Lögberg - 09.08.1945, Blaðsíða 1

Lögberg - 09.08.1945, Blaðsíða 1
PHONE 21374 ha^eT íp\jO * A Complete Cleaning Institution PHONE 21374 uni°tA ^under^*’^ S* A Coiu>«lete Cleantng Institution 58. ÁRGANGUR LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. ÁGÚST, 1945 NÚMER 32 Freklega fjögur þúsund manns sóttu íslendingadaginp á Gimli Avarp Mr. G. F. Jónassonar, forseta Islendingadagsins á Gimli, 6. ágúst 1945. Háttvirta Fjallkona! Heiðursgestir! Gullaf mælisbörn! Virðulega samkoma! f nafni nefndarinnar, sem veit- ir þessari samkomu forstöðu, og starfað hefir svo einhuga, vel og lengi að undirbúningi hennar, leyfi eg mér að bjóða ykkur öll hjartanlega velkomin hingað. Um leið vil eg láta þá ósk og von í ljósi, nefndarinnar og sjálfs tnín vegna, að dagurinn megi verða ykkur ánægjulegur, og að skemmtiskráin reynist að dómi ykkar vel valin, skemmtileg og fögur. Þetta er fimmtugasti og sjötti íslendingadagurinn, sem haldinn er hér í Manitoba. fslendinga- dagurinn er fyrir löngu orðinn ein aðalhátíð ársjns meðal Vest- ur-íslendinga. Fólk hlakkar til hennar löngu áður en hún fer fram, sækir hana víðsvegar að ' fremur en dæmi eru til um nokkra aðra samkomu, og talar um hana löngu eftir að hún er liðin hjá. Á þessum samkomum er jafnan það bezta boðið, sem völ er á til skemmtunar hvað snertir söng, íþróttir, ljóðskáld og ræðumenn. Á^þessum sam- komum er jafnan slegið á flesta strengi, sem ómað geta í sál íslendingsins; hér mætast gamlir vinir og rifja upp kunningskap sinn, og hér rayndast ný vináttu- bönd með ýmsum, sem ekki þekktust áður. Nefndin finnur til þeirrar á- byrgðar, sem á henni hvílir við undirbúning slíkrar höfuðsam- komu Íslendinga. Hún hefir þá líka gjört sitt ítrasta til að vanda allan aðbúnað. Skemmtiskráin er ekki löng, í samanburði við það, sem oft hefir áður verið, en hún er að okkar dómi vel valin, fjöl- breytt og smekkleg, enda skipuð úrvalsfólki í ýmsum greinum. Þá eykur það á samkvæmis- fögnuð okkar hve umhverfið hér er fagurt, og ríkt af sögulegum minningum. Á þessu ári eru 70 ár liðin síðan íslendingar fyrst settust hér að, og ávalt síðan hefir þessi sveit yerið ein af helztu byggðum fólks okkar hér í landi. Frá því að við komum saman hér síðast til íslendingadags- halds, hefir margt borið við í sögu heimsins sem snertir okk- ur alla, sem Vestur-íslendinga, og sem borgara þeirra ríkja, sem byggja þessa heimsálfu. Þá geys- aði stríð, sem enginn þorði um að spá hvenær það mundi enda, en nú er því lokið í Evrópu, og við höfum fyllstu ástæðu til að vona að því verði brátt lokið í Asíu. Baráttan fyrir réttlæti og sjálfstæði hefir verið farsællega til lykt? leidd, með frækilegri og djarfri framgöngu hinna ungu manna og kvenna, sem barist hafa og starfað í fjarlægum lönd- um. Sumt að þessu fólki er nú aftur komið heim. Þá, sem hér kunna að vera staddir, og heim eru komnir úr herþjónustu, bjóð- um við sérstaklega velkomna. Gleðiefnið mesta nú í dag, og alla daga er einmitt þetta: Það er að birta á ný yfir heiminum, og við ölum þá von að innan skamms verði varanlegur friður fenginn með öllum þjöðum. Gleðjumst því saman á góðum degi. Verið öll hjartanlega vel- komin! VINNUR KOSNINGU Á mánudaginn var King for- sætisráðherra kosinn á þing fyr- ir Glengarry kjördæmið í Ont., með geisilegu afli atkvæða um- fram gagnsækjanda sinn, Dr. Manahen. Ávarp Fjalkonnar Flutt af frú Ólínu Pálsson að Gimli, Man., 6. ágúst 1945. Heiðruðu Islands synir og dæt- ur: v Á þessari hátíðar-stund flyt eg yður innilegar árnaðaróskir vorr ar ástkæru móður, Fjallkonunn- ar. Ekki er þó svo að skilja, að árnaðaróskir hennar séu bundn- ar við aðeins einn dag ársins. Hitt mun sanni nær, að hún vaki yfir velferð yðar alla daga. Frá þeim tíma er þér settuð segl og tókuð yður far til annar- ar heimsálfu hefir hún glaðst yfir gengi yðar, syrgt óhöpp yð- ar og minst yðar í hinum hljóðu bænum sínum. Þær bænir hafa stigið til hásætis hins eilífa anda, “sem í öllu og alstaðar býr”, og verið endurgoldnar í ríkum mæli. Fjallkonan hefir horft tárvot- um augum yfir höfin, þangað sem niðjar hennar hafa barist gegn órétti og undirokun. Þér hafið ekki farið varhluta þeirra sorga sem sú þátttaka hefir haft í för með sér. Sárin eru mörg og sorgirnar þungar. — En þér hafið enn á ný fært öllum þjóð- um heim sanninn um það, að þér metið frelsis-hugsjónir og bræðralag framar öllu, — jafn- vel lífinu sjálfu. En nú eru skýjarof í lofti. Þrautum og þjáningum hins ógurlega stríðs hefir verið létt af nokkrum hluta heimsins. Hin göfuga og friðelskandi móðir yð- ar gleðst yfir þeim þáttaskift- um. Nú verða færri synir henn- ar og dætur herguðinum að bráð. Möglunarlaust hefir hún kvatt þessi stórhuga og manndóms- ríku börn sín, og borið harm sinn með stillingu, og þannig staðfest hin fögru orð skáldsins: “Þó að margt hafi breytzt síðan byggð var reist, geta börnin þó treyst sinni ís- lenzku móður. Hennar auðmjúka dygð, hennar eilífa tryggð eru íslenzku byggðanna helgasti gróður. Hennar fórn, hennar ást, hennai' afl til að þjást skal í annálum sjást, verða kyn- stofnsins hróður. Oft mælir hún fátt, talar frið- andi lágt. Hinn fórnandi máttur er hljóð- ur.” Fjallkonan fagnar hinum dýr- keypta friði og samgleðst öllum; þjóðum, sem sjálfstæði sitt hafa öðlast. Þeim þjóðum, sem enn eiga í stríði við öfl stigamensku og undirokunar, réttir hún hönd sína með fullu trausti, að einnig þar verði skamt að bíða að sól frelsis og friðar fái að skína í heiði. I hjartaslögum yðar í dag, heyri eg, kæru íslendingar, und- irspil við hendingarnar úr Há- tíðarljóðunum frá 1930: “Við börn þín, ísland, blessum þig í dag. Með bæn og söngvum hjörtun eiða vinna. Hver minning andar lífi í okkar lag” Verið þess ætíð minnug að þér eigið göfuga og góða móðir. Fjar- lægðin dregur ekki úr móður- ástinni Virðing við arf yðar og ræktarsemi við minningar feðra og mæðra, gerir yður betri menn og konur, sannari og nýtari borg- ara þess lands sem þér alið ald- ur hjá, og skylduræknari fóstur- börn. í dag dvelja hugir yðar “heima”. — Heima á æskustöðv- unum, þar sem þér lékuð yður sem börn, og þar sem feður yðar og mæður gáfu yður fyrstu heil- ræði lífsins. Öllum þeim sem lærðu þau heilræði og breyttu eftir þeim, hetfir vegnað vel, hvaða land sem þeir bygðu, því að í þeim var falin speki mann- réttinda, bræðralags og friðar. Þessa lífsskoðun fluttuð þér með yður vestur um hið breiða haf, og hafið nú gróðursett þau fræ í hjörtum barna yðar, svo að þeim mun einnig vegna vel, — og hugir þeirra og hjörtu “bera síns heimalands mót”. Eg veit að grunntónn allra hugsana yðar í dag, er hinn sami sem “Fjallaskáldið” forðum fléttaði inn í sitt ódauðlega kvæði: “Blessi þig drottinn um aldur og æfi, eflist þinn hróður og vaxi þitt ráð, norður við heimskaut í sval- köldum sævi, svellkrýnda, eldþrungna minn- inga láð.”. Kærar kveðjur og þakkir Við erum nýkomin “vestur á strönd”, og erum nú snöggvast stödd í sólskininu í Seattle, hjá ættingjum og vinum. Héðan ligg ur svo leiðin brátt til starfs- stöðvanna í Vancouver, B.C., þar verður og líka ættingjum og vin- um að mæta. Ferðin að heiman virtist með köflum dálítið ströng. En hins- vegar voru þó dýrmætir þættir í ferðinni, sem ættingjar og vinir í Winnipeg, Glenboro. Bottineau Upham, Granville, Ray og Shelby veittu okkur af mikilli ástúð. En það var eins og bíllinn okkar gamli vildi hreint ekki frá Norð- ur Dakota fara, og var hann því á tímabili óþjáll mjög. En þegar búið var að knýja hann yfir landamæri Norður Dakota ríkis, varð hann aftur þjáll og hlýð- inn. Nú hvarflar hugur okkar til baka. Hann hvarflar til presta- kallsins góða, sem nú er alt í einu í mikiHi fjarlægð. Hugur- 'inn hvarflar til vinanna og ætt- ingjanna kæru, bæði í presta- kallinu og utan þess. — Við er- um að hugsa um það hvort við höfum nokkurn tíma fullskilið það hvað vinsemd, ástúð, kær- leiksþel og höfðingleg risna eru. Ef við höfum ekki skilið það áður, hljótum við að skilja það nú. Kveðjusamkomurnar, ræð- urnar, kvæðin, söngvarnir, hlýju handtökin, kærleiksþrungnu ósk- irnar, gjafirnar stóru og höfðing- legu frá félögum og einstakling- um, urðu óhjákvæmilega til að vekja hið dýpsta þakklæti í hjörtum okkar. — Við þökkum ykkur öllum með hrærðum til- finningum og einlægum hug. Jafnvel í hinu undursamlega orðavali þessa hina litbrigðaríka og andlega íslenzka máls, finn- um við naumast nógu sterk orð til að þakka ykkur fyrir alt og alt, eins vel og ber að gjöra. Guð blessi ykkur öll og ann- ist ávalt. Margrét og Haraldur Sigmar, og fjölskylda. Það verður naumast annað með sanni sagt, en veðraguðinn reyndist hliðhollur hátíðahald- inu á Gimli síðastliðinn mánu- dag; undanfarna daga höfðu skiptst á stormar og steypiregn, en þenna dag ríkti frá morgni til kvelds einmuna blíða. Naumast verða deildar mein- ingar um það, að þetta nýaf- staðna hátíðarhald í skemtigarði Gimlibæjar, væri eitt hið allra fjölsóttasta; heldur var það og um alt hið virðulegasta og eftir- minnilegasta; skemtiskrá var fjölþætt og hæfilega löng, og átti forseti hátíðarinnar, Mr. G. 51. Jónasson, lofsverðan þátt í því, hve greiðlega tókst til um fram- gang skemmtiskrárinnar; sjálf- ur flutti hann það stutta, en prýðilega samda ávarp, sem birt er á öðrum stað hér í blaðinu. Fjallkona hátíðahaldsins, frú Ólína Pálsson, mælti fram af mikilli prýði hið faguryrta ávarp sitt. Séra Valdimar J. Eylands ávarpaði þingheim af hálfu Þjóðræknisfélagsins, með þeirri rögg, sem honum er lagin, og skilaði kveðju frá forseta þess, Dr. Richard Beck. Um aðalræðurnar var það að segja, að þær voru hvor annari betri, og fluttar, sem þá, er best getur; en höfundar þeirra og flutningsmenn, voru, eins og auglýst var, þeir Pétur Sigur- geirsson, cand. theol., er mælti fyrir minni íslands, og Dr. P. H. T. Thorlákson, er mintist Canada; voru báðar ræðurnar hinar frumlegustu og þrungnar eldlegum áhuga; ræðu Péturs er að finna í Lögbergi þessa viku, en ræða Dr. Thorlákson’s mun birt verða í næstu viku; um kvæðin er það að segja, að þau voru drjúgum betri en almennt/ gerist við hliðstæð tækifæri. Karlakór íslehdinga í Winni- Canada Minni flutt á íslendingadeginum á Gimli, 6. ágúst 1945. Nú Ijósgyðjan sendir frá austrinu enn sitt árblik til vestursins kæra, þar enn byggja landnámið íslenzkir menn, sem einhuga lofgjörð þér fœra, Canada friðhelga, frjálsborna grund, Frónsbúans athvarf á reynslunnar stund. fslenzkra landnema ástmey þú varst á örlagaríkustu stundum; er ómálga börnin á örmum þú barst við órofa trygð við þig bundum. Nú gefum við fegnir, ef framtíðin þín vill fáeina stuðla í Ijóðmælin sín. Þann arf, sem við fluttum af íslenzkri grund og ávalt var drýgstur á metum, nú helga þér viljum í vöku og blund og vinna þér alt, sem við getum; því íslendings móðlr þú verður og varst og Vínland hið góða það nafn, sem þú barst. Og djarfleg og ákveðv dáðirðu þá drengi, sem hug áttu ai berjast. Þú kaust ekki styrjöld, en omst þó ei hjá að krefjast þíns réttar, að vcÁ'ist: Því legg nú í friðarins sáttmalasjóð þann sigur er vanst fyrir líf þitt og blóð. Og fegurstu hugsjón, er framtíðin A fullkomna í sigrinum gjörðu; er stórþjóðir veráldar stefnumót há og stofnsetja “Friðinn á jörðu”. Gefðu henni Canada hug þinn og hönd frá Hellulands ósum að Kyrráhafs strönd. nrv J- Preece jan 46 Winnipeg Ave. S. E. Björnson. mrmmúmwtrn (Frh. á bls. 8) Ísland Minni flutt á íslendingadeginum á Gimli, 6. ágúst 1945 Vér hyllum þig, ísland, þú útsævar storð, með unga og fámenna þjóð. Vér dáum þinn manndóm og drengskaparorð, dáðríkar hetjur og Ijóð. Af afrekum þínum engu skal gleymt úr annálum, sögum né brag. Því lýðrœðið forna úr helju er heimt, þinn himinn er bjartur í dag. Þú kjörlandið fræga hins kynstóra lýðs, sem kostgnœgð í skauti þér fann, er efldi til friðar en æskti ekki stríðs sín óðöl án styrjaldar vann. Hvort sveitin þar blasti með sund eða fjörð við sjónum hins norræna manns, Þá var þessi frjóva og friðsæla jörð framtíðar draumlandið Jians. Þó feðurnir tryðu á megin oc mátt, var rtiannlundin göfug oq heið og fjöllin þeim bentu í himininn hátt og hollvættir sóru þeim eið. En svalviðrið gnúði um sœfarans stafn og sýldi um strendur og ver. Þá hlaxistu ísland þitt örlaga nafn, sem aldirnar helguðu þér Á “Lögbergi helga” er himinn þinn blár og heimur þinn bjartur og frjáls, þar drottinn þér blessi um aldir og ár. hiná algildu lífsspeki Njáls. Vér gleðjumst er íslenzkir afburðamenn, yngjast á norrœnum hlyn. í sagnlist á Snorri sér arfþega enn og Egill sitt Hrafnistu kyn. Frá vestrænum Brávöllum, búandans þar, þér berast hans andvökuljóð. Hann hróður þinn, ættjörð, tii útlanda bar, í öndverðri fylkingu stóð. Þó landamir flyttust um höf eða heim, ei hugurinn jarðbundinn var, þeir senda þér laufblöð frá legstöðum þeim sem liggja (út) við Sandy Bar. Ó, fjallkonan unga, þú feðranna mold þitt frelsisorð skjöldur þinn ber. Þó rætur þú eigir í erlendri fold á œtternið samleið meS þér. Því hvar sem (að) hjartað helgar þitt mál vér hnýtum þér lárviðarkrans. Þitt gildi er eilíft íslenzkri sáJ og óðál hins göfuga manns. Gunnbjörn Stefánsson.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.