Lögberg - 13.12.1945, Page 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 13. DESEMBER, 1945
5

4HL6AH/ÍL
rVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
JÓLAGJAFIR
Nærföt og sokkar.
Jólin nálgast óðum og nú eru
margir farnir að hugsa til þess að
kaupa jólagjafir til þess að gleðja
vini sína. Ekki er ráð nema í
tíma sé tekið; margar konur hafa
undanfarnar vikur lagt leið sína
margoft í búðirnar til þess að
leita að ýmsum hlutum, sem þær
hafa langað til þess að gefa börn-
um sínum og vinum, en nú virð-
ist vera mikil ekla á mörgu því,
sem venjulega er gefið á jólun-
um. Eina konu veit eg um, sem
leitaði í mörgum búðum eftir
fallegri skyrtu til þess að gefa
manninum sínum, en árangurs-
laust, og karlmanna sokkar feng-
ust ekki held,ur. Það er undir
hendingu komið hvort hægt er
að fá kvennsokka; konur eru
farnar að taka uppá því að
standa í hópum í langan tíma
við búðarborðið þar sem sokkar
eru seldir í stærri verzlununum,
í þeirri von að eitthvað af sokk-
um verði til boðs ef þær bíða
nógu lengi, og svo ef að sokkar
fást verða svo mikil þrengslin
og miklar stympingarnar að
maður þakkar sínum sæla að
komast óskaddaður út úr þvög-
unni.
Einnig er mikil ekla á nærfötum
úr gerfisilki, að maður tali ekki
um ullar nærföt. Byrgðir af
barnafötum eru einnig næsta
takmarkaðar.
Súkkulaðis ekla.
Á dögunum gekk eg framhjá
verzlun einni og þar var biðröð
af fólki fyrir utan. Eg spurði
hverju þetta sætti, og var mér
sagt að þar væri súkkulaði á
boðstólum. Hugsaði eg mér nú
gott til glóðarinnar að fá mér
kassa af súkkulaði, og slóst í
hópinn, en þegar til minna kasta
kom, var ekki eftir einn einasti
moli, og eg dauðsá eftir að hafa
eytt tímanum í að standa þarna
í kuldanum með rautt nef og
kaldar fætur, og hét því að gera
slíkt ekki aftur.
Þurkukaupin.
Einn dag voru þurkur auglýst-
ar til sölu í einni stóru verzlun-
inni. Mér datt nú í hug að eg
skyldi vera til staðar, þegar búð-
in opnaðist næsta morgun, og
ná í tvær þurkur. Eg kom þang-
að tíu mínútum áður en búðin
opnaðist og þá var þar kominn
hópur kvenna, sem stóðu í for-
dyrunum og altaf bættust fleiri
við. Þegar bjallan hringdi, tóku
þær undir sig stökk og hlupu
alt hvað fætur toguðu upp stig-
ana og inn í lyfturnar. Það var
hálf skringileg sjón að sjá konur,
ungar og gamlar, feitar og magr-
ar, háar og stuttar, þreyta þarna
kapphlaup til þess að ná í nokkr-
ar þurkur. Þegar upp kom, tók
ekki betra við; þar gat að líta
slíkan troðning og sviftingar að
engu líkar var, en hér væri verið
að heyja bardaga. Mér fanst það
nú illa sæma þeim, sem telja
sig komna af norrænum víking-
um, að hopa á hæl; eg tróð mér
því inn að borðinu og náði í
eina þurku og komst aftur út
úr þrönginni ómeidd, en hattur-
inn á mér var kominn aftur á
hnakka. í mesta granleysi, lagði
eg þurkuna á borð, sem þar var
rétt hjá mér, meðan eg var að
opna budduna til þess að ná í
andvirðið, og hvað skeður? Þeg-
ar eg lít aftur á borðið, er þurkan
horfin og eg sé stóra, feita kerl-
ingu, sigla sigrihrósandi í burt
með hana. Ekki leyzt mér á að
fara að togast á um þurkuna við
hana, og allar hinar þurkurnar
voru selidar; eg fór því heim
við svo búið og svona fór með sjó-
ferð þá.
Og þannig er það með margt
fleira, sem mann langar til að
kaupa. Sennilega geta konur út-
vegað sér flestar þessar vörur,
sem hér hefir verið minst á, ef
þær hafa þolinmæði, tíma og
skap til þess að ganga í búðir
dag eftir dag, standa í biðröðum
og ryðja sér inn að búðarborðum,
þótt ekki séu miklar byrgðir,
nú sem stendur, af ýmsum vör-
um, er langt frá því að við líð-
um skort. Ef við berum kjör
okkar saman við ástand fólks í
Evrópu löndunum, þá má segja
að við búum við alsnægtir.
Blöð, tímarit og bækur
V estur-íslend inga
Lestrarfýsn íslendinga.
Það er engin ástæða til þess að
við ættum að ergja okkur með
því að leita að jólagjöfum, sem
eru lítt fáanlegar. Væri ekki
heillaráð að gefa vinum sínum,
í þetta skifti blöð, tímarit eða
bækur. Það er fyrirhafnarlítið
að ná í slíkar gjafir og þær
myndu verða vel þegnar.
Islendingar hafa lengi bókelsk-
ir verið. Engar gjafir eru vin-
sælli á íslandi en bækur. Flestar
bækur, sem þar eru gefnar út,
koma á markaðinn rétt fyrir
jólin, til þess að gefa fólki kost
á að kaupa þær til jólagjafa.
Engin þjóð gefur út tiltölulega,
eins mikið af bókum og blöðum,
eins og íslenzka þjóðin. Bóka-
skápurinn skipar heiðurssess á
heimilunum. Islendingi, sem
kæmi inn í heimili, þar sem ekki
væru bækur, og blöð, myndi
finnast hann vera kominn í
eyðimörk, jafnvel þótt þar væri
gnægð matar og drykkjar, falleg
húsgögn og öll nútíma þægindi.
Ekkert var hinum fátæku ís-
lenzku vesturförum dýrmætara
heldur en bókakoffortin, sem
þeir fluttu með sér frá gamla
landinu; þeir trúðu því fastlega
að “blindur er bóklaus maður.”
Þeim íslending er illa í ætt
skotið, sem ekki hefur ánægju af
lestri , og fagnar því að fá eitt-
hvað nýtt til að lesa á jólunum.
íslenzku vikublöðin.
Ef einhver vina þinna fær
ekki Lögberg eða Heimskringlu,
gætir þú ekki valið honum betri
gjöf heldur en að láta senda hon-
um blaðið; hann myndi ekki ein-
ungis minnast þín með þakklæti
þegar hann fær stóra, vandaða
jólablaðið, heldur og einnig í
hverri viku, þegar blaðið kemur
og færir honum fréttir af Is-
lendingum víðsvegar, auk margs-
konar fróðleiks. Ef að sonur
þinn eða dóttir þín búa í fjarlægð
frá íslendingum, ættir þú að
sendá þeim annaðhvort blaðið,
eða bæði blöðin. Oft hefi eg
heyrt ungt íslenzkt fólk segja
eitthvað á þessa leið: “Eg verð
að kaupa íslenzkt blað til þess
að geta fylgst með því, sem er
að gerast í hinum íslenzka
heimi.” “Eg fagna því þegar ís-
lenzka blaðið mitt kemur; þegar
eg les það, þá er eins og eg sé
komin heim.” “Eg les altaf ís-
lenzka blaðið til þess að gleyma
ekki íslenzkunni.” Islenzku
vikublöðin vestanhafs, hafa nú
komið út í nærfelt 60 ár og eiga
vaxandi vinsældum að fagna.
Tímaritin.
Tímarit Þjóðræknisfélagsins
er talið eitt af þeim beztu tíma-
ritum, sem gefin eru út á ís-
lenzku beggja megin hafsins.
Önnur tímarit, sem teljast mega
til þjóðræknisrita er Almanakið,
sem er nú yfir 50 ára gamalt og
Icelandic-Canadian Magazine,
sem er sérstaklega ætlað fólki,
sem ekki nýtur sín á íslenzku,
en öll þessi rit eiga erindi inn
á hvert einasta islenzkt heimili.
Stormur er fjölritaður og gefinn
út af þjóðræknisdeildinni Esjan.
Kirkjumálin hafa jafnan verið
Vestur-jíislqndíingum hugstæðí,
þeir gefa því út tiltölulega mörg
rit trúarlegs efnis. Sameiningin
hefir nú runnið 60 ára skeiðið.
Önnur slík rit eru: Árdís; Braut-
in; Stjarnan og Parish Messen-
ger.
Öll ofannefnd rit eru svo furðu-
ulega ódýr, að fólk gæti sent þau
til vina sinna, með viðeigandi
áritun í stað þess að senda jóla-
kort, og myndu móttakendur
hafa ólíkt meiri ánægju og gagn
of þeim.
Bækur.
Það er eftirtektarvert að Vest-
ur-íslendingar hafa gefið út
fleiri bækur á þessu ári, heldur
en í mörg undanfarin ár. Er
það gleðilegur vottur þess að
rithneigðin, sem Islendingum er
í blóð borin er alls ekki að
dofna hér í þjóðasambýlinu.
Mér er kunnugt um níu nýjar
bækur og bæklinga á þessu ári
og má það heita vel gjört af
jafn fámennu þjóðarbroti sem
V.-íslendingar eru. Engin til-
raun mun gerð hér til að rit-
dæma þessar bækur; hér er að-
eins vakin athygli á því að þarna
er um margt að velja til jóla-
gjafa.
Margt ungt fólk hefur nú
mikinn áhuga fyrir því að læra
íslenzku. Því myndi koma vel
að fá Icelandic, Grammar, Texts,
Glossary eftir Dr. Stefán Einars-
son. Þá held eg að ljóðavinum
þætti vænt um að eignast Á
Heiðarbrún eftir Dr. S. E.
Björnsson, og bæklingana, 50
ára minningar um skáldskap
Borgfirðinga eftir P. S. Pálsson,
og A Sheaf of Verses eftir Dr.
Richard Beck.
Islendingar hafa frá upphafi
vega haft miklar mætur á sagna
fróðleik. Sem kunnugt er, rit-
uðu forn-íslendingar ekki ein-
ungis sína eigin sögu, heldur og
sögu Noregs og margra annara
landa. Þjóðir þessara landa
hafa orðið að sækja í íslenzkar
fornbókmenntir ýmsan fróðleik,
sem þar er varðveittur, varðandi
þeirra eigin fornsögu. Það hefði
verið óeðlilegt ef afkomendur
söguþjóðarinnar hér í álfu, hefðu
ekki leitast við að rita sögu síns
nýja landnáms í þessu landi, enda
er nú komið út þriðja bindi af
Sögu íslendinga í Vesturheimi
eftir sagnfræðinginn og skáldið
Þorstein Þ. Þorsteinsson. Um
hana fer próf. Watson Kirkcon-
nell þessum orðum: “Þetta þýð-
ingarmikla verk, sem herra Þor-
steinsson hefir tekið sér fyrir
hendur, er í miklu stærri stíl en
nokkuð (samskonar), sem önn-
ur þjóðfélög, nýlega sezt að hér
í Canada, hafa ráðist í; stíllinn og
allur frágangur sómir höfundi,
sem er samtímis vel þektur sem
skáld og sagnfræðingur.” ,
Síðasta bindið fjallar um sögu
Nýja íslands; ættu þessar bæk-
ur að prýða bókahillur hvers ein-
asta íslenzks heimilis; hinir ís-
lenzku frumherjar í þessu landi
eiga það skilið, að við munum
afrek þeirra.
Aðra bók hefir þessi mikilvirki
höfundur látið frá sér fara á
þessu ári, en það er Björninn úr
Bjarmalandi, hugleiðingar um
Stalin og Sovíet ríkin.
Enskar bækur um íslenzk efni.
I bókinni, Lutherans in Can-
ada, eftir séra V. J. Eylands, er
rakin saga lútersku kirkjunnar
í Canada og þá jafnframt saga
íslenzku lútersku kirkjunnar hé.r
Fjöldi mynda eru í þessari bók
og væri hún tilvalin sem gjöf,
bæði handa okkar íslenzku og
enskumælandi vinum.
Tvær bækur eru alveg ný-út-
komnar, sem fjalla um sögu og
bókmentir ættþjóðar okkar: Ice-
land and the Icelanders, eftir Dr.
Helga P. Briem; prýdd fjölda
fagurra litmynda. Hin bókin er
Iceland’s Thousand Years, safn
fyrirlestra um sögu íslands og
bókmentir, sem fluttir voru síð-
astliðinn vetur í Icelandic Cana-
dian School. Próf. Skúli Johnson
hefir undirbúið þessa bók til
prentunar.
Okkur er það áhugamál, að
samborgarar okkar viti einhver
deili á fortíð okkar og ættþjóð;
við ættum því að kappkosta um
það, að þessar bækur komist í
hendur sem flestra vina okkar,
sem eru enskumælandi, engu
síður en til íslendinga.
Mikið úrval.
Að endingu leyfi eg mér að
minna fólk á, að völ er á mörg-
um fleiri bókum, heldur en þeim
sem hér hafa verið nefndar, sem
gefnar hafa verið út eftir
íslendinga á seinni árum.
Nefni eg nokkrar hér, sem eg
man eftir í svipinn:
Icelandic Poems and Stories,
by Dr. Richard Beck.
Sólheimar, eftir Einar P. Jóns-
son, (gefin út á íslandi).
Hunangsflugur, eftir Guttorm
Guttormsson.
Úr útlegð, eftir Jónas Stefáns-
son frá Kaldbak.
Ferðahugleiðingar, eftir Soff-
anias Thorkelsson.
lceland, the First American
Republic, og Ultima Thule, eftir
Vilhjálm Stefánsson.
Fræðirit Halldórs Hermanns-
sonar um íslenzkar bókmentir og
sögu.
Vonast eg nú til að þessar
bendingar komi einhverjum vel,
þegar hann fer að hugsa til þess
að velja jólagjafirnar.
*
Agúst G. Polson
(Frh. af bls. 4)
Mrs. Polson heimili hjá þeim.
Börn þeirra eru Elizabeth Sue og
Paulina Fjóla.
10. Fjóla Alexandra er gift
Arthur Goodman, og eiga þau
heima í Winnipeg.
11. Jóhann Konráð er kvæntur
Florence McCarthy og búa þau
einnig í Winnipeg.
Ennfremur ólu þau Polsons
hjónin upp bróðurdóttur Ágústs,
að nafni Florence. Hún er dótt-
ir þeirra hjónanna Snæbjarnar
og Guðrúnar Polson, er búa í
Vancouver, B.C.
Systkini Ágústs, 6 alls, voru
þessi: (
1. Jóhanna Helga, er dó í Win-
nipeg árið 1880:
2. Pálína Margrét, er giftist
Alfred Avery, en dó í Arcola,
Sask., árið 1942;
3. Ásta, er dó á Islandi;
4. Ágúst, er dó fjögra ára á
íslandi;
5. Jóhann, er kom til Canada á
undan föður sínum, var lengi í
Winnipeg, en dó 1912;
6. Snæbjörn í Vancouver.
Starfskona hjá þeim Polsons
hjónum um langt skeið var Mar-
grét Gísladóttir. Ein 10 ár vann
hún með köflum á heimili þeirra,
fyrst á Gimli og síðar í Winni-
peg, en 13 síðustu ár æfinnar
var hún algjörlega hjá þeim.
Sterkar ræktartaugar knýttu
hana við þetta heimili, enda var
trygð hennar og hjálpsemi við
þennan vinahóp mikils metin.
Mr. Polson fylgdi Kristi og
kirkju hans. Þegar þau hjónin
settust að í nágrenni við Gimli
árið 1901, gengu þau fljótlega í
söfnuð og fygdu honum með trú-
mensku, áhuga og dugnaði í
starfi meðan þau áttu þar heim-
ili. I Winnipeg tilheyrðu þau
Fyrsta lúterska söfnuði. Hann
sótti kirkju reglulega og lét sér
ant um framgang kristindóms-
ins eftir því sem honum var unt.
Börn þeirra sóttu sunnudaga-
skóla og kirkju, voru öll fermd,
og hafa verið öflugar stoðir í
kristilegu starfi. Kristindómur-
inn var honum áhugamál og
hjartans mál.
Hlutskifti hans var gott og
langt hjónaband: full 56 ár.
Samfyl^din, sem hann þar veitti
og naut, var í alla staði yndisleg.
Heimilið var mannmargt, fjöl-
skyldan stór, verkefni þess mik-
ið. Að koma til manns svo mörg-
um börnum var stórvægilegt
verk; en samvinnan var góð, vel
farið með efni, og margar hend-
ur unnu létt verk. Hann var
góður samverkamaður konu
sinnar, góður faðir og heimilis-
faðir. Lund hans var létt og
hann flutti sólskin glaðværðar
og gæða inn á heimilið. Öllum
þar þótti vænt um hann, og mik-
ið var hans saknað þegar syngj-
andi gamansama röddin hans
heyrðist þar ekki framar.
Frá því hann var 15 ára gam-
all drengur og þangað til hann
varð fyrir slysinu, er leiddi hann
til bana, þá 79 ára að aldri, m. ö.
orðum 64 ár, var hann lang
lengstan hluta allra þessara ára,
starfsmaður fyrir aðra. Það mun
vera óvanalega langur tími.
Samband hans við húsbændur
hans var einstaklega gott. Hann
var skyldurækinn og hæfur
starfsmaður, hugsaði vel um hag
þeirra, sem hann vann fyrir, og
bar til þeirra vinarþel. Hann
var frábærlega stundvís í vinnu,
fanst sjálfsagt að vera kominn
þangað á undan umsömdum
tíma. Að láta sig nokkurn tíma
vanta í vinnu fanst honum ó-
hugsanlegt, ef nokkur möguleiki
var á því að komast þangað.
Starf fyrir aðra má skoða sem
æfi-sérfræði hans. Honum auðn-
aðist að nú því ástandi, sem er
svo ákjósanlegt en er oft svo
mikill skortur á bæði í liðinni
tíð og nútíð: samvinnu þess, sem
verk veitir og verk þiggur. Hann
hafði ánægju af starfi sínu og er ,
það eitt þeirra afla, sem héldu
við ungdómsfjöri, góðri heilsu,
og lífsgleði hans. Eðlilega ávann
hann sér traust og velvild þeirra,
sem hann starfaði fyrir og með.
Við erum samferðamenn:
kunningjar okkar, samverka-
menn, skólasystkin, þeir sem
maður á skifti við, þeir sem
maður hittir á mannamótum, ást-
vinir vorir ásamt mörgum öðr-
um, og við. Hvernig samferða-
maður var Ágúst Polson? Vinur
hans, Sveinn Oddsson, hefir sagt
frá því atriði. Treysti eg mér
ekki til að gjöra það betur og set
hér því nokuð eftir hann:
“Ágúst heitinn var gaman-
samur gleðimaður, sem ánægja
var að vera með og kynnast, orð-
heppinn í viðræðum og fjörugur
í tali, sagði prýðilega sögur, en
einkum þó skrítlur, og er hon-
um tókst upp var mörgum dill-
að. Samt var hann alvörugefinn
og talaði aldrei um alvörumál
nema í fullri alvöru og, mér
liggur við að segja, lotningu.
Einnig var hann fús að bera
virðing fyrir annara skoðunum
flestum mönnum fremur, þeirra
er eg hefi kynst.
“Hann unni kirkju sinni, landi
og þjóðerni. Hann var, í tveim
orðum sagt, sannur Islendingur.
“Og nú, er eg í síðasta sinn
segi góða nótt, gamli vinur minn,
með þökk fyrir samverustund-
irnar, glaðværðina og trygðina í
minn garð, alt frá því fyrsta er
fundum okkar bar saman og
fram til þíns dánardægurs, minn-
ist eg þess er þú trúðir svo bjarg-
fastlega, að fyrir hverjum einum
lægi að vakna upp ungur ein-
hvern daginn með eilífð glaða
kringum sig, og vona eg, að sú
fagra hugsun rætist á oss öll-
um.”
Hann var einstaklega góður
samferðamaður.
“Upp til þín, sem öllum hefir
eilíft búið hjálparráð.”
Upp til hins eilíflega hreina og
fagra, leitar önd kristins manns,
upp til himnaföðurins, sem er
uppspretta allra gæða, bendir
Jesús Kristur oss. Upp til þeirra
hæða mændi vinur vor. Þangað
beinist sálarsjón trúaðra ástvina
og sér hann “í eilífa ljósinu Guði
hjá.”
“Gegnum Jesú helgast hjarta
í himininn upp eg líta má.
Guðs míns ástarbirtu bjarta
bæði fæ eg að reyna og sjá;
hrygðarmyrkrið sorgar svarta
sálu minni hverfur frá.”
R. M.
NÝ
ERU
ÖRYGGIS
TRYGGINGAR
GENGIN í
LÖG
GILDI!
Eigið þér bíl? Sé svo, vitið þér þá,
að ef einhver er drepinn eða meidd-
ur í slysi, eða eignatjón fer yfir $25,
getið þér verið svipt ökuleyfi fyrir
mánuði eða jafnvel ár? Og falli
dómur yður á hendur vegna bílslyss, er
ekki hægt að endurnýja skrásetning bíls
eða ökuleyfi, fyr en fullar bætur hafa
verið greiddar, eða samið um afborg-
anir, og sannanir fengnar fyrir fiárhags-
legu öryggi af yðar hálfu.
9
Þetta er yðar eigið áhættuspil,
nema þér njótið verndar með Pub-
lic Liability og Property Damage
tryggingu; eða þér hafið lagt fram
fullnægjandi veð; eða þér hafið
lagt inn hjá fylkisféhirði peninga
eða tryggingarskírteini, er nema $11,000.
Þessi nýju lög þröngva yður ekki til
fjárhagslegrar öryggisábyrgðar. En án
hennar eigið þér á hættu, ef þér bein-
línis eða óbeinlínis verðið viðriðnir bíl-
slys, að sæta þungum afleiðingum.
Getið þér átt annað eins á hættu? Auðskilinn bœklingur um áminst
efni fœst ókeypis hjá öllum bílastöðvum í Manitoba, eða hjá Motor
Vehicle Branch, Revenue Building, Winnipeg.
MOTOR VEHICLE BRANCH - PROVINCE OF MANITOBA