Lögberg - 01.01.1953, Page 2

Lögberg - 01.01.1953, Page 2
2 LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 1. JANÚAR, 1953 Eru hervarnir það eina, sem þarf? Eftir HUGH KEENLEYSIDE Brian MacMahon fyrverandi meðlimur 1 öldungaráði Banda- ríkjanna, lét sér farast orð á þá leið, að ef stríð ætti sér stað, þá gætu óvinirnir sannarlega komið sprengjum sínum þangað, sem þeir ætluðu þeim, og Rúss- ar hefðu tæki til þess að brenna til ösku 50 miljónir Ameríku- manna á fimm mínútum. Sena- tor MacMahon var varfær maður, skynsamur og sann- gjarn; hann var formaður þing- nefndar þeirrar í Bandaríkjun- um, sem hafði það með höndum að rannsaka alt, er snerti sprengjur og afl þeirra. Ef nokk- ur maður gat talað eða ritað af þekkingu um þessi málefni, þá var það hann. Sá sannleikur að vér — vestur þjóðirnar — gætum, ef til vill, farið ennþá ver með Rússa, væri býsna lítil bragarbót; líklega yrðu ekki nema örfáir vorra manna þá uppi til þess að fagna sigrinum. Að sjálfsögðu verðum vér að forðast það glæpsamlega brjál- æði að hefja stríð, ef oss er unt. En þessi hætta, sem sprengj- urnar geta valdið í stríði, er ekki eina grundvallaratriðið, sem nú- verandi þjóðlíf horfist í augu við. Eftir því, sem mér sýnist fer vaxandi viðurkenningin um það að lýðstjórnarríkin horfist nú í augu — ekki einungis við eina stórhættu, heldur tvær. í fyrsta lagi er það hin mikla og yfirvofandi hætta af árásum kommúnistískra einræðismanna — hætta, sem yfirgnæfir alt það, sem áður hefir þekst í mann- kynssögunni — hætta, sem verð- ur ósambærilegri við nokkuð annað vegna þess að sprengju- stríðið verður háð á báðar hliðar. En hin hættan er nú orðin ná- lega eins hættuleg — og verður, ef til vill, innan skamms orðin ennþá meiri. í»að er hin rísandi alda ákveðinnar óánægju, sem nú veltur yfir tvo þriðju hluta alls mannkynsins. — Sannleik- urinn er sá, að öreigaþjóðirnar hafa risið upp á móti þeim hörm- unga kjörum, sem þær eiga við að búa. Enginn friður getur átt sér stað á meðan þetta fyrir- komulag heldur áfram. Vér Canadabúar höfum býsna glögt yfirlit yfir kringumstæð- urnar, sem skapast hafa af hernaðarhættum vorum; en vér virðumst enn ekki hafa gert oss grein fyrir hinni stórhættunni, sem nú vofir yfir. En það væri reglulegur mis- skilningur að skoða þessi-tvö at- riði sem sérstök og hvort út af íyrir sig. Að halda því fram, eins og sumir gera, að vér ætt- um fyrst að fullkomna hervarnir vorar, og svo seinna að reyna að bæta lítið eitt kjör öreiga- þjóðanna, ef vér þá ættum eitt- hvað eftir af auðsuppsprettum og tíma. Að svo miklu leyti sem þetta er stefna lýðræðisþjóðanna finst mér hún vera misskilningur í hernaði bygður á misskilningi í hugsunarfræði. Þessi tvö atriði ver^i ekki aðskilin; þau eru tvær sprungur í sama steininn. Vér getum ekki sigrað ein- veldishættuna ef vér töpum tveimur þriðju alls mannkyns- ins undir fána einveldisstefn- unnar; hins vegar getum vér heldur ekki hjálpað öreigaþjóð- unum til þess að öðlast frelsi frá skorti, ótta og ranglæti, ef vér bregðumst í sambandi við hernaðarhættuna. Þessi tvö at- riði eru óaðskiljanleg: ef vér töpum á öðru sviðinu, þá töpum vér einnig á hinu. Um það má deila með sann- girni, hversu mikið skuli lagt fram af aðstoð og hversu mikið skuli tillag til hvors um sig þess- ara þýðingarmiklu tveggja at- riða. Því er haldið fram af sum- um vorum stjórnmálaleiðtog- um, að tillag Canada, eins og það er nú, sé hæfilega mikið; en það er hér um bil $100 beinlínis til hervarna á móti $1 til verk- fræðilegra og fjárhagslegra framkvæmda í þeim löndum heims, þar sem uppreisnarhættu er von. Mörgum öðrum þykir það hættulega lítið tillag frá lýðstjórnarríkjunum í sambandi við auðsuppsprettur þeirra; þessa skoðun hefir nefnd sú, sem skipuð var af forseta Bandaríkj- anna með Niels Rockefeller sem formann til þess að rannsaka utanríkis fjármálastefnu þjóðar- innar. 1 þessari nefnd voru margir aðrir álíka nafnkunnir menn og eins íhaldssamir bg Rockefeller; allir viðurkendir fj ármálaf ræðingar. Það má staðhæfa — og það er staðhæft af sumum, að Can- ada sé ekki fær um að leggja fram meira en komið sé til þess að fullnægja kröfum beggja at- riðanna að því, er varnir snertir; sem stendur getur skeð að þetta sé satt, en það er ekki nauðsyn- lega lokaúrskurður canadisku þjóðarinnar um þetta mál. Stjórn vor hefir unnið með hugrekki, lægni og staðfestu að því að sannfæra canadisku þjóð- ina um það að byssur séu nauð- synlegar. Ég er viss um að sams konar hugrekki, lægni og stað- festa mundi skapa sams konar árangur á hinni varnarlínunni. Sú stund er komin að þörf er á leiðtogum — ekki menn sem játa öllu, sem aðrir segja. Ef fólkið vissi sannleikann eins og hann er, mundu margir skipta um skoðun. Vinsældir eru ekki altaf það, sem að síðustu dæmir stjórnir mikilhæfar. Hver eru sum þessara atriða, sem fólkið ætti að vita? Lítum á veröldina umhverfis oss. Þeir voru tímarnir að óupp- lýst fólk, hungrað fólk, veikt fólk, undirokað fólk víðsvegar í heiminum, gerði sér gott af öll- um þessum hörmungum sökum þess að það vissi ekki betur. Fólkið hélt að þetta væri vilji guðs eða náttúrulögin, sem um væri að kenna. Það var guð eða náttúrulögin, sem dæmdu fólkið til þess konar lífs — dæmdu það til þess að kveljast í „Malaríu", „Tæringu“, „Taugaveiki“ og svo framvegis. Það var guð og nátt- úrulögin, sem dæmdu fólkið til þess að lifa hungurs lífi alla sína daga og dæmdu marga til þess að deyja úr hungri. Það var guð og náttúrulögin, sem ákváðu það að einungis örfáir prestar eða kaupmenn eða aðalsmenn skyldu hljóta þá töfralist að kunna að lesa og skrifa, en fólk- ið skyldi reyrt í þrældómsbönd, það skyldi vera í þjónustu hinna fáu, eða einhvers konar lítil- lækkun eða ranglæti. Fólkið trúði því að þetta væri þannig um allan heim og óhjákvæmi- legt. En nú á dögum er þetta alt breytt. Trúboðar vorir hafa kent fólkinu og frætt það; kent hinum sveltandi aragrúa, kent hinum veiku, hinum fáfróðu og óupp- lýstu að skilja það að allir eiga heimting á því að njóta gæða lífsins. Bæði trúarbragðafélögin, stjórnmálaflokkarnir og fjár- málaspekingarnir hafa kent fólkinu þetta með fyrirlestrum, hreyfimyndum, myndablöðum og með persónulegri fram- komu — kent því að hver ein- asta mannvera, sem sveltur, allir þeir sem veikir eru, allir óupp- lýstir eiga heimting á bót við öllu þessu og skilja hvers þeir fara á mis. Enn þann dag í dag er helm- ingur allra manna í öllum heimi ólæs og óskrifandi; en nú veit fólkið að þetta þarf ekki og á ekki svo að vera. Helmingur allra í öllum heimi er sjúkur og býst við því að deyja milli þrítugs og fertugs. En nú veit fólkið að það gæti verið læknað — og ætti að vera læknað; það veit það líka að ef það væri í Canada eða í Nýja- Sjálandi eða í Svíþjóð, gæti það að líkindum orðið sjötugt. Helmingur af öllu fólki í öll- um heimi hefir lægri tekjur en $100 á ári. Eða með öðrum orð- um: meiri partur alls fólksins í öllum heimi sveltur meiri part ævi sinnar; en það veit að nóg gæti verið til af fæðu fyrir alla, nóg af klæðnaði til þess að skýla öllum og nóg húsaskjól handa öllum. Þrældómur, óréttlæti í alls konar myndum á sér ennþá stað og þjáir miljónir manna; en þeir vita það nú að þeir ættu að vera frjálsir — og geta orðið frjálsir. Þetta fólk vill fá frelsi í stjórn- málum eins og 600 miljónir þeirra hafa öðlast síðan annað heimsstríðið hætti. Þetta fólk vill fá land, það vill fá fæðu, það vill fá heilsu; það vill læra að lesa og skrifa; það vill fá að minsta kosti einhverja líkingu af frelsi; það vill fá persónu- frelsi; það vill fá viðurkenilingu fyrir því að það sé mannlegar verur með mannlegum réttind- um og mannlegri virðingu. En svo koma fram ótal spá- menn og prédikarar, sem segja þeim hvernig það geti öðlast alt þetta. Ef vér, sem eigum við þolanleg kjör að búa með lýð- stjórnarstefnunni, og játum að nafninu til kristnar kenningar — já, ef vér samþykkjum ekki þær úrlausnir þessara mála, sem aðrar stefnur hafa að bjóða, þá er sannarlega tími til þess kom- inn að vér látum eitthvað til vor taka og látum það sjást í verki, að lífsreglur vorar hafi eitthvað verulegt og áþreifan- legt að bjóða, sem svari í verki þeim spurningum, sem hér er um að ræða. Loforð kommún- ista eru takmarkalaus. Sjálfsánægju prédikanir eru ekki fullnægjandi. Ekki nægja heldur hernaðar yfirburðir. Þeir geta að vísu nægt oss í svipinn, en það að treysta herafla ein- göngu, það gæti leitt til þess að öll veröldin sætti sömu kjörum og Hiroshima. Það er árangurslaust að segja hungruðum, óupplýstum, veik- um þræli að hann ætti að þvo sér og halda sér hreinum; rísa upp til einhverra framkvæmda, stofna samvinnufélag, greiða at- kvæði með réttum flokki og sækja kirkju kristinna manna, Gyðinga, Múhameðsmanna eða einhverra annara á réttum degi vikunnar. Það sem hann þarfnast er alt annað: Hann þarfnast verulegrar hjálpar til þess að framleiða meiri fæðu; hann þarf persónu- legt frelsi ásamt viðeigandi þekk ingu og æfingu í því að lifa eðli- legu lífi (það er það, sem vér köllum grundvallar mentun). Hann þarfnast læknishjálpar; honum er það nauðsyn að Mal- aríu keldurnar séu þurkaðar; hann þarf að eignast land og að- stoð til þess að ná í markað fyr- ir vöru sína; hann þarf, að þessu fengnu, aðstoð til aukinnar framleiðslu — hann þarf að öðl- ast pólitíska sanngirni; ekki ein- ungis í orði heldur einnig á borði. Það er þetta, sem verið er að reyna með hinum ýmsu stofn- unum til verklegrar aðstoðar, hvort sem það er gert beinlínis af þjóðbandalaginu eða af ýms- um greinum þess; þær hafa allar sama takmark. Stjórnir margra landa hafa látið það í ljós, að þær óskuðu aðstoðar þjóðbandalagsins til þess að mæta þessum kröfum þjóða sinna. Sextíu og fjórar þjóðir hafa enn þá á þessu ári lagt fram tuttugu miljónir dala til þessa starfs. Samtímis ritun þessarar greinar, hefir þjóð- bandalagið sent nefnd til þess að aðstoða við olíuleit í Afghan- istan, byrja kolanámu í Eqva- dor, leita að vatni í Iran, full- komna raflýsingu í Yúgóslavíu, stofna pappírsverksmiðju í Philips-eyjunum, æfa stjórnar- þjóna í Brazilíu, bæta hag hinna blindu í Egyptalandi, bæta járn- brautarmálin í Columbia, vinna málma úr sandinum í Ceylon, stofna leirkerasmiðju í Indó- nesíu o. s. frv. Þetta eru aðeins dæmi. Um þrjú hundruð sér- fræðingar verða í ár starfandi fyrir þjóðbandalagið frá fjöru- tíu löndum. Verkfræðileg aðstoð er kostuð hlutfallslega af þeim, sem heyra til þjóðbandalaginu; en meiri parturinn hvílir á herð- um þeirra, sem bezt eru staddir, enda ætti það svo að vera. Þetta er ekki stofnun, sem hafi það markmið að gefa hverj- um Indverja tvær skyrtur, eða hverjum Hottentotta eina mjólkurflösku. Það væri að vísu æskilegt út af fyrir sig, en þetta er annað. (Að búa til tvær skyrt- ur handa hverjum Indverja mundi skapa atvinnu öllum, klæðaverksmiðjunum í Norður- Ameríku í marga mánuði. Fá- tækra aðstoð er að vísu nauð- synleg, en hún er ekki einhlít; vér verðum einnig að hafa með höndum sjóð til þess að hjálpa þurfandi þjóðum í baráttu þeirra við umbætur og aukin störf í framleiðslu og framförum — hjálpa þeim til þess að verða sjálfbjarga og sjálfstæðar, á sem stytztum tíma. Þetta er ekki gjafastofnun; það er tilraun í skynsamlegum framkvæmdum til eigin hagnaðar. Næst liggur það auðvitað fyrir að mynda og auka fjársjóð til þess að hjálpa þessum þjóðum. Vísindaleg aðstoð út af fyrir sig ber að vísu nokkurn árangur. Eftir langan tíma gæti sú að- stoð veitt það alt, sem kept er að — hún gæti smám saman valdið öllum þeim breytingum, sem öreigaþjóðunum væru nauð synlegar. En tíminn, sem til þess þarf, er orðinn ískyggilega stuttur. Sannleikurinn miskunnarlaus er sem hér segir: Vér höfum næga þekkingu, sem þörf er á til þess að nema burt alt það allra hörmulegasta, sem mikill partur af mannver- unum þjáist af. Og vér höfum féð sem til þess þarf að beita þessari þekkingu. Því er ómögulegt að neita að vér höfum þetta hvort tveggja. Ef vér látum ekki hendur standa fram úr ermum og störfum ekki með árangri, þá er það oss sjálf- um að kenna, en hvorki skorti á þekkingu né fjármagni. Ef meiri hluti fólksins, sem hungrar og líður, eltir falsspá- mennina, sem leggja sig fram með það að ná því til þess að fylgja sér, þá er það sökum þess, að vér höfum brugðist og höfum ekki unnið eins einlæglega og skyldi í þarfir þeirrar stefnu, sem vér segjumst fylgja. Vér höfum um tvent að velja: Vér getum haldið áfram að heimskast við þetta með hang- andi hendi, sýnt hálfvelgju fylgi í einu tilfelli, og bjóða ör- stuttan tíma og alvörulaust starf í öðryi tilfelli, eða vér getum tekið til starfa með atorku og alvöru; gert oss grein fyrir því, að sigurvænleg úrslit þessa máls eru ómöguleg nema með öllu afli heila og hjarta, og einbeitt- um vilja. Fyrnefnda stefnan er undir- búningur undir áreiðanlega og bráða óhamingju. Hin stefnan getur leitt til breytingar — verulegrar breyt- ingar, þó tækifæri til þess fari óðum þverrandi — en breyting- ar, sem geri oss það mögulegt að umskapa þessa jörð, svo að hún geti orðið sá dýrðarbústaður allra manna, sem bæði þekking vor og auðsuppsprettur gera mögulegt. NB. Dr. Keenleyside er yfirfor- ingi yfir þeirri deild þjóð- bandalagsins, sem með höndum hefir viðreisnarstarfsemi meðal öreigaþjóðanna. Sig. Júl. Jóhannesson þýddi úr “SATURDAY NIGHT” Gjafir til „Stafholt," Blaine, Washington 20. desember, 1951 — Vistmenn á heimilinu, 55.00; Vigfús Vopni, 50.00; Oddur Sig- urdson, 10.00; Magnús Baker, 50.00; Larry Nyman, 5.00; Dr. H. F. Thorlakson, 200.00; Þjóð- ræknisdeildin „Aldan“, 100.00; vistmenn, 4.00; General Insur- ance Co., 78.06; Kvenfélag Ein- íng, 100.00; N. W. Grange, 37.25; Kristin Th. Johnson, 10.00; Geo. Goodman, 100.00; Thorbjorg Sveinson, 20.00; Kvenfélag Líkn 50.00; Jakobina Alexander, 5.00; Bjorg Gislason, 5.00; Thora Blon dal, 5.00; Thorun Hafliðason, 12. A. E. Kristjansson, 50.00; Mag- nús and Pete Baker,, 200.00; Þjóðræknisdeildin „Aldan“ 100. Anna Goodman and Thora S., 5. íslendingadagsnefndin, 10.00; Robert Thorsteinson, 10.00; Guð- mundur Peterson, 7.00; Lestra- félag Jón Trausti, 25.00; E. M. Thorsteinson, 100.00. Samskot við messur að Siafholl, 1952, 214.91. Minningar: Minning um Bertha Oddson, Kvenfélag Líkn, 5.00; minning Hinrik Eirikson, Mr. og Mrs. H. L. Julius, 5.00; Lestrafélag Haf- stjarnan, 5.00. Minning Eirik Anderson: Lestrafélag Haf- stjarnan, 5.00; Birchwood Club, 5.00; J.J. Middal og fjölskylda, 9.00; Anna Goodman, 5.00. Minning Elín Hjaltalín: Lestra- félag Kári og vinir, 26.00; starfs- fólk Stafholt, 9.00. 1 minningu um Jacob West- ford: Anna Garrison, 10.00; vinir í Bellingham, 61.00; Lestrafélag Kári, 5.00. Mr. og Mrs. P. Chamberlain, í minning J. J. Luikart, 10.00. Minning Hjörtur L. Júlíus: N.W. Grange, Point Roberts, 2.50; Mr. og Mrs. Mike Goodman 5.00. Minning J.F. Johnson (Munka) Rúna Johnson, 3.00; Mrs. A. Sandstad, 5.00. Minning María Þórðarson: Bertha Stoneson, Helga og Dora, 15.00; Mikkaline G. Smith, 5.00; Rosie Casper, 5.00; Jóhanna Keherer, 5.00; Mr. og Mrs. John Stevens, 3.00; Thora Hedberg, 1.00; Emma Friberg, 1.00; Blaine Choral Society, 5.00; Emily Pálsson, 3.00; Guðmundur Guð- mundsson, 10.00; Mr. og Mrs. Charles Kley, 2.00; Women’s Al- liance F. C. U., 3.00; Mr. og Mrs. Bill Bice, 1.00; Dagbjört Vopn- fjörð, 2.00; Mr. og Mrs. Jónas Thorsteinson, 3.00; Mr. og Mrs. Ben Salter, 2.00; T. H. Guðmund- son, 5.00; Jakobína Johnson, 1.00 Rúna Johnson, H.C. og G. Kára- son, 5.00; Mr. og Mrs. Ingvar Goodman, 3.00; Thuríður Stur- laugson, 1.00; Harry Brynjólfson 1.00; Sigríður Johnson, 1.00; Asta Johnson, 1.00; Sarah Dick- enson, 5.00; Magnús Thordarson, 10. desember, 1952 50.00; Mr. og Mrs. Walter Vopn- fjord, 3.00; Mr. og Mrs. Don Bourne, 1.00. í minning um Ellis L. Stoneson, sem dó í San Francisco. Cali- fornia, 23. ágúsf, 1952. Coldwell, Banker and Co., 100. Dr. og Stephanie M. Oddstad, 100.00; Henry Stoneson, 250.00; Elma Oddstad, 50.00; Donald M. Cameron, 25.00; A.F. Oddstad Jr. 250.00; Finson and Oddstad, Inc 100.00; Edwin H. Smith, 25.00; O.L. Johnson, 50.00; Mrs. Flet- cher S. Snipes, Fletcher, Cal. ,5. Ben F. Detweiler, Ventura, Cal. 5.00; S. Mariani and Son, 20.00; Employees Stoneson Bros., San Francisco, 300.00; Mrs. Chas. E. Warmer, V e n t u r a, Cal., 5.00; Philip Barnett, San Francisco, 10.00; American Trust Co., San Francisco, 50.00; Theo De Fries, 10.00; T.H. Green, 10.00; Ken Royce Foundation, 20.00; Oamer ton and Green Lbr. Co. 25.00; Theodora Thorsteinson a n d Family 30.00; Mos. H. Hanson, 10.00; Charles A. Walter, 7.50; Mrs. Robert M. Bird, 5.00; Mrs. G. Finson, 15.00; Brynjolfur Bjornson, Blaine, Wash., 5.00; Dr. K. S. Eymundson and Marg- aret Doionie, 25.00; Andrew Dan ielson, Blaine, Wash.’ 25.00; Ein- ar Simonarson, Lynden, Wash., 25.00; S. H. Christianson, Seattle 25.00; Sid and Sarah Rose Ed- wards, San Francisco, 10.00; Staff at Home, Blaine, Wash. 10. Mikkalina G. Smith, 10.00; T. B. Asmundson, Bellingham 25.00; Skapti Olason, Blaine, Wash., Thor Blondal, San Francisco, 5. A. E. Kristjansson, Blaine, 25.00 J.J. Straumford, Blaine, Wash., 25.00; Mary M. Conn, Atherton, California, 7.50. Fyrir hönd Elliheimilis nefnd- arinnar, með kærum þökkum til allra þeirra mörgu vina sem lagt hafa „liknarhönd á plóginn þetta ár. ANDREW DANIELSON Skrifari Frú Oddný Vigfúsdóttir Hinn 26. nóvember síðastlið- inn var borin til moldar í Reykja vík hin glæsilega ágætiskona frú Oddný Vígfúsdóttir, ekkja Ing- ólfs Gíslasonar læknis, sem lézt 14. maí í fyrra. Frú Oddný var fædd á Vopnafirði hinn 6. des- ember 1877. Foreldrar hennar voru þau Vigfús Sigfússon um eitt skeið kaupmaður á Vopna- firði, en síðar hótelstjóri á Akureyri, og María Þorvalds- dóttir. Börn þeirra eru Ágústa, sendiherrafrú í Washington, D.C., Þorbjörg, gift Angelo Holm Anderson, búsett í New Kork og Karl verzlunarmaður í Reykjavík. MYNDAVÉLAR Rolleiflex, Kene-Exakta, Leica, Balda, Retina og fjöldi ánnara evrópiskra tegvnda. Skrifið eftir verðskrá. Lockharta Camera Exchange Toronto (Stofnað 1916) Canada Mæði Fáið bata við mæði, rensli úr nefi, andarteppu og brjóstþyngslum með þvl að nota RAZ-MAH töflur, sem til þess eru sérstaklega gerðar. Þá getið þér sofið rótt og unnið regiubundið. Liggið eigi andvalta fleiri nætur. Notið Templeton’s RAZ-MAH strax. 65 c., $1.35 1 lyfjabúðum. R-58. STRIVE FOR KIVOWLEDGE In these modern times Business College Education is not only desirable but almost imperative. The demand for Business College Educa- tion in industry and commerce is steadily increasing from year to year. Commence Your ttusiness Training Immediately! For Scholarships Consult THE COLUMBIA PRESS LMITED PHONE 74-3411 695 SARGENT AVE., WTNNIPEG

x

Lögberg

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.