum á annan hátt. Þetta
varð til þess að þeir bundu með
sér vináttu, sem siðar kom
Lesseps í góðar þarfir.
Lesseps dvaldi 5 ár i Egypta-
landi, en aldrei þorði hann að
minnast á þetta mikla áhugamál
sitt — Suez-skurðinn — við
landstjórann.
En nokkrum árum síðar komst
Said til valda i Egyptalandi.
Hann skrifaði Lesseps þegar i
stað og bauð honum í heim-
sókn.
Lesseps tók boðinu og var tek-
ið með kostum og kynjum. Hann
sat um færi til að bera áhuga-
mál sitt upp fyrir hinum nýja
landstjóra. Færið kom. Said
féllst á að skurðurinn skyldi
grafinn.
Leyfið var veitt með því skil-
yrði, að ekki yrði byrjað á að
grafa skurðinn fyr en soldán
Tyrkjaveldis hefði veitt sam-
jiykki sitt til þess. Þetta skil-
yrði bakaði Lesseps marga og
langvarandi erfiðleika.
Palmerton lávarður, forsætis-
ráðherra Englands, lagði alt
kapp á að koma i veg fyrif- að
skurðurinn yrði grafinn. Hann
gjörði gys að hugmyndinni og
varaði landa sína við því að
leggja fé sitt í þetta glæfra-
fyrirtæki. Þessi afstaða Eng-
lands varð til þess að Tyrkja-
Soldán, sem vildi þóknast öllum,
hvorki veitti né neitaði um sam-
þykki sitt.
Lesseps ferðaðist úr einu landi
í annað, frá einni höfuðborg til
annarar, til jiess að vinna mál-
inu fylgi. Hann átti erfitt upp-
dráttar. Mótstaða Englands var
sá þröskuldur, sem allsstaðar
varð á vegi hans. Drotning
F’rakklands var um langt skeið
eini bandamaður hans meðal á-
hrifamanna Evrópu.
Þegar styrjöldinni lauk milli
Frakklands og Austurríkis, fékk
drotning Frakklands því til leið-
ar komið, að Austurríki var
knúið til jiess að styðja að því að
skurðurinn yrði grafinn. Þegar
svo var komið, varð Tyrkja-
soldán að veita samþykki sitt.
Lesseps hafði útvegað allmik-
ið fé áður en þetta samþykki var
fengið, m. a. í Englandi. Hann
hófst handa á framkvæmdum
löngu áður en samþykki soldáns-
ins fékst. En nú gat hann þó
fyrst hafist handa fyrir alvöru.
Hann hafði þó ekki sigrast á
öllum erfiðleikunum. Fjár-
skortur krepti fast að honum og
oft var erfitt að fást við verka-
mennina. Þeir voru úr Egypta-
landi og raunverulega aðeins
þrælar.
En með viljafestu og dugnaði
sigraðist hann á öllum erfiðleik-
um og skurðurinn var- opnaður
fyrir siglingar 17. nóv. 18fi9.
Vígsluathöfnin var hin vegleg-
asta. Þjóðhöfðingjar og sendi-
herrar frá mörgum löndum voru
viðstaddir athöfnina. — Enginn
var mættur frá Englandi, enda
hafði enska stjórnin haldið uppi
andstöðu gegn því að ráðist yrði
í fyrirtækið fram til hins siðasta.
Khedivinn í Egyptalandi
komst i mikil fjárhagsvandræði.
Að lokum þrengdi svo mjög að
honum, að hann óskaði að veð-
seljahlutabréf þau, er hann átti
í skurðinum. Disraeli var þá
forsætisráðherra Englands. Hann
fékk njósnir af því hvað Khediv
inn hafði í hyggju. Þjóðbræður
hans, Gyðingar, skýrðu honum
frá þvi.
Enska þingið átti ekki setu,
þegar Disraeli fékk fregnina.
Hann fékk lánað fé hjá fjár-
sterkum gyðingafirmum. Þar
með náði hann tangarhaldi á 177
þús. hlutabréfum. — Og síðan
hefir England haft tögl og hagld-
ir í stjórn Suez-skurðarins.
Nafn Lesseps mun lengi verða
uppi. Elja hans og j>rek, vilja
festa og þolgæði sigraðist á öll-
um erfiðleikum. Þó að hann
hefði flesta valdamenn Evrópu á
móti sér, tókst honum að skapa
eitthvert mesta mann virki 20.
aldarinnar.
(Lauslega þýtt).
—Þjóðin.
T œkif œrisvísur
í síðasta hefti var þess getið,
að nokkrir vinir Dvalar hefðu
sent henni lausavísur um ýms
efni. Og af því að margir hafa
gaman af tækifærisvísum, þá
skulu nokkrar jæirra birtar hér.
Og koma þá fyrst fáeinar vísur
eftir ólinu Jónasdóttur úr Skaga-
firði:
Um roskna konu, sem skyndi-
lega varð bráðástfangin, kvað
hún þetta:
Ást ei fipast enn sitt starf,
úr þér hripar gigtin,
og i svipan einni hvarf
árans piparlyktin.
Hagyrðingur á Sauðárkróki
kastaði fram við ólínu þessum
visuhelmingi:
Aldrei sá eg ættarmót
með eyrarós og hrafni.
Ólína botnaði:
Þó er alt af einni rót
i alheims gripasafni.
Gísli á Eiríksstöðum, hinn
kunni hagyrðingur, kvað þenn-
an fyrrihluta:
Margur sýpur heimsku hrönn,
hjartað klípa syndir.
ólína bætti við:
En oftast slipar tímans tönn
tizku skriþamyndir.
ólína
konu:
kvað við tilhaldssama
Þig hefir tál og tízka vilt
til að mála kinnar.
En gættu að prjálið geti ei spilt
göfgi sálar jiinnar.
Björn Jakobsson á Kroppi og
Ivristleifur Þorsteinsson voru á-
samt fleirum á ferð í bíl á ó-
sléttum vegi. Þá varð Birni að
orði:
Bíllinn hossast undir oss,
enginn kossafriður.
En Kristleifur svaraði strax:
Ástarblossi er aðeins kross,
ef hann fosar niður.
Siðastliðið vor fóru Snæfell-
Jón
er
efstur í
bekknum
Fftum foreldrum skilst nær börn,
þeifra þarfnast KlerauRna Stund-
um verða tregur lærdómur og
tár að segja söguna. Teflið engu
í tvísýnu um framtíðina þegar
augnaskoðun nú í dag getur
fyrirbygt vandræði og útgjöld
síðar.
tjjá EATON'S eru allir gler-
augnáfræðingar með fullkomn-
ustu þekkingu. Strangheiðarleg-
ar ogí djarfmannlegar leiðbein-
ingar ávalt veittar hjá oss.
Ef þér þarfnist gleraugna, verða
þau fyrirskrifuð eins og yður
bezt hentar. og sé gleraugna
ekki þörf, eða læknisaðgerð er
nauðsynleg, verður yður hrein-
skilnislega skýrt frá hvoru-
tveggja.
Komið með börn yðar á
EATON’S Optical Parlors í Win-
nipeg. Gerið það vegna augna
barna yðar!
T. EATON C9,
WINNIPEG
CANADA
ingar og Dalamenn hópferð á
vegum búnaðarsamhandsins sem
leið liggur alla leið austur i
Rangárvallasýslu. í hófi, sein
þeim var haldið i Þrastalundi af
Kaupfélagi Árnesinga og Mjólk-
urbúi Flóamanna, þakkaði Þor-
steinn Þorsteinsson sýslumaður,
i ræðu, forstjóra fyrirtækjanna,
Agli Thorarensen, fyrir ágætar
(Framh. á bls. 8)
The BUSINESS COLLEGE
OF TO-MORROW—
TO-DAY
The MANITOBA initiated:
(1) The Grade XI Admission policy in Western Canada.
(2) Specialised instruction in Business English.
(3) Practical telephone instruction, using our own telephone
system.
(4) Centralised control of all classroom« by electric broad-
cast system.
(5) Aptitude analysis charts, including photo, of each student.
(6) Limited enrolment, giving more space per student and
better facilities for employment.
AND—the MANITOBA is Winnipeg’s fastest growing
Business College.
Day and Evcning
Classcs
Evenings:
Mondays and
/
Thursdays
7.30 fo 10 p.m.
m
flíllTOBfl
comm€RcmL
COLLCGC
Premises giving
the most spacious
accommodation
per student in
Westcrn Canada.
Originators of Grade XI Admission Standard
ENTRANCE 4TH DOOR 9 A 'x A^
WEST OF EATON'S 1 nOne i DJ DJ
344 PORTAGE AVE.
President, F. H. HROOKS, fí.A., S.F.A.E.