Lögberg - 23.08.1951, Qupperneq 7

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 23. ÁGÚST, 1951
7
Toast to Canada . . .
Conlinued from Page 2
had a second Son He would
have made Him King of France.
Shortly after I was invited to
propose this toast, I read an
article in “Time” magazine
about Mike di Salle whose fath-
er was Italian born and who,
you know was honored by the
citizens of Toledo, who elected
him Mayor and after his suc-
cess there was conscripted by
President Truman to take on the
herculean but unenviable and
unwanted job of maintaining
control of prices in the U.S.A.
In a large press conference,
Mr. Di Salle in typical American
tradition minimized himself and
even his immense responsibil-
ities with shrewd and delight-
ful “wisecracks”. But I want to
read “Time” reporter’s comment
because I cut it out at the time
to give to you, knowing it ex-
pressed so exactly my own feel-
ings about Canada:
"There is nothing manufac-
tured or insincere about Mike
Di Salle's feeling for his
country-— it is one of the few
things about which he makes
and tolerates no jokes.
Often he marvels out loud at
what has happened to him.
'My father came to this coun-
try as a boy of 14. He came
here alone and he found an
opportunity to work and raise
a family ... I used to think
it was corny to hear people
make speeches about the Sta-
tue of Liberly and all that
sort of thing. I never think of
it as corny* any more. This
country has been good to my
father and it has been good
to me. I've never ceased to
marvel that out of a good
many people I've been picked
lo do somelhing like this for
my counlry'".
We may not permit ourselves
to think that being a Canadian
(and specially and Icelandic-
Canadian) is the happiest condi-
tion this side of Paradise. If we
reflect will we not agree that
one man here is surely as a hun-
dred in less favored lands.
These remarks up to now may
not be of the lofty sentiment of
world citizenship but I have
said already that this is one of
the occasionS when one can and
should exult in being a Canadian
and I still propose to refer to our
situation in a wider sphere.
We have been dowered by
nature with a material estate
which surpasses' the hopes of al-
most any other state you could
name.
And Canada’s great store of
“resourcés” is not something of
usefulness only before a speak-
er’s rostruip nor is it locked
away in a vault for misers to
gloat about. It is a treasury of
material things to be turned in-
to useful commodities by our
skill and energy.
More Canadians are now em-
ployed in manufacturing than
in agriculture, forestry, fishing,
mining, finance, and public util-
ities all together. Our output of
finished products runs from
thumb tacks to diesel locomo-
tives, not to mention that fan-
tastic thing at Chalk River call-
ed an atom pile.
Canada’s early years were
spent in building and cementing
the massive arch that springs
from Newfoundland in the
Atlantic to the Pacific. But re-
cently the eyes of the Dominion
have been turning north.
A new vista is opening up to
the people of Canada. Millions
of square miles that for years
were regarded as rocky barrens,
incapable of supporting human
life, are now beginning to offer
treasures as startling as those of
the rich soil of the prairies.
Beneath the Soil of the prairies
itself a new harvest in the great
pools of oil and natural gas is
being taken off.
“Awake my country the hour
is great with change”. To Char-
les G. D. Roberts in an earlier
day, Canada, “Child of Nations”,
“giant limbed” was lingering on
the threshold of greatness, lost
in doubts and dreams. “How long
the trust in greatness, lost in
doubts and dreams. “How long
the trust in greatness not thine
own?” “Awake my country the
hour of dreams is done.”
Now Canada ranks second to
none but the greatest states in
wealth and power, and sqcond
to none at all we think in good
repute.
Production, trade, and income
are all at high levels. We are
undertaking astonishingly big
projects and challenging tasks.
You will excuse me if I take
my illustrations from the field
of transport which is of special
interest to me. A Trans-Canada
highway to complement the rail
and airways linking all regions,
is being pushed toward com-
pletion. From the recent Royal
Commission comes a pattern for
a new transportation policy
suited to these times.
Notwithstanding reverses in
the U.S. Congress for a joint
undertaking, an impressive num-
ber of imporant voices declare
boldly that Canada, if necessary,
can and should proceed with the
St. Lawrence Seaway plan
bringing even this middle-most
portion of our land surprisingly
approximate ocean-going shipp-
ing.
Harmony was never greater
in relations between our eleven
governments. But so much hangs
on the ability of the ordinary
unknown Canadian to realize
that this is a nation — a single
organic creature which can
never be healthy if any part of
the body is sick. There have
been large steps taken already
toward proper social security
and public welfare. Further
noteworthy steps are in the very
making.
It is fervently hoped that
from present strength we will
never sink into the political
paralysis of the thirties when
everybody was afraid to do any-
thing. Politicians, you remem-
ber, were locked in argument
about the B.N.A. Act with em-
phasis upon regional rights,
racial prejudice, and the eleva-
tion of every local concern over
the concerns of Canada.
In the creative achievements
t)f the human spirit also, can be
found assurances of our growing
maturity as a people. There is
a stirring that promises Canada
strong voices who will interpret
our hopes as a people in forms
of beauty to the world.
There are prospects of effec-
tive national aid to scholarship
and the arts.
The “Child of Nations” is def-
initely growing up.
The period of early hardship
is past but not by any means
the spirit of adventure and opp-
ortunity that pervaded and in-
spired it. The foundations of
Canada have been laid but we
would have young Canadians
know that much of the best
work is still to be done. The
Canadian adventure is really no
more than underway.
To a son or daughter of old
Manitoba need I meption more
than Flin Fion, Snow Lake and
Lynn Lake to win abundant
agreement? With respect to the
latter, you will realize it is only
a matter of weeks since my
chief, the Honourable Lionel
Chevrier, got approval from
Parliament for railway construc-
tion into that rich but unoccu-
pied portion of your province at
an estimated cost of 15 millions.
But instead of the worries of
the pioneer state in á peaceful
world, we have succeeded to the
troubles of a world state in a‘
dangerous age.
It is surely not a happy world
in which we have matured so
suddenly. Over everything
hangs the shadow of war — hot
and cold — and in our hearts
the sickening fear that the
shadow may remain for years.
Stefansson, that famed Ice-
iandic-Canadian and ardent
apostle of the north, directs
that if we have doubts that Can-
ada is now the centre of our
world we look at a north pro-
jection map. Geography has put
us midway between the two'
great giants af our time whose
collision might well destroy us.
But barring the suicide of civ-
ilization in a general way, we
can be confident of the fulfil-
ment of Laurier’s dream that
the 20th century will belong to
Canada.
For our own survival if for
nothing else we have to work
for peace and take risks and
undertake commitments for
peace. This is why our Prime
Minister was at the forefront in
the conception of the North At-
lantic Treaty Organization.
We should not underestimate
the contribution that Canadians
can make in U.N. councils. The
world needs what we can con-
tribute in the arts of neigborli-
ness which we and the Ameri-
cans have learned better than
any other people and which are
evident in our own solution^of
racial problems.
It is said that Canadians are
favored for U.N. posts because
Canadians Son’t hate anybody.
Canada has never had territor-
ial ambitions and has never
waged an aggressive war.
If we are to play increasingly
a role of international peace-
maker that role will require ali
the knowledge, integrity, and
tact that we can bring to bear.
Since men built their first
civilizations on the warm
valleys of the Nile and Eupra-
tes they have dreamed of a uni-
versal state and a law transcend-
ing national boundaries. In this
century the dream has become
a necessity.
Probably out greatest discov-
ery for some time, is that peace
cannot be maintained, nor can
individual freedom survive, any-
where, unless national sover-
eignties are pooled in a larger
collective system. The search
for that larger system of truly
international law that will
work, will be the main business
for the youngest here, in the
years immediately before us and
maybe longer.
We were thinking as I began
primarily, of the early Iceland-
ic settlers and how they grappl-
ed successfully with an un-
known frontier. As I conclude I
suggest that if they conquered
our frontier, we find another
frontier lying beyond it — the
frontier of the world, where we
face dangers even more serious
than the admitted hardships of
the Old West.
This frontier has not been
closed by settlement, railways
and industry. On the contrary
by the incredible inventions of
men, it has been opened wide..
The New frontier of the earth
itself can use some of the under-
standing, tolerance, compromise,
and will to unity, which against
all geography, against every
physical obstacle, built in this
land one of the most successful
nations, and nourished the most
fortunate people in human his-
tory.
ÍSLÁND OG ÍSLENDINGAR
Erindi flutt á hátíð íslend-
inga, við Friðarbogann á
landamærum C a n a d a og
Bandaríkjanna. í B 1 a i n e,
Wash., sunnud. 29. júlí ,1951
Af séra
HARALDI SIGMAR
Herra forseti, heiðruðu tilheyr-
endur, herrar mínir og frúr: —
Þakkir segi ég þér, herra for-
seti, fyrir hlýyrði í minn garð,
er þú kyntir mig fyrir þessum
mannfjölda. Það var eitthvað
öðruvísi en þegar kona ein kynti
stallsystur sína fyrir kvenna-
þingi einu, eftir því sem frá er
sagt í sögu einni, og sagði: „Frú
,Jones‘ flytur næst ræðu. Það
verður als-eina ræðan í dag. Hin
atriðin á skemtiskránni eru öll
ætluð til skemtunar!“
Bara að ekki fari nú fyrir mér
eins og Fred Allan. Kunningi
hans Ed. Winn spurði hann: „Því
hætturðu að koma fram í sjón-
varpinu?“
„Það var fyrir veikindasakir“,
svaraði Fred.
„Veikindi? Hvað áttu við?“
sagði Ed.
„Já, fólkið veiktist þegar það
bæði heyrði mig og sá“.
Einhverrar frægðar vildi ég
gjarnan afla mér í dag. Dr. S.
W. Steinson taldi sig frægan í
vetur fyrir að vera fljótastur
allra íslendinga að d r e k k a
brennandi heitt kaffi. Sagði þó
að einn íslendingur mundi
kannske standa sér jafnfætis
þar, og það væri séra Haraldur
Sigmar. En sú frægð nægir mér
ekki, þar sem ég er ef til vill
annar, en ekki fyrstur í þeirri
list. Ég vil því í dag reyna að
afla mér frægðar með því að
flytja stytztu Islendingadags-
ræðuna, sem nokkru sinni hefir
flutt verið. Hvort að mér tekst
þetta er náttúrlega alls ekki
víst, en ef það tækist, veit ég, að
ég yrði ákaflega vinsæll af
hverju mannsbarni hér.
---«-☆---
íslendingahátíðin, sem nú er
hér háð við Friðarbogann á
landamærum Kanada og Banda-
ríkjanna, hefir um langt skeið
farið fram á þessum stöðvum,
um svipað leyti árs. Það hefir
altaf verið til hennar vandað hið
bezta. En^ mér hefir ekki áður
fallið sú virðing í skaut, að eiga
nokkurn aðalþátt í dagskránni.
En nú í dag nýt ég þeirrar á-
nægju, fyrir v e I v i 1 d fram-
kvæmdarnefndarinnar, að hafa
með höndum eitt aðalhlutverkið.
Þar sem ég er svo nýr af nál-
inni grípur mig feimni og kvíði
fyrir því að ég verði verkinu
kannske ekki vaxinn. En í þeim
vandræðum tek ég mér í munn
orð góðkunningja míns frá liðn-
um árum, K. N. Júlíusar, þegar
hann segir:
Mín eru ljóð ei merkileg
mínir kæru vinir.
En einhvernveginn yrki ég
öðruvísi en hinir.
---☆-----
— Þú drekkur af mikið.
— Ég drekk ekki.
— Nú, ég horfði á þig drekka
Skota í gærkveldi.
* — Ó, ég ætlaði ekki að gera
það. Ég ætlaði bara að skola á
mér hálsinp og það hrökk ofan
í mig.
og ísa. En þrátt fyrir þetta er á|
íslandi þroskuð og mikilvæg |
menning. Þar úir og grúir í
bókum — ljóðabókum, sögu-
bókum, fræðiritum, vísindarit-
um og hverskonar ágætu les-
máli. Mikil rækt hefir verið
lögð þar líka við aðrar listir. í
landinu eru sagðir að vera færri
ólæsir en helzt nokkurs staðar
annars staðar á bygðu bóli. Er
því bókakosturinn vel notaður.
Frá landinu fluttust á einum
tíma fjölda margir, sérstaklega
til Norður-Ameríku, svo að nú
er talið að um 50,000 manns af
íslenzkum ættstofni búi í Banda
ríkjunum og Canada. Nokkrir
þeirra leggja enn æði mikla
rækt við bókakostinn. Og nokkr-
ir hér á vestrænni grund hafa
drengilega og vel við hann bætt.
Við álítum því að ísland sé
undraland, og Islendingar und-
ursamlegt mannkyn.
Ekki var að furða þó Dr. Guð-
mundur sál. Finnbogason segði
í snjöllu erindi, er hann flutti
hér í Vesturvegi fyrir æði löngu
síðan, eitthvað á þessa leið: „Það
er mikilsvert fyrir sérhverja
þjóð, að framleiða gott hesta-
kyn, en langt um mikilsverðara
er þó hitt að framleiða gott
mannkyn“. Við-trúum því að Is-
land hafi gjört það, og fögnum
út af því.
Ein ástæðan , af mörgum, fyr-
ir því, að ég er ekki vel vaxinn
því hlutverki, sem ég hefi nú
tekið að mér, er sú, að ég hefi
aldrei ísland augum litið. Það er
sársaukaefni fyrir mig, og gæti
jafnvel hugsast að sumum fynd-
ist það vera nærri glæpsamlegt!
En foreldrar mínft- voru bæði
fædd og uppalin á íslandi. Þar
giftust þau og þar eignuðust þau
4 börn. En þegar þar var komið
í sögu þeirra brugðu þau búi á
íslandi og fluttu til Ameríku.
Eftir rúma tveggja ára dvöl í
Kanada, áttu þau heimili í litlu
bjálkahúsi, torfþöktu, ásamt
tveim öðrum fjölskyldum. Þar
fæddist foreldrum mínum
fimta barn þeirra og var dreng-
urinn nefndur Haraldur. En ekki
á erindi þetta þó að vera sjálfs-
ævisaga mín! Framan af árum
í Ameríku þjáði óyndi og heim-
þrá foreldra mína mjög. Mun
svo hafa verið með marga fleiri
„að heiman“. Sá bikar sársauk-
ans mun þó áður en langt leið
hafa vikið frá þeim. En þau
munu sífelt hafa séð í anda og
kannske í hillingum þetta marga
fagra, góða og ógleymanlega
heima í átthögunum, og hið
marga mikilvæga og göfuga hjá
heimaþjóðinni. Og þau reyndu.
þá af fremsta megni að gefa
okkur börnunum sínum þær in-
dælu myndir og þann blessaða
veruleika, sem stóð svo ljóslif-
andi fyrir þeirra eigin hugskots-
sjónum. Þau sögðu okkur frá
fegurð fossa og lækja, hlíða og
dala, blóma og fugla; um tign
mikilla fjalla, er horfðu eins og
tignir konungar niður á vin-
gjarnlegu býlin í sveitunum
góðu og fögru. Þau sögðu okkur
af sveitamenningunni' undur-
samlegu. Þau lýstu hinum mikil-
Forsetinn sagði mér, er hann
fól mér hlutverkið, að í almenn-
um orðum mætti nefna umtals-
efnið: „ísland og íslendingar“ | væga iðnaði heimilanna og fram
Það er ágætt umtalsefni. En
nokkuð er það víðtækt. Eitthvað
verð ég í því sambandi að velja
og hafna. Því jafnvel það, sem
ég veit um ísland og íslendinga,
og svo til viðbótar það, sem ég
þykist vita, getur enginn sagt á
30 mínútum. En lengur á ég ekki
að tala. Og það er í alla staði
sanngjarnt.
—r—☆-----
ísland er eyland mikið og
merkilegt „úti í hafsauga“, eins
og fornkunningi minn, W. H.
Paulson, orðaði það stundum.
Talið er að það sé um 50,000 fer-
mílur að stærð og að landið
byggi nú um 150,000 manns.
Undrar marga að íbúar skuli
ekki vera fleiri. En menn vita
þá kannske ekki, að ekki nema
svo sem einn fimti hluti lands-
ins er byggilegur, sökum öræfa
leiðslunni merkilegu þar. Lestr-
inum og mentuninni og guðs-
dýrkuninni í baðstofunum á ís-
landi lýstu þau líka. Ungur lærði
ég því að elska land feðra
minna og mæðra á fögru og
frægu eyjunni „út í hafsauga".
Ég finn það nú að þó ég hafi
ekki borið gæfu til þess að sjá
Island með eigin augum, þá var
ég samt lánsamur, af því að ís-
land kom til mín þegar ég ekki
gat komist til-þess. — ísland kom
til mín í ástaróði foreldra minna
og annara Islendinga, sem sungu
Islandi sífelt lof í mín og ann-
ara eyru. Og kærleikurinn, sem
þau innrættu mér til ættjarðar-
innar, hefir orðið sterkur og
einlægur.
----☆-----
Ég finn til þess að þetta hlut-
verk, sem ég hefi tekið að mér
í dag, gat ég varla að mér tekið
án þess að hætta mér eitthvað
út á hálan ís!
Þjóðernis- og þjóðræknisbar-
átta okkar íslendinga hér vestra
hefir verið næsta markverð. Sú
barátta var framan af árum og
áratugum háð í heimahúsum,
kirkjum, vikublöðum, tímarit-
um, lestrarfélögum og kannske:
fleiri samtökum okkar; og nú í
fjórðung aldar og rösklega það
hefir hún líka og hvað mest ver-
ið háð af hinu öfluga Þjóðræknis
félagi Vestur-Islendinga. Þessi
barátta eða starfsemi gekk næsta
vel og friðsamlega meðan það
var sjálfsagt og nærri óhjá-
kvæmilegt að „ástkæra ylhýra
málið“ — íslenzkan væri einá
málið, sem mælt var. En þegar
að því kom að upp voru runnar
nýjar kynslóðir, fyrst ein, svo
önnur og loks sú þriðja, fæddar
í hinu nýja landnámi, á nýrri
fósturjörð, þá óskuðu þær kyn-
slóðir eftir því að notuð væri
meira sú tunga, sem þær kunnu
bezt. Og það var ekki íslenzka.
En þá hljóp dálítil snurða á
þráðinn. Við hinir fullorðnari
höfðum það þá stundum til að
segja: „Talaðu íslenzku, barn“.
En ungmennið svaraði þá, kann-
ske: „Ég kann hana ekki nógu
vel“. „Hvað er þetta“, sögðum
við þá, „kendu ekki foreldrar
þínir þér íslenzku? Það er þó
sannarlega skemtilegra og betra
að kunna tvö tungumál, heldur
en eitt“. Og ungmennið kann þá
að hafa svarað: „Já, það er vissu-
lega satt, að það er betra og
skemtilegra að tala tvö tungu-
mál en eitt, og foreldrar mínir
voru að reyna í einlægni að
kenna mér íslenzku, en dagskól-
arnir, sem ég sótti, skrifstofurn-
ar og aðrar stöðvar vinnunnar
þar sem ég starfaði, og jafnvel
göturnar þar sem ég lék mér
með nágrönnum mínum, stríddu
svo mjög í bága við þá góðu til-
raun foreldra minna. Svo það
tókst ekki nema að svo litlu leyti
að kenna mér íslenzkuna og við-
halda henni hjá mér. Og svo
stend ég nú uppi nærri „mál-
laus“, nema á þessa einu tungu,
sem mest er hér daglega töluð“.
Þá kom til skjalanna nýtt og
alvarlegt spursmál, og það var
þetta: er hægt að halda uppi
nokkurri þjóðernisbaráttu eða
vernda nokkuð dýjrmætar’ þjóð-
arerfðir okkar hér, ef tungan
tapast nærri því eða alveg, sem
Framhala a bls. 8
Compliments of
DR. GORDON W.
DOUGLAS STEENSON
Phone 66
ASHERN
MANITOBA