Lögberg - 12.11.1953, Side 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 12. NÓVEMBER, 1953
EIN SNURÐA ENN
Nú breyttist allt til batnaðar. Jóra fór ekki á fætur fyrr en
um dagmál. Sigurður lét það óumtalað. Það munaði um þær,
þegar þær komu út, því María var skörp við hrífuna. Nú var
vagað, þurrkað og bundið. Tóftirnar fylltust fljótlega. María var
kát stúlka og gat komið öllum til að hlæja nema Sigurði, hann
gat aldrei fylgzt með glaðværð hennar og sjaldan verið á sama
máli og hún. Þóra var hissa á þeirri systkina-sambúð. Sjálfri var
henni farið að þykja vænt um Maríu eftir nokkra daga. Hún bað
hana að vera hjá sér svo lengi sem hún gæti, helzt fram að jólum.
„Ég geri það fyrir þig en ekki Sigga; honum er kannske ekki
nein þægð í því, að ég verði nema til sláttuloka. Ekki vorkenndi
hann mömmu, þegar hún var ólétt; hélt, að henni væri þetta
mátulegt fyrir barneignirnar," og María hló. „Þá var ekki alltaf
gott í mínum góða bróður, þegar systkinin voru á leiðinni í heím-
inn,“ bætti hún við.
En Þóra hristi höfuðið orðlaus af undrun. Að nokkur skyldi
geta talað svona um hana móður sína. Hverjum ætti þá að vor-
kenna, ef ekki móðurinni? Oft hafði hún óskað þess og þráð það,
að eiga mömmu, og hún hafði hugsað sér að vera ósköp góð við
hana, alveg eins og systkinin í Seli við sína mömmu og Jón við
sína mömmu. Af einhverri tilviljun kom hún auga á Möggu gömlu,
sem kom trítlandi með fullan hálftun'nu poka af hörðum tað-
flögum á sínu mjóa, bogna baki, sunnan frá ærhúslnu. „Þetta
hefur hún gert á hverju sumri öll þessi ár, sem hún er búin að
vera hér, og enginn hefur vorkennt henni,“ nöldraði samvizkan
í barmi Þóru. Hún er heldur ekki móðir mín, reyndi Þóra að
afsaka sig með. Þetta er ekki nema það, sem allar manneskjur
gera, sem við eldamennsku eru. Skyldi það nokkurn tíma hafa
orðið að vana, að láta mömmu gera það?
María var hlaupin af stað, áður en hún vissi af, og tók pokann
af Möggu og bar hann heim í eldhúsið.
Þegar búið var að hirða af engjunum og koma því í tóft, stakk
Þóra upp á því, að farið yrði að koma eldiviðnum inn.
Sigurður var nú orðinn ólíkt léttari í skapi en hann hafði
verið, meðan tíðin var vond, en samt svaraði hann konu sinni
stuttlega og sagðist líklega hlaða fyrir heyin fyrst. Það hefði víst
ekki verið ofverkið kerlingarinnar að kpma taðinu inn í hjáverk-
um sínum í sumar, hún hefði ekki haft svo mikið að gera.
Þá skellihló María.
„Það veit ég, að enginn maður getur verið eins líkur sjálfum
sér eins og þessi Sigurður,“ sagði hún, þegar hláturskviðan var
afstaðin.
„Ætli þú sért ekki lík sjálfri þér líka með bölvaðan fíflaskap-
inn, alltaf flissandi,“ sagði hann fokvondur.
„Ég skal koma eldiviðnum inn með ykkur, Þóra mín, meðan
hann er í réttunum," sagði María.
„Ég ætlaði nú einmitt að lána þér Mósa í réttirnar,“ sagði Þóra.
„Það yrði ekkert gaman, nema þú kæmir líka. Ég þekki engan
mann.“
„En ég ætla nú að sitja heima í fyrsta sinn á ævinni síðan ég
man eftir mér,“ sagði Þóra um leið og hún fór fram. Hún heyrði,
að þau körpuðu og þrættu um eitthvað inni langa stund. Hvað
skyli þau nú geta fengið að jagast um? Hún spurði Jóa að því,
þegar hann kom fram.
„Það var út af Möggu. Hann segir, að hún sé ekki matvinn-
ungur og að hann ætli að fara að taka af sveitinni með henni.“
„Mét- þykir líklegt, að Magga fari þá héðan,“ skaut Jói inn í frá
eigin brjósti.
„Taka af sveitinni?“ tók Þóra upp eftir honum. „Ég skal nú
sýna honum það.“
Náttúrlega hafði hann bara sagt þetta til að geta jagazt um
eitthvað við Maríu. Það léti hann sér aldrei detta í hug að fara
fram á að fá manneskju, sem vann annað eins og Magga; þar að
auki hafði hún sagt honum, að hún hefði lofað föður sínum að
sjá um hana ævilangt."
Réttirnar voru afstaðnar. Sigurður var í ágætu skapi, þegar
hann kom heim með safnið. Þóra hafði kviðið fyrir, að eitthvað
kæmi fyrir þan dag milli hans og Erlendar, en svo hafði ekki
verið, sagði Jói. Lömbin voru væn og heimturnar góðar. Næst var
að taka frá sláturféð. Þóra fór á stekkinn, þótt hún væri farin að
þyngjast til gangsins. Hún ætlaði, að vanda, að líta eftir líf-
gimbrunum. Þau völdu í sameiningu 20 vænar gimbrar og létu
þær inn í lambkróna.
„Svo er þarna móbottnótta gimbrin hennar Möggu og þessi
hvíta,“ sagði Þóra.
„Dettur þér í hug, að ég fari að fóðra fyrir hana fleira en
ærnar, eða ætlar hún að lóga einhverju af þeim?“ spurði hann
afundinn og lét brýrnar síga talsvert.
„Nei, í þetta sinn setur hún þær allar á, en næsta haust verður
hún að fækka þeim. Þá verður hún að eiga eitthvað í skarðið.
Svo er lambið hans Jóla litla,“ svaraði hún, og það var auðheyrt,
að nú ætlaði hún að ráða.
„Það verður ekkert af því. Ég hef ekki hey til að fóðra fyrir
ekki neitt. Kerlingin á ekki neitt kaup, hvað þá öll þessi fóður.
Það er sjálfsagt hægt að fá kerlingu fyrir ekkert til að elda
grautinn.“
„Finnst þér hún ekkert gera annað? Það var öðruvísi hljóðið í
þér, fyrst eftir að þú komst hingað. Þá fannst þér hún vinna svo
mikið.“ sagði Þóra og brosti háðslega.
„Það er sama. Mér dettur ekki í hug að fóðra fyrir hana
nema ærnar, og sjá þó allir, að það er gjöf en ekki gjald.“
„Svona smásálarlegur hélt ég ekki, að þú værir,“ sagði hún
reið. „En þú skilur lömbin eftir. Ég kem þeim einhvers staðar
fyrir og gef með þeim. Rabbi minn, blessunin, skildi mér eftir
fáeinar krónur, sem ég ætla að nota mér til þæginda. Þær skulu
aldrei komast í þínar hendur.“
„Ég skal fóðra þau, ef þú gefur með þeim,“ sagði Sigurður og
glotti kæruleysislega.
„Vaxa heyin þín við það að sjá pening? Fyrst þú tímir ekki
að fóðra þau, skal ég gera það,“ svaraði hún og fór heim í allt
annað en góðu skapi. Hann kallaði á eftir henni, en hún anzaði
ekki.
„Alltaf ertu sjálfum þér líkur með bölvaða nízkuna,“ sagði
María, þegar Þóra var farin. „Ekkert skil ég í, að þessi manneskja
skyldi geta beygt sig svo mikið, að hún gæti hirt þig upp af
götu sinni.“
„Skammastu þín! hreytti hann til hennar.
Jói stóð í einu stekkjarhorninu og strauk lambinu sínu um
höfuðið. Hann vissi ekki, hvort hann ætti að sleppa því eða ekki.
„Aumingja Tinda mín,“ sagði hann í hálfum hljóðum. „Lík-
lega verður þú að deyja. Ég var búinn að hugsa mér, að þú yrðir
fullorðin kind. Ekki hefði Björn gert þetta.“
Sigurður stjakaði rollunum harkalega til hliðar og tók mó-
bottnóttu gimbrina hennar Möggu í aðra hendina en þá hvítu í
hina og dró þær heldur ómjúklega að dyrunum á lambakránni,
hratt opinni hurðinni og henti þeim inn.
„Komdu þarna með lambið þitt ,strákur,“ kallaði hann til Jóa,
heldur stygglega. Drengurinn mjakaðist ákaflega hægt gegnum
stekkinn og ýtti ánum frá sér.
„Geturðu ekki hreyft þig? Það er víst ekki brothætt,“ sagði
Sigurður og seildist í hausinn á lambinu til að flýta fyrir. Svo
henti hann því inn í króna, jafn fólskulega og hinum.
„Ætlar þú að gefa því?“ spurði Jói hikandi.
„Ég býst við því, að ég verði að gera það. Þótt þetta „dót“
vinni ekki nema fyrir mat, verður víst að fóðra fyrir það eins
mikið og því dettur í hug.“
„Þú verður vinnufólkssæll, ef þú verður svona þakklátur við
fólkið þitt,“ vogaði systir hans sér að segja. „Jói hefur áreiðanlega
unnið fyrir einu lambsfóðri. Það væri ekki mikið, þótt hann fengi
lamb í kaup og þú fóðraðir það líka."
„Geturðu aldrei haldið þér saman, blaðran þín?“ sagði hann
reiður.
María kom brosandi inn í baðstofu til Þóru, þegar hún kom af
stekknum. „Þetta dugði, Þóra mín. Hann skammaðist sín og lét
lömbin verða eftir. Þú ferð þó ekki að telja honum út fyrir fóðrið
á þeim. Sýndu honum bara í tvo heimana og láttu ekki undan.“
Þóra brosti líka.
„Það er víst engin hætta á því, að ég geri það Ég hef aldrei
þótt geðlipur manneskja." *
Næstu daga var Þóra fálát og afundin við mann sinn. Hann
reyndi að vera hlýlegur og gera gott úr þessari vandræða snurðu,
sem hlaupið hafði á þráðinn. Sambúðin ætlaði að verða erfiðari
en hann hafði gert sér hugmynd um í fyrstu. Hún var ráðrík og
skapstór kona og óvön að láta undan. Einn daginn fór hann að
rista ofan af þúfnastykki, sem var óþægilega nærri hlaðvarpanum,
að honum fannst. Helzt mundi það bæta skapsmunina. Svipur
hennar var líka ólíkt léttari um miðjan daginrt en hann var vanur.
Um kvöldið, þegar hann var lagstur upp í rúm, þreyttur og hálf-
sofnaður, kom hún inn með kaffi og heitar lummur, sem hún hafði
bakað bara handa honum. Hún tyllti sér á rúmið hjá honum,
meðan hann drakk úr bollanum, en sagði ekkert.
„Bakaðirðu þessar lummur handa mér, góða mín?“ spurði
hann.
„Og líka handa okkur. Það er gott að fá aukakaffi í slátrun-
um,“ svaraði hún. Hann kyssti hana fyrir kaffið.
„Heldurðu, að þú gætir ekki fengið hann Ármann til að
hjálpa þér við flagið eins og í fyrra haust? Ég veit, að þú ert
þreyttur að þræla svona upp á hvern einasta dag síðan um sumar-
mál,“ sagði hún.
„Þú ert samt ekki ánægð með mig,“ sagði hann þreytulega.
„Ég verð aldrei óánægð með vinnuna þína, en hitt er annað
mál, að við höfum líklega þekkt hvort annað heldur lítið til þess
að geta búið saman eins og hjón. Skapsmunirnir eru ekki sem
ákjósanlegastir hjá hvorugu,“ svaraði hún alvarleg.
„Þetta lagast, góða mín. Við förum að læra að búa hvort við
annað,“ sagði hann.
„Það er mikil bjartsýni," sagði hún og tók pörin og fór fram.
Hún rak sig á dyrastafinn og missti bollana niður á gólfið.
„Hvað er þetta, kona, ertu að meiða þig?“ spurði hann og
reis upp til hálfs í rúminu.
„Nei, það var ekkert, fyrst bollarnir eru heilir.“ Hún var nógu
hjátrúarfull til að taka mark á slíkum smámunum.
Hann hallaði sér út af aftur. Þetta var nú líka meiri fyrirferðin
á henni, hugsaði hann. Svo varð hún alltaf að hafa dálítið svig-
rúm, hvar sem hún fór, blessuð konan, ef vel átti að fara.
Daginn eftir kom Ármann. Jói hafði verið sendur eftir honum.
Nú gekk allt ágætlega, eins og í skemmtilegri sögu, heimilislífið
upp á það ákjósanlegasta.
OFT ER DÁTT í KOTINU, ÞEGAR KARL ER EKKI HEIMA
Undir veturnæturnar gerði stillur og Sigurður fór til sjós, því
afli var góður.
„Nú er það svei mér frjálslegra heimilislífið, þegar Siggi er
farinn,“ sagði María. „Það er satt, sem máltækið segir, „að dátt
sé í koti karls, þegar karlinn er ekki heima.“
Ármann var enginn sjómaður og lauk því við flagið. María
átti ótrúlega oft erindi út til hans, eftir að Sigurður fór. Þóra
spaugaði um það við hana einu sinni og spurði hana, hvort henni
litist vel á Ármann.
„Okkur lízt heldur vel hvoru á annað, og hefur lengi verið
gott á milli okkar, en það ætlar nú allt mitt fólk að rifna af reiði,
ef við hugsum til að verða hjón, svo ég verð líklega að brjóta
minn vilja á bak aftur og hætta við allar giftingargrillur,“ svaraði
María hlæjandi. Þóra horfði á hana stórum augum. Hún hafði
bara verið að spauga.
„Er þetta virkilega satt, María?“
„Því ekki það? Er það nokkuð undarlegt, að ég hafi dálitla
lÖngun til að eiga vingott við karlmenn eins og þú og flestar
aðrar?“
„Nei, það er ekkert undarlegt, en ætlarðu svo að láta aðra
taka af þér ráðin og kæfa allt í fæðingunni? Það fer víst bezt á því,
að hver og einn ráði sjálfur í þeim efnum.“
„Það efa ég nú samt,“ sagði María. „Ég býst við, að þeir eldri
ogjeyndari sjái betur. Það er nú svona með mömmu, að hún er
búin að stríða svo mikið í fátæktinni, að hún getur ekki hugsað
til þess, að við giftumst, nema þá sem efnað ektapar. Þess vegna
ýtti hún undir Sigga.“
„Gerði hún það?“ spurði Þóra.
María hló.
„Já, áreiðanlega. Ég hef nú aldrei séð það, að þau væru neitt
líkleg til að vera móðir og sonur fyrr en í fyrra vor, að hann kom
út eftir. Þau voru bara alltaf á einmæli. Ég þóttist vita hvað
stæði til.“
„Mér þykir ólíklegt, að hann hefði hætt við þá stúlku, sem
hann hefði ætlað sér að eiga, þótt fólkið hans hefði haft á móti
henni,“ sagði Þóra fálega. „En hvað setur hún eiginlega út á
Ármann?“
„Hún segir, eins og satt er, að hann eigi aldrei neitt. Hann
drekkur og reykir út allt, sem hann vinnur fyrir. Og svo er hann
alltaf að braska, selja og kaupa, alltaf sér til skaða. Nei, það er
áreiðanlega ekki álitlegt. Svo er nú þetta auga í honum, sem
strákarnir eru alltaf að stagast á.“
„Þið hefðuð þó átt vel saman, svona glaðlynd bæði.“
„Við lifum nú ekki lengi á því,“ sagði María hlæjandi.
„En hvernig geturðu hlegið að því, að geta ekki lifað með
honum, ef þú elskar hann?“ spurði Þóra.
„Hvernig ætli ég hafi getað lifað án hans hingað til? Það
tekst víst einhvern veginn hér eftir. Það er nú efst í honum að
fara til „vesturheims" næsta vor.“
„Náttúrlega drífur þú þig með honum,“ flýtti Þóra sér að
segja.
„Fara frá mömmu og krökkunum? Heldurðu, að þú hefðir
getað það?“
„Ég hef aldrei átt systkini eða móður, sem ég man eftir,“ var
svar Þóru.
„Þá pabba þínum?“
„Það hefði ég aldrei gert; hann var líka einmana. Það er
öðru máli að gegna með mömmu þína, sem á öll þessi börn.“
„Hún getur nú samt ekki séð af mér frá heimilinu."
„Bróðir þinn hefði ekki beðið svo lengi að komast í hjóna-
bandið,“ sagði Þóra. Það var svolítill snefill af hreykni eða aðdáun
í málrómnum, sem kom óþægilega við Maríu.
„Láttu þér ekki detta í hug, að h'ann hefði sótt eins eftir þér,
ef þú h'efðir verið allslaus. Það var jörðin og búið og þetta, sem
Magga sagði honum að þú ættir í kistuhandraðanum, sem rak
meira eftir en ástin. Það máttu vera viss um. Hann -sér aldrei
annað en sjálfan sig og peninga. Samt held ég honum þyki nú
talsvert vænt um þig, strákgreyinu.“
„Það er þó ekki hægt að segja, að þú fegrir bróður þinn,“
sagði Þóra stuttlega.
„Ég segi alveg eins og mér þykir vera,“ sagði María og fór að
þeyta rokkinn. Þær voru báðar hálf óánægðar hvor við aðra í
fyrsta skipti. Þóra gaf þetta mál alveg frá sér. Það var ekki fyrir
hana að skilja þetta strandafólk. Það var leiðinlegt, að þetta
tengdafólk hennar skyldi ekki geta orðið efnað, eins og það
langaði þó til þess. Þarna hafði það verið búið að ráða og ræða
um reyturnar hennar, löngu áður en henni datt í hug að trúlofast
Sigurði. Það var lítillækkandi að láta ginna sig svona, en hvað
þýddi svo sem að ergja sig yfir því nú. Líklega hefði farið betur,
ef þeir eldri og reyndari hefðu verið látnir ráða, eins og María
sagði. Hún var skyldurækin og fórnfús stúlka. Ekki var hægt
annað að segja.
María þeytti rokkinn og kvað sömu vísuna aftur og aftur.
„Fái ég yndisástvin minn, örmum binda um síðir.“
„Góða María, vertu ekki að kveða þetta,“ sagði Þóra. „Ég
! þoli það ekki.“
María stanzaði rokkinn og hló. „Hvað á ég þá að kveða?
Kannske um „bola- litla á balanum“ eða „skjótta köttinn?"
„Allt annað en þessa vísu,“ sagði Þóra, og fór líka að hlæja.
Nú voru þær hjartanlega sáttar aftur.
„Hvenær ætlarðu að fara að sauma litlu fötin? Mig er farið
að langa til að sjá,“ spurði María næst.
„Getur þú sniðið þau fyrir mig?“ spurði Þóra. „Ég hef aldrei
sniðið svoleiðis flíkur.“
„ Á enginn börn hér í nágrenninu, sem þú getur fengið lánaðar
spjarir hjá? Hversslags dauðans aumingjar eru þeir hér í dalnum?
Mig minnir, að Magga hafi minnzt á barn á Nautaflötum. Ríddu
bara fram eftir og láttu sníða fyrir þig.“
„Kannske þú haldir, að ég fari að ríða á bæi, eins og vöxtur-
inn er nú skemmtilegur," sagði Þóra og roðnaði.
Það fannst Maríu, að hún gæti ósköp vel.
Næsta dag sendi Þóra Jóa fram að Nautaflötum með bréf til
Önnu. Hún vonaði, að hún stæði utan við alla þessa úlfúð, sem
komin var upp á milli bæjanna. Bréfið var stutt en hlýlegt. Hún
bað hana að lána sér snið á lítil föt, en láta engan vita það. Og
Jói kom aftur með bréf, en engin snið. Þóra flýtti sér að rífa það
upp. Anna sagðist ætla að koma út eftir og sníða og sauma fyrir
hana, þegar karlmennirnir væru á hreppaskilunum, fyrst hún
væri svona feimin að koma ekki fram eftir. Þóru fannst hlýju
leggja um sig frá bréfinu. Þetta var líkt Önnu. Hún hlakkaði til
hreppaskiladagsins. Og Anna kom glöð og hlaupandi eins og
krakki. „Hamingjan góða!“ var það fyrsta, sem hún sagði, „hvað
þú ert orðin gildvaxin, Þóra. Sigþrúður á Hjalla heldur, að þú
eignist tvíbura."
En Þóra fór hjá sér og blóðroðnaði.
„Ó, vertu nú ekki svona feimin, manneskja. Mamma segir, að
giftar konur þurfi ekki að vera feimnar."
Þóra sótti kramböggulinn. Nú kom hann í góðar þarfir.
„Ó, hugsa sér, hvað verður gaman að sníða og sauma úr þessu,
svona fallegu,“ sagði Anna. Og svo var tekið til óspilltra málanna
og saumað allan daginn. Ekki var lengi verið með hverja spjörina,
því þær voru ekki stórar. Anna var símasandi eins og krakki.
KAUPENDUR LÖ6BERGS
Á ÍSLANDI
Gerið svo vel að senda mér sem fyrst greiðslu fyrir
yfirstandandi árgang Lögbergs, kr. 75.00. Dragið
ekki að greiða andvirðið. Það léttir innheimtuna.
Æskilegt að gjaldið sé sent 1 póstávísun. Þeir sem
eiga ógreidda eldri árganga, eru vinsamlega beðnir
að snúa sér til mín.
BJÖRN GUÐMUNDSSON
FREYJUGATA 34 . REYKJAVIK