Lögberg - 01.03.1945, Page 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN. 1. MARZ, 1945
“Hann er einn sá elskulegasti drengur, sem
eg hefi nokkurntíma séð, svo fríður og fallegur,
og gáfaður. Eg er hrædd um að hann sé svo
hneigður til niáms, að hann fáist aldrei til að
leggja fyrir sig neina iðn, eða líkamlega vinnu.
Hann er skáld.”
“Er hann skáld!” endurtók Hope, “nei, er það
mögulegt!”
“Dr. North segir að hann sé hreint geni”, hélt
Mrs. Elster áfram, en var þó í vafa um 'hvernig
Miss Hope tæki slíkum upplýsingum.
“Hvað mig langar til að þú sæir hann,” sagði
Mrs. Elster, “hann lítur út eins og ungur prins.”
Miss Hope roðnaði í andliti við að heyra þetta.
“Eg hef aldrei séð hann síðan daginn sem eg
fékk þér hann í ihendur,” sagði hún, eins og
utan við sig.
“Nei, vesalings litli fallegi drengurinn.”
“En,” tók Hiss Hope fram í fyrir henni. “Hon-
um liður vel, er ekki svo?. Eg er viss um að þú
ert góð við hann, og hann veit ekkert, hefir eng
an grun?”
“Nei,” svaraði Mrs. Elster í alvarlegum róm.
“Hann kallar mig mömmu, og heldur að eg
sé mamma sín. Eg er eins góð við hann eins og
hann væri mitt barn, en það sjá allir að hann
er ekkj minnar ættar, og þrátt fyrir að hann
hefur alist upp með okkur hérna, held eg að
honum finnist að hann eigi ekki heima hér hjá
okkur.”
“Já, en ihann hefur aldrei vitað nejtt annað.
Hann þekkir engan annan lífsmáta,” sagði Miss
Hope áhyggjufull.
“Nei, auðvitað ekki, en hann hefur allt annan
smekk fyrir flestu, en við.”
“Þú fheldur að honum sé meðfætt fínna upp-
lag.”
Mrs. Elster brosti, og sagði: “Það er einmitt
það sem eg meina.”
“Eg vona að þú hafir tnúlega haldið loforð
þitt, og aldrei minst á Riversmead, síðan þú
fórst þaðan.”
“Aldrei.”
Miss Hope sat um stund þegjandi, og hugsaðí
um þetta.
“Mrs. Elster, sá tími er nú kominn, að eg verð
að trúa þér fyrir meiru en eg hafði nokkurn-
tíma ibúist við. Eg veit ekki hvað þú munir
halda um mig, en þú mátt ekki gleyma því,
að eg gjörði það í bestu meiningu.”
Hún stundi þungt og horfði í eldinn. Það var
samviskubit sem lá þungt á huga hennar, sem
hún hafði þaggað niður ií mörg ár.
“Eg vil ekki tala um systir mína; kallaðu
hana Mrs. Maxwell; þú getur haldið áfram að
kalla hana því nafni, ef þér svo sýnist. Hún
hefur sitt eigið leyndarmál. Eg stóð henni næst
og var eina stoð hennar í heiminum. þó hefi
eg aldrei fengið að vita leyndarmál hennar.
Svo eg get ekki sagt þér neitt um það. Eg veit
ekki hvort hún var gift, eða hverjum, ef það
hefur verið. Veit heldur ekki hvernig það hefur
viljað til. Það eina sem eg veit, er hvað hefur
viljað til. Það eina sem eg veit, er hvað skeði.”
Og aftur sat Miss Hope þegjandi um stund,
og starði í eldinn.
“Eins og þú veist var systir mín hættulega
veik, þegar Verner litli fæddist, svo veik að
við hugðum varla að hún mundi lifa; hennar
eina hugsun var, að barnið hennar væri dáið;
hún hefur aldrei séð eþann né heyrt, man heldur
ekkert eftir honum, því hennar fyrsta hugsun
um hann var, að hann væri dáinn. Hún var svo
viss um að barnið sitt væri dáið, að eg þorði
ekki að segja henni að það væri lifandi. Eg
veit að þú munir ásaka mig fyrir það, en eg
gerði það til þess að frelsa hana, og það veit
hamingjan að eg gerði það í góðum tilgangi.
Sannleikurinn er því sá, að systir mín veit
ekki að barnið er lifandi, og hún má aldrei fá
að vita það. Heyrirðu það. Það meinti bara
bráðan dauða fyrir hana, og kannske fleiri.”
Mrs. Elster varð óttaslegin við að heyra þetta.
“Eg verð að segja þér,” hélt Miss Hope áfram,
“að hún er nú hátt sett hefðarfrú, að hún á
mann, sem elskar hana, mjög innilega, og glsku-
leg böfn, sem hver móðir getur verið stolt af að
eiga. Ef hún vissi að Verner væri lifandi, mundi
hún verða brjáluð, eða deyja. Við höfum varð-
veitt þetta leyndarmál hennar í svo mörg ár,
og við verðum að halda því vandlega leyndu,
eins hér eftir, og sjá um að það komist aldrei
upp.
“Vesalings litli, elskulegi drengurinn,” sagði
Mrs. Elster, með tár ií augunum.
“En honum líður vel,” sagði Miss Hope, “hann
hefur allt sem hann þarfnast, og eg skal sjá
betur til með honum, en móðir hans gæti gert.”
“Að eiga lifandi móðir, og vita ekki af því,
sjá hana aldrei né heyra hana tala, það eru
grimm forlög,” sagði Mrs. Elster.
“Hann saknar hennar ekki, þegar hann hefur
aldrei þekkt ihana. Honum skal verða veitt allt
sem hann þarfnast. Eg skal koma honum í
hverja þá stöðu, sem hann óskar eftir; hann
skal aldrei vera hjálparlaus; og þegar hann
verður dálítið eldri, skal eg selja nokkur veð-
skuldabréf, sem eg hefi sett til síðu fyrir hann,
og með hyggilegri meðhöndlun gæti eg komið
því svo fyrir, að hann hafi 300 sterlingspund
árlega inntekt; það er trygging fyrir því að hann
þarf ekki að Mta sig vanta neitt.”
“Eg veit ekki hvernig verður hægt að koma
því fyrir,” saðgi Mrs. Elster hugsandi.
“Við verðum í því tilfelli, að treysta-forlög-
unum, að þau verði okkur hliðholl,” sagði Miss
Hope.
“Þér þykir kannske leiðinlegt, að fólk sem
heldur að hann sé sonur þinn, fari að undrast
yfir hvernig þú getur ha'ft ráð á að gera svo
mikið fyrir hann?”
“Það er einmitt það sem eg er að hugsa um;
fólkið er að gera sínar athugasemdir, um það,
að eg læt .hann ganga í Dr. Norths skólann;
drengurinn minn er einnig mjög forvitinn um
hann;- honum finst það svo skrítið að Verner
getur fengið allt sem hann þarf með, og sem
hann fær ekki.”
“Eg hefi sagt þér, að peninga spursmálið
stendur ekki í veginum. Láttu drenginn þinn
fá allt, sem hann óskar eftir, eg skal borga
fyrir það; honum getur ekki dottið neitt annað
í hug, en að það sért þú, sem gefur honum það.
Þegar þar að kemur, skal eg hjálpa honum, og
það þannig að enginn grunur falli á þig.”
“Eg vil ekki að Rob tortryggi mig.”
“Nei, auðvitað ekki; ef þú vilt segja mér, hvað
sonur þinn mundi vera mest hneigður fyrir,
þá skal eg hjálpa honum og sjá til með hon-
um. Er hann gáfaður?”
“Já, en algjörlega á annan hátt en Verner.'’
“Eg h^fi, svo lítið hefur borið á, útvegað mér
upplýsingar um Dr. Nortlhs skólann, og hefi
fengið að vita að það verða veitt tvenn verð-
laun þar, við næsta próf. Ef Verner hlýtur
annað þeirra, þá er það nóg fyrir hann til. að
halda áfram námi við háskóla. Auk þess sendi
eg honum peninga, sem hann veit ekki hvaðan
koma, svo hann vanti ekkert. Hann er og
verður reglusamur, og gerir ekki stórar kröfur.
Eg á mikinn auð og eg vil fórnfæra honum
til þess að geta haldið leyndarmáli systur
minnar leyndu, og sjá um son hennar. Nú er
eg búin að segja það sem eg kom hingað til
að segja þér. Þú minnist loforðs þíns um, að
vaka yfir að enginn fái hinn minsta grun um
þetta leyndarmál. Þú verður að leggja lífið í
sölurnar, Mrs. Elster, ef þess þarf með, heldur
en láta þetta leyndarmál vort verða opinbert.”
Hún leit út fyrir að vera svo sterk, svo hug-
uð, svo örugg, að það hafði hughreystandi áhrif
á Mrs. Elster.
“Eg hefi verið þér eins trú eins og nokkur
getur verið, og eg skal halda loforð mitt við
þig til dauðans.”
“Eg trúi þér, eg treysti þér fullkomlega,” sagði
Miss Hope, og greip um hendur Mrs. Elster,
með sínum hvítu nettu höndum.
“Það var sannarlega hamingjustund, er við
komumst í samband við þig.”
“Þú hefur verið svo góð við mig,” sagði, Mrs.
Elster. “Nú á eg þetta fallega heimili, og eg á
þér að þakka að mér líður vel, og get lifað
svo rólegu og kyrlátu lífi, eins og eg geri, og
að drengirnir fá svo góða menntun.”
Miss Hope stóð upp.
“Nú verð eg að fara, það er að verða áliðið.
Mrs. Elster, mér mundi þykja gaman að sjá
hvernig drengurinn skrifar, og sjá skáldskap-
inn hans. Það er nú líklega ekki merkilegt, og
þú skalt ekki hvetja hann til að vera að fást
við það; mig langar þó til að sjá það.”
“Eg skal koma með bækurnar hans,” sagði
Mrs. Elster, “þær liggja hérna á borðinu í for-
stofunni. Hún kom strax með bækurnar, og
opnaði eina þeirra. Þetta er það fyrsta, sem
hann orkti,” sagði hún.
“Eg er viss um að þér hefði þótt vænt um
hann, ef þú hefðir séð hann, þegar hann las það
fyrir mig. Hann var svo feiminn, svo ófram-
færinn, og svo indislegur.”
Miss Hope las kvæðið. Það var fuglasöngur
í orðum — fullt gleði og hrifningar yfir fegurð
júní mánaðarins. Meðan hún var að lesa, kom
sorgblandinn alvörublær á andlit hennar —
samband hryggðar og metnaðar.
“Mrs. Elster,” sagði hún í blíðum róm, “eg
hefi haft ranga ímyndun um hann. Þú mátt
aldrei hindra hann frá að æfa þessa gáfu sína.
Drengurinn er skáld — hreint geni. Mig langar
svo til að sjá hann, án þess hann sjái mig; er
það hægt?”
Mrs. Elster hlustaði eftir hvort drengirnir
svæfu, og hún fullvissaði sig um að þeir væru
báðir í fasta svefni.
“Þú getur komið og séð hann, án þess að sé
nokkur hætta á, að hann sjái þig.”
Miss Hope gekk hægt inn í svefnherbergi
drengjanna; þar lá hann í værum svefni, með
sitt fallega gulllokkaða höfuð á hoddanum;
hversu elskulegt var ekki hans fríða andlit, og
það í svefni. Hún stóð og horfði hugfanginn á
hann, og gat ekki varist tárum, er hún hugsaði
um þessi grimmu forlög.
Fyrir hugarsjónum hennar var myndin af
systur hennar, annar sonur hennar svaf í skraut-
legu herbergi, erfinginn að herragarðinum
Avonwold. Henni flatig kannske systir sín í
hug, standandi í djúpri undrun og aðdáun við
sæng annars sonar síns, er hann vár sofnaður,
og biðja og ákalla heimsins vernd og blessun
yfir hann, án þess að vita að hún ætti hér
son, yndislegan og fluggáfaðan, og í alla staði
vel gefinn af náttúrunnar hendi.
Hún sneri sér frá rúminu, með bitra sorg í
hjarta sér, og gat eigi varist tárum.
“Já, er hann ekki fallegur?” sagði Mrs. Elster.
þegar þær voru komnar aftur út í eldhúsið;
hún var, og það með réttu, meir en lítið upp
með sér af þessum elskulega fóstursyni sínum.
“Allt of fallegur, allt of gáfaður, til að verða
að lifa, án einu sinni að eiga nokkurt nafn,”
sagði Miss Hope.
Vertu sæl, Mrs. Elster. Gerðu allt áem þú
getur fyrir ihann, og þér skal verða ríkulega
borgað fyrir að vaka yfir leyndarmáli systur
minnar.”
17. KAFLI.
Rob Elster hafði ekki gleymt því að hann
ætlaði sér að komast að leyndarmálinu. Þegar
þær komu inn í svefnherbergi drengjanna, var
hann glaðvakandi, en lét sem hann væri í fasta
svefni; þó varð hann að reyna að sjá hvernig
ókunna konan leit út, og honum heppnaðist
það að nokkru leyti, er Miss Hope beygði sig
ofan að Verner, þá gat hann séð andlit hennar.
Hann ákvað strax, með sjálfum sér, að þessi
heimsókn væri sér óviðkomandi, það er ekki
mín vegna að hún kom hingað. Það er áreið-
anlega í sambandi við Verner. En hvers vegna
kom þessi ókunna kona til að sjá Verner sof-
andi.”
Nú var hann fyllilega sannfærður um, að
hér væri um eitthvert leyndarmál að ræða, sem
hann ásetti sér að komast að, og nú kom honum
í hug fleiri atvik, sem hann 'hafði ekki skilið.
Forvitni hans magnaðist við þær uppgötvanir.
Hvernig stóð á því, hugsaði hann, að allir
sögðu að hann væri svo ólíkur Verner? Hann
væri ekki líkur neinum af Elster fjölskyldunni;
hverjum var hann þá líkur?
Hafði móðir hans nokkurt leyndarmál sjálf?
Hafði hún verið gift tvisvar?
Nei, það var ómögulegt, það var bara eitt ár
á milli Verners og hans; það hafði móðir hans
sagt svo oft. Það var varla mögulegt að hún
hefði mist föður sinn, og svo gift sig aftur, og
mist þann mann, mist tvo menn á sama ár-
inu.
Honum fanst leyndarmálið bara áhræra
Verner, en móðir sín hefði ekkert að dylja.
En honum komu í hug fleiri undarleg atvik,
sem honum voru óskiljanleg. Móðir hans talaði
oft um föður hans, og þó vildi hún aldrei segja
honum hvar hann hefði dáið. Hún varaðist æfin-
lega að svara þeirri spurningu, bara stundi við
og sagðist ekki geta talað um það, það væri
svo hræðilegt.
Slíkt svar hafði hann æfinlega verið óánægð-
ur með — nú var hann alveg viss um að lyk-
illinn að öllu leyndarmálinu væri í hendi sér,
ef hann bara gæti fundið út, hvar móðir hans
var, er faðir hans dó.
“Eg skal komast að því fyr eða síðar,” hugsaði
hann; “það getur skeð að það taki fleiri ár, en
eg skal komast að því.”
Hann mynntist ekki með einu einasta orði á
það sem hann hafði orðið var við, við móður
sína, en ihann var ávalt á verði fyrir hverju
atviki, sem gæti gefið honum nokkra bendingu.
Hann fór nú að veita meiri eftirtekt þeim mis-
mun, sem var á framkomu móður sinnar við
Verner, og hann sjálfan; hann sá að hún var
umhyggjusamari fyrir Verner í öllu tilliti, og
þó virtist hún, eins undarlegt og það var, þykja
vænna um Rob.
“Það getur skeð að hún fái vel borgað fyrir að
þegja um leyndarmálið,” hugsaði hann með
sér. “Það getur verið þess eðlis, að við getum
lifað af því án þess að þurfa að vinna fyrir
okkur, hvört heldur hún heldur því leyndu, eða
að hún hótaði að opinbera það. Hvaðan koma
peningarnir, sem móðir mín lifir af?”
Hann spurði hana um það, hún varð alveg
hissa á, að hann skyldi spyrja um það, og undr-
aðist yfir því hvað drengurinn hefði í huga
með því. Hún sagði honum það sama, sem hún
hafði sagt áður, við aðra sem spurðu hana þess,
að hún hefði dálítinn lífeyri, sem sér væri borg-
aður reglulega, meðan hún lifði, en ekki eftir
sinn dag.
“Þess vegna verður þú eins og Verner að
stunda vel námið þitt, og komast sómasamlega
í gegnum skólann, svo þú verðir maður til að
sjá fyrir þér sjálfur, lífseyrir minn deyr með
mér.”
“Hvaðan kemur þessi lífeyrir?” spurði Rob,
kvalinn af forvitni. Hvernig fékkstu þennan
lífeyri?”
Það greip hana hræðsla.
“Því er Rob að hnýsast inn í þetta?”
“Er það járnbrautarfélagið, sem faðir minn
vann fyrir, eða hafði hann safnað peningum,
eða hvaðan koma peningarnir?”
Hún varð náföl í andliti.
“Rob mér líkar ekki að heyra öll þessi for-
vitnis spursmál; drengir eiga ekki að venja sig
á að forvitnast um það sem þeim kemur ekkert
við,” sagði hún alvarlega.
“Eg get ekki skilið að þetta sé mikil forvitni,
flestir drengir vita eitthvað um foreldra sína;
mig langar svo mikið til að vita hvar faðir
minn dó, og er grafinn.”
’ “En það er skylda þín að treysta mér, og vera
ekki að þreyta mig með slíkum spurningum.”
“Jæja, látum svo vera,” svaraði hann kæru-
leysislega.
En hann var nú viss um, að það væri um
leyndarmál að ræða, og að móðir sín hefði
tekjur í sambandi við það.
“Eg skal þó seinna verði, ausa úr sama brunn-
inum, sem hún fær sína peninga.”
Allt, sem hann þráði og mundi brúka peninga
til var að kaupa aðgöngumiða að kappreiða
sýningum, að veðja á hundaáflog, reykja vindla,
og hafa glansandi hnapp í brjóstinu á skyrt-
unni sinni, gula festi og tvo eða þrjá hringa á
fingrunum.
“Þá lít eg út eins og herramaður, og eg
skal líka notfæra mér það, hugsaði hann.
Verner var á góðri leið með að vinna náms-
styrkinn. Hann var sérstaklega ástundunar-
samur við námið. Á sumrin fór hann á fætur
um sólaruppkomu, og fór út í garðinn, og sett-
ist undir elmtréin til að lesa; á veturnar sat
hann í góðum hægindastól, og hugsaði ekki
Um annað en það, sem hann var að læra.
Rob forsmáði hann af heilum huga.
“Strákur, sem altaf situr með bók milli hand-
anna, þekkir ekki lífið,” sagði hann hranalega.
“Verner, þú verður aldrei maður til að vinna
fyrir salti í matinn þinn, ef þú hættir ekki að
liggja í bókum allan tímann.”
Við aðalprófið í skólanum voru margir af
helstu mönnum umhverfisins staddir; öllum
kom saman um það, að Verner ætti með réttu
annan námsstyrkinn, sem veitast átti, og það
var venja, að þegar það væri fátækur piltur,
sem vann fyrir styrknum, að þá lofuðust heldri
mennirnir til að leggja fram dálitla aukapen-
inga, til að létta undir með kostnaði hans við
háskólann.
Verner varð nú aðnjótandi allrar þessarar
blessunar, og allir voru sammála um að honum
bæri það með réttu, fyrir gáfur sínar og ástund-
un. Nú opnaðist honum vegur t-il þess sem hann
þráði, sem var að gefa sig framvegis við hærra
vísindanámi.
Það var og nokkuð annað, sem átti sér stað við
þetta próf, sem hafði mikla þýðingu fyrir
Verner. f hálftíma frístund, frá prófinu, spurði
háttsettur aðalsmaður, Sir Magne, Dr. Nort’n
um, hvar þessi drengur væri, með svo frítt
og góðmannlegt andlit, og fagurt hár.
“Hann er hreinasta geni; eg hef aldrei heyrt
nokkurn svara prófspurningunum eins vel og
hann gerði.”
“Fer hann á háskólann?”
“Eg tel það sjálfsagt.”
“Þá á hann bjarta framtíð fyrir sig. Við
fáum að heyra um hann síðar. Hver er hann,
segðu mér það.”
“Hann heitir Verner Elster; hann er sonur
fátækrar ekkju, sem býr hérna í bænum.”
“Nei, hann er af góðri fjölskyldu, það er eg
viss um; hann hefur andlit, hegðun og fram-
komu eins og ungur prins.”
Dr. Nor-th brosti og hristi höfuðið.
“Mér þykir fyrir að þurfa að skemma þínar
rómantisku ímyndanir, herra, en andlit hans
og hegðun, er það eina prinslega við hann;
faðir hans var gæslumaður á járnbraut og dó
af slysi. Móðir hans hefur dálaglegan lífeyrir,
líklega frá því járnbrautarfélagi, sem maðurinn
hennar vann fyrir. Nei, það er ekkert róman-
tiskt í þessu tilfelli, það getur þú verið alveg
viss um.”
Sir Magne, leit út eins og honum væri
ómögulegt að trúa þessu.
“Ef einhver annar hefði sagt mér það,” sagði
hann, “hefði eg ekki trúað því; mér hefur aldrei
fundist eins mikið- til um nokkurn dreng, eins
og hann. Eg vildi gjarnan gera eitthvað fyrir
hann. Þegar eg heyrði hve meistaralega hann
svaraði öllum spurningunum, og sá það sem
hanri hafði svarað skriflega, iþá vissi eg strax,
að ef nokkur ynni verðlaunin, þá hlyti það að
vera hann. Ef lofa fimtíu pundum, honum til
styrktar ií ár, Dr. North, og næsta ár gef eg
h-onum ihelmingi meira, ef honum gengur vel.”
Dr. North, sem hafði verið kennari hans í
svo mörg ár, var þess fullviss að hann ætti
glæsilega niámsbraut framundan.
Hamingjusamastur var þó Verner sjálfur,
því nú lá brautin opin fram undan honum, og
ekki jók það minst iá gleði hans, að allir skóla-
bræður hans og kennarar, létu gleði sína og
fögnuð í ljósi yfir þeim mikla heiðri er tilféll
honum. Ef þú hyggst að fara geistlega veginn,
þá átt þú góðan vin og sterkan stuðningsmann,
í Sir Magne, Verner,” sagði Dr. North.
Verner svaraði því, að sýr hefði aldrei komið
til hugar að fara inn á þá braut. Hugur hans
stóð meir til bókmennta og fagurfræði.