Lögberg - 28.11.1946, Qupperneq 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. NÓVEMBER, 1946
Eg tek undir óskir yðar, herra
borgarstjóri, um að sambandið
milli lands yðar og íslands megi
rflast og vil nota iþetta kær-
komna tækifæri. til þess að flytja
þjóð yðar þakkir okkar Islend-
inga hér heima, fvrir það,
hversu vel hefir verið búið að
þeim löndum vorum. sem búsett-
ir eru í Canada, og hver trúnaður
þeim hefir verið sýndur þar.
Virðingarfyllst,
Bjami Benediktsson.
SKIFTAST Á KVEÐJUM
Þegai' Grettir L. Jóhannsson ræðismaður fór í heimboðið til
íslands í sumar, hafði hann með sér eftirfarandi kveðju frá borg-
arstjóranum í Winnipeg, Mr. Garnet Coulter, til hr. Bjarna Bene-
dikótssonar borgarstjóra í Reykjavík, og kom með gagnkvæmt
svar frá honum vestur; báðum þessum kveðjum, sem hér fara á
eftir, skilaði ræðismaðurinn formlega á skrifstofum hvors borg-
erstjórans um sig.—Ritstj.
MAYOR’S OFFICE,
WINNIPEG, CANADA
May 16th, 1946
His Worship
Mayor Bjarni Benedi'ktsson,
Reykjavik, Iceland.
Dear Mr. Mayor: —
Mr. G. L. Johannson, Consul od:
Iceland in this City, has informec
me of the projected visit of him-
self and his charming wife, to the
Homeland. This visit gives me
most wettcome opportunity of
extending to you personally, anc
through you to the City Council
of Reykjavik, and indeed to the
whole of the people of Iceland
the greetings and good wishes
of our Winnipeg people. This
spirit behind these greetings is
substantial and sincere.
As you perhaps know many of
the Icelandic people came to
Winnipeg and to parts of Mani-
toba adjacent to this City, in the
early days when the Province of
Manitoba and this City were
still in the pioneer pæriod of
growth. These Icelandic pioneers
took their full part in the de-
velopment of the City and Pro
vince, of which attl of us here are
very proud indeed. From time
to time the Icelandic element in
our Winnipeg population has
been augmented until now citi
zens of Icelandic origin form
most important part of the social
economic and cultural life of
Winnipeg.
The basic ethnic element here
was Anglo-Saxon, and the peo-
ple of Icelandic origin have fittec
well into our social structure
which of course is not surprising
in view of the common ancestry
and the mutuality of moratts
ideals and conception of freedom
They have grown completely
into the life of this community
and have developed for the bene-
fit of this country many men
who occupy important places in
our judiciary, our governing
bodies, and in our educationa
and professional life.
I give to you, Mr. Mayor, my
warmest greetings, and also
give, through you to the Ice-
landic people, my hopes that the
intimate relation which has been
built up between Iceland anc
this párt of Canada may be main-
tained and increased.
Sincerely. yours,
(Signed) Garnet Coulter,
Mayor.
BORGARST J ÓRINN
f REYKJAVÍK
Reykjavík, 24. sept., ’46.
Herra Garnet Coulter,
borgarstjóri í Winnipeg.
Kæri borgarstjóri!
Ræðismaður fslands í Winni-
peg, herra Grettir L. Jóhannson,
hefir fengið mér hið vinsamlega
bréf yðar, dags. 18. maí síðastl., eins
og hefir kveðjan verið birt hér
opinberlega.
Vér íslendingar höfum jafnan
með óblandinni ánægju fylgst
með því, hversu landar vorir í
Vesturheimi hafa reynst þar nýt-
ir borgarar, og þá fyrst og fremst
þar, sem þeir eru flestir saman
komnir, í Manitoba, einkum þó
í Winnipeg.
Ræðismannshjónin hafa ein-
mitt nú um nokkurt skeið, ásamt
tveimur öðrum Winnipeg hjón-
um, af íslenzku bergi brotnu,
verið gestir íslenzku heimaþjóð-
arinnar, í því skyni að þakka
þeim og Vestur-fslendingunum ...........
yfirleitt þann þátt, sem þeir hafa sonar: Bmnn er ur ^lastorku
átt í framfara og menningarstarf-
semi sinna nýju heimkynna, jafn-
framt því að viðhalda nánum
menningartengslum við heima-
landið.
Hátíðahöld
Þann 7. þ. m. var mikið um
dýrðir í Rússlandi, því þá var há-
tíðlegt haldið tuttugasta og ní-
unda afmætti rauðu byltingar-
innar svonefndu; mest kvað að
hátíðalhöldunum í höfuðborg
rússnesku ráðstjórnarríkjanna en
nokkrum undrum þótti það sæta,
að Stalin forsætisráðherra kom
þar hvergi við sögu; aðalræð-
una flutti í Moskva, Govoro
marskálkur, sá er gat sér ódauð-
'legt frægðarorð vegna hinnar ó-
viðjafnanlegu varnar iússnesku
herjanna undir forustu hans í
Leningrad; í ræðu sinni komst
hann meðal annars þannig gð
orði:
“Rússneska þjóðin er stað-
ráðin í því, að helga krafta sína
varanlegum, tryggum og demó-
kratíískum friði.”
Jarðsaga ísiands og
íslenzkt þjóðarhlutverk
Jarðsaga íslands verður enn-
þé eftirtektarverðari, ef gert er
ráð fyrir því, að kenningin um
mannkynshlutverk íslenzku þjóð-
arinnar sé rétt. Því að það virð-
ast engar horfur á, að hið foma
norræna mál og sumt í norrænu
hugarfari sem þvi er tengt, hefði
getað varðveitzt, ef ísland hefði
ekki verið til. En hinsvegar virð-
ist það hafa staðið nokkuð tæpt,
að svo gæti orðið.
Eldgos ein hin mestu, sem á
síðari áratugamiljónum hafa
orðið á þessum hnetti, höfðu bygt
upp megmland feiknavítt, sem
náði frá Grænlandi alt til Bret-
landseyja Hinum miklu gosum
linti og lauk, og blágrýtismegin-
landið mikla brast í sundur,
eyddist og sökk að mestu í sjó.
Virðist um alílangan tíma helst
hafa verið horfur á því, að ekki
yrði annað eftir af þessu víða
meginlandi, en nokkrar lítils-
Jiáttar eyjaþyrpingar hér og hvar
úthafinu En eftir langa hvíld,
sótti þó hitiim í undirdjúpunum
aftur á, og aftur fór að gjósa, að
vísu aðeins á örlitlu svæði mið-
að við það sem áður hafði ver-
ið, en þó svo, að Island varð tii
á þessum stað norðurhafsins, þar
sem að öðrum kosti mundu að-
hafa verið nokkrar smá-
eyjar, þar sem ekki hefði getað
skapast íslenzk þjóð og íslenzk
jjóðarmenning.
Og sjálfur staðurirm sem þetta
gerðist á, er einnig mjög eftir-
tektaverður. Hefði eyland þetta
orðið nonkkru norðar, mundi
:>að hafa verið með öllu óbyggi-
egt, eða a, m. k. óhæft til þess
að þar hefði getað orðið menning-
arþjóð slák sem íslendingar urðu.
En hefði það verið nokkru til
muna sunnar, þá mundu ekki
hafa orðið þessar fjórar dýr-
mætu sjálfstæðisaldir,
Það er óhætt að segja„ að
snilldarorð Jónasar Halflgrííms-
MINNINGARORÐ
Jóhanna Sigurlín Thordarson
1857—1946
aergkastali frjálsri þjóð,” geta
átt við landið alt, og ekki ein-
göngu alþingisstaðinn.
mai.
Helgi Pjeturss
—Fálkinn.
Sunnudaginn 11. ágúst s. 1.
lézt ekkjan, Jóhanna S. Thord-
arson, eftir tiltölulega stutt veik-
indakast. Hún dó á heimili sínu
Dg elzta sonar síns Ágústar, í
húsinu sem eiginmaður hennar
bygði árið 1884 á heimilisréttar-
landi þeirra skamt suður af Svold
í Pembina County, N. Dakota.
Hún var fædd að Skálanesi í
Seyðisfirði, fyrsta dag desem-
ber 1857, og þar ólst hún upp.
Hún var því 88 ára og rúmlega
8 mánaða að aldri þegar “kaliið
kom.”
Foreldrar hennar voru Frið-
björn Guðmundson og kona hans
Guðrún Jónsdóttir.
Árið 1883 giftist hún Jóhann-
esi Thordarsyni, ættuðum úr Mý-
vatnssveit. Það sama ár fluttu
þau til Ameríku. Fyrsta heim-
ili þeirra hjóna hér í landi var ná-
lægt Gardar, N. Dak., en ári síð-
ar fluttu þau á heimilisréttarlaiid
sitt, skamt suður frá Svold í
Pembina County, N. Dakota.
Það á vel við hér að minnaét
þess að Jóhannes Thórdarson
var á yngri áfum sínum atorku
maður hinn mesti til vinnu og
smiður góður. í viðskiptum var
hann hreinn og áreiðanlegur,
fróður um margt og minnugur
með afbrigðum.
Þau hjón, Jóhannes og Jó-
hanna, eignuðust níu böm. Fjög-
ur þeirra dóu á undan móður
sinni. Þau voru: Hilda Sigríður,
Margrét Ingibjörg, Hilda Sig-
rún og Mrs. Guðrún McMurchie
Þau sem á lífi eru: ÓHna Eirík
son, ekkja eftir Eirík Eiríksson
búsett skamt frá Gardar; Lárus
kvæntur Jóhönnu Sturlaugson
skólakennara, búlsettur nálægt
Svold; Sigurður, bóndi skamt
fró Backoo, N. D., giftur Sigríði
Dalsted; Victor, búsettur nálægt
Backoo, kvæntur Rósu Dalsted,
og H. A. Thórdarson sem nú býr,
eins og áður var getið um,
landeign þeirri sem foreldrar
hans höfðu svo lengi búið á. H.
Ágúst (Gústi) missti konu sína
(Önnu Johnson, kennara) fyrir
löngu og frá þeim tíma hafði
Jóhanna sál gengið hans tveim-
ur sonum í móðurstað, að eins
miklu leyti sem henni var mögu
legt. Líka syrgja sína góðu
ömmu 18 barnabörn og nokkur
barnaJbamaböm.
Einnig lifa hana systir, Mrs,
J. H. Norman í Winnipeg og
nafna; stjúpsystir, Mrs. Thór-
anna Einarson í Árborg, Man.;
stjúpbróðir, Ásmundur Aust-
mann í Árborg, og bróðir, Sigur-
björn Eastman (Barney), bú-
settur skamt frá Akra, N. Dak.
Eiginmann sinn misti Jflhanna
árið 1934, þó 86 ára gamlan
Hann hafði verið bttindur síð-
ustu fimm árin af æfi sinni og
rúmfastur hér um bil tvö ár.
Það vakti athygli oð aðdáun
allra sem til þekktu hvað þessi
þrekmikla og ástúðlega kona
hjúkraði manni sinum með svo
dæmalausri umhyggjusemi og
vandvirkni allan þann langa
tíma sem hann var blindur og
þjóður af veikindum.
Þegar að því kom að hún sjálf
þurfti hjálp ag hjúkrun þá var
ynndælt að sjá hvað dóttirin,
tengdadætumar, synir hennar
og önnur skyldmenni sýndu
mikla ástúð og umhyggjusemi,
vöktu tifl skiftis yfir henni nótt
og dag og gjörðu alt sem hægt
var til að hjálpa.
“Jóhanna systir,” eins og sá er
þetta ritar, æfinlega nefndi hana,
var ein af hinum Islenzku ágætis-
konum þessarar byggðar. Lítil
tækifæri hafði hún til lærdóms,
samt gat hún lesið og skrifað Is-
lenzku og hafði mikla ánægju af.
Einnig fékk hún góða tilsögn í
kristnum fræðum, og þó lær-
dómurinn væri mjög takmark-
aður, þá samt var hún svo lán-
söm að eignast menntun þá sem
gjörði það mögulegt að hugur
hennar, hjarta og hönd voru
æfinlega samtaka í að gleðja,
styrkja og hjálpa.
Jóhanna var glaðlynd, góðlynd
og góðgjörðarsöm kona, og var
gott að koma á heimilið ávalt, því
þau hjónin með b|rnum sínum
áttu það sameiginlegt að vera
gestrisin og taka á móti gestum
sínum sérlega vel; þegar eitt-
hvað amaði að heima fyrir hjúkr-
aði hún og hjálpaði af alúð, um-
hyggjusemi og kæreik.
Hún starfaði í kirkju sinni og
kvenfélagi af einlægni og áhuga
þegar kraftar og tækifæri gáf-
ust tH. Einnig lét hún sig varða
önnur velferðarmál byggðar
sinnar. Þó má segja að heim-
ilið hafi verið hennar aðal starf-
svið. Þar lagði hún fyrst og
fremst fram krafta sína til að-
hlynningar og velferðar fjöl-
skyldunni, með umhyggju og
ást til eiginmanns og barna. Og
þar fórst henni alt vel og mynd-
arlega eins og líka út á við.
Útförin fór fram frá heimil-
inu nálægt Svold og Hallson
kirkju, fimtudaginn, 15. ágúst
Séra Egill H. Fáfnis jarðsöng.
Hinn stóri hópur ættingja og
vina sem fylgdi henni til grafar,
útfararræðan skýra og góða, hin
mörgu og fögru blóm á kistunni
og víðsvegar um kirkjuna, einn-
ig minningargjafir og s|ngurinn
ynndæli, alt bar ótvíræðan vott
að hin látna hafði eignast
um
auðæfi þau er hún mest þráði í
þessu lífi: hlýhug og virðing
allra þeirra er hana þektu.
Hún var lögð til hvíldar við
hlið eiginmanns síns í Péturs-
safnaðargrafreit.
Jóhanna Sigurlín Thórdarson
reyndist trú og trúuð til æfiloka.
Orð skáldsins túlka bezt hug
vorn og þökk, til hennar:
“Þeir þakka þér allir sem þú
hefur leitt
og þú hefur örmunum vafið
og þá máist eitthvað, ef þar
sézt ei neitt
sem þú átt í hjörtunum grafið
Og vertu nú sæl, það fer vel
um þig nú,
og vorgyðjan o’ná þig breiði,
og sætt er það þreyttum að
sofa eins og þú
með sólskin á minning og leiði.
(Þ. E.)
Sigurbjöm Eastman.
KIRKJUMÁLARÁÐHERRA:
DÁNARFREGN
öldungurinn Árni Á r n a s o n
rumlega 83 ára gamall, andaðist
á “Betel”, 12. þ.m., s.1. Hann var
fæddur 18. apríl, 1863, á Espihóli
í Eyjarfjarðarsysflu. Foreldrar
hans voru þau merkishjóninn
Árni Thorsteinson og Ingibjorg
Sigurðardóttur. Kona Áma heit-
inns, Johanna Thosteinsdóttir, dó
árið 1932. Til Kanada kom hann
fyrir 33 árum síðan, og að undan
teknum 6% ári sem hann var í
þessu fylki, hafði hann verið
búsettur í grend við Leslie, Sask.
Börninn sem lifa föður sinn eru:
Rósmundur, að Leslie, Rósa,
(Mrs. Halldorson), í Vancouver,
Ragnheiður (Mrs. Goodman), í
Gunworth, Sask., Bergthora
((Mrs. hTorarinson) á Action,
Ont., Ingibjörg (Mrs. McWil-
dam), í Montreal, Guðlaugur, í
Toronto, Thorsteinn að St. Vital,
Man. og Maria (Mrs. Guðlaug-
6on) á Akureyri.
Ámi sál. gerðist vistmaður á
3etel, 20. aprífl, 1941. Vor fram-
iðni vinur var jarðaður í
I -Æslie, Sask. Sóknarpresturinn
stjórnaði kveðjuathöfninni frá
Betel, 12. þ. m.
Starf kirkjunnar
að leiða þjóðina
Ritstjórn Kirkjublaðsins hejir
ákveðið að birta öðru hvoru
samtöl við ýmsa merkustu
menn þjóðarinnar um viðhorf
þeirra til kirkjunnar og þeirra
mála, sem hún vill leiða fram
til sigurs í þjóðlífi íslendinga.
Vér höfum farið á fund nú-
verandi kirkjumálaráðherra
Emils Jónssonar í þessu skyni,
og birtist hér samtal við hann.
♦
Á árunum 1911 till 1913 komu
allmargir ungir drengir í Hafn-
arfirði saman á hverju mánu-
dagskvöldi í þremur herbergjum
á Brekkugötu 7. Þá var séra Frið-
rik Friðriksson æskulýðsleiðtogi
að byrja þar sitt kristilega starf
meðal ungra drengja í Hafnar-
firði.
Hinn mikli æskulýðsleiðtogi
lét ekki á sér standa og safnaði
saman öllum drengjum í Hafnar-
firði, sem hann náði til. Brátt
varð drengja'hópuTÍnn svo stór,
að hann ætlaði alveg að sprengja
utan af sér þessi þrjú herbergi í
Brekkugötunni.
“Þetta voru indælir drengir”,
sagði séra Friðrik, ‘ög þessi, sem
þú ert að minnast á var ljómandi
drengur, prúður og eftirtektar-
samur.”
Hvað er nú um þennan dreng
eftir einn þriðjung aldar? Uppi
á annari hæð í Arnarhvoli situr
hann í sæti kirkjumálaráðherra
með æðsta úrskurðarvald í mál-
um þjóðkirkjunnar á íslandi.
Þessi maður er Emil Jónsson
kirkjumólaráðherra, og fann eg
hann að máli fyrir blaðið til þess
að ræða um viðhorf hans til
kirkjunnar.
Vandi ungur komur sínar
í kirkju.
“Séra Friðrik var einn af mín-
um fyrstu uppfræðurum”, sagði
ráðherrann. “Man eg hvað okk-
ur þótti gaman að koma á fund-
ina til hans. Hann var bæði svo
lifandi og fjörugur. Stundum
kom hann blautur og uppfenntur
til okkar gangandi frá Reykjavík,
eins og þá tíðkaðist. Hann var
ekki að fást urn það. þó að eitt-
hvað væri að veðri.”
Emil Jónsson er fæddur 27.
okt. 1902 í Hafnarfirði. Foreldrai
hans eru hjónin Jón Jónsson
mrúrari og Sigurborg Sigurðar-
dóttir. Faðir hans lézt fyrir
nokkrum árum, en frú Sigurborg
lifir mann sinn. Er hún nú um
áttrætt og á heima í Hafnarfirði..
“Foreldrar mínir voru mjög
kirkjurækin. Áttu þau kirkju-
Pálssonar. Fór eg iðulega gang-
sókn að Görðum til séra Jens
andi með þeim út að Görðum til
messu, en svo kom kirkjan í
Hafnarfirði, og þar var eg fermd-
ur af séra Árna Bjömssyni.
Stúdent 16 ára
Ellefu ára fór Emil í Flens-
borgarskólann og var þar þang-
að til hann var 14 ára. Þá fór
hann ’í Mentaskólann í Reykja-
vík og sat í fjórða bekk veturinn
1917 til 1918. Var það eini vetur-
inn sem hann sat í Menntaskóla-
num, því að fimmta og sjötta
bekk las hann utan skóla á einum
vetri. Stúdentsprófi lauk hann
16 ára gamaltt, og mun hann
sennilega vera yngsti stúdent úr
skóla. Varð hann stúdent árið
1919.
Emil var ákveðinn að nema
verkfræði. 1 því skyni sigldi hann
til Danmerkur á verkfræðihá-
skólann þar. Frá 1919 til 1925 var
lann við verkfræðinám, og að
oknu námi var hann verkfræð-
ingur í Odense á Fjóni í eitt ár.
Mikilvæg trúnaðarstörf.
Árið 1926 kom Emil Jónsson
aftur upp til íslands, og þá ráðinn
verkfræðingur Hafnarfjarðar.
Það starf hafði hann á hendi til
1930, en þá var hann kjörinn
bæjarstjóri Hafnarfjarðar. 1937
v a r ð Emil vitamálastjóri og
gengdi hann því embætti þang-
að tifl hann varð ráðherra Al-
þýðuflokksins haustið 1944. Al-
þingismaður .hefir Emil verið frá
1934.
Hlutverk kirkjunnar.
Eg spurði ráðherrann, hvert
hann áliti einkum vera 'hlutverk
íslenzku kirkjunnar eins og nú
stœðu sakir. Andartak leit ráð-
herrann þögull út um gluggann
við skrifborðið, og sagði síðan:
“Eg tel starf kirkj unnar vera
mikilvægt, og það ekki sózt á
þeim támum, sem nú standa yfir.
Það sama hefir átt sér stað, eins
og eftir Síðasta stríð, að upp-
lausn í hugum manna kemur í
kjölfar stríðsáranna.
Eg tel, að þjóðinni myndi ekki
vedta af miklu og öflugu starfi
í þeim anda, sem kirkjan starf-
ar. Hér á eg einnig við hin tím-
anlegu mannúðarmál, sem
kirkjan vill vinna að og lætur
til sín taka. Kirkjan byggir á
þeim grundvelli, sem þjóðin á að
sameinast á. Starf kirkjunnar er
að leiða þjóðina.”
Mikil ánægja af starfinu.
Við fórum að tala um hans
eigið starf sem kirkjumálaráð-
herra, og kvaðst ráðherrann
játa það, að hann væri ekki nægi-
lega fróður í málum kirkjunnar,
enda hefði starf hans verið all-
mikið á öðrum vettvangi. Svo
bætti hann við:
“En eg hefi mikla ánægju af
því að starfa að framgangi þeirra
mála, sem eg hefi með höndum
sem kirkjumálaráðherra. Eg tel
starf mitt að miklu leyti felast í
því, að bæta starfsskilyrði prest-
anna í landinu. En um leið og
aðstæður prestanna batna, eru
gerðar meiri kröfur í starfi
þeirra.”
Vitamálastjórinn
Það kann að virðast untdarlegt
í fljótu bragði, að verkfræðing-
urinn og vitamálastjórinn Emil
Jónsson skyldi alt í einu verða
æðsti ráðamaður Þjóðkirkjunn-
ar á Islandi. En við nánari at-
hugun og með hfliðsjón á því sam-
bandi, sem er milli fiíkis og
kirkju, er þetta ekkert einkenni-
legt.
Emil Jónsson skilur vel, að það
er mikil þörf á vitum til þess að
láta leiðarljós hins innra manns
er hvílir á opiniberun Guðs, lýsa
þjóðinni, og hann sér, að kirkj-
an er þar máttarstólpmn. Þess
vegna er hann kirkjumálaráð-
herra. Þannig kom mér ráðherr-
ann fyrir sjónir, er eg gekk af
fundi hans.
Emil Jónsson er kvæntur frú
Guðfinnu Sigurðardóttur, hinni
ágætustu konu, sem er systir
séra Ingvars á Desjarmýri. Eiga
þau sex böm: Ragnar, sem er
stúdent og stundar framhalds-
nám í Svíþjóð, Jón, Sigurð, Birgi,
Viliborgu og Guðrúnu, sem eru í
gagnfræða- og barnaskólanum.
Heimili náðherrans er á Kirkju-
vegi 7, Hafnarfirði.
P.
—Kirkjubl. júlí, 1946.
Hugsað fram!
Látitu hreinsa öll fötin, sem
þú þarft að láta heins í
haust — NÚNA . . .
Ágætisverk
Hagnýttu þér tækifærið til
spamaðar með því að vitja
fata þinna í búðina sem
næst þér er.
Búðir okkar eru nú opnar
frá kl. 8 f. h. til kl. 7 e. h.
Perth’s
888 SARGENT AVE.