Lögberg - 30.09.1954, Síða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 30. SEPTEMBER 1954
5
rvwvvwvwvwvvwwvvvvwww*
VI I 4 VUÁl
IVIMSA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
KVEÐJA TIL BERTHU OG RICHARDS BECK
Er þið HEIM með haustsins juglum
HEIMAN jljúgið yjir sæ,
ykkur jylgir ósk um blessun
Isalands jrá hverjum bæ.
5/9. 1954
Margrét Jónsdóttir
☆ ☆ ☆
TENGDAMÓÐIR ELQSABETAR
Glæsileg prinsessa, sem átt hejir misjajna ævi og gerðist
nunna að lokum
Ein persóna, sem er nátengd
Elísabetu drottningu,, hefir þó
sloppið furðuvel hjá því að vera
umtalsefni blaðanna. Þó verð-
skuldar hún það á margan hátt.
Hér er átt við tengdamóður
hennar, Alice Grikklandsprin-
sessu. Hún lifir svo kyrrlátu lífi
sem abbadís í Aþenu, að svo
virðist sem blöðin hafi alveg
gleymt henni. Saga hennar er þó
vel þess verð, að henni sé á lofti
haldið, og þá ekki sízt þess starfs,
sem hún hefir tekið sér fyrir
hendur í ellinni.
Glæsileg prinsessa
Alice prinsessa er fædd 1885.
Faðir hennar var Louis Alex-
ander prins af Battenburg,
dóttursonur Victoríu Breta-
drottningar, og er Victoría því
langalangamma þeirra beggja
Elizabetar drottningar og her-
togans af Edinborg. Móðir Alice
var prinsessa af Hessen. For-
eldrar hennar settust að í Bret-
landi, þar sem faðir hennar gerð-
ist flotaforingi og hlaut titilinn
hertoginn af Milford Haven, sem
nú er orðið frægt nafn í Bret-
landi.
Alice eignaðist þrjú systkini,
tvo bræður og eina systur. Eldri
bróðirinn varð hertogi af Milford
Haven, er faðir hans féll frá, og
ber sonur hans nú það nafn.
Hinn bróðirinn er Mountbatten
lávarður, sem er nú einn fræg-
asti flotaforingi Breta. Systirin
or Louise Svíadrottning.
Árið 1903 giftist Alice Andreas
Grikkjaprins, syni Georgs
Grikkjakonungs. Hún var þá
annáluð fyrir glæsileik, ljóshærð,
há og beinvaxin. Maður hennar
var líka hinn glæsilegasti. Hún
hafði mikið orð á sér fyrir góðar
gáfur og lagði allmikið stund á
að kynna sér heimspeki og skáld-
skap. Hún var jafnvíg á fjögur
tungumál, ensku, þýzku, frönsku
°g grísku.
Þau Alice og Andreas eignuð-
ust fjórar dætur áður en fyrri
heimsstyrjöldin brauzt út. Fram
til þess tíma höfðu þau lifað
hyrrlátu og ánægjulegu lífi, en
^ueð styrjöldinni hófst langur
erfiðleikakafli í lífi þeirra.
Frakklands. Þar bjuggu þau
hjónin við fremur þröng kjör
næstu sjö árin. Þá varð fjöl
skyldan að skilja og hefir aldrei
verið sameinuð aftur. Orsök
skilnaðarins varð sú, að Alice
varð alvarlega veik og þurfti að
dvelja á heilsuhæli í Þýzkalandi
í átta ár. Á þeim tíma sá hún
aldrei mann sinn eða börn.
Hún lifir eins og vera ber mjög
einföldu lífi. I herbergi hennar
er aðeins sófi, skrifborð, stóll og
sími og nokkrar bækur. Fjarri
fer samt því, að hún sé hætt að
fylgjast með því, sem er að ger-
ast í heiminum. Hún les blöð og
fylgist allvel með gangi alþjóð-
legra stjórnmála. Þegar frítími
hennar er rýmstur, leyfir hún sér
að grípa til leynilögreglusagna,
en henni hefir jafnan þótt lest-
ur þeirra þægileg dægradvöl.
Einu sinni á ári ferðast hún til
London til að heilsa upp á son
sinn, fjölskyldu hans og aðra
ættingja. Hún segist hafa ánægju
af ferðalögum og hefir líka ferð
azt víða. Tvívegis hefir hún kom-
ið til Ameríku.
Systrafélagið, sem Alice hefir
stofnað og stjórnar, er að því
leyti frábrugðið öðrum systra^
félögum rómversk-katólsku
kirkjunnar, að systurnar hafa
daglega umgengni við fólk við
margvísleg hjúkrunar- og hjálp-
arstörf. Önnur systrafélög í
Grikklandi starfa yfirleitt þann-
ig, að nunnurnar lifa einangrað-
ar og fást einkum við bænahald.
Alice heldur því fram að nunn-
urnar þjóni Guði bezt með því
að vinna fyrir aðra og þess vegna
eigi nunnureglan að breytast í
það horf.
Síðan Alice gerðist abbadís
hefir hún aldrei komið fram
opinberlega, nema við krýningar
hátíðina í London. Hún sagðist
þá hvorki koma fram sem prin-
sessa eða nunna, heldur sem
móðir, er bæri að vera við hlið
sonar síns á slíkum hátíðisdegi í
lífi hans. Fljótlega eftir hátíðina
hvarf hún heim aftur og sinnti
starfi sínu af jafnvel enn meiri
árvekni en áður. Stöðugt hefir
farið fjölgandi í systrafélagi
hennar og abbadísin er lofuð
fyrir stjórn, sem mótast af virðu-
leik og vingjarnlegrl framkomu.
Þeir skipta nú orðið þúsundum,
er notið hafa hjúkrunar og
hjálpar systrafélags hennar.
Útlegð og veikindi
í Grikklandi hafði rás styrj-
aldarinnar m. a. þær afleiðingar,
að Konstantin konungur, bróðir
Andreas, varð að flýja land og
setjast að í Sviss. Andreas bróðir
hans fylgdist með honum og fjöl-
skylda hans. Þessi útlegðartími
hélzt til 1920. Þá hélt Andreas
heim til Grikklands með fjöl-
skyldu sína og nokkru síðar (í
júní 1921) eignuðust þau eina
soninn, sem nú er hertoginn af
Edinborg.
Þeim Alice og Andreas auðn-
aðist ekki að eiga langa dvöl í
Grikklandi að þessu sinni. Styrj-
ðld reis á milli Grikkja og
Tyrkja og var Andreas skipaður
yfirmaður gríska hersins. Grikk-
fóru miklar hrakfarir og leiddi
Það til byltingar í Grikklandi.
Hppreisnarmenn kenndu An-
dreas um ófarir hersins og
daamdu hann til dauða. Á sein-
Ustu stundu var honum og fjöl-
skyldu hans bjargað í franskt
herskip, er flutti þau hjónin til
Einsetukona í Aþenu
Meðan Alice var á heilsuhæl-
inu dreif sitthvað á dagana hjá
ættingjum hennar. Dæturnar
giftust þýzkum prinsum og hafa
þrjár þeirra síðan verið búsettar
í Þýzkalandi. Philip dvaldi
lengstum hjá móðurömmu sinni
og ílengdist síðan í Bretlandi,
eins og kunnugt er. Andreas
prins, maður Allice, settist að í
Monte Carlo og eyddi þar elli-
dögunum.
Eftir átta ára dvöl í Þýzka-
landi fékk Alice skyndilegan
bata. Um svipað leyti eða rétt
áður gerðist sá voveiflegi at-
burður að Cecilia dóttir hennar
fórst í flugslysi í Belgíu, ásamt
manni sínum og tveimur sonum
þeirra. Þótt merkilegt megi
virðast, varð þessi sorglegi at-
burður fremur til að auka sálar-
styrk Alice en að veikja hann.
Þegar Alice kom úr sjúkravist-
inni, var hún orðin mjög trúuð
og fannst ógerlegt að hverfa
aftur til fyrri lifnaðarhátta. Hún
treysti sér ekki að setjast að hjá
manni sínum í Monte Carlo. I
staðinn leigði hún sér litla íbúð
í Aþenu og settist þar að ein síns
liðs. Hún óskaði þess að geta
lifað kyrrlátu lífi það, sem eftir
var ævidaganna.
Hún dvaldi í Grikklandi með-
an seinni styrjöldin stóð yfir og
eins meðan að borgarastyrjöldin
geisaði þar. Maður hennar and-
aðist á stríðsárunum og átti hún
þess því ekki kost að verða við
jarðarför hans. Nokkru eftir
stríðslokin heimsótti Philip son^
ur hennar hana og dvaldi hjá
henni um þriggja mánaða skeið.
Hún hafði mikla ánægju ai:
heimsókn sonarins, en ekki
breytti hún samt þeirri ákvörð
un, sem Alice hafði nú tekið, að
ganga í þjónustu grís-katólsku
kirkjunnar og helga kirkjulegu
starfi alla krafta sína.
JÓHANN GUNNAR ÓLAFSSON bæjarfógeti:
Ávarp í samkomubyrjun
Flutt á heiðurskvöldi Richards og Berthu Beck
á Isafirði, 9. júní, 1954
Fréttir fré ríkisútvarpi íslands
þann er lönd og lýði bindur
lifandi orði suður og norður,
Prófessor Beck og frú Berta,
góðir áheyrendur!
Svo komdu sæll, vestræni vinur,
og velkominn hingað þú skalt. ,, ,, . , ,
6 e kvað Matthias. Hvermg fer, þeg-
Þessi orð skáldsins vil ég gera ar íslenzkan skilst ekki lengur í
að mínum, er ég nú býð velkom- Vesturheimi? Gleymast ættar
in til Vestfjarða, Richard Beck tengsl og þjóðerni? Við skulum
prófessor og konu hans, frú vona að aldrei komi til þess og
Bertu. Heimsókn þeirra er oss að hin andlegu bönd, sem bund-
mikið gleðiefni, því Vestur-ls- in eru rnilli íslendinga vestan
lendingar eru og hafa verið oss hafs °g austan rofni aldrei.
hjartfólgnir, og Beck sérstakur
aufúsugestur.
Með söknuði horfðum vér á
eftir löndunum, þegar þ e i r
sigldu vestur um höf, en nú er-
um vér hreyknir af þeim, þvf að
þeir hafa staðizt hverja raun.
Og
Þeir sýndu það svart á hvítu
með sönnun, er stendur gild,
Prófessor Beck þarf ekki að
kynna. Hann er íslendingum að
góðu kunnur sem rithöfundur
og skáld, og einn af traustustu
útvörðum íslenzkrar menningar
og raunar norrænnar menningar
í Vesturheimi. En vegna þess að
ég veit, að menn vilja vita deili
á gestum, sem að garði ber, ætla
ég að stikla á því stærsta, þó ég
að ætt vor stóð engum að baki hafi ekki att Þvi láni að fagna,
að atgervi, drengskap og snilld. | að hafa nain persónuleg kynni
Þó langt sé á miili hafa tengsl-
af dr. Beck. Að vísu bar fundum
okkar oft saman fyrir um 38 ár-
á fiskislóðum í
m aldrei rofnað og samkiptin I um á fiskislóðum í nánd við
raunar aldrei verið jafn alúðleg Gerpi og Seley á Reyðarfirði.
Framhald af bls. 1
meiri á einum mánuði áður og
voru 41% meiri en í ágústmánuði
í fyrra.
☆
Rannsóknum er heldið áfram í
Skálholti og er nú unnið að því
að skýra grunninn undir mið-
aldakirkjunni. Fundizt hefur
undirstaðan undir háaltari kirkj-
unnar. Er hún hlaðin úr grjóti
og hefur altarið staðið innanlega
í kórnum, þó ekki innzt. Fundizt
hafa nokkrir smáhlutir, meðal
þeirra 6 innsigli með miðalda-
lagi.
☆
Þjóðleikhúsið sýnir tvö ný ís-
lenzk leikrit í vetur, Silfur-
tunglið eftir Halldór Kiljan
Laxness og Þeir koma í haust
eftir Agnar Þórðarson. Af er-
lendum leikritum má nefna leik
rit eftir þýzka höfundinn Wolf
gang Borchert, gamanleik eftir
Garson Kanin, Antigone eftir
Jean Anouilh og að líkindum
verður Faðirinn eftir Strindberg
einnig sýnt. Er í ráði að fá
sænska leikarann Lars Hanson til
þess að fara með aðalhlu^verkið
í því leikriti. Tvær óperur verða
fluttar um jólaleytið, Cavalleria
Rusticana eftir Mascagni og
Bajazzo eftir Leoncavallo. Fara
íslenzkir söngvarar með ein-
söngshlutverk í þeirri fyrr-
nefndu, en erlendir í hinni síðari.
Ballettskóli og leikskóli munu
starfa við Þjóðleikhúsið eins og
undanfarin ár.
☆
Ársfundur Alþjóða hafrann-
sóknarráðsins hefst í París í
byrjun næsta mánaðar.^Fjórir
íslendingar sækja fundinn auk
Árna Friðrikssonar, sem er fram
kvæmdastjóri ráðsins. Jón Jóns-
son. fiskifræðingur flytur erindi
um árangur af þorskmerkingum
við ísland frá 1948 til þessa árs,
Dr. Hermann Einarsson mun
tala um síldarrannsóknir sínar
sunnanlands og útbreiðslu fisk-
seiða við strendur Islands, þá
mun Unnsteinn Stefánsson flytja
skýrslu um rannsóknir Ægis í
sumar og um ástand sjávarins
við Norðurland og loks segir
Árni Friðriksson frá árangrinum
af síldarmerkingum fyrir Norð-
urlandi á undanförnum árum.
og nú. Islenzk menning hefur í Hann var þá formaður á fari
Vesturheimi öðlast nýjan vaxt- sínu og ég háseti hjá Árna frá
arbrodd, byggðan á hinum forna útstekk. En ég hef fylgzt með
stofni. Viðhorfin hafa ef til vill ferli hans og störfum álengdar.
breytzt og viðfangsefnin vafa-
laust aukizt, eins og prófessor
Beck mun skýra fyrir yður í
kvöld, en undiraldan er hin
sama og forðum.
Orn Arnarson hugleiðir í
Dr. Rcihard Beck er Austfirð-
ingur, nánar til tekið Reyðfirð-
ingur. Hann fæddist í dag fyrir
57 árum. Þegar hann hafði aldur
til brautzt hann af eigin ramm-
leik til mennta og lauk stúdenst-
Abbadísin
Nokkru eftir heimsókn Philips
vann Alice nunnueið grísk-
katólsku kirkjunnar og stofnaði
fljótlega eftir það nýtt systrafé-
lag, er nefndist Systrafélag
Mörtu og Maríu. Takmark þess
var að hjálpa sjúku og fátæku
fólki og munaðarlausum börn-
um. 1 fyrstu ákvað Alice, að
systrafélag þetta skyldi starfa á
eynni Tenos í Grikklandshafi, en
þar dvöldust systurnar þó ekki
nema í eitt ár. Síðan hefir bæki
stöð þeirra verið í Neon Hara-
kleion, sem er ein af útborgum
Aþenu.
Um sama leyti og Alice gerð-
ist nunna, lagði hún prinsessu
nafnbótina niður og hefir síðan
éingöngu látið titla sig sem
abbadís.
Alice eyðir nú nær öllum tíma
sínum í' þágu • systrafélagsins.
kvæði því, er ég lánaði úr í upp- prófi í Reykjavík vorið 1920. Fór
hafi ,tjón það, er vér Islendingar hann ári síðar til Vesturheims
biðum við mannflutningana til og stundaði nám við Cornellhá-
Vesturheims, og hann kemst að | skólann í Bandaríkjum og lauk
þessari niðurstöðu:
Sé talið að vér höfum tapað,
að tekið sé þjóðinni blóð,
því fimmtungur fáliðaðs kyn-
stofns
sé falinn með erlendri þjóð,
þá ber þess að geta, sem grædd-
ist:
Það gaf okkar metnaði flug
að fylgjast með landnemans
framsókn
og frétta um Væringjans dug.
Þetta er kannske ekki full-
nægjandi svar, en það veitir oss
huggun yfir missinum.
þaðan prófi árið 1924. Árið 1926
öðlaðist hann doktorsgráðu í
heimspeki við sama háskóla.
Hann varð síðan prófessor
Norðurlandamálum o g b ó k -
menntum við háskólann í Grand
Forks í Norður Dakota í Banda
ríkjum og starfar enn við hann.
Dr. Beck hefur átt ríkan þátt í
félagsmálum Vestur-lslendinga.
Þannig hefur hann um langt
skeið verið varaforseti og for-
seti Þjóðræknisfélags Islend-
inga í Vesturheimi. Hann hefur
flutt víðsvegar um Bandaríki og
Kanada fyrirlestra um bók-
Tveir heybrunar urðu í síðustu
viku. I Ásgarði í Dölum varð
eldur laus í hlöðu, en hægt var
að fyrirbyggja skemmdir og
brunnu ekki nema 40 hestar. Á
bænum Gilsárteigi í Eiðahreppi
kviknaði í hlöðu, sem í voru 400
hestar af heyi og urðu miklar
skemmdir á því, bæði af eldi og
vatni.
☆
Norsku listsýningunni í Þjóð-
minjasafninu lýkur í dag. Sýn-
ingin hefur staðið frá 29. ágúst
og hefur verið mjög mikil að-
sókn að henni og 15 myndir hafa
selzt.
☆
Síðastliðinn miðvikudag lauk
brezku bókasýningunni, sem
British Council og félagið Anglia
stóðu að í Þjóðminjasafninu. Var
mikil aðsókn að sýningunni.
☆
Bandarískur málari og teikn-
ari, Dong Kingman að nafni,
opnaði sýningu á vatnslitamynd-
um í Reykjavík í fyrrakvöld.
Jafnframt sýndi hann kvikmynd
og talaði um list sína og svaraði
fyrirspurnum. sýningunni lýkur
í kvöld.
☆
Knattspyrnumenn frá Akra-
nesi, sem verið hafa í knatt-
spyrnuför um Þýzkaland, komu
heim á fimmtudagsmorgunn. —
Kepptu þeir á fjórum stöðum í
Þýzkalandi og töpuðu þremur
leikjum, en gerðu jafntefli í
einum.
• ☆
Rúmenska frjálsíþróttasam-
bandið hefur boðið þremur ís-
lenzkum íþróttamönnum að taka
þátt í alþjóða-íþróttamóti í
Búkarest dagana 24.—26. þessa
mánaðar. Til fararinnar hafa
verið valdir Hörður Haraldsson,
sem keppir í 200 og 400 metra
hlaupi, Ingi Þorsteinsson, sem
keppir í 110 og 400 metra grinda-
hlaupi, og Þorsteinn Löve, sem
keppir í kringlukasti, en hann
setti nýlega íslandsmet í þeirri
grein, kastaði 50,22 metra.
☆
Samnorrænu sundkeppninni
lauk á miðvikudagskvöldið og
mun þátttaka hafa orðið all-
miklu meiri en sumarið 1951.
Stærsta . vandamál Vestur-Is- menntir, mennmgu og sögu
lendinga og vaxandi með hverri Norðurlanda, ýmist á íslenzku,
kynslóð, sem hverfur, er varð- norsku eða ensku.
veizla tungunnar. Það er furðu-
legt, hversu vel það hefur tekizt
þegar gætt er allra aðstæðna.
Það er eins og særing Matthíasar
hafi orðið þeim hvatning:
Særi ég yður við sól og báru
særi ég yður við líf og æru:
yðar tungu (orð þó yngist)
aldrei gleyma í Vesturheimi.
En samt getur maður ekki var
izt því að kvíða.
Sé ég hendur manna mynda
meginþráð yfir höfin bráðu,
Dr. Beck hefur verið geysilega
afkastamikill rithöfundur svo
of langt yrði hér upp að telja.
Gegnir furðu hve miklu hann
hefur afkastað, bæði í bundnu
máli og óbundnu. Er ljóst, að
hann er maður ekki einhamur.
Það hefur verið bjart yfir ís-
landi síðan þau hjón komu hing-
að. Ég vil óska þeim dásamlegs
sumars hér heima.
Gefum svo gestum vorum, og
afmælisbarninu sérstaklega, fer
fallt húrahróp.
a etaoin shrdlu
liilHIIIIHUIII
ÞAÐ ER ÞESSI
ÖRYGGISKEND,
SEM FÓLKINU
FELLUR í GEÐ
Hjá EATON’S kaupir fólk margra
ára reynslu: það kaupir
öryggiíi, sem felst í fullvissunni um
það, að EATON’S nafnið stendur
að baki vörunnar.
Skiptir minstu hvað keypt er,
smátt, stórt, mikilvægt eða
smámunir .... EATON’S tryggingin
er ávalt að baki.
"VARAN AKJÓSANLEG EÐA
PENINGUNUM SKILAÐ AFTUR"
EATON’S of CANADA