Lögberg - 12.10.1944, Side 2

9
Sönn draugasaga úr
núverandi styrjöld
Dáin átúlka
verndar skip
Þegar Argentínska skipið
“Tercero” kom á dögunum til
hafnar í San Fernandez á Falk-
landseyjum, fór greftrunarstjór-
inn þar á staðnum um bcrð með
menn sína til þess að hefja á
land líkkistu, er skipið hafði
komið með alla leið frá Mollendo
í Perú.
Skipstjórinn og menn hans,
sem barizt höfðu gegn vindi og
veðri í hálfan mánuð og komizt
í hann mjög krappan á leiðinni
fyrir Kap Horn, stóðu berhöfð-
aðir, er líkkistan var borin á
land. Sumir sjómannanna signdu
sig, aðrir féllu á kné og báðu
bænar.
Ortiz Pernubo skipstjóri bar
höndina upp að einkennishúf-
unni, er líkkistan var borin fram
hjá honum og mælti: “Þakka þér,
þakka þér. Þú hefur reynzt okk-
ur sannur vinur. Fjórum sinnum
bjargaðir þú skipi okkar úr sjáv-
arháska. Hvíl í friði.”
Tveir brezkir tollverðir, sem
staddir voru í skipinu, hlustuða
og horfðu agndofa á það, sem
fram fór, meðan líkið var borið
á land.
“Þetta er draugurinn, sem hló”,
mælti 1. stýrimaður.
“Hvað segið þér, draugurinn,
sem hló?” spurðu tollverðirnir
og tóku nú að gerast heldur en
ekki forvitnir. “Það eru öngvir
draugar til,” sagði annar þeirra.
Pernubo skipstjóri leit á hann
með miklum alvörusvip og
mælti:
“Þér munduð ekki segja þetta,
ef þér vissuð allt, sem fyrir okk-
ur hefir borið á þessari sjóferð.
— Og ef þér viljið líta inn í
káetu mína,” bætti hann við,
“skal eg segja yður frá furðuleg-
ustu atburðum, sem fyrir mig
hafa komið í þessi fjörutíu ár,
sem eg hef verið á sjónum.”
Tollverðirnir litu hissa hver
á annan og löbbuðu því næst
á eftir skipstjóra inn til hans.
Og þar var í fyrsta sinn, fyrir
örfáum vikum, sögð saga, sem
nú er orðin fræg um alla Amer-
íku, en það er sagan af “draugn-
um, sem hló,” svip Carmelitu
Segoviu, “hinnar glöðu brúðar”
frá San Fernandez, sem dó ör-
skömmu eftir brúðkaup sitt
langt norður í Perú.
“Við heyrðum í fyrsta sinn há-
an og hvellan hlátur í henni í
ofviðri, sem skollið hafði á okk-
ur nokkru eftir miðnætti úti fyr-
ir Punta Arenas fyrir hálfum
mánuði,” tók skipstjóri aftur til
máls. “Allir um borð heyrðu
þennan hlátur, þrátt fyrir öskrið
í storminum; hann barst til okk-
ar neðan úr lestinni, þar sem
við höfðum látið líkkistuna með
litlu, látnp brúðinni, sem við
höfðum komið með frá Mollendo,
til þess að hún skyldi geta hlotið
leg heima í átthögum sínum. Við
þreyttum eftir megni gegn vindi
og veðri og gerðum okkar ítrasta
til að halda réttri stefnu. Þetta
er ískrið í storminum, hugsaði
eg. En þá heyrðum við hlátur-
inn aftur, en þá hvellari en áður.
Skipverjar, sem urðu óttaslegn-
ir, tóku nú í fyrsta sinn að hvísl-
ast á sín á milli. “Þetta er lík-
kistan,” sögðu þeir. “Þetta veit
á illt; það er draugur á ferð-
inni.”
“Það eru öngvir draugar til,”
sagði eg við heila sendinefnd af
sjómönnum, sem kom til mín upp
á stjórnpall og krafðist þess, að
líkkistunni yrði varpað fyrir
borð eða að snúið yrði við til
Santiago að öðrum kosti. í sama
vetfangi heyrðum við hláturinn
aftur. Það var enginn minnsti
vafi á því, að þetta var kvenn-
mannshlátur.
Við þutum niður í lest til þess
að aðgæta, hvað þar væri um
að vera, og það mátti sannar-
lega ekki seinna vera. Farmur-
inn hafði losnað úr skorðum í
sjóganginum og veltist nú sitt á
hvað, eftir því, sem skipið hall-
aðist. Við biðum nú ekki boð-
anna að koma öllu í lag. Ef við
hefðum komið niður í lestina svo
sem klukkutíma seinna, mundi
skipinu áreiðanlega hafa hvolft,
og við hefðum farizt allir með
tölu. Allan tímann, meðan við
vorum að hagræða vörunum
skipinu og skorða þær, heyrðum
við hláturinn. Það var sannar-
lega dimmt og draugalegt þarna
niðri í lestinni, en hvað um það,
við lukum störfum okkar þar.
Okkur furðaði á því, að undir
eins og skipið var úr allri hættu,
þagnaði hláturinn jafnskyndi-
lega og hann hafði byrjað. En
skipverjar voru enn að hvíslast
á. Eg hef aldrei vitað muna
jafnlitlu, að skipshöfn gerði upp
reisn á hafi úti. En eg þverneit-
aði enn að varpa líkkistunni fyr-
ir borð.
Þriðja sólarhringinn, sem of-
viðrið geisaði, var eg staddur
uppi á stjórnpalli að næturlagi,
og þá heyrði eg aftur hláturinn
í draugnum; hann var æðisgeng-
inn og krampakenndur. Mér brá
í brún og eg sneri mér snöggt
við. Það mátti sannarlega ekki
seinna vera, því að fjórir sjó-
mannanna voru í þann veginn
að ráðast á mig. Eg þreif upp
marghleypu og hélt þeim í skefj-
um.
Fábjánar! æpti eg til þeirra. —
Ef þetta er draugur, þá er hann
að minnsta kosti vinveittur okk-
ur. 1 fyrra skiptið, sem hann
hló, kom hann í veg fyrir, að
skipið færist, og núna í seinna
skiptið forðaði hann ykkur frá
því að myrða skipstjóra ykkar.
Eg lét setja þessa menn í járn,
en það megnaði ekki að lægja
uppreisnarólguna í hinum.
Nóttina eftir, hélt skipstjórinn
áfram, brast skyndilega á fár-
viðri úr öllum áttum. Skipið
hrakti fyrir ofviðrinu eins og
kefli, og það skalf og nötraði
stafnanna á milli. Það var þessa
nótt, sem draugurinn hló í þriðja
sinn. 1. stýrimaður var á stjórn-
palli. Eg mókti, en heyrði hlát-
urinn greinilega, enda yfirgnæfði
hann hávaðann í veðrinu. Eg
spratt á fætur til að athuga,
hvað um væri að vera. Stýri-
maðurinn var náfölur. “Þetta er
hreinasta kraftaverk,” sagði
hann. “Þegar eg heyrði þennan
tryllingslega hlátur, sá eg ein-
hvern ljósbjarma, og í bjarman-
um sá eg andlit þessarar glað-
legu, dánu stúlku, sem við er-
um með hér í skipinu. Hún benti
með vofufingri á svarta þúst,
sem barst óðfluga að skipinu.
Við stýrðum í einu vitfangi und-
an þessu flykki, sem reyndist
vera flak af stórri skonnortu. Það
mátti ekki tæpára standa að á-
rekstur yrði, og þá hefði verið
úti um okkur. En jafnskjó.tt og
hættan var liðin hjá, þagnaði
hláturinn.”
Já, þetta er hreinasta krafta-
verk, samsinnti eg.
Áður en storminn lægði að
fullu, hló draugurinn einu sinni
enn. Þá birtist svipur hinnar
glöðu brúðar 2. stýrimanni.
Hann var þá á stjórnpalli, og
skipið var að því komið að
stranda á hættulegu rifi. En vof-
an okkar vísaði okkur leið út úr
ógöngunum.
“Finnst yður ekki skrítið, að
hún skyldi hlæjá?” spurði annar
tollvörðurinn. “Hefði ekki verið
eðlilegra, að hún hefði veinað
af gráti?”
“Eg sagði yður frá þvi, að
Carmelita Segovia var almennt
kölluð “glaða brúðurin”. Hún var
léttlyndasta og glaðværasta
stúlkan á Falklandseyjum. Hún
elskaði eyjarnar sínar, og þar
vildi hún láta leggja sig til hinztu
hvíldar. Hver veit, nema hún
hafi hlegið, af því að henni þótti
sælt að geta reynzt bjargvættur
okkar. Hún grét aldrrei í lifanda
lífi. Hvers vegna hefði hún þá
átt að taka upp á því eftir dauð-
ann.” Samtíðin.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 12. OKTÓBER, 1944
Utvarpsræða
Ejtir Sigurgeir Sigurðsson dr. theol., biskup yfir íslandi.
Flutt í Fyrstu lútersku kirkju, Winnipeg, 27 febr. 1944.
Mig langar til að hefja mál mitt með því að minna yður
á fögur orð í 95. sálmi Davíðs. Þau eru á þessa leið:
“Komið, fögnum fyrir Drottni,
Látum gleðióp gjalla fyrir kletti hjálpræðis vors.
Komum með lofsöng fyrir auglit hans,
syngjum gleðiljóð fyrir honum
því að Drottinn er mikill Guð
og mikill konungur yfir öllum guðum.
í hans hendi eru jarðardjúpin
og fjallatindarnir heyra honum til.
Hans er hafið og hann hefir skapað það,
og hans hendur mynduðu þurlendið.
Komið, föllum fram og krjúpum niður,
beygjum kné vor fyrir Drottni, skapara vorum,
því að hann er vor Guð
og vér erum gæzlulýður hans og hjörð sú
er hann leiðir. —
Ó, að þér í dag vilduð heyra raust hans.”
Þessi orð heilagrar ritningar, sem eg las yður minna
oss fyrst og fremst á hinn mikla skapara himins og jarðar.
Hann sem hefir verið oss athvarf frá kyni til kyns. Hann
sem móðir þín kendi þér, tilheyrandi minn, í fyrstu bernsku
þinni að tilbiðja. Þú veist að það var hann sem hún átti við,
er hún söng þetta fagra vers inn í sál þína:
“Vertu Guð faðir faðir minn
í Frelsarans Jesú nafni.
Hönd þín leiði mig út og inn
svo allri synd eg hafni.”
Mér, er það, Islendingar, mikið fagnaðarefni að fá tæki-
færi til þess að tala við yður í dag um hann. Ekkert uní-
ræðuefni er æðra, ekkert umræðuefni er mikilvægara,
ekkert umræðuefni, kemur okkur öllum jafn mikið við-
Hann er faðir vor allra. Hann er hinn eilífi kærleikur. Það
er hann sem á hið alsjáandi auga sem vakir yfir mannanna
börnum. Það er hann sem telur ár og aldir heims og æðar-
slög m'íns hjarta. í hans umsjá, vernd og skjóli búa menn-
irnir víðsvegar um veröld alla. “Þótt búi eg yst við Is-
hafsskaut, eg er í.skjóli þínu”, syngjum við á Islandi —
og um skjól hans vernd og hlíf er vissulega ástæða til að
syngja um gjörvallan heim.
Hið mikla lofgerðar og þakkarefni vor mannanna er að
eiga Guð að föður. Án hans værum vér einskis megnug —
ekki neitt. Vér ætlum stundum að það sé unnt að lifa lífinu
án hans, en vér komumst skjótt að raun um að svo er ekki.
Án hans er allt á sandi byggt, án hans er allt líf í dauðans
höndum. Þar verður himininn eins og líkhústjöld. Þar deyja
vonir. Þar verður enginn gróandi. Þar hljóma engin fyrir-
heiti. — Eg trúi á lífið og gróandann, segir eitt íslenzka skáld-
ið nýlega í skáldverki er það hefir samið. Trúin á gróand-
ann og lífið getur ekki búið annarsstaðar en þar sem trúin
á Guð er fyrir. Það er hann einn sem ávöxtinn gefur.
Eg veit að þér, kæru tilheyrendur mínir, hafið reynt
hvers virði það er í lífsbaráttunni að trúa á Guð. Þeir sem
hingað komu frá ættlandinu til þess að reisa sér hér byggð
og bú, litu ekki á að þeir væru svo máttugir, að þeir gætu
staðið á eigin fótum, óstuddir af Guði. Þeir vissu að hjálp
Guðs var þeim fyrir öllu. Þessvegna fóru þeir í nafni hans
og í trú á forsjón hans og handleiðslu, frá landinu sem þeir
unnu og efast eg ekki um að það var aðeins í trú á að hann
mundi finna þeim fótstig — að þeir fóru til hins nýja heims.
Einn Islendingurinn hér í Vesturheimi sagði einmitt við
mig nýlega er um þetta var rætt. Trúnni á Guð gátum við
ekki slept. Þá hefðum við ekki getað bjargast — brotið allar
brautir í nýja landinu.
Það er undursamlegt að veita handleiðslu Guðs athygl'
í lífi þjóðanna.
I því sambandi skulum við öll horfa heim til Islands
um stund. Það var oft dimt í landi. Allskonar þrengingar
komu yfir þjóðina. Náttúruöflin tryltust mörgum stundum,
að því er virtist. Ógnir elds og ísa dundu yfir. Hinn mikli
vágestur hafísinn lagðist að landi og bannaði bjargir allar.
Sóttir fóru um heila landshluta, drepsóttir, sem stundum
tóku stóran hluta þjóðarinnar og svo margt ömurlegt steðj-
aði að. En alltaf leiddi Guð þjóðina út úr sortanum. Hin
ósýnilega verndandi hönd máttarins var sterkari en hönd
eyðileggingarinnar og þjáninga. Þótt allt sýndist vera að
bresta og glatast — þá kom höndin og leiddi — kraftaverkið
gjörðist. Guð gerir kraftaverk enn í dag. Brennandi hraun-
flóðið valt eitt sinn fram úr eldspúandi fjalli. Það stefndi
á litla sveitakirkju á íslandi, sem presturinn og fólkið voru í,
við guðsþjónustu. Söfnuðurinn og presturinn var kyrr í
kirkjunni. Það var hrópað á hjálp Guðs. Og hönd Guðs var
ekki langt frá. “Vittu barn sú hönd er sterk”, ságði Jónas
Hallgrímsson. Þegar brennandi hraunflóðið var komið í
námunda við kirkjuna — greindist það í tvær álmur um-
hverfis hana — og engan sem inni í kirkjunni var sakaði.
Svona sögur á ísland og íslenzka þjóðin í raun og veru
margar að segja, frá horfnum tímum. Vér höfum bara ekki
•alt af veitt því eftirtekt, þegar þær voru að gerast og hann
var að blessa og vernda land vort og þjóð — og þar af
leiðandi stundum gleymt þakklætinu. — Það gleymir líka
margur einstaklingurinn að þakka.
í eftirtektarverðu leikriti eftir Jóhann Sigurjónsson —
gerist fyrsti þétturinn heima í Skálholti — á biskupssetr-
inu íslenzka, sem þér öll kannist svo vel við.
Á leiksviðinu er fullt af beiningamönnum. — Hámessa
á að fara að hefjast. Hljómurinn frá kirkjuklukkunum berst
inn á staðinn. Biskupinn gengur yfir leiksviðið og gefur
ölmusumönnunum gjafir, eins og hans var vani um leið og
hann gekk til kirkjunnar. Sumir beiningamannanna urðu
óánægðir með sinn skerf, aðrir höfðu fengið meira að þeim
fanst og tóku að kvarta við biskup. Hann áminnir þá um
að vera ekki öfundssjúka. Þeir fjarlægjast og hverfa af
leiksviðinu nema einn. Það er blindur beiningamaður. Hann
verður eftir og eftir að hann hefir setið þögull um stund,
segir hann þessi eftirtektarverðu orð: “Þú gafst mér sól og
stjörnur og eg þakkaði þér ékki.” — Það er sól og stjörnur
í lífi margra — hamingja, gleði, alsnægtir — sem gleymist
að þakka. — En miskunnarrík sól Guðs heldur áfram að
skína inn í mannlífið, yfir réttláta og rangláta alla daga^Ver
viljum ekki láta það oss henda að gleyma þakklætinu til Guðs.
Og það veit eg að efst er þjóðbrotunum austan hafs og vestan
í huga, þegar litið er yfir horfin ár og aldir liðins tíma, a
viðurkenna að hönd Guðs var að verki — og leiddi og
studdi. — Eg horfi yfir árin liðnu sem þér hafið lifað h i
yðar hér í þessari heimsálfu. Eg veit og hefi glöggt fundi
samvistardagana með íslendingum í Vesturheimi, að yöur
er þetta vel ljóst.
Því tökum vér vafalaust öll úndir orð skáldsins á þessari
helgu guðsþjónustustund:
“Þú mikli eilífi andi
sem í öllu og alstaðar býrð
þinn er mátturinn þín, er dýrðin
þín er öll heimsins dýrð”.
Það er engin innri eign til sem oss er mikilvægari Is'
lendingum vestan hafs og austan en meðvitundin um nálægo
Guðs, meðvitundin um að Guð sé með oss. Það gengur a
ýmsu í þessum heimi á vorum dögum. Ekkert er fullkomlega
örugt. — “Gáttir allar áður gangi fram, um skoðask skyli-
“Sá einn er fullkomlega öruggur, sem heldur í hönd Guðs.
Heima á íslandi er oft sungið um þessar mundir: ‘A
hendur fel þú honum, sem himna stýrir borg — það alh
er áttu í vonum og allt sem veldur sorg — Hann bylgjur
getur bundið og bugað storma her — Hann fótstig getur
fundið, sem fær sé handa þér.”
Stormarnir æða um víða veröld. En Guð — hann getur
stillt alla storma. Stornpana sem geysa um löndin og a
höfum úti, stormana í mannssálinni. Þér vitið hvernig bar-
urnar stundum rísa og stormarnir æða um strendur íslands-
Þér vitið hversu majrgur báturinn er þar lítill á stórum öldum
og á úthafinu miklá. En Guð er þar líka nálægur.
Það er ekki langt síðan fallegt atvik gerðist í einni ver-
stöð landsins. Fiskimennirnir höfðu allir farið á sjó u»
nóttina. Ofviðri skall á og öldurnar risu hátt. En allir voru
komnir að landi er kvölda tók, nema einn bátur. Hríðin og
nóttin voru að skella á. Allir töldu mjög tvísýnu á að bat-
inn mundi bera að landi. Ung kona formannsins var mjog
kvíðafull. Hún gekk niður á ströndina og bað Guð heitt og
innilega að leiða manninn sinn og bátinn hans í land. Nokkru
eftir miðnætti kom hann að landi. Þá sagði hann vinum
sínum frá því undarlegasta sepi fyrir hann hefði borið. 1
þann mund sem hann var að gefa upp alla von um björgun,
sá hann allt í einu mynd af konu fyrir framan stefni báts-
ins. Hún fór á undan bátnum og formaðurinn stýrði á efth
henni, alla leið, unz hann sá að bátinn bar þar að landi —
sem öruggt var að lenda.
Guð sendir oss hjálp með mörgum hætti. Hann býður
út hersveitum hjálpenda þegar veröldin þarf mest á a®
halda. Vér biðjum þess öll og vonum að hann bjóði ut
slíkum hersveitum, til hjálpar þeim sem þrá frelsið, frjáls-
ræði, sem þrá að sjá frelsissólina renna á loft og að lauga
sig í geislum hennar.
Kæru tilheyrendur mínir. Eg finn að þessi augnablik
eru stór og mér dýrmæt, er eg á þess nú kost að tala við
ykkur svo mörg af íslenzkum ættum, svo mörg í einu, ekki
aðeins hinn mikla mannfjölda sem hér er saman kominn i
dag, heldur vafalaust einnig mjög marga sem í fjarlægð
hlusta á þessa guðsþjónustu, á því máli sem þið mörg ykkar
fyrst heyrðuð talað um Guð, himneska föðurinn, þar sem
vaggan ykkar stóð, þar sem móðurhöndin blessaði yfir ykkur
sem lítil börn, og móðirin bað Guð heitt og innilega að
geyma og varðveita á ókunnum vegum lífsins. Eg veit að
mynd hennar er yður mörgum skírt í huga og að sú mynd
hefir átt þátt í því að leiða ykkur um lífið og benda ykkur
í rétta átt og þá ekki hvað síst með orðum sem hún tálaði
við um Guð. Eg veit líka, að landið sem þið hurfuð frá ec
enn í huga ykkar með “fjöllum, fossum og hraunum og sjá.”
^g veit að sú mynd hefir einnig sín góðu áhrif. “Töframyndin
í Atlantsál” eins og eitt skáldið okkur nefndi fsland.
Mér er sem eg sjái inn á heimili ykkar víðsvegar. Eg
veit að þér eigið ykkar gleði og hamingjuefni — en líka
ykkar áhyggjuefni, og ef til vill sorgir. Þannig er lífið. Þá
ósk á eg heitasta að eitthvað af þeim orðum, sem eg mæli
til yðar, mættu verða ykkur nýr aflgjafi — mætti vekja
ykkur bjartar vonir. Ef einhver er, sem heyrir mál miR>
karl eða kona, sem finst lífið kalt og dapurlegt fram á dag-
inn að horfa, reynslubyrgðin ef til vill of þung, þá minnstu
þessara orða:
“Ef þér finnst þú vera veikur
viljakraft þinn hefta bönd
Gríptu þá hans hægri hönd.
Þú munt finna að afl þér eykur
æða magn um taugar leikur
krafturinn frá hans kærleikshönd.”
Mig langar til þess að láta það vera meginkjarna þesP
sem eg segi við þig, hvort sem þú ert hér viðstaddur, eða
í fjarlægð, að Kristur sjálfur gaf fyrirheitið um að vera
með oss alla daga, allt til enda veraldarinnar. Og sjálfur
Guð mælti fyrir munn þjóns síns: “Eg.mun alls ekki yfir'
gefa þig og ekki sleppa af þér hendi minni.”
Lífið heldur áfram, streymir látlaust áfram eins og
elfan, sem leitar hafsins. Leiðirnar hér í heimi liggja víða-
Haf skilur hjarta og vör. Hvar sem vér erum stödd hvort
heldur er á íslandi eða í Vesturheimi þá er til þess ætlast
af honum sem yfir lífinu vakir og vér eigum að sameigi11'
legum föður, að vér gerum allt sem í voru valdi stendur
til þess að framkvæma Hans vilja, til að vera sannir menn,
trúir hugsjónum Guðsríkis, og sem nýtastir og beztir þegnar
þess lands sem vér eyðum æfidögum vorum.
í vændum er sameiginlegt föðurland vor allra — “því a®
föðurland vort er á himni.”
I nafni íslands flyt eg ykkur öllum hjartans kveðjur
og fyrirbæn heimaþjóðarinnar. Eg bið landinu sem Þer
búið í blessunar Guðs. Sérhverju heimili þess. Bið um
blessun Drottins yfir þjón hans hér í söfnuðinum og söfn-
uðinum í heild, yfir þjóna hans í báðum kirkjudeildunum
íslenzku og öllum sem eru að vinna að því að hans ríki
komi. Bið kirkju Krists í Vesturheimi blessunar Guðs, f°r'
eldrunum, börnunum og hinum fulltíða, sem eru á starfs-
árunum, hinum sjúku og þeim sem kunna að bera harm
eða kvíða í brjósti og öllum sonum þjóðarinnar, sem eru
að fórna kröftum sínum í baráttunni fyrir frelsi mannkyns-
ins. Bið fyrir Islandi og öllum í heimalandinu.
Bið um ljós og frelsi og frið yfir gjörvallan heiminn-
Á Islandi er það, eins og þér öll munið, venja að láta
Ijós loga á jólanóttina á heimilunum. Það er bjartasta vetr-
arnóttin á íslandi og hún er í innra skilningi heimsins