Lögberg - 28.06.1945, Qupperneq 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 28. JÚNÍ, 1945
7
Grátitlingurinn
Eg kom heim af dýraveiðum
og gekk eftir trjágarðinum í ald-
ingarði mínum. Hundurinn minn
hljóp á undan mér. Allt í einu
hægði hann á sér og læddist
gætilega áfram, eins og hann
yrði var við veiði fram undan
sér.
Eg horfði fram eftir trjágang-
inum og kom auga á grátittiings
unga með gult nefið og úfið fið-
ur á kollinum. Hann hafði dott-
ið úr hreiðrinu (Stormurinn
hristi og skók birkitrén í garð-
inum.) og sat nú og baðaði ráða-
laus út litlu vængjunum sínum.
Tresor færði sig nær honum í
vígahug. Þá steyptist allt í einu
gamall grátittlingur, svartur á
brihgunni, niður úr næsta tré og
datt eins og steinn rétt fyrir
framan hundskjaftinn. Með ýfð-
ar fjaðrir, frá sér numinn, titr-
andi og tístandi, hoppaði hann
tvisvar fram mót þessu opna
gini, er var sett svo hvössum
tönnum, með hugrekki því, er
örvæntingin gefur.
Hann hafði steypt sér niður
til að frelsa ungann sinn og ætl-
aði að vera honum hlífðárskjöld-
ur. En allur litli kroppurinn titr-
aði af hræðslu. Hann tísti aum-
lega. í dauðans angist fórnaði
hann sjálfum sér.
Hvílík voðaleg ófreskja hlaut
hundurinn að hafa verið í hans
augum. Og þó hafði hann ekki
getað setið kyrr, þar sem hann
var óhultur á grein sinni. Vald,
Bréf dalbúans
-H-f
Til ritstjóra Lögbergs.
Bestu þökk fyrir síðast, og öll
Lögberg, sem þú hefur sent mér
hingað, sem eg óska í hvert skifti
og eg fæ blaðið, að það væri
helmingi stærra, — og meira en
það. Maður ergist nú yfir allri
pólitíkinni, en svo þarf maður
að vita um allar hliðar stjórn-
málanna, áður en kosið er, og
setja á sig öll fögru loforðin
flokkanna. Hér er mjög mikill
hörgull á íslenzku og þess vegna
er hvert orð dýrmætt, sem hing-
að flyzt. Ef þú værir kominn
hér þá skyldi eg leiða þig upp á
ofurhátt fjall, og sýna þér ofan
í alla dalina, þvers og endilangt,
með fossum og lækjum og ám
og stöðuvötnum. En eg verð að
sækja þig austur, fyrst, og svo
skal eg nú sýna þér þennan dal
fyrst. Fjöldi ferðamanna, sem
fara vestur að hafi þekkja Kam-
loops bæinn, er telur 8000 manns
að mér er sagt. íbúarnir eru af
ýmsu tagi, eins og víðast hvai
gerist hér í B.C., en fæstir eru
þó íslendingar, því að ekki veit
eg til að hér séu fleiri en sjö
mannslíf af íslenzku bergi brotn-
ir. Er það ekki undarlegt að svo
fáir landar séu hér í fjalladölun-
um, og dásamlegu veðurblíðunni
sem hér er. Já, líttu yfir bæinn,
frá sjónarhólnum yfir bænum.
Þarna sérðu báðar Tomson árn-
ar, og sjáðu, þær koma saman
rétt fyrir miðjum bænum, nú í
stór vexti, eftir hitann, sem hef-
ur verið hér í heila viku. Það er
varla von að jöklar þoli þann
hita, 75—95 gráður í skugganum.
Líttu á norðurbæinn og löngu
brúna yfir North Tomson ána.
Sjáðu fallega norðurbæinn, sem
telur 3000 manns, allt eru það
smáhýsi, og íbúðir, nema ein
búð og pósthúsið. Sjáðu gripa-
hjörðina, sem rekin er norður í
gegn um bæinn, alt Herdford
kýr og kálfar. Sjáðu ávaxta tré-
in við nálega hvert hús, og sjáðu
Indíánaþorpið, fyrir austan Tom-
son ána, fast við Paul Mountain,
þar meðfram liggur góð akbraut
sem var viljanum voldugra, hafði
knúið hann til að fljúga ofan.
Tresor stóð kyrr, hopaði lítið
eitt aftur á bak. Það sýndist eins
og hann lyti líka því sama valdi.
Eg varð hrifinn og flýtti mér
að kalla á hundinn — og fór
leiðar minnar með helgri lotn-
ingu í huga mínum.
Já, hlæið ekki! Eg bar sannar-
lega lotningu fyrir þessum litla
hetjufugli og fyrir kærleiksverki
hans.
Eg fann, að kærleikurinn sigr-
ar bæði dauðann og dauðans
angist.
Kærleikurinn einn er viðhald
alls lífs.
Orðasafn.
grátittlingur — sparrow
dýraveiðar — hunting, shooting
aldingarður — orchard
læddist — sneaked, stole
gætilega — cautiously
trjágöng — avenue af trees
úfið fiður — ruffled feathers
ráðalaus — puzzled, helpless
vígahug — in a hunting mood
hugrekki — courage
örvænting — despair
hlífðarskjöldur — shieldxof
defence
angist — anguish, terror
fórnaði — sacrificed
voðaleg ófreskja — terrible
monster
óhultur — safe
voldugra — more powerful
lotning — reverence
kærleiksverk — deed of love
til Paul Lake, hvar fólkið baðar
sig í sólskini og veiðir silung á
öngla, sólkskin segi eg, já, bless-
aður vertu. Eg er núbúinn að
vera hér síðan 18. apríl í vor,
og það hefur altaf verið sólskin,'
nema svo sem 3 daga, og ekki
rignt nema tvisvar, og það lítið
í hvort skipti, og hiti vanaleg-
ast 40—50 gróður á morgnana,
og 65—75 gráður á daginn, nema
þessa s. 1. viku, þá var hitinn,
85—95 gráður. Já, við vorum við
Paul Lake, sjáðu Pine tréin í
brekkunum, 100 feta há, og
smækka svo aftur, og efst á
toppum þessara fjalla eru líka
Pine tré. Komdu svo með mér
til Rineriton Vatnsins, er hér
ekki fagurt, líðandi halli að
vatninu, iðgræn brekkan með
strjálum hrikaháum trjám, og
inn á milli trjánna eru snotrir
sumarbústaðir bygðir úr bjálk-
um. Sjáðu bátana á vatninu
seytján að tölu, þeir eru að
draga silung. Og líttu á, hann er
alveg eins og íslenzkur urriði,
og rauður á fiskin eins og meyjar
varir. Sjáðu til, þarna er gripa-
hjörð Indíánanna, og má þar sjá
afbragðs kynblendinga, svarta,
gráa, rauða, bröndótta og húf-
ótta. Mér er sagt að Indíánar
hér séu góðir vinnumenn hjá'
öðrum, þeir eru líka ólíkir okk-
ar Indíánum að vallarsýn, stutt-
ír, þéttir, og kringluleitir. Heima
hjá sjálfum sér, munu þeir þó
slá slöku við, eða svo líta þeirra
heimili út, hafa þeir þó góða að-
stöðu hér, á sléttum völlum,
undir Paul Montain og Mount
Peter. Og hérna, sjáðu kinda-
hjörðina, sem þarna fer, fram-
hjá húsinu okkar, ekki færri en
500 fjár, og þrír menn ríðandi og
þrír hundar. Þetta getur maður
séð oft, bæði gripa- og sauða-
hjarðir, reknar á nýtt haglendi.
Ekki svo að skilja að þetta muni
ekki sjást austan fjallanna, því
að fátt jafnast á við frjómagn
sléttunnar okkar austurfrá, ef
hún hefði sömu veðurskilyrði og
hér er. Fjöllin í sjálfu sér, eru
bara fjöll, og aðallega fyrir aug-
að, því að horaður yrði sá er
lengi sæti á þeim, samanber
Nokkrum klukkutímum eftir að brezkar hersveitir lentu á
Ramree eyju í janúar síðastliðnum,- sóttu hermenn úr tuttug-
asta og sjötta indverkskahernum fram á eynni. Flotinn
hélt uppi skothríð á óvinina, meðan brezkar hersveitir sóttu
fram í áttina til Kyaukpyu og flugvallarins. Myndin sýnir
menn úr tuttugasta og sjötta indverska hernum vera að
koma skriðdreka á réttan kjöl.
kvæðið eftir Guttorm, “Atlantic”
Mér er nú sagt að þetta hér séu
ekki beint fjöll, — ekki á móti
fjöllunum nær ströndinni, en
þau eru nógu há fyrir mig, og
græn og falleg eru þau á vorin,
og björgulegri, svo sem hagbeit
fyrir fé og fjallageitur, og fjalla-
fé, og sagt er mér að bændur úti
í dölunum hafi nóg kjöt þannig,
að skjóta fjall hrúta og Moose-
dýr, og svo má sumstaðar fá
nóg hunang frá viltum huriangs-
flugum. Þétta hefur mér nú verið
sagt, en um sönnur á því veit
eg ekki.
í öllum löndum er pottur brot-
inn, segir máltækið, og svo mun
vera hér. Sumum finst of heitt
hér í júlí og ágúst, og of þurka
samt. Við t. d. sjáum skúri yfir
fjöllunum, og eins heyrir maður
í útvarpinu, að stöðugt rigni í
Vnacouver, og á meðan er hér
sól og hiti. Hér er líka Rattle
snaikes, sem sumir hræðast, en
eg held að þær séu ekki ótta-
legar, nema ef stigið er á þær
eða þá ertar. Einn sunnudag ók-
■um við út, að sjá tæringarhælið,’
sem er hér 12 mílur norður í
dalnum, staðurinn heitir Trans-
mall, þar eru miklar og fagrar
byggingar, og stendur hælið und-
ir fjalli, og fast við North Tom-
son ána. Á leiðinni þangað drap
tengdasonur minn eina þessa
slöngu, en svo vildi til að slanga
þessi skreið yfir veginn, og eg
sem aldrei hafði séð skordýr
þetta, langaði til að skoða það,
rétt í þessu kemur maður þar
að, með krókstaf í hendi, og er
mesta óðagot á honum, og hróp-
ar, ef það er Rattle sniake, þá
drepið þið hann, eg borga $5.00
til höfuðs henni. Eins og eg hefi
sagt nú þegar, drap Lourence
tengdasonur minn slönguna og
fékk fimm dali fyrir, okkur fanst
nú þetta létt teknir peningar, og
atvikið bara “sport”.
Maður þessi kvaðst verða að
halda slöngum út frá aldina
farminum, af því að sumt verka-
fólkið væri svo hrætt við slöng-
ur. Hann sagðist hafa borgað
þessa upphæð fyrir að drepa
'slöngur á sínum farmi í 8 ár, og
þetta væri fjórða slangan, sem
harr.n hefði bdrgað fytrir, svo
ekki er að sjá að slöngur þessar
séu mjög margar, en þær halda
sig uppi í fjöllum og þar er þeirra
helgi reitur, þar sem sólin skín
heitast. Þessi slanga, sem eg var
að tala um, var bara lítið kvik-
indi, og hringaði sig ekki upp
til að bíta, en stórar þótti mér
tennurnar í henni, svo litlu
kvikindi. Já, eg vil geta þess,
að hér koma háir herrar á sumr-
in, bæði frá Bandaríkjunum og
Canada, til að fiska, og viðra
sig uppi í fjöllunum. Eftir kort-
inu að dæma, þá eru hér 50
stöðuvötn, stór og smá, í dölun-
um umhverfis Kamloops, og öll
gefa þau silung. Ókanagan dalur
inn er um 60 mílur hér suðaust-
ur, og þar nálægt ætla eg mér
að leita fiskjar næsta sunnudag.
Og næsta mánudag, ætla eg mér
að ganga að kosningaborðinu og
styðja minn flokk til sigurs og
valda. Þá verður þú herra rit-
stjóri orðinn þreyttur og sifjaður
eftir alt kosningabraskið, og ef-
laust ófær til að lesa þetta ó-
merkilega tilskrif frá mér.
Þinn einlægur.
Kristján Ólafsson,
frá Hábæ.
Fróðlegar bœkur
•m
Hugannir, eftir Guðmund
Finnbogason.
ísafoldarprentsmiðja 1943.
Úr býgðum Borgarfjarðar,
eftir Kristleif Þorsteinsson
Isafoldarprentsmiðja 1944.
Snemma á þessu vori sýndi
ísafoldarprentsmiðja mér þann
sóma, að senda mér ofangreind-
ar bækur, báðar í prýðilegu
bandi. Eg þakka fyrir það.
Huganir Dr. Guðmundar Finn-
bogasonar innihalda þrjátíu rit-
gerðir höfundar auk formála.
Einnig ritskrá G. F., eftir Finn
Sigmundsson. Margar af ritgerð-
um þessum hafa komið út hér í
vestur-íslenzku blöðunum, sum-
ar ekki, svo eg viti; en áreiðan-
lega hefir margur ánægju af að
lesa Dr. G. F., bæði að fornu og
nýju jafnvel þó maður hafi les-
ið það áður, líka það, sem mað-
ur kann að einhverju leyti að
sjá í öðru ljósi en hann. Dr. G.
F. átti viðfeðminn sjóndeildar-
hring, feikn af fróðleik, ljósþrá.
Hann vill sækja ljós sannleik-
ans í allar áttir. Honum tekst
að leiða geisla inn á ýms, jafn-
vel óvenjuleg svið og óvíða verð-
ur maður fyrir vonbrigðum.
Skáldskaparhneigð höfundar og
fræðimennska, haldast í hendur
í mörgum þessum ritgerðum og
gera lesturinn aðlaðandi. Menn-
ina athugar hann bæði með
dýpt hugsana og samúð.
Þessar ritgerðir ryfjuðu upp
fyrir mér minningar um Dr.
Guðmund Finnbogason sjálfan
eins og eg sá hann og heyrði, í
fyrsta og síðasta sinn hér 1
Leslie, vorið 1916, er hann heim-
sótti okkur hér vestra á vegum
íslenzka lúterska kirkjufélagsins,
en það fékk hann hingað vest-
ur, sem tilraun til viðhalds ís-
lenzku þjóðerni.
Það var uppi fjöður og fit á
okkur öllum hér um slóðir, þeim
er uppaldir voru á íslandi, er
við heyrðum um komu hans. Og
við urðum ekki fyrir neinum
vonbrigðum. Alt andrúmsloft
samkomusalsins, þetta kvöld,
virtist sérstaklega ilmandi ís-
lenzkt. Öll framkoma lærða
mannsins frá íslandi var drengi-
leg og hispurslaus. Eg tók eftir
því, að hann rétti bróðurlega
hendi, hverjum þeim, sem hann
var kyntur fyrir. “Landið mitt
er lítið land, en það er fallegt
Húsabyggingar?
CITY HYDRO
LJÓSA OG ORKUSAMBOND
fáanleg á öllum stöðum í Winnipegborg. Símið 848 124
vegna frekari upplýsinga.
CITY HYDRO ER YÐAR EIGN — NOTIÐ ÞAÐ!
land”, heyrði eg hann segja við
tvo roskna bændur, sem hann
átti tal við niður í salnum. Tvent
man eg úr ræðu hans upp á pall-
inum, auk nokkurra gamanyrða
og ýmislegs er fjallaði beint um
erindi hans. Það er þetta: “Hvort
Hallgerður, Guðrún Ósvifurs-
dóttir, Berbþóra eða nokkrar
aðrar konur, góðar konur eða
vondar konur, kæmu hér inn í
kvöld þá gætu þær skilið mál
okkar hér.”
I öðru sambandi nefndi hann
“Meistarann”.
“Hann er trúmaður”, sagði eg
við grannkonu mína, er við stóð-
um upp.
“Því brá fyrir hjá honum,”
svaraði hún.
Mér gengur mikið betur að
átta mig á sumum ritgerðunum
í Huganir af því eg sá og heyrði
Kofund þeirra, þessa einu kvöld-
stund á samkomunni hér í Leslie.
Eg er viss um að mörgum mundi
verða bæði gagn og ánægja að
lesa ritgerðir Dr. Guðmundar
Finnbogasonar í téðri bók hans.
Hin bókin, Úr bygðum Borg-
arfjarðar, eftir Kristleif Þor-
steinsson, er einnig eftir þektan
rithöfund. Sé eg í íslandsblöðum
að Kristleifur er talinn “einhver
athafnasamasti fræðimaðurinn
í alþýðustétt þeirra er nú lifa”.
Svo sem kunnugt er hér, hafa
mörg fróðleiks og fréttabréf
komið frá þessum höfundi, til
vestur-íslenzku blaðanna um all-
mörg undanfarin ár. Veit eg af
mörgum, sem hafa lesið þau bréf
með athygli og fögnuði yfir því,
að hafa fengið svo greinagóðar
fréttir “að heiman”.
Persónulega hefi eg ekki sint
mikið um lestur þessara frétta-
bréfa af því þau voru af slóðum
mér ókunnum, en þegar eg sá
umrædda bók, þá knúði hún mig
til lesturs. Þessi bók Kristleifs
Þorsteinssonar, er hin mesta ger-
semi bæði að fróðleik og fram-
setningu. Mér virðist hver lína
bera vott um einlægni höfundar,
að segja rétt frá, því bókin er
skrifuð í stranglega sögulegu
ljósi. Jafnvel fyrir mann eins og
mig, sem aldrei hefi komið til
Borgarfjarðar, er bókin bæði
upplýsandi og skemtileg. Mynd
af höfundi er fyrst í bókinni,
eins og hann er nú. Er það vel
til fallið. Bæði er gaman að sjá
myndir þeirra er rita, svo er
höfundur fjórði maður frá séra
Snorra á Húsafelli, en við hann
kannast margir. Hefir .maður
heyrt talað um aflraunir hans og
er mynd af aflraunasteinunum
líka í bókinni. Nú er það í sjálfu
sér vitanlega engin meðmæli fyr-
ir kennimann þó hann sé líkam-
lega sterkur, þó lengst af munu
börn þessarar jarðar dá líkam-
legt atgervi, en lesi maður þessa
bók með athygli, þá sér maður
að þetta fólk, sem hér um ræðir
hefir átt andlegan mátt og göfug-
mensku í stórum stíl, svo sem og
margt annara manna og kvenna,
sem sagt er frá í þessari bók.
Eitt merki þess að ræktarsemin
heldur áfram, er það að sonur
höfundarins tekur sér fyrir hend
ur að safna saman ritverkum
föður síns og stuðlar að því að
þau komist á framfæri í heild.
“Það er fleira ætt en feitt kjöt”,
segir málshátturinn. Það er líka
fleira ekta en gullið eitt.
Margar myndir eru í bókinni,
bæði af mönnum og stöðum, all-
ar gerðar af mikilli vandvirkni
I frásögn höfundar er að finna
mikinn kærleika til umhverfis
þess er bar hann. sem og til sam-.
ferðamannanna og lífsins í heild.
Lýsingar hans af öllu þessu, eru
bæði skýrar og viðfeldnar. Mál-
ið er einkar fallegt, þróttmikið
og látlaust. Meðal annars fróð-
leiks eru ættir nokkuð raktar,
mun einhverujm verða ánægja
að, að lesa um, að með þeim
tengslum nær höfundur alla leið
til Eggerts Ólafssonar og brúð-
kaupsveizlu hans og þess máls
er sá merki maður flutti þar.
Bygt er þar á sögu nánustu ætt-
menna höfundar en einn þeirra
var í veizlunni.
Eg skil ekki annað en að fjöldi
manna hér vestra, einkum vita-
skuld fullorðna fólkið, hafi stór-
mikla ánægju af að lesa þessa
bók. Og mér finnst að allir Borg-
firðingar hljóti að vilja ekki ein-
ungis lesa hana, heldur og eiga
hana líka. Svo getur vel orðið
um fleiri.
Með öllum heillaóskum til hins
mikilsvirta, aldraða höfundar og
endurteknu þakklæti til þeirra
er sendu mér þessi rit, enda eg
svo þessar línur.
Leslie, Sask., í júní 1945.
Rannveig K. G. Sigbjörnsson.
Brezkir hermenn i frumskógum Burma.