Lögberg - 28.12.1950, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 28. DESEMBER, 1950
AWi U€/iMAL
UVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Amy Selwyn:
VANDAMÁL UPPELDISINS
Nokkrar ráðleggingar
iil foreldra.
Foreldrar Jóns höfðu áhyggj-
ur af hegðun hans. Hann hafði
verið vel látinn, en það breytt-
ist skyndilega. Kennarinn kvart-
aði yfir því að hann væri með
óspektir og þar að auki hrekkj-
óttur við skólasystkini. Hann
svaraði nágrannakonunni illu
til, þegar hún bað hann að fara
stutta sendiferð fyrir sig. Og
hann var, nú orðið, stundum ó-
svífinn við pabba sinn.
Foreldrum Jóns þótti mikið
fyrir þessu. Jón hafði verið al-
úðlegur drengur og þægur til
skamms tíma og þau vonuðu að
svo yrði framvegis. En fyrir
2 mánuðum breyttist hegðun
hans og nú eru þau hrædd um,
að hann verði kærulaus og
rauddalegur með aldrinum og
taki ekki tillit til neins.
En ekki er ætíð ástæða til að
óttast, þegar slíkt kemur fyrir.
Uppeldisfræðingar telja, að
skyndilegar breytingar á hegðun
unglinga geti oft komið í ljós
um stundarsakir. Það bendi
sjaldan til þess að þeir muni
hegða sér á sama veg alla ævi.
Kæruleysi og óþýð framkoma
sé ekki alltaf merki um illt inn-
ræti. Það geti verið merki þess
að unglingurinn sé að reyna að
verða fullorðinn og getur það
verið fremur gott en illt.
Tilgangur að baki.
Ef foreldrar Jóns settu sig í
hans spor, gætu þafl ef til vill
komið auga á, að óstýrilæti hans
virðist hafa tilgang — og til-
gangurinn er sá að sýna þeim
að hann sé ekki upp á þau kom-
inn eða það, sem þau telji rétta
hegðun. Hann er að reyna að
sýna þeim að hann hafi sinn
eigin vilja,og eigi rétt á að skoð-
ast rrvaður með mönnum.
Þau gætu líka ef til vill áttað
sig á því að þetta getur verið
drengnum mjög erfitt, sérstak-
lega ef hann á ekki skilningi að
mæta. Og þau gætu líka skilið
að þegar Jón er búinn að treysta
flugtök sín dálítið og sýna sjálf-
stæði sitt, getur vel verið að
hann sefist og verði aftur þægi-
legur á heimili.
Ef foreldrar setja sig í spor
barnanna getur vel verið þau
sjái að ýmislegt, sem þau hafa
áhyggjur af í fari þeirra og er
þeim vonbrigði, geti verið merki
þess að þau séu að reyna að
verða fullorðin. Það er hægt að
hjálpa unglingunum á erfiðu
aldursskeiði með því að foreldr-
arnir geri þeim skiljanlegt að
þau óski þess að unglingurinn
verði fullorðinn og að þau skilji
að hann verði smátt og smátt ó-
háðari. Verið getur og að ung-
lingurinn hafi sjálfur beyg af
hegðun sinni og tilfinningum.
Ekki einhlít merki.
Að sjálfsögðu er þó uppreisn-
arandi ekki alltaf merki þess að
piltar eða stúlkur séu að þrosk-
ast og verða sjálfstæð. Það get-
ur þýtt eitthvað annað.
Það eru ýmiskonar merki, sem
segja til um það þegar ungling-
urinn fer að finna til þess að
hann sé einstaklingur, sem hafi
bæði réttindi og ábyrgð. Þessi
merki geta komið mjög snemma
í ljós, en stundum ekki fyrr en
seint. Sumir unglingar sýna
þetta á margvíslegan hátt, aðrir
á einn veg eða tvo. En ef for-
eldrar sjá þess merki og vita
hvað þau tákna, þá ættu áhyggj-
ur af þeim að verða minni.
Setjum svo að piltur eða
stúlka hagi sér eins og R. Hann
var þrettán ára — og þegar hann
Margar merkar bækur koma
út á vegum Norðra nú í ór
við hvern dag ársins og gert Flekkur. Hefir Einar E. Sæ-
kom úr skólanum hljóp hann
beint upp í loftherbergisskonsu
sem hann hafði, skellti hurðinni
og kom ekki niður fyrr en fara
átti að matast. Ef heimilisfólkið
kom upp til hans rak hann það á
burt. Það skildi ekkert í því
hversvegna að drengurinn lét
svona, því að hann gerði ekki
annað en að raða myndum af
íþróttagörpum og öðru smávegis
sem hann átti. Hvers vegna
þurfti hann þá að loka sig inni?
Foreldrum R. sást yfir eitt: Það
er gott þegar drengur vill gjarn-
an vera í næði, til þess að fást
við áhugamál sín og dunda við
það sem er honum til ánægju.
SkiljiS breyiingarnar.
Þess háttar atferli, sem hér er
minnst á, getur borið því vitni
að breyting sé að gerast í lífi
pilts eða stúlku. Og foreldrarnir
þurfa þá að skilja þetta og láta
í ljós skilning. Þegar ungling-
arnir fá tækifæri til að vera út
af fyrir sig, geta þeir haft næði
til þess að kynnast áhugamálum
sínum og komist að því hvað
þeir vilja í raun og veru. Fái
þeir ekki að hafa frið og næði,
er ekki gott að vita hvað þeir
taka til bragðs, til þess að koma
í veg fyrir að heimilisfólkið sé
að hnýsast í þeirra einkamál. R.
reyndi að forðast slíkt með því
að strjúka að heiman. Hann fór
ekki langt . . . . og hann ætlaði
ekki að vera lengi. En það opn-
aði augun á foreldrum hans og
þau sáu að hann hafði gripið til
þessa örþrifaráðs til þess að geta
verið út af fýrir sig í næði.
Það er hyggilegt af foreldrum
að láta ekki skerast svo í odda.
Ef piltur rekur heimilisfólkið út
úr herbergi sínu er bezt að fara
út og láta kyrrt liggja. Það þýðir
ekkert að vera að segja honum
hvað það sé bjánalegt að vilja
helzt sitja aleinn í herbergi sínu
og raða allskonar rusli, og ekki
til neins að vera að suða um það
við hann að hann eigi ekki að
kaupa fleiri myndir af íþrótta-
görpum, þar sem að hann eigi
nóg af þeim. Getur verið að hann
komi aug aá það sjálfur á morg-
un. — Hins vegar getur þetta
verið vottur um eitthvert „safn'
ara eðli“, en það hefir oft reynst
þjóðfélögum gagnlegt. Það er
vandi að sjá hvað getur sprottið
upp af ýmissum athöfnum ungl-
inganna og varast skyldi hver
að kæfa gagnlegar tilhneigingar.
Börnin vaxa frá foreldrunum.
Það er að sjálfsögðu erfitt fyr-
ir foreldra að finna það að börn-
in séu að vaxa frá þeim. En
þetta þarf þó alls ekki að þýða
að barnið verði afhuga félags-
skap við foreldrana og trúnaði
við þau. Þegar það hefir reynt
það að vera óháð og foreldrarnir
sýna því skilning eftir sem áður,
eru öll líkindi til þess að það
leiti aftur til foreldranna í vin-
semd og trúnaði. En þau verða
að láta í ljós að þau elski barnið,
þó að það virðist þeim fráhverft
um tíma.
Davíð litli er átta ára og hann
sýnir sjálfstæði sitt á þann veg,
að hann kemur alltaf með ó-
hreinar hendur að matborðinu,
þó að honum sé margsinnis sagt
að þvo sér. Foreldrarnir hugsa
um það hvað hann hafi verið
miklu skemmtilegri fyrir 2—3
árum, og miklu hlýðnari. En
ekki þarf að óttast að hann sé
búinn að gleyma þeim góðu sið-
um sem hann kunni. Þetta getur
verið tímabundin hegðun. Rétt
er að minna hann á sjálfsagt
Framhald af bls. 4
á þessu ári, er verður allmikil,
en hins vegar er upplag bókanna
minna en áður vegna pappírs-
skorts. Af þeim bókum, sem
Norðri gefur út á þessu ári og
enn eru ókomnar, má sérstak-
lega nefna þessar:
Bœkur, sém koma út
jyrir jól
Jón biskup Arason eftir Torf-
hildi Þ. Hólm. Verður það II.
bindið í ritsafni skáldkonunnar,
sem hófst með sögunni Brynjólf-
ur Sveinsson biskup, er kom út
á síðasta ári, og seldist mjög vel.
El Hakem (læknirinn) eftir
John Knittel. Þetta er sögð óvið-
jafnanleg skáldsaga, spennandi
cg mikilfengleg. Saga eftir sama
höfund birtist um þessar mund-
ir hér í blaðinu.
Maður og mold. Höfundur v;ll
ekki láta nafns síns getið að svo
stöddu, en notar dulnefnið Sóley
í Hlíð. Hún er húsfreyja í einni
afskekktustu sveit landsins. Þeir,
sem lesið hafa söguna, segja, að
hér sé nýr og efnilegur höfundur
á ferðinni.
Austurland nefnist fróðleg og
falleg bók, er Norðri gefur út á
vegum Sögusjóðs Austfirðinga.
Mun þar kenna margra grasa um
margvíslegan fróðleik að austan.
Hrakningar og heiðavegir II.
Pálmi Hannesson rektor og Jón
Eyþjórsson veðurfræðingur sjá
um útgáfuna. Fullyrða má, að
þetta bindi verði ekki síður vin-
sælt en hið fyrra, sem kom út
á síðastliðnu ári.
I faðmi sveitanna, endurminn-
ingar Sigurjóns Gíslassonar frá
Kringlu í Grímsnesi. Elínborg
Lárusdóttir hefir skrásett bók-
ina.
Samgöngur og verzlunarhætt-
ir Austur-Skaptfellinga, skrásett
af Þorleifi Jónssyni fyrrv. al-
þingismanni á Hólum í Horna-
firði. Bók þessi flytur merkileg-
an fróðleik um viðskiptaháttu
héarðsmanna, erfiðleika og
mannraunir á ferðalögum.
Söguþœttir landpóstanna III.
Eins og kunnugt er, komu Sögu-
þættir landpóstanna út í tveim-
ur bindum 1942. Síðan hafa kom-
ið í leitirnar fjölmargir þættjr
úr ýmsum áttum. Helgi Vatlýs-
son sér um þessa útgáfu eins og
hina fyrri.
Hlynir og Hreggviður. Bók
þessa má skoða sem framhald
bókarinnar „Svipir og sagnir úr
Húnaþingi“, er kom út 1948.
Geymir hún merka þætti um
menn og atburði úr Húnavatns-
sýslum frá liðnum dögum, er
ýmsir mætir fróðleiksmenn þar
í héraði hafa skrásett.
Endurminningar frá Islandi og
Danmörku. Hér segir Valdimar
Erlendsson, læknir í Friðriks-
höfn í Danmörku, frá langri og
viðburðaríkri ævi. Hann hefir
dvalizt erlendis um hálfrar aldar
skeið, notið mikilla vinsælda í
starfi sínu og ávallt ver'ið góður
Islendingur.
Sóknarlýsingar. Hér er um að
ræða sóknarlýsingar þær, er Is-
lenzka bókmenntafélagið safn
aði fyrir hundrað árum og áttu
að verða aðalheimildin fyrir ÍS'
landslýsingu þeirri, er Jónas
Hallgrímsson ætlaði að skrifa.
Ná þær um allt land og verða
gefnar út í bindum. Jón Eyþjórs
son og Pálmi Hannesson sjá um
útgáfuna.
Göngur og réttir III. I þessu
bindi segir frá fjallleitum og
réttum í Þingeyja- og Múlasýsl-
um, og verður þar fjöldi fallegra
mynda. Bragi Sigurjónsson sér
um útgáfuna. ,
tslenzki bóndinn. Eins og áður
segir, eru nú liðin 25 ár frá stofn
un Norðra. Hefir því þótt vel
við eiga að minnast þessara tíma
móta með útgáfu einnar úrvals-
bókar. íslenzki bóndinn hefir
orðið fyrir valinu. Þar er minnzt
þeirrar stéttar þjóðfélagsins,
sem fóstrað hefir þjóðina gegn-
um aldirnar, mótað hana og skap
að hin andlegu og líkamlegu
verðmæti, er veitt hafa íslend-
ingum orku og skapfestu til að
öðlast það hlutskipti að verða
sjálfstæð þjóð. Hinn þjóðkunni
fræðimaður og fyrrv. bóndi,
Benédikt Gíslason frá Hofteigi,
hefir verið valinn til að skráset-
ja þessa bók. Hún verður prýdd
mörgum myndum eftir Halldór
Pétursson listmálara.
Bækur, sem þegar eru
komnar út
Af bókum, sem Norðri hefir
þegar gefið út á þessu ári má
sérstaklega nefna þessar:
Móðir og barn. Þorbjörg Árna-
dóttir annaðist útgáfuna. Hand-
hægar leiðbeiningar foreldrum
til handa, meðan móðirin geng-
ur með fóstrið, við barnsburðinn
og við gæzlu ungbarnsins fyrsta
aldursárið.
Amælisdagar með málsháttum.
Séra Friðrik A. Friðriksson á
Húsavík hefir valið málshætti
teikningar í bókina.
Bóndinn á heiðinni, eftir Guð-
laug Jónsson. I þessari bók seg-
ir frá mörgum athyglisverðum
atburðum, einkum úr Hnappa-
dalssýslu og af Snæfellsnesi.
Horfnir úr héraði eftir Konráð
Vilhjálmsson frá Hafralæk. Fróð
legir þættir og vel sagðir.
Skammdegisgestir. Bók þessi
er skráð af Magnúsi F. Jónssyni
frá Torfastöðum og segir þar frá
hrakningum, hetjudáðum og
raunsæum atburðum. Jóna Jóns-
son frá Hriflu ritar fróðlegan og
skemmtilegan formála bókar-
innar.
Gyðingar koma heim eftir dr.
juris Björn Þórðarson fyrrver-
andi forsætisráðherra. Bókin
fjallar um eitt hið merkasta mal
20. aldarinnar, Palestínumálið,
frá byrjun og allt til þess, er
Gyðingar endurheimtu fyrir-
heitna landið og sneru þangað
heim. — Fróðleg bók og skemm-
tilega rituð.
Ættland og erfðir eftir dr.
Richard Beck prófessor í North
Dakota. Bókin flytur úrval úr
ræðum og ritgerðum þessa þjóð-
rækna fræðimanns. Allt efni
hennar verður Islendingum holl-
ur og hugþekkur le§tur.
Dagur fagur prýðir veröld alla.
Ný skáldsaga eftir Jón Björns-
son, athyglisverð nútímasaga,
skemmtileg og áhrifamikil.
Allar framangreindar bækur
eru nýkomnar á markaðinn, auk
nokkurra unglingabóka. Má þar
nefna úrval úr íslenzkum dýra-
sögum, er ber nafnið Forustu-
mundsson séð um þá útgáfu.
Barna- og unglingabœkurnar
eru einnig væntanlegar eftir er-
lenda og innlenda höfunda. Má
þar nefna Högna vitasvein, eítir
Óskar Aðalstein, fallega sögu og
sérstæða. Jón Björnsson rithöf-
undur sendir frá sér skemmti-
lega sögu, er nefnist Á reki með
hafísnum, hrikalegt ævintýri
tveggja drengja.
Þótt fjölbreytni virðist gæta í
útgáfustarfseminni á þessu ári,
ber þess að gæta, að upplag allra
bókanna er takmarkað við þann
litla pappír, sem tekizt hefir að
afla, og er upplag sumra bók-
anna helmingi minna en orðið
hefði, ef pappírsskortur væri
ekki annars vegar.
F ullkommun
Prófdómari: „Hvernig stendur
á því, að þér merkið blað þessa
manns með „101% rétt.“ Vitið
þér ekki, að það er ekki hægtað
gera meira en 100% rétt?“
Nýr aðstoðarmaður: „Jú, en,
þessi maður svaraði einni spurn-
ingu, sem var ekki spurt að.“
☆
THE MILITARIST
He took counties and townships,
cut short limbs and lives;
Made orphans and widows of
children and wives.
This course many years he tri-
umphantly ran,
And did mischief enough to be
called a great man.
☆
Stúlka í bómullarsokkum sér
aldrei mús.
THE ROYAL BANK
OFCANADA
General Statement
30th November, 1950
ASSETS
Notes of and deposits with Bank of Canada .... $ 197,717,112.98
Other cash and bank balances.......... 162,064,438.29
Notes of and cheques on other banks... 111,331,531.73
Government and other public securities, not
exceeding market value........... 1,042,365,803.19
Other bonds and stocks, not exceeding market value 104,282,016.90
Call and short loans, fully secured... 100,004,499.11
Total quick assets.....$1,717,765,402.20
Other loans and discounts, after full provision for
bad and doubtful debts............. 688,72 5,564.27
Bank premises.......................... 17,068,704.59
Liabilities of customers under acceptances and letters
of credit........................... 69,437,689.31
Other assets............................ 4,378,982.00
$2,497,376,342.37
hreinlæti og gera það blátt á-
fram, en forðast stöðugt nudd
og rifrildi.
Það er og áríðandi að foreldr-
ar geri sér grein fyrir hvað eru
smámisfellur og hvað eru veiga-
mikil atriði í hegðun barna. Það
sem er lítils um vert er hollt að
leiða hjá sér, verður þá oft auð-
velt að fást við það sem alvar-
legt er.
LIABILITIES
Notes in circulation............................$ 249,989.10
Deposits.................................. 2,337,503,468.93
Acceptances and letters of credit outstanding . . . 69,437,689.31
Other liabilities......................... 3,349,328.08
Total liabilities to the public . . . $2,410,540,475.42
Capital.................................. 35,000,000.00
Reserve Fund............................. 50,000,000.00
Dividends payable ..................................... 915,827.91
Balance of Profit and Loss Account........ 920,039.04
$2,497,376,342.37
PROFIT AND LOSS ACCOUNT
Profits for the year ended 30th November, 1950, after making
appropriations to Contingency Reserves, out of which Reserves
full provision for bad and doubtful debts has been made . . . $11,845,138.94
Provision for Dominion and provincial
government taxes......................$4,012,000.00
Provision for depreciation of bank premises . . . 1,273,413.83 5,285,413.83
$ 6,559,725.11
Dividends at the rate of $1.00 per share............ 3,500,000.00
^mount carried forward..............................$ 3,059,725.11
Balance of Profit and Loss Account, 30th November, 1949 . . . 3,860,313.93
$ 6,920,039.04
Transferred to Reserve Fund ......................... 6,000,000.00
Balance of Profit and Loss Account, 30th November, 1950 ... $ 920,039.04
JAMES MUIR,
President
T. H. ATKINSON,
General Manager