Lögberg - 21.12.1944, Blaðsíða 2

10
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 21. DESEMBER 1944
Utvarpsræða
jlutt í Fyrstu Lútersku kirkju, sunnudaginn 26. nóvember, 1944,
af séra Valdimar J. Eylands.
“Guö hefir ekki gefið oss hugleysisanda, heldur anda máttar,
kœrleiks og stillingar.” (2. Tim. 1:7).
vér verðum hrædd truflast eðli-*dauðann, dómsdag og annað líf.
En Guð hefir ekki gefið oss
Forystumenn hinna ensku-
mælandi þjóða hafa sem kunn-
ugt er, lýst því yfir að stríð það
sem nú geysar í heiminum, sé
Séra Valdimar J. Eylands
meðal annars háð til þess að
frelsa menn frá óttanum.. Er
þar auðvitað átt við þann ótta
sem stafar af stöðugri árásar-
hættu herskárra yfirgangsþjóða
sem vilja brjóta öll lönd og
þjóðir til hlýðni við sig. Vér
vonum og biðjum að sú hugsjón
rætist og að því takmarki verði
náð. Vissulega er það göfug
hugsjón að berjast og jafnvel
láta lífið fyrir : að mennirnir
fái losnað við ok óttans. En
óttinn er eins og tré með mörg-
um greinum, þótt ein þeirra sé
af höggvin standa samt margar
eftir. í þessu erindi er það ti"l-
gangur vor að reyna að skera
eina litla grein af þessum myrka
meið sem breiðir lim sitt yfir
lönd og höf og knýr mannanna
börn til að lifa í skuggum og við
skelfingu alla sína daga, frá
vöggu til grafar. Þess er þá
fyrst að gæta að þetta tré, askur
óttans, sprettur ekki í akri Guðs.
Óttinn var óþekt fyrirbrigði í
aldingarðinum forðum, alt fram
að þeim tíma er syndin kom til
sögunnar. Óttinn í öllum sínum
margvíslegu myndum er því á-
vöxtur syndarinnar. Hinn helgi
rithöfundur sem færði orð texta
míns í letur staðhæfir hiklaust :
“Guð hefir ekki gefið oss hug-
leysisanda.” En hvernig sem
óttinn er til kominn hefir hann
löngum verið trúr fylginautur
vor allra. Fyrstu beinsku minn-
ingar vorar standa ef til vill ein-
mitt í sambandi við það að vér
vorum hrædd. Ef til vill vorum
vér hrædd við myrkrið, við ó-
veðrið, við, annaíleg hljóð, við
huldufólk, við álfa, eða jafnvel
ókunnuga menn. Mörg móðir
hlýtur að minnast þess að oft
varð hún að rísa úr rekkju um
miðjar nætur til þess að sefa
ótta barna sinna sem vöknuðu
við vonda drauma.
Hinar frumstæðu þjóðir, sem
standa börnunum næst að lífs-
reynzlu og þroska eru ekki síð-
ur en litlu börnin haldin af hug-
leysisanda. Hugleysið, hræðs-
lan, er sameiginlegt einkenni
þeirra allra. Trúboðar sem
starfa með þessum fullorðnu
börnum frumskóganna, hafa
margt um það að segja hversu
djúpstæð hræðslan er í fari
þessa fólks. Ekki þarf meira til
en að fugl gali á grein þar sem
hans er ekki von, að elding
leyftri í lofti, eða að dýr hlaupi
í gegn um skógarkjarrið, þá taka
þessi hörundsdökku börn til fót-
anna og forða sér frá hinni í-
mynduðu hættu. Eirn af ávöxt-
um trúboðsins, og venjulega sá
fyrsti, er einmitt þessi : að
frelsa þetta fólk frá öllum á-
stæðulausum ótta við umhverfi
sitt og lögmál náttúrunnar.
Hver vill þá segja að kristilegt
trúboð sé tilgangslaust, ef náð
er þó ekki sé nema þessum fyrsta
ávexti þess, að losa menn við
óttann sem þjáir þá og skelfir
á nóttu og degi ? Vér sem erum
fullþroska, og búum í löndum
heimsmenningarínnar hlægjum
ef til vill að þessurn ótta barn-
anna, og hinna fullorðnu frum-
stæðu náttúrubarna, en þegar
betur er að gætt höfum vér
naumast mikla yfirburði yfir
þau á þessu sviði. Því fer fjarri.
að hin menningarlega og vís-
indalega þróun samtíðarinnar
hafi reynzt þess megnug að
forða oss frá þessum anda. Aftur
á móti hefir þessi þróun, þar
sem henni er ranglega beitt,
skapað mannkyninu meiri skelf-
ingu, einmitt með þessari kyn-
slóð, en dæmi eru til á nokkurri
annari öld. Dagblöðin færa oss
í allan sannleika um það, með
fregndálkum sínum úr austri og
vestri. En jafnvel vér sem
njótum þeirrar náðar að búa í
þeim löndum þar sem friður og
farsæld ríkir heimafyrir og
þurfum ekki að óttast árásir
hervélanna, erum samt aldrei
óhult né ókvíðin. Vér getum
naumast snúið oss svo við að
þessi harðstjóri, óttinn, standi
ekki augliti til auglitis við oss.
Margir á meðal vor kvíða kom-
andi dögum, margir ganga í
stöðugum ótta og angist vegna
ástvina sem eru á fjarlægum og
hættulegum stöðum, margir eru
hræddir um að heilsan bili og
hagsæld sín» dvíni. Allur slíkur
kvíði er eðlilegur mannlegg
talað, og fjarri er pað mér að
ásaka nokkurn mann í því sam-
bandi, eins og ástandið er nú í
heiminum. En engu að síður
hefir þessi stöðugi ótti lamandi
áhrif bæði á líkama og sál.
Læknar staðhæfa að hugsýkin,
sem er skilgetið afkvæmi óttans
í einhverri mynd hans, sé undir-
rót margra líkamlegra mein-
semda, að þær séu upphaflega
sálræns eðlis. I hvert sinn sem
legur gangur líffæranna, blóð-
rásin tefst og hjartað veiklast.
Þar sem óttinn sest að fyrir fult
og alt í hjarta mannsins, hverfur
hann tíðum af yfirborði vitund-
arlífsins, verður einskonar hluti
af manninum sjálfum, en heldur
þó engu að síður áfram skað-
semdarstörfum sínum á líkama
og sál. Af þessu stafa svo marg-
vísleg líkamleg mein og tauga-
veiklun, sem menn þekkja
ekki orsakir til. Óttinn, hinn enda
lausa háspenna tilfinningalífsins
hefir skemt eða eyðilagt það
musteri Guðs sem á að vera
helgað sakrarhentum lífsins í
anda máttar, kærl-eiks og still-
ingar.
Hversvegna erum vér stöð-
ugt óttaslegnir og hvíðandi,
jafnvel oft án þess að vita að
svo sé? Þeirri spurningu getum
vér bezt svarað út frá eigin
reynzlu vorri. Vér vorum oft
hrædd ‘þegar vér vorum börn,
en þó aðeins ef vér vorum ein á
ferð. Ef vér gátum haldið í
klæðafald móðurinnar gengum
vér ótrauð í gegn um hin dimm-
ustu göng; ef faðirinn var í
fylgd með oss stóð oss næstum
á sama á hverju gekk. En ef
hvorugt þeirra var nærstatt gat
það vel komið fvrir að vér
næstum sturluðumst af hræðslu
og hlypum eitthvað út í óviss-
una án þess að vita fótum vorum
forráð. Að þessu leyti erum
vér ennþá á barnsaldri, og verð-
um óttaslegin fyrir sömu ástæðu
eins og litlu börnin sem eru
skilin eftir á myrkum stigum.
Einhvernveginn hefir f a r i ð
þannig fyrir oss mörgum að vér
höfum slept hendi föðursins,
vér finnum ekki til návistar
hans, og heyrum ekki rödd hans
glögglega. Vér höfum glatað
sambandinu við föðurhúsin á
himnum; þessvegna erum vér
hrædd við ógnir örlaganna,
vonzku mannanna, óvissu fram-
tíðarinnar, syndír sjálfra vor,
þennan anda, heldur hefir hann
gefið oss anda máttarins. And-
spænis öllum ótta og angist sem
lama líf mannanna. og spilla
gleði þeirra, standa hin máttugu
fyrirheit föðursins sem heldur
í hönd vora og leiðir oss í myrk-
viðum lífsins. Vilt þú ekki,
kæra barn, nema staðar og
hlusta á orð hans, og orð þeirra
sem hafa fundið kraftinn í ná-
vist hans ? “Þó eg fari um
dimman dal, óttast eg ekkert ílt,
því að þú ert hjá mér” (Ps. 23).
“Drottinn ter ljós mitt og full-
tingi, hvern ætti eg að óttast ?
Drottinn er vígi lífs míns, hvern
ætti eg að hræðast? Guð er oss
hæli og styrkur, örugg hjálp í
nauðum. Fyrir því hræðumst
vér eigi þótt jörðir. haggist og
fjöllin bifist og steypist í skaut
sjávarins. (46) Óttast þú ekki,
eg kalla þig með nafni, þú ert
minn. Gangir þú í gegn um
vötnin þá er eg með þér; gangir
þú í gegn um eld skalt þú eigi
brenna þig, og loginn skal ekki
granda þér. (Jes. 43 : 2). Þeg-
ar Kristur kom í heiminn á hin-
um fyrstu jólum var koma hans
tilkynt með þessum ógleyman-
legu orðum : “Óttist ekki, því
sjá, eg flyt mikinn fögnuð.” Hví-
lík breyting mundi ekki verða
á æfikjörum mannanna ef vér
gætum tileinkað oss þennan
anda máttarins, þennan anda
guðstraustsins, sem gerir oss
mögulegt að segja við sjálfa oss
hvern dag : Eg þarf ekki lengur
að strita undir oki óttans, mér
er óhætt að fela alt mitt líf,
og þá einnig líf barra minna og
ástvina Guði á hönd í stóru og
smáu, í blíðu og stríðu. Á hend-
ur honum fel þú honum sem
himna stýrir borg, það alt sem
áttu í vonum og alt sem veldur
sorg. Hann rekur burt kvíðann
og gefur þér anda máttarins, og
leiðir þig um grænar grundir
þangað er þú munt næðis njóta.
“Guð hefir ekki gefið oss hug-
leysisanda, heldur anda máttar,
kærleiks og stillingar. . .” Þess
ber vel að gæta að þessi andi
Guðs er aðeins gefinn þeim sem
óska hans og biðja um hann í
allri einlægni hjartans. Ef vér
finnum til þess að vér eigum
ekki yfir anda máttarins að ráða
né heldur anda kærleikans og
stillingarinnar, ber oss vel að
gæta að ástæðum og þeirra
þarf sjaldan langt að leita. Anda
Drottiris er ekki fremur en öðr-
um gjöfum hans, þröngvað uppá
menn hálfvolga, eða jafnvel
nauðuga. Eigum vér nógu ein-
beittan vilja, nógu heilan hug
svo að vér getum eignast, og
látið þennan þríeina anda, anda
máttar, kærleiks og stillingar
stjórna afstöðu vorri og sam-
bandi við Guð og menn ? Höf-
um vér ekki stundum verið of
heitir, stundum þá líka um of
hálfvolgir. Höfum vér ekki í
ýmsum málum látið stjórnast
af smásálarlegum kotungsanda,
anda hins uírdfrokaða, hrjáða
og smáa, eða þá af víkingslund
forfeðranna, fremur en af anda
kærleika og stillingar? Hér læt
eg hvern þann sem les sögu
Vestur-lslendinga, hefir átt, eða
á nú, þátt í að skapa hana, um
svarið. Sannarlega höfum vér
átt og eigum enn menn sem ekki
hafa verið né eru nú háðir hug-
leysisanda þegar til þess kemur
að halda fram sannfæring sinni
um eitthvert áhugamál. Um það
er ekkert nema gott að segja.
Enginn sannur maður getur
borið virðingu fyrir þeirri per-
sónu sem bíður átekta til að
heyra mál þess sem síðast talar,
og geldur við því já-yrði sitt,
þótt það stríði gegn því sem
þann sjálfur veit sannast vera,
frammi fyrir dómi sinnar eigin
samvizku. En hitt er jafnljóst
að mönnum ber að búa saman
í kærleika og temja sér stillingu
og umburðarlyndi hvor í annars
garð, jafnvel þótt þeir á ein-
MANITOBA
COMMERCIAL
DAY AND EVENING
CLASSES
NEW TERM
OPENS
JANUARY 2nd
1945
EVENINGS—
MONDAYS AND THURSDAYS
The Business College of Tomorrow
9*t títe <MeanÍ JboauUaaut Wt
334 Portage Avenue (4 Doors West ot Eaton’s)
TODAY!
Telephone 36 565