Lögberg - 02.01.1947, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 2. JANÚAR, 1947

5
A AH U6AMAL
fj "VENNA
Ritstjóri:
GAMLÁRSBRENNUR
Það mun aldagamall siður ís-
lendinga, og sennilega fleiri þjóð-
flokka, að efna til stórrar brennu
á gamlárskvöld. Mun iþetta tákna
að allar þrautir, öll vonbrdgði,
og allir erfiðleikar gamla ársins
séu bomir á bál; með nýja árinu
gefist fólki tækifaeri til nýria úr-
ræða og nýrra átaka; að það, sem
liðið er, skuli ekki megna að hefta
framtak og framsókn þess á nýja
árinu. Tveggja slíkra brenna er
getið í sögu Vestur-íslendinga,
og eru þær atihyglisverðar og
lærdómsríkar vegna aðstöðu þess
fóliks, er tók þátt í þeim.
Stundum er aðstaða manna
sivo erfið og lífið leikur iþá'svo
grátt að mikils kjarks og mann-
skapar er þörf, til þess að gugna
ekki. Það er auðvelt að bera sig
vel, þegar alt leikur í lyndi; það
er ekki heiglum hent, að halda
glaðsinni sínu og bera höfuðið
hátt, þegar þungir erfiðleikar
steðja að.
Fyrstu íslenzku landnáms-
mennirnir 'kom/u til Gimli 22. okt.
1875, eftir mánaðarferðalag frá
Kinmount, Ont. Ferðin hafði ver-
ið afar erfið og reynt á þolrifin.
Aðkoman að Gimli var ekki álit-
leg: veturinn að ganga í garð,
og ekkert 'húsaskjól; fæstir áttu
skjólgóð föt til þess að verjast
hörku Manitoba-vetrarins. Við
þetta ibættist að engin mjólk var
til í nýlendunni og matur var
illur og af skornum skamti.
Landniáimsmenn komu fljotlega
upp nokkrum bjálkakofum, en
þeir voru vitanlega bæði kaldir
og óvistlegir. Margir urðu veik-
ir af þessari illu aðibúð.
En þrátt fyrir aila þessa erfið-
leiika verður þess ekki vart í frá-
sögum frá þessu tímabili að
kjarkur þessa fóiks bili né það
týni glaðsinni sínu. Þvert á móti,
eftir liðlega tveggja mánaða basl
og óumræðilegar þrautir í hinu
nýja íslandi sínu, safnast það
saman á ísnum fyrir framan
Girnli og (heldur skemtisamkomu!
Þetta var gamlánsbrennan 1875.
Næsta ár var haldin samskonar
skemtun við íslendingafljót og
höfðu iþá örlögin sorfið ennþá
harðar að laradneimunum en áður.
Hér fer á eítir lýsing af þess-
um gamlársbrennum úr sögu Is-
lendinga í Vesturheimi, eftir
Þorstein Þ. Þorsteinsson:
“Þá var borinn saman.heljar-
mikill viðarköstur út á ísnum á
vatninu fyrir framan Gimli. Var
ræðupallur reistur þar s'kamt frá;
söfnuðust allir íslendingar sem
gátu að heiman komist þarna
saman um gamlárs-brennuna.
Var geisilegt bál þegar kveikt
var í kestinum. Klukkan tólf um
miðnætti kom gamla árið fram í
gerfi örvasa öldungs með hvítt
skegg. Flutti það kveðjuræðu og
hvarf svo haltrandi vestur í nótt-
ina. En úr austurátt ómaði söng-
ur og nýárið birtdst í glæsilegu
unglings-gerfi, með tólf sveinum
(mánuðum), sex á grænum og
sex á hvítum skikkjum. Heilsaði
það með ræðu. Síðan var sungið
og dans stiginn kring um bálið.
Að iþvi loknu bauð John Taylor
öllum heim til sín, sem skemt
höfðu, og rúmast gátu í húsi hans.
Var þar veizla miikil og aðal-rétt-
urinn gríðar-stór gedda (pike)
fagurlega skreytt og framreidd
með liostætu ikryddi. Þetta þótti
hinn mesti Iherramanns réttur.”
“Næsta vetur, þegar fjölment
var orðið í nýlendunni, var sams-
konar brenna haldin á gamlárs-
kvöld norður við Islendingafljót,
þótt fólk væri þá óðum að hrynja
niður úr 'bólunni. Var sú brenna
haldin skamt frá Grund, heimili
Jóhanns Briems, er vestur fl-utti
INGIBJÖRG JÓNSSON
þá um sumarið; þar stendur nú
bærinn Riverton (Ártún), sem
fyrst bar pósthúss nafnið Ice-
landic River.”
Megi þrek, þrautseigja og lifs-
gleði hinna íslenzku landnáms-
manna fylgja okfcur í lífsbarátt-
unni á fcomandi ári. Kvennasíða
Lögbergs óskar öllum lesendum
sínum farsæls nýárs.
+
JÓLAMINNINGAR
FRÁ ÍSLANDI
Jóla'hald fer fiam með Mkum
hætti í öllum kristnum löndum
og ísland er þar engin undan-
tekning. Er þó þetita talsverðum
breytingum háð frá kynslóð til
kynslóðar; gamlar hugmyndir
hverfa af sjónarsviðinu og nýjar
koma í staðinn.
Á því timabili, sem eg var að
alast upp á Islandi voru jólin
þríheilög og jólanóttin var helg-
usit af því tímalbili. Nóttin helga
byr/jaði kl. 6 að kvöldi þess 24.
des. og áttu þá allir að vera
komnir heim í hús og hætta
störfum. Var þá alt það ’bezta
úr búri borið á borð og fögnuður
jólanna var yfir öllu og öllum.
AUir klæddust því bezta, sem til
vari og 'kveldmáltíðin var reglu-
leg veizla, ekki einungis fyrir
fólkið heldur fengu húsdýrin og
snjófuglarnir miirn meira en
venjulega, í tilefni af jólunum.
Hugmyndin var að láta jólin ná
til allra eftir því sem möguleik-
ar leyfðu.
Mín æsku-jól voru þannig, að
jólatré hafði verið setit upp í
stáss-stofunni. Hafði það verið
innflutt frá Noregi, því grenitré
vaxa ekki á Islandi. Að endaðri
máltíð var lesinn húslestur jól-
anna og að því loknu var opnuð
stofan og jólatréð kom í ljós, með
allskonar skrauti og góðgæti
fyrir okkur börnin. ÞvíMk dýrð!
Þarna stóðum við agndofa og
horfðum lengi á jólafagurðina,
sem foreldrar okkar höfðu kostað
kapps um að gera sem ánægju-
legasta fyrir okkur. Hófst þá
skemtunin með því að alMr tók-
ust í hendur og leiddust kráng-
úm tréð; jólasálmar voru sungnir
og gleðin átti engin takmörk.
Okkur börnunum hafði verið
leyft að bjóða vinum okkar úr ná-
grenninu og fengu þau að njóta
allrari ánægjiunnar með okkur.
Og öll fengu þau einhverjar gjaf-
ir og jólagleðin breiddist frá einu
heimili til annars.
Sankti Kláus þektist ekki á
íslandi. en við höfðum jólasveina
sem héldu til á hverjum bæ, alla
jólaföstuna. Þótti þeim gott að
vera þar, sem vonu óþæg börn,
sem töluðu ljótt og stóðu uppi í
hárinu á fullorðna fóikinu. Á
þvi urðu þeir feitir, svo þeir
þurftu ekkert að borða til næstu
jóla. Aftur urðu hinir magrir,
sem lenitu á bæi, þar. sem góðu
börnin áttu heima og urðu afdrif
þeirra hin aumustu. Stingur
þetta þó í stúf við þá kenningu,
að öllum skyldi líða vel á jól-
unum, en jólasveinarnir áttu nú
ekkerit gott skiMð. Þá fóru jóla-
messur fram í kirkjum á jóladag
og á annan í jólum og aftansöng-
un fór víða fram á jólanóttina, og
var kirkjusókn venjulega betri
en endranær, ef veður leyfði, sem
ek'ki var nú venjulega. 1 heima-
húsum voru víða húsléstrar lesn-
ir alla dagana og urðu allir að
sitja hreyfingarlausir og hlusta
með athygli. En erfitt var það
fyrir okkur börnin, því við vor-
um altaf á iði og hugurinn allur
annarsstaðar en við lesturinn.
Samt hafði þetta góð áhrif og við
fundum til þess að við höfðum
/EBminningar
Kristbjargar
Guðbrandsdóttur
Breiðfjörð
Það hefir dregist að minnast
hinnar látnu heiðurskonu í ís-
lenzku blöðunum.
Kristbjörg Guðbrandsdóttir
Ðreiðfjörð var fædd á Kirkju-
bóli ihinu Vestra í Múláhreppi í
Barðastrandarsýslu á Islandi
þann 8. október 1859, dáin 2. marz
1946. Foreldrar hennar voru
Guðbrandur Sæmundsson lengi
hreppstjóri og hómópati í Múla-
hreppi og Kristbjörg Jónsdóttir,
bæði dáin hér í Þingvallaný-
iendu í Canada.
Kristbjörg sál. var ein af 12
börnum téðra hjóna, og eru 2
enn á lílfi: Sigurður bóndi við
Baldur, Man. og Mrs. K. Eyjólfs-
son, Churchbridge, Sask.
Kristbjörg ólst upp hjá for-
eldrum sínum þar til hún giftist
Sigurði Magnússyni Breiðfjörð
(liátinn 1927); fluttust þau til
Canada 1891, og þá beint til Þing-
vaManýlendu, byrjuðu þar bú-
skap og lifðu þar til dauðadags.
Þeim varð tveggja barna auð-
ið: Guðbrandur býr á landi for-
eldra sinna, en Magníis Andrés,
prestur í Bogota, N.J., U.S.A.
Kristbjörg var mjög trúrækin
og friðsemdar kona, var hún jarð-
sett af sóknarpresti safnaðarins
í Þingvallabygð, séra S. S.
Christopherson. Blórn sendu:
Mr. og Mrs. C. E. Mund og fjöl-
skylda, Mr. og Mrs. Jón Eyjólfs-
son og fjölskylda, Mr. og Mrs.
Brandur Eyjólfsson og fjölskylda,
Mr. og Mrs. R. Hadman og fjöl-
skylda, Valdi Johnson, Martin
Johnson, Mr. og Mrs. T. Ward,
og Fhilip Wirth og fjölskylda,
sem sýndi hvað hin látna var vel
þokkuð hjá nábúum sínum. Hana
báru til hinnar hinstu hvíldar
Joe Sveinbjörnsson, G. Svein-
björnsson, Brandur Eyjólfsson,
Valdi Johnson, Martin Johnson
og Júlíus Skaalrude.
Blessuð sé minning hennar.
Vinur.
hjá sendiráði Bandaríkjanna.
Vinsældir hlaut Valdimar mikl-
ar hér á landi, enda var hann á-
valt boðinn og búinn til að gera
hverjum manni greiða, sem til
hans leitaði, og þeir voru margir,
einkum styrjaldarárin.
Einn var sá þáttur í starfi
Valdimars hér á styrjaldarárun-
um, sem Mtið hefir verið getið um
opinberlega, en það eru fyrir-
lestrar, sem hann hélt fyrir her-
menn, sem komu hingað til lands-
ins. I fyrirlestrum þessum skýrði
Valdimar frá sögu og menningu
Islendinga og miun þetta fræðslu
starf hans hafa haft ómetanleg
áhrif til hins betra á framkomu
hermanna gagnvart Íslendingum
og forðað mörgum árekstrum,
sem annars hefðu getað orðið,
sökum ókunnugleika hermanna á
landi og þjóð.
Valdimar eignaðist hér ótelj-
andi vini, sem óska honum og
fjölskyldu hans allra heilla
framtíðinni.—Mbl. 30. nóv.
Kenslukona nokkur í Con
necticut, Bandaríkjunum, varð
fyrir þeim ósköpum hér á dög-
unum, að börnin í bekk hennar
bundu hana og -læstu inni í skáp
neim, sem bæk-ur -voru geymdar
Foreldr-um sínum sögðu böm-
in að kenslukonan væri veik, og
nún slapp ekki út fyr en eftir
origgja d-aga fangavist!
♦
I Svíþjóð er byrjað að fram-
leiða sökka, gardínur, sem geta
ekki brunnið, og ými9legt fleira
úr þangi.
Valdimar Björnsson
farinn
Valdimar Björnsson, sjóliðs-
foringi, Guðrún kona hans og
Helga Bjarney dóttir þeirra, fóru
flugleiðis til Ameríku í gær
Valdimar er alfarinn af landinu
og verður leystu-r úr herþjónustu
er hann kemur vestur. Mun hann
taka við sínu fyr-ra starfi í Minne-
apolis, en fyrir stríðið starfaði
hann við blaðamensku og út-
varpssföð þar í borg.
Valdimar Björnsson er löngu
orðinn þjóðkunnur maður hér á
landi. Hann kom hingað fyrst
sumarið 1934, þá í stutta kynnis-
för, en síðan kom hann aftur í
desember 1942. og hefir því dval-
ið hér á landi nærri full fjögur
ár. Starfaði hann sem blaða-full-
trúi, fyrst hjá hernum, en síðan
staðið ökkuri vel í þessari raun,
sem var eins sjálfsögð og dagur
fylgir nótt.
Þannig liðu jólin eins og fagur
draumur, sem festi sig í minni
barnanna og gaf þeim nægilegt
uimhugsunarefni fram til næstu
jóla. En jólin á Islandi vor-u ekki
ávalt og alstaðar eins. Fá jólatré
munu hafa sézt úti á lands-bygð-
inni, og börn yfirileitt í sveitum
höfðu enga hugmynd um að slíkt
væri til. En jólakertin voru al-
sfaðar notuð og andi jólanna var
alstaðar nálægur og stefndi auð-
sjiáanlega 1 aðra átt en hér á sér
stað, þVí jólin á íslandi voru
helguð því bezta í hugum manna
og hjörtum, og voriu að því leyti
frábrugðin því, sem hér tíðkast
með veizlum og auglýsingum í
nafni hins heilaga Kláusar, sem
hefir að mestu leyti útrýmt hinu
upphaflega tilefni jólahaldsins.
Marja Björnson,
Ashern, Man
Vopnum smyglað
til landsins
Komist hefir upp; að vopnum
hefir verið smyglað til landsins,
en ekki hefir tekist að hafa
hendur- í hári þeirra, sem smygl-
að hafa vopnunum og held-ur
efcki er vitað hvers-u mikil brögð
kunna að vera að vopnasmygli
þessu, en lö-greglan hefir þegar
fengið í sínar hendur þrjár vél-
byssur. Eru vélbyssur þessar
svonefndar skæruliða-vélbyssur,
eða handvéibyss-ur. Einni þeirra
að minsta kosti fylgdi sfcot.
Þau yfirvöld, sem um þetta mál
ihafa fjallað, vita enn sem komið
er lítið um þetta vopnasmygl og
vilja sem minst um það segja að
svo komnu máli.
En Morgunblaðið hefir komist
að því, að nokkrir mánuðir eru
siíðan, að lögreglustjóri komst á
snoðir um, að vopnum hafði ver-
ið smyglað til landsir.s. Gerði
hann þá dómsmálaráðuneytinu
aðvart og fór fram á að toMþjón-
ar gerðiu sér sérstakt far um að
leita hjá fariþegum, sem til lands-
ins koma, einkum með skipum
frá Danmörku og þó sérstaklega
yrði haft eftirli-t með ski-pverj-
um þeirra skipa er kæmu frá
Norðurlöndum, þar sem hann
taldi sig hafa grun um, að skip-
verjar kyrrnu að standa að vopna-
smy-glinu.
Mun vafalaust hafa verið farið
að ráðium lögreglustjóra.
Hér er á ferðinni mj-ög alvar-
legt mál, sem vænta má að yfir-
völdin taki föstum tökum.
Því miður hefir ekki tekist að
ná neinum þeirra manna, sem
staðið hafa að vopnasmyglmu og
er því ekker-t vitað um hvort um
srnygi í stórum stíl hefir verið að
ræða og held-ur ekki 1 hvaða til-
gangi vopnin hafa verið flutt til
landsins. Þeir bor-garar, sem
kunna að hafa orðið varir við
vopn af þessu tagi, t. d. skæru-
liðavélbyssur eða skammbyssur,
ættu að gera lögreglunni tafar-
laust aðvart. —Mbl. 30. nóv.
Ertu hræddur við að borða ?
Attu viC a<5 stríða meltingarleyai,
belging og náblt?
pað er óþarfi fyrir þíg að láta
slíkt kvelja þig. Fáðu þér New
Discovery “GOLDEN STOMACH
TÖFLUR.” 360 töflur duga I 90
daga og kosta $5.00; 120 duga 1
30 daga, $2.00; 66 i 14 daga og
kosta $1.00; Til reynslu, 10 centa
dðs — fæst I öllum lyfjabúðum.
For
Fast Servíce
on
DRY CLEANING
DYEING - REPAIRING
use
Carry and Save Store
In Your Locality
or
Phone 37 261
Perth’s
888 SARGENT AVE.

General Statement, 30th November, 1946
ASSEFS
Notes of and deposits with Bank of Canada..............$ 164,618,647.54
Other Cash and Bank Balances........................... 154,072,826.63
Notes of and Cheques on other Banks.................... 66,905 144.83
Government and other Pubhc Securities.................. 1,098 880 239 00
Other Stocks and Bonds................................. ' 65Í269Í639Í64
Call and Short Loans fully secured.....!............... 59 995 ggg •jg
$1,609,742,166.40
Commercial Loans in Canada............................. 309 803 314 50
Loans to Provincial Govemments......................... j qqq qqq g^
Loans to Cities, Towns, Municipahties and School Districts. 5,199,042.39
Commercial Loans—Foreign............................... ^Qg Qg^ gjj 28
Bank Premises.......................................... 10*455* 268 21
Liabihties of Customers under Acceptances and Letters of
................................................................ 84,246,045.11
Other Assets................................................. 6,454,714.77
Total Assets...........$2,131,974,316.57
LIABILITIES
Notes in Circulation.................................. $ g g^g ^gg gg
Deposits................................................ 1,963 103 951.92
Acceptances and Letters of Credit Outstanding.......... 84 246 045*11
Other Liabihties............................................. 1,722,950.69
Capital. 35,000,000.00
Reserve Fund ............................................... 40,000,000.00
Dividends due Sn3.renolders.................... 754 515 14
Balance of Proht as per Profit and Loss Account.............. 1,467,414.08
Total Liabihties........$2,131,974,316.57
PROFIT AND LOSS ACCOUNT
Profits for the year ended November 30 1946, before Dominion Govemment
taxes, but after contnbuhons to Staff Pension Fund, and after appropriations
to Conhngency Reserves, out of which Reserves provision for all bad and
doubtíul debts has been made................. $0 gQg 3Q0 52
Less provision for Dominion Govemment taxes.... $2 055 000 00
Less appropriation for Bank Premises......... 335 491 01
-----1--:—- 2,885,491.01
^ , „ „. íBnt $4,020,895.51
Dmdends: No. 234 at 8% per annum............... $700 000.00
No. 235 at 8% per annum............... 700,000.00
No. 236 at 8% per annum............... 700,000.00
No. 237 at 8% per annum............... 700,000.00
----------- 2,800,000.00
Amount carried forward...................................... $1,220,895.51
Balance of Profit and Loss Account, November 30, 1945 ........ 5,246,518.57
$6,467,414.08
Transferred to Reserve Fund.................................. 5,000,000.00
Balance of Profit and Loss Account, November 30, 1946......... $1,467,414.08
/
SYDNEY G. DOBSON,
President
JAMES MUIR,
General Manager
i
\
i
(
<
V