Lögberg - 01.06.1950, Qupperneq 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN,
1. JÚNI, 1950
Fimm dauðir
menn
Eftir ANTHONY STONE
J. J. BtLDFELL, þýddi
Olland starði á hana. Hann var ekki lengur
ástúðlegur eða auðmjúkur. Orð hans voru hvöss
og hrokafull.
„Þú veist eins vel og ég“, sagði hann, „að
Clive er — segjum — hneigður til ástríðna, og
þarf eftirlits með. Ég sem eiginmaður þinn
ég “
Jessica tók fram í fyrir honum.
„Góði hr. Olland, segðu ekki meira. Það er
óhugsanlegt".
„Ég hefi talað of bert og gjört þig hrædda“,
sagði Olland.
,Nei, þú hefir ekki gjört mig hrædda. Mér
er sómi að eiginorðstilboði þínu, en ég veit varla
hvernig ég á að koma orðum að þessu. — Ég
get aldrei gifst þér. Áður en ég giftist þá yrði
ég að unna og . .. “
„Og“, sagði Olland. „Þú heldur að þú getir
aldrei unnað mér?“
„Fyrirgefðu", sagði Jessica óróleg, „það er
einmitt það, sem að ég meina“.
Olland brosti og strauk skeggið.
„Þú veist að það eru til þæginda hjónabönd,
sem stundum gefast vel“.
Jessica sagði, að sér féllu slík hjónabönd
ekki í geð. Olland tók neitun hennar alls ekki
til greina. Það var eitthvað í framkomu hans
sem virtist gefa til kynna, að hann væri viss
um að hún mundi taka eiginorðstilboði hans.
Eij sú tilfinning vakti andúð í huga Jessicu
og gaf henni kjark til að endurtaka með á-
herzlu, að það gæti aldrei orðið.
Að síðustu fór Olland að renna í skap.
„Þú elskar einhvern annan“, sagði hann
hörkulega. „Þennan mann Wilson eða Silver,
eða hvað helzt sem að hann heitir“.
Það fór að síga í Jessicu líka út af þessari
aðdróttun. Henni fanst að þessi aðdróttun Ol-
lands væri svívirðing, ef að hún væri ekki svo
einkennilega heimskuleg.
„Hvaða heimska", sagði hún. „Ég hefi að-
eins séð þann mann . . .
Hún hikaði, og Olland greip fram í fyrir
henni.
„Já, hvað oft hefurðu séð hann?“
Jessica hafði verið í þann veginn að segja,
tvisvar, en þá mundi hún eftir innbrotsmann-
inum. „Það gjörir ekkert til“, hélt hún áfram,
„hvað oft að ég hefi séð hann. Það sem skiptir
máli er, að ég á ekki von á að sjá hann nokk-
urn tíma aftur, og ég kæri mig heldur ekkert
um að sjá hann“.
Á meðan á þessari ræðu hennar stóð, hafði
hún staðið upp og gengið út um dyrnar á
morgunstofunni og út í garðinn. Hungarrótið,
sem bónorð Ollands hafði vakið hjá henni, hafði
gert út af við alla matarlyst.
Jessica hafði ekki gengið meira en hundrað
faðma, þegar að hún mætti manninum, sem
hún var rétt nýbúin að segja að hún kærði sig
ekkert um að sjá, eða mæta framar. Henni
þótti vænt um, sökum þess sem hún var ný-
búin að staðhæfa, að fundi þeirra bar saman
á bak við viðarrunna svo þau sáust ekki frá
húsinu. *
Hann tók ofan hattinn og bauð henni góðan
dag.
„Ég kom hingað í þeirri von, að ég mundi
hitta þig“, sagði hann. „Ég hafði hungmynd um,
að þú værir snemma á ferli, áður en húsbóndi
þinn væri kominn á flakk, því ég þurfti að tala
við þig einslega. Ég var heppinn að þurfa ekki
að fara heim að húsinu“.
Hann var enn í Harristweed fötunum, og
Jessica tók eftir, að önnur ermin á treyjunni
var rifin eins og það hefði verið rist í hana
með hníf.
„Þú hefir rifið treyjuermina þína“, sagði
Jessica heldur stuttlega.
Sútró leit á ermina kæruleysislega.
„Já, kvistur líklega“.
„Eða byssukúla“, sagði Jessica.
Sútró leit alvarlega á hana.
„Eða byssukúla“, endurtók hann.
Jessica stansaði.
„Það nægir mér til þess að láta þig vita,
að ég kæri mig ekki um að kynnast þér. Þú
segist hafa komið hingað til að tala við mig.
„Ég mintist ekki á það sökum þess, að mér
væri nein sérstök þægð í að tala við þig“.
Ég á-ekkert vantalað við þig“.
„Átti þægðin þá að vera mín?“
„Já, í vissum skilningi“ .
„Ef það er svo, þá skaltu ekki vera að hafa
Tyrir því“.
„Hvað sem um það er, þá ætla ég nú að
tala, og þú skalt hlýða á mig“.
Hann hafði sleppt glettniskímni sinni og
var orðinn mjög alvarlegur.
„Þú heldur að ég sé óþokki. Ég er að berjast
við óþokka og verð máske stundum að nota
mér þeirra eigin aðferðir. Að því get ég ekki
gjört, en það gjörir hvori til né frá. Það gjörir
ekki mikinn mismun hvort að ég er óþokki eða
ekki. En það sem ég ætla að segja við þig er
afar þýðingarmikið, því að ég geng út frá því
vísu, að þú viljir halda áfram að lifa, og það
er þýðingarmikið fyrir mig, vegna þess, að ég
vil ekki vera að nokkru leyti sekur um að þú
verðir myrt“.
Ef að Sútró hefði viljað vera alveg viss um,
að ná athygli stúlkunnar gat hann ekki hugs-
að upp betra ráð, en þetta ískalda orð, myrt.
„Myrt!“ endurtók Jessica lágt. „Þér er ekki
alvara með það“.
Andlitssvipur Sútró var grimmdarlegur.
Taugarnar sitt hvoru megin við munninn á
honum stóðu út eins og snærislínur. Augun voru
grá eins og frosthéla.
„Þú veist um fimm dauðu mennina", sagði
hann. „Þú vissir um að fimm menn — heiðar-
legir og velvirtir menn, sem heima áttu víðs-
vegar hér í landinu, voru myrtir hver eftir
annan, ástæðulaust, að því er menn vissu, og á
þann hátt að allt bendir til, að á bak við öll
þau morð standi sami maðurinn. Lögreglan hef-
ir þetta með höndum nú. Þú hefir lesið um
æsingarnar, sem hafa verið gerðar út af þessu,
í blöðunum. Áhugamál mitt er að leysa þá
morðflækju“.
„Þú — þú ert ekki lögreglumaður?"
„Ég hefi áhuga á að leysa þetta leyndar-
mál. Og mér hefir orðið nokkuð ágengt. Ég
byrjaði með því, að rannsaka kringumstæðurn-
ar skömmu eftir að fyrsta morðið var framið.
Ég byrjaði auðvitað með því, að leita mér upp-
lýsinga um mennina, sem myrtir voru og gjöra
mér grein fyrir hvað sameiginlegt hefði verið
með þeim, því sökum þess að sami maðurinn
hafði staðið á bak við morð þeirra allra, sýnd-
ist sennilegt, að þeir hefðu allir verið myrtir
fyrir sömu ástæðuna. Ég vil ekki þreyta þig
á aukaatriðum; en mér virtist, eins og lögregl-
an sá áður, að ef ég gæti fundið eiginleika,
sem hefði verið þessum mönnum, tveimur eða
fleiru msameiginlegur, — eiginleika, sem gæti
hafa verið einhverjum öðrum manni illur að-
stöðu, þá fannst mér ég vera búinn að finna
slóð morðingjans. Tveir þessara manna komu
frá Lundúnum, einn frá Glasgow, einn frá
Michigan í Bandaríkjunum. Þessir menn voru
allir óáleitnir og virtust ekki vera í óvináttu
við neinn. Þetta hefir þú alt lesið áður býst
ég við. Ég tek það fram vegna þess, að ég vil
að það sé ljóst fyrir þér, því þetta kemur þér
sjálfri við“.
„En hr. Silver, bíddu ..“
„Af tilviljun komst ég að dálitlu. í fyrstu
virtist það ekki þýðingarmikið, aðeins tilvilj-
un. Ég komst að því, að fjórum árum áður, þá
höfðu tveir þessara manna verið saman í sum-
arbýli. Ég spurði sjálfan mig undir eins að,
hvort hinir hefðu gjört það sama, og varð þess
vís, að þeir höfðu líka verið saman á sumarbýli,
og það sem einkennilegast var; þeir höfðu allir
verið saman og í einu í Harrogate. Þetta var
þýðingarmikið atriði. Ég þóttist viss um, að
eitthvað hefði komið fyrir á meðan að þeir
voru í Harrogate, sem gjörði það nauðsynlegt
fyrir einhvern, að ryðja þeim úr vegi. Eg fór
til Harrogate og spurði Hydro forráðendurna
að hvort þeir myndu nokkuð eftir þessum
mönnum. Þeir mundu eftir þeim, þó þeir hefðu
ekki verið þar til húsa, heldur einmitt þá, þeg-
ar þeir voru þar, var sá eini þjófnaður fram-
inn, sem komið hafði þar fyrir. Þú varst þar
þá. Þú manst víst eftir þegar að gullstássinu
og gimsteinunum hennar lafði Althbury var
stolið“.
„Það“, sagði Jessica, „var ekki þjófnaður,
aðeins tilraun til þjófnaðar“.
„Rétt er það. Þjófurinn náðist, gerði hann
ekki? Lafði Athbury fékk gullstáss sitt aftur.
En þjófurinn slapp, þegar þeir voru á leiðinni
með hann á lögreglustöðina".
Jessica sagði lágt: „Já, ég var þar“.
• Hún var orðin spent fyrir þessu; ákaflega
spent.
„Þú varst þar“, endurtók Sútró. „Þessir
fimm menn voru þar líka — mennirnir, sem
dauðir eru. Þeir sáu þegar þjófurinn var tek-
inn fastur. Þjófurinn var tekinn í garðinum
fyrir utan Hydro, rétt við knattleikvöllinn.
Þessir fimm menn höfðu verið að leika knatt-
leik á vellinum“.
Sútró þagnaði til þess að gefa því, sem hann
ætlaði að segja, enn meiri áherzlu.
„Ungfrú Hardy, það voru aðeins sjö per-
sónur, sem sáu manninn tekinn fastan. Sex
karlmenn og þú sjálf. Það var ekki hægt fyrir
mig að tala við lögreglumanninn, sem tók þjóf-
inn fastan. Hann sagði stöðu sinni lausri
skömmu síðar og fór til Ástralíu. Hugur minn
hvarflaði eðlilega til þín. Ég var hræddur. Ég
er enn hræddur. Ég veit ekki, ungfrú Hardy,
hvernig stóð á því að þessir fimm menn dóu.
Ég er þó nokkurnveginn viss um, að það staf-
aði frá því, að þeir sáu manninn tekinn fastan.
En það sem nær til þeirra í þessu sambandi,
nær einnig til þín. Ég hefi verið að veita þér
sérstaka eftirtekt í margar vikur. Ég veit, að
þér var veitt atvinnan, sem þú hefir, til þess
að halda þér á sama stað. Sem sönnun þess, að
ég sé að stíga nærri tánum á einhverjum, þá
hefir mér tvisvar verið veitt banatilræði. Þú
varst vitni að öðru þeirra. Ég held að þetta —
hann benti á ermina á treyjunni sinni, sanni
hið síðara. Satt að segja hefi ég illan grun á
húsbónda þínum. Ég hefi sagt Sargent Barna-
by frá þeim grun. Hann heldur ekki mikið upp
á mig, og hann treystir mér ekki, en hann er
ábyggilegur maður. Hann er líka að líta eftir
þér. Ástæða mín fyrir því, að ég nú segi þér
frá þessu er sú, að þú látir mig vita, ef eitthvað
óvænt kemur fyrir. Ef til dæmis að þú værir
að hugsa um að fara úr vistinni“.
Jessica Hardy lét undrun sína í ljósi ákveð-
ið. Hún hafði þegar komist að þeirri niður-
stöðu, að það væri óhugsandi fyrir sig að halda
áfram skrifarastöðu sinni hjá Olland.
Sútró horfði á hana alvarlegur, og það virt-
ist eins og að hann læsi hugrenningar hennar.
„Þú ert að hugsa um að fara frá honum.
Hvers vegna? Ég get ímyndað mér eina á-
stæðu. Hann hefir boðið þér eiginorð, og þú
hefir neitað honum“.
„Hvernig getur þú vitað það?“ spurði Jes-
sica steinhissa. „Þú hefir sannarlega ekki —
þú varst ekki...“
Sútró hristi höfuðið.
„Ég hefði átt að njósna um þig, jafnvel í
þeim efnum“, viðurkendi hann. „En ég gerði
það nú ekki. Ég hefi átt von á því undanfarið,
að OÍland mundi mælast til eiginorðs við þig“.
„Því þá? Hvers vegna?“
„Það er ekki hægt að neyða eiginkonu til
að bera vitni á móti manni sínum“.
„En, ég — ég veit ekkert saknæmt á móti
hr. Olland1'.
,Er það svo? Það gæti komið fyrir að þú
gerðir það. Ég veit mikið saknæmt á móti hon-
um, eða, ég hefi sterkan grun um það. Mig
grunar að húsbóndi þinn, Ralf Olland, sé í
leyndinni, höfuðskáldsagna glæpamaður. Þú
hefir máske heyrt um The King Receiver”.
(Þjófafélagsforingi).
Jessica sagðist ekki hafa heyrt neitt um
slíkan mann.
„Ég bjóst ekki við því“, sagði Sútró, „en
lögreglan hefir gjört það, og sumir trúa því,
að slíkur maður sé virkilega til á meðal okkar,
en aðrir ekki. Hann er maðurinn, sem stendur
fyrir sölu á stolnum munum, sem vanalegir
þjófar eða þjófsnautar geta ekki ráðið við. Ef
að hugmyndin sem þeir lögregluþjónar hafa
gjört sér, er nokkurs virði, þá er sala og skipu-
lagning á nálega öllum meiriháttar þjófnaði í
höndum slíks manns.“
„Ég veit hvað þú munir segja; sem sé það,
að Olland sé mikilsvirtur sérfræðingur og ná-
lægt því að vera miljóneri, og spyrja mig að
hvort að slíkur maður mundi leggja sig niður
við að vera milligöngumaður í þjófa-athöfnum.
Því get ég ekki svarað, ég get aðeins sagt þér,
að ég er sannfærður um, að Ralf Olland er
höfuð milligöngumaður þjófnaðarsamtakanna".
„Það er þessvegna“, sagði Jessica, „að þú —
þú “
„Það er þessvegna, að ég reyndi að selja
honum hlut, sem að hann vissi, að var stolinn,
og þegar að mér mistókst það, þá braust ég
inn í Quantock-húsið, til að sjá munina í sýn-
ingarsalnum. Þar komst ég að þeirri niður-
stöðu, að meistari glæpamannanna er ekki eins
glöggskygn, og söguhöfundarnir láta hann
vera. Ef að Olland hefði látið mig í friði, hefði
ég ekki verið neinu nær, eða, ef hann, eða út-
sendarar hans, hefðu ekki strengt vírinn yfir
veginn, þar sem að þeir vissu, að ég mundi
fara á bifreiðarhjólinu mínu; eða, ef hann sjálf-
ur hefði ekki opnað gluggann handa mér til
að komast inn um og beðið eftir mér í salnum
í sínu eigin húsi, með skammbyssu í hendinni,
þá er ekki ólíklegt, að ég hefði komist að þeirri
niðurstöðu að grunur minn væri rakalaus.
Eins og sakir standa veit ég, að Olland drepur
mig með köldu blóði, ef hann fær tækifæri til
þess. Ég veit þetta fyrir víst og hann veit sjálf-
ur, að ég veit það“.
„Og“, sagði Jessica hálfóróleg, „það sama
gildir um mig?“
„Ég veit ekki“, sagði Sútró álvarlega, „hvort
það er tilfellið. Olland hefir haft ótal tækifæri
til að myrða þig; og að því, er við vitum —
nema ef að vírinn var strengdur yfir veginn
til að granda þér, en ekki mér, þá hefir engin
tilraun verið gerð til þess“.
„I sannleika sagt, er það undrið mesta í sam-
bandi við þetta leyndarmál, að þú skulir vera
lifandi," sagði Sútró.
„Heldurðu þá að það hafi verið Olland, sem
drap mennina?“ spurði Jessica.
„Ég veit“, svaraði Sútró, „að hann gjörði
það ekki sjálfur. Ég er búinn að ganga úr
skugga um það. En ég held að það hafi verið
að hans undirlagi'*.
„Hvers vegna?“ spurði Jessica.
Sútró yppti öxlum.
„Vissir þú, að Olland heldur mikið upp á
myndasýninagr?“ spurði Sútró blátt áfram.
Jessica svaraði að hún vissi það ekki.
„Þú veist sjálfsagt“, hélt Sútró áfram, „að
hann fer til Lundúna þrisvar í viku. Á ég að
segja þér hvað hann gjörir þar? Hann fer á
dálitla myndasýningu í austurendanum. Leik-
húsið heitir „Cosmo“ og hann situr þar út alla
sýninguna. Ég veit þetta, því að ég hefi elt
hann þangað nokkrum sinnum. Það er annars
flokks leikhús, og myndirnar miður góðar. Þú
hefir máske aldrei heyrt leikhúsið nefnt“.
Jessica sagðist aldrei hafa heyrt það nefnt.
„Það er slæmt“, sagði Sútró. „Ég var hálf
partinn að vonast eftir að þú hefðir heyrt
minst á það. Þessi ákefð Ollands í myndasýn-
inguna, er einn af þessum leyndardómum, sem
ég verð að leysa, ef — ef ég lifi til þess“.
5. Kapítuli
MEISTARI Á MEÐAL MANNA
Paul Pavenski var úrsmiður og hafði við-
gerðarverkstæði sitt á milli Bow Bridge og
Stradford Market. Óvinir hans, og þeir voru
margir, staðhæfðu að hann veitti stolnum mun-
um móttöku. Hann bar á móti því með slíkum
ákafa, að það er ekki óhugsandi að staðhæf-
ingin hafi verið sönn.
Hann sat í dálitlum glerskáp, með augna-
gler skrúfað á annað augað, og var að pota í
fíngerð sigurverk. Hann skildi allt í sambandi
við klukkur og úr og hann þekti líka menn.
Daginn eftir að Olland bað Jessicu, þá kom
maður inn í verksmiðju Pavinski og sagðist
vilja kaupa úr.
Hann var hár og herðabreiður. Andlitið á
honum var eins og lumma, en augunum er ó-
mögulegt að lýsa, og hann talaði úr öðru munn-
vikinu.
Pavanski leit snöggt upp, lét augnaglerið
falla af auganu og greip það með hendinni af
list mikilli og starði á komumanninn.
„Þú vilt kaupa úr, segir þú. Hvaða tegund
af úri?“
„Silfurúr“.
„Hvað viltu borga?“
„Þrjátíu krónur“.
Pavinski kinkaði kolli.
„Jæja“.
Spurningarnar og svörin voru leynireglur,
eða mál, sem báðir skildu.
Pavinski gekk fram fyrir borðið í búð sinni
og fram í dyrnar, stóð þar um stund og horfði
upp og ofan eftir stígnum fyrir utan, svo gekk
hann aftur inn fyrir búðarborðið.
„Hvar er það?“
Stóri maðurinn fór með hendinni ofan í
brjóstvasa sinn, dróg upp hálsmen og lagði á
búðarborðið.
Pavinski sópaði því með hendinni á grunn-
an disk og lét hann á hyllu, sem var undir og
inn í búðarborðinu svo að hann sást ekki þegar
staðið var fyrir utan borðið.
Hann kveikti ljós, sem var yfir hyllunni,
svo að menið og og disfcurinn glitraði í ljósinu.
í fimm mínútur horfði Pavinski á menið,
en á meðan hélt komumaður vörð í .dyrunum.
Svo rétti Pavinski sig upp og spurði:
„Hvað mikið?“
Aðkomumaður svaraði út úr munnvikinu.
„Tvö þúsund“.
Pavinski fór að hlægja. Komdu aftur sagði
hann. „Það er nú sem sona“, hélt hann áfram.
„Þessi ís (nafnorð á þýfi í þjófasambandinu)
verður að seljast aftur. Ég verð að fá minn
hagnað, og hinir verða að fá sinn. Ég skal gefa
þér sjö hundruð“.
Stóri maðurinn rétti út hendina.
„Fáðu mér ísinn“.
Pavinski tók upp hálsmenið, vafði það inn-
an í silkipappír og rétti komumanni það yfir
búðarborðið.
Stóri maðurinn tók við því, fletti bréfinu
utan af því og sá að það var virkilega þar, vafði
það aftur innan í bréfið og lét það í vasa sinn
og sneri í burtu.
Pavinski horfði á eftir honum hugsandi.
Þegar maðurinn kom út í dyrnar sneri hann
sér við og kom til baka.
„Ég skal taka tólf hundruð og fimtíu".
Pavinski brosti.
„Þú tekur sjö hundruð".
Aðkomumaður sagði, að fjandinn skyldi
skyldi taka það í sinn stað, eða eitthvað í þá
átt og fór út.
Hann var ekki kominn langt frá verkstæði
Pavinski þegar að hendi var lögð á öxlina á
honura, og Sargent Barnaby var þar kominn
og gekk áfram eftir stígnum með honum.
„Fékkstu það sem þig vanhagaði um?“
spurði lögreglumaðurinn.
Maðurinn vildi fá að vita um hvað Barnaby
væri að tala. „Mér datt í hug, að þú hefðir
máske verið að reyna að selja eitthvað", sagði
Barnaby.
„Hvað, ég? Ég hefi aldrei neitt til að selja.
Það er það versta við ykkur Pólitíin“, hélt
hann áfram, „ef að manni hefir einu sinni yfir-
sést, þá haldið þið, að það sé úti um hann, og
að hann geti aldrei komist í tölu heiðvirðra
manna“.
„Ég held að þú getir aldrei komist í tölu
heiðvirðra manna“, sagði Barnaby góðlátlega.
„Hvar varst þú á miðvikudagskveldið var?“
„Hvað varðar þig um það?“
„Mér datt það svona í hug, það er nú alt.
Það var framinn þjófnaður á miðvikudags-
kveldið var — gullmunum stolið í Halborn.
Það var svo líkt þínum handtökum: Það voru
margir borar brotnir í öryggisskápnum. Ég hefi
alltaf haldið að borarnir þínir væru of harðir.
Mér datt þú undir eins í hug, þegar ég sá
hvernig umhorfs var. Það hefir enginn getað
gjört þetta svona fallega og nett, annar en hann
Kavanagh“, sagði ég.
Maðurinn hristi höfuðið ákveðinn.
\