Lögberg - 07.10.1954, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 7. OKTÓBER 1954
3
Stephcmi G. þót’ti gott að vera öllum
óhóður nema mold, sól og vindi
Rætt við gamlan nábúa hans, Óíeig Sigurðsson
T'ÍMINN hafði spurnir af því,
að kominn væri í heimsókn á
®skustöðvar í Árnessýslu, ein-
hver elzti ferðamaður, sem
komið hefir hér til lands á síð-
ustu árum. Það er Ófeigur Sig-
urðsson, fyrrum bóndi í Alberta-
fylkinu og nábúi og alúðarvinur
Stephans G. Stephanssonar. —
Ófeigur tók þeirri málaleitan vel
uð svara nokkrum spurningum
Tímans. Hann ferðast yfir álfur
og heimshöf, er hvatur í spori
°g léttur í máli. Leysti hann vel
°g glögglega úr öllum spurnin-
um, sem fyrir hann voru lagðar.
■— Þú varst nákunnugur skáld
inu fræga, St. G. St.?
■— Já, við vorum nábúar og
góðir vinir.
— Hvað var langt á milli
ykkar?
— Það voru 12 km.
— Var margt íslendinga í
byggðinni?
— Það var allmargt íslenzkra
heimila, en annars voru í sveit-
inni menn af ýmsum þjóðum, en
við íslendingar héldum fast
saman, vorum ríki í ríkinu.
— Hversu búnaðist skáldinu?
— Hann var að mestu einyrki,
þar til börn hans komust upp og
studdu heimilisstörfin. Mér
fannst honum veitast furðu létt
að sameina ritstörfin og búskap-
inn. Hann var giftur ágætri
konu, Helgu frænku sinni frá
Bárðardal.
—- Hvað gerði skáldinu ljúft
að vera bóndi þótt kjörin væru
kröpp?
~~ Ég held, að hann hafi metið
^ojög mikils að vera frjáls og
óllum óháður, nema moldinni,
sól og vindi.
— Tókst þú einhvern þátt í að
roisa hið nafnkunna minnis-
^nerki á gröf Klettafjalla-
skáldsins?
— Já, ég átti þátt í því.
— Kom aldrei til orða að jarð-
neskar leifar hans yrðu fluttar
til íslands?
— Jú, sumir af vinum hans
létu sér koma það til hugar.
— En hvers vegna varð ekki
úr því?
— Stefán hafði sjálfur gert
fjölskyldugrafreit vegna vanda-
^oanna ,sem andazt höfðu á und-
an honum og í þeim reit eru
bæði hjónin grafin að eigin ósk.
— Hvernig er umhverfi og að-
staða við þennan grafreit?
— Stefán valdi sér bæjarstæði
við litla á með nokkrum straum-
þunga. Menn segja, að honum
^afi fundizt árniðurinn minna á
seskustöðvarnar heima á Islandi.
Grafreiturinn er á fallegum stað
nokkru neðar.
— Var minnisvarðinn reistur
Undir eins eftir fráfall Stefáns?
Nei, það liðu 7 ár, áður en
Pað komst á dagskrá.
~~ Hverjir beittu sér fyrir
^ninnisvarðamálinu.
— Það gerðum við sveitur
nans. Ég birti ávarp um mál
]slenzku blöðunum í Winni
°g óskaði eftir samskotum f;
n^mnisrnerki á gröf Stefáns.
— Hversu var máli þínu tel
Vel. Ég fékk framlög
yinum og aðdáendum Stefán;
ýnisum áttum. Drýgstur
stuðningurinn úr hans e
sveit.
— Lögðu þar allir eitthvað af
morkum?
Allir nema tveir.
Ur hvaða steintegund er
^ninnismerkið?
~~ Það er úr granít og getur
enzt eins' lengi og sjálf veröldin.
~~ Þurfti langt að sækja efnið?
^ sótti efnið á mínum bíl
ú ýmissa staða, nær og fjær.
— Höfðu sveitungar Stefáns
nnnáttumenn í sínum hóp til
a höggva og reisa minnis-
nierkið?
~~ Nei, við fengum pólskan
Kunnáttumann til þess.
7~ Hver annast viðhald graf-
arinnar?
— Hún þarf lítils viðhalds
með, en ríkið tekur að sér við-
hald þvílíkra helgireita, svo að
vel er séð fyrir þeirri hlið.
— Það er líka sagt, að þú hafir
átt mikinn þátt í að koma á fót
íslenzku elliheimili í Vancouver?
— Það er rétt, að ég er einn af
stuðningsmönnum þess.
— Er það mikið fyrirtæki?
— Að vissu leyti. íslendingar
flytja nú mikið til vesturstrand-
arinnar til að una þar í mildu
loftslagi á elliárunum. Við
keyptum mikið og fagurt hús á
góðum stað í borginni. Auðugur
maður hafði byggt húsið, en
þegar erfitt var orðið um þjóna-
hald þótti húsið of stórt fyrir
heimili eins manns, og þá gátum
við fengið bygginguna til kaups
með viðunandi verði.
— Hvernig unir gamla fólkið
hag sínum í þessari höll?
— Því fellur mjög vel vistin
þar. Húsið er ekki of stórt fyrir
þessa íslenzku nýlendu.
— Ert þú nú farinn að huga
til heimferðar vestur?
— Já, innan skamms. Ég hefi
heimsótt æskustöðvar mínar og
glaðzt yfir öllum þeim myndar-
skap og dugnaði, sem hvarvetna
blasir við augum ferðamannsins.
Nú á ég ekki eftir nema að hitta
fáeina vini mína hér í Reykja-
vík og kveðja þá. Að því búnu
kveð ég landið með þökk fyrir
þúsund dýrmætar endurminn-
ingar frá æsku- og uppvaxtar-
árum og svo frá ferðum mínum
hingað. Viltu bera góðvinum
mínum og frændum, sem sjá
þessar línur, einlægar kveðjur
og árnaðaróskir.
— En svo við snúum okkur að
æsku þinni hér heima á íslandi.
Hvar ertu fæddur, ófeigur?
— Ég er fæddur á Svínavatni
í Grímsnesi árið 1862. Foreldrar
mínir, Guðrún ófeigsdóttir frá
Fjalli á Skeiðum og Sigurður
Sigurðsson frá Votamýri á
Skeiðum, byrjuðu búskap þar.
Móðir mín var dóttir Ófeigs
bónda í Fjalli á Skeiðum, sem
var þekktur maður um þær
mundir sem búhöldur og greiða-
maður, er harðindi bar að. Móðir
mín mundi það m. a. að ófeigur
tók svo margt fé í fóður harð-
indavetur einn, að ein kýrin var
höfð uppi á palli í baðstofu.
Ófeigur í Fjalli átti 12 (?) börn
og jörð handa hverju þeirra, er
þau byrjuðu búskap.
— Þú heitir þá náttúrlega
eftir Ófeigi í Fjalli?
— Já. Ófeigur afi minn var
dáinn nokkru áður en ég fæddist.
Dreymdi móður mína oft Ófeig
og þótti henni sem honum væri
greiði gerður, ef hún léti mig
heita í höfuðið á honum og var
svo gert.
— Hvað áttirðu lengi heima á
Svínavatni?
— Til níu ára aldurs. Þá fluttu
foreldrar mínir að Útey í Laug-
ardal. Þar bjuggu þau í 16 ár,
eða þar til ég var 25 ára. Það
sama ár fór ég svo til Ameríku.
Meðan ég var heima vann ég
alla algenga vinnu heima fyrir,
eins og þá gerðist, en reri 8 ver-
tíðir á Seltjarnarnesi og Álfta-
nesi.
— Varstu lengi búinn að
hugsa til Ameríkufarar ,og hver
var orsök til hennar?
— Nei, ég var ekki búinn að
velta því fyrir mér svo mjög
lengi. Ég trúlofaðist þetta ár
Ástríði Tómasdóttur frá Kára-
stöðum í Þingvallasveit. Fór ég
þá að hugsa til búskapar, en
vantaði jarðnæði. Aftur á móti
frétti ég um 160 ekrur lands
vestur í Alberta í Kanada, sem
fá mátti fyrir 10 dali. Var það
að nokkru leyti orsökin og að
nokkru leyti ævintýraþrá. Við
létum í haf í júní árið 1887 og
lentum í hafís og vorum mánuð
á leiðinni.
— Fórstu svo beina leið þang-
að sem þú.hafðir keypt land? að má segja að það sé sama
— Nei. Það var ekki hægt. Við
vorum svo til allslaus, og sett-
umst því að í Winnipeg tvö
fyrstu árin. Þar vann ég aðal-
lega við eldiviðarhögg og upp-
skeruvinnu. Er okkur hafði
græðzt það fé, að ég gat keypt
kýr, héldum við til Alberta.
Þar byggði ég bjálkahús til íveru
um vorið og peningshús um
íaustið.
— Voru ekki frumbýlingsárin
erfið?
— Ekki fann ég svo mjög til
jess. Ég held, að ég hafi ekkert
lagt harðara að mér, en ef ég
hefði verið kyrr heima. Við átt-
um fjórir saman tvo uxa ,og með
þeim plægði ég strax fyrsta
sumarið 5 ekrur og setti í þær
hafra. Ræktunin hélt síðan á-
fram og ég bætti við byggi, rúg
og hveiti. Eftir tvö ár var íbúð-
arhúsið orðið of lítið og þá
byggði ég annað bjálkahús, einn-
ig með torfþaki. í því vorum við
í 7 ár, en þá byggði ég hús, sem
stenduf enn þann dag í dag og
er með öllum þægindum.
— Hversu stórt bú hafðir þú,
þegar byrjunarörðugleikarnir
voru yfirstaðnir og ræktunin
komin á veg?
— Ég hafði um 100 nautgripi,
150 ær og 40 hross.
— Var þá ekki landrýmið orð-
ið of lítið?
— Jú, ég keypti til viðbótar
640 ekrur, án þess þó að hleypa
mér í skuldir. Þá átti ég 800
ekrur, og af því braut ég 600
ekrur til ræktunar.
— Hvað mörg börn eignuðust
þið hjónin, Ófeigur?
— Okkur varð 6 barna auðið
og ólum þar að auki upp stúlku.
Nú á ég 22 barnabörn og 20
barnabarnabörn. Konan mín dó
þegar ég var 53 ára, en þegar ég
var 65 ára giftist ég aftur
Kristínu Þorsteinsdóttur af
Laxamýrarætt í Þingeyjarsýslu.
Hún dó þegar ég stóð á áttræðu,
og brá ég þá búi.
— Hvað leið svo langur tími
frá því þú fórst og þangað til þú
komst til íslands næst?
— Ég kom á Alþingishátíðina
1930 og var hér í þrjá mánuði.
Þá hafði ég verið 43 ár í Alberta.
— Fannst þér margt hafa
breytzt er þú komst heim þá?
— Nei, það hryggði mig þá
hvílík kyrrstaða var hér enn.
— Finnst þér þá meiri breyt-
ingar hafa orðið á þessum 24
árum frá því þú komst síðast?
— Já, það finnst mér sannar-
lega. Ég er bæði undrandi og
glaður yfir þeim stórfenglegu
framförum, sem hér hafa orðið
síðan 1930. Hér er auðsjáanlega
velmegun, um það ber útlit
fólksins vott. Mestar finnst mér
framfarir hafa orðið hvað bygg-
ingar snertir.
— Þú hefir ekki tapað tökun-
um á móðurmálinu í þessi 67 ár?
— Nei, við töluðum íslenzku
framan af og okkar börn lærðu
íslenzku. í seinni tíð hefir svo
fremur verið töluð enska og
barnabörn mín kunna ekki ís-
lenzku. En ég hefi alltaf lesið
Heimskringlu og Lögberg, ís-
lenzku blöðin þar vestra, og
hefir það hjálpað mikið.
— Þú hefir svo dvalið hjá
börnum þínum síðan þú brást
búi?
— Já, á sumrin hefi ég verið
hjá dóttur minni í Alberta, en á
veturna hjá frændfólki mínu í
Vancouver á vesturströndinni.
Þar er fjöldi íslendinga. Ég hefi
líka þar að auki ferðast allmikið
nú á efri árum og farið t. d. 18
sinnum þvert yfir Klettafjöllin.
— Er nokkurs staðar um ís-
lenzkukennslu að ræða í skólum
hjá ykkur?
— Nei, svo er ekki. En í Winni-
peg hefir verið stofnaður kenn-
arastóll í íslenzku og kennir þar
Finnbogi Guðmundsson, pró-
fessor.
— íslenzkan er þá smám sam-
an að deyja út sem daglegt mál
hjá ykkur?
— Já unga fólkið virðist ekki
hafa áhuga á því að læra hana.
sagan hjá öðrum þjóðabrotum,
sem þó eru fjölmennari en við.
—TÍMINN, 27. ágúst
Business and Proíessional Cards
Minningar
Sjaldan leiðir prestsstaðan til
mikilla metorða eða ríkulegra
matfanga. Þeir, sem gegna þess-
ari stöðu og eru um leið að
vænta þessara keppikefla, sæta
iðulega vonbrigðum. Þeim, sem
það gera fer líkt og þeim, sem
er að dreyma um eitthvað það,
sem ætti að gerast eftir sólhvörf
hinztu. \
Það er hin „innri glóð“, sem
kemur mönnum til þess að velja
þá stöðu. Án þess að bera þann
varma í brjósti er hætt við að
það starf verði mönnum örðugt
og lítt bærilegt, en beri þeir enn
andlegan eld í brjósti gerir það
leiðina léttari. Gott er líka að
eiga samleið með konum og
mönnum fjarri skarkala og kast-
hraða stórbæjanna, þar sem
hugur manna snýst mörgum
sinnum um tilfinningarsemi og
nautnir. Einhver hefir sagt:
Um veraldar vegsemd lætur
mér lítt,
leitt er alt metorða stref.
Á lágsvæðum heimsins er
haldgott og hlýtt,
þar helzt vil ég eiga mín skref.
Úti í sveitunum fer lífið fram
með meiri kyrð. Atburðir ger-
ast, sem flytja lífsreynslu og
skapa þekkingu þeim, sem vilja
taka eftir þeim og setja þá á sig.
Sannast löngum: „Margs er að
minnast, þá kunnugir finnast“.
Það varð mitt hlutverk að
rækja starf um nokkurn tíma
umhverfis Churchbridge í Sask-
atchewan. Svæði þetta bygði
fólk heilsteypt og grandvart til
orða og verka.
Fyrir nokkrum dögum lézt í
Churchbridge ekkjan Elisabet
Eyjólfsdóttir Sigurðsson. Þegar
hún varð ekkja og efnin mjög að
þrotum komin kostaði Konráð
bróðir hennar ferð hennar hing-
að. Var hún með bróður sínum
og hjá Brandi bróðursyni sín-
um, að Konráð látnum.
Elisabet náði meir en hundrað
ára aldri.
Ekki er ég nógu kunnugur til
þess að rekja æfiferil þessarar
mætu konu, en hefi löngun til
þess, að minnast hennar og nán-
ustu skyldmenna. Kona Konráðs
hét María, látin fyri rnokkrum
árum. Gott var að koma til þessa
fólks. Þar virtist ríkja nægju-
semi, glaðværð og góðsemi;
heyrðist aldrei hallað á nokkurn
mann. Fjölskyldan var greind
og minnug, og kunni frá mörgu
að segja. Kaffikannan stóð ávalt
tilbúin að leita til, ef gesti bæri
að garði. Voru það daglegir við-
burðir.
Nú er þetta mæta fólk komið
að leiðarlokum, og horfið að sýni
legri návist. Tilfinning tómleika
og saknaðar grípur hugann, en
líka ánægja ,af gróðanum af því
að hafa haft kynni af því.
„Mörg látlaus æfin lífsglaum
fjær,
leynist einatt blíð og fögur.
En guði er hún alt eins kær,
þótt af henni fari litlar sögur“.
s. s. c.
COPENHAGEN
Bezía munntóbak
heimsins
Phone 74-7855
ESTIMATES
FREE
J. M. Ingimundson
Re-Roofing — Asphalt Shingles
Insul-Bric Siding
Vents Installed to Help Eliminate
Condensation
832 Slmcoe St.
Winnipeg, Man.
SEWING^MACHINES
Darn socks in a jiffy. Mend,
weave in holes and sew
beautifully.
474 Poriage Ave.
Winnipeg, Man. 74-3570
Dr. ROBERT BLACK
SérfrœCingur I augna, eyrna, nef
og hálssjúkdómum.
401 MEDICAL ARTS BLDG.
Graham and Kennedy St.
Skrifstofuslmi 92-3851
Heimasiml 40-3794
Dunwoody Saul Smith
& Company
Charlered Accountanls
Phone 92-2468
100 Princess St. Winnipeg, Man.
And offices at:
FORT WTT.T.TAM - KENORA
FORT FRANCES - ATIKOKAN
Hafið
Höfn
í huga
Heimili sólsetursbarnanna.
Icelandic Old Folks’ Home Soc.
3498 Osler St., Vancouver, B.C.
ARLINGTON PHARMACY
Prescription Specialist
Cor. Arlington and Sargent
Phone 3-5550
We Handle School Supplies
We collect light, water and
phone bills.
Post Office
Muir's Drug Siore Lid.
J. CLUBB
FAMILY DRUGGIST
SERVING THE WEST END FOR
27 YEARS
Phone 74-4422
Ellice & Home
Minnisf
BETEL
í erfðaskrám yðar.
Phone 92-7025
H. J. H. PALMASON
Chartered Accc'intant
505 Coníederatlon Life Bullding
WINNIPEG MANITOBA
Parker, Parker and
Kristjansson
Barristers - Solicitors
Ben C. Parker. Q.C.
B. Stuart Parker, A. F. Krlstjanaaon
500 Canadlan Bank of Commerce
Chambers
Winnlpeg, Man. Phone 92-3561
G. F. Jonasson, Pres. Sc Man. Dlr.
Keystone Fisheries
Limited
Wholesale Distributors of
FRESH AND FROZEN FISH
60 Louise Street Slmi 92-6227
EGGERTSON
FUNERAL HOME
Dauphin, Maniioba
Eigandi ARNI EGGERTSON Jr.
Van's Etectric Ltd.
636 Sargent Ave.
Authorized Home Appliance
Dealers
GENERAL ELECTRIC — ADMXRAL
McCLARY ELECTRIC — MOFFAT
Phone 3-4890
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLINIC
St. Mary’s and Vaughan. Winnipeg
PHONE 92-6441
J. J. Swanson & Co.
LIMITÍD
308 AVENUE BLDG. WINNIPEG
Fasteignasalar. Leigja hfls. Ot-
vega peningal&n og elds&byrgC.
bifreiCaóbyrgC o. s. frv.
Phone 92-7538
SARGENT TAXI
PHONE 20-4845
For Quick, Reliable Service
DR. E. JOHNSON
304 Eveline Street
SELKIRK. MANITOBA
Phones: Office 26 — Residence 230
Otfice Hours: 2.30 - 6.01 p.m.
Thorvaldson, Eggertson,
Bastin & Siringer
Barristers and Solicitors
209 BANK OF NOVA SCOIIA Bldg.
Portage og Garry St.
PHONE 92-8291
CANADIAN FISH
PRODUCERS LTD.
J. H. PAGE, Managing Director
Wholesale Distributors of Fresh and
Frozen Fish
311 CHAMBERS STKEET
Offlce: 74-7451 Res.: 72-3917
Otflce Phone
92-4762
Res. Phone
72-6115
Dr. L. A. Sigurdson
528 MEDICAL ARTS BUILDING
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment.
A. S. BARDAL LTD.
FUNERAL HOME
843 Sherbrook Street
Selur líkkistur og annast um flt-
farir. Allur fltbflnaCur sá bezti.
StofnaC 1894
SÍMI 74-7474
Phone 74-5257 700 Notre Dame Ave.
Opposite Maternity Pavilion
General Hospital
Nell's Flower Shop
Weddlng Bouquets, Cut Flowers,
Funeral Designs. Corsages.
Bedding Plants
Nell Johnson
Res. Phone 74-6753
S. O. BJERRING
Canadian Stamp Co.
RUBBER & METAL STAMPS
NOTARY & CORPORATE SEALS
CELLULOID BUTTONS
324 Smith St. Wlnnlpeg
PHONE 92-4624
Gilbart Funeral Home
Selklrk, Manitoba.
J. Roy Gilbart
Licensed Embalmer
Phone 3271 Selklrk
SELKIRK METAL PRODUCTS
Reykh&far, öruggasta eldsvörn,
og Avalt hrelnir. Hitaeinlngar-
rör, ný uppfyndlng. Sparar eldl-
vlC, heldur hita frá aC rjflka flt
meC reyknum.—SkrlfiB, simlC til
KELLY SVEINSSON
(23 Wall St. Wlnnipeg
Just North of Portage Ave.
Simar 3-3744 — 3-4431
J. Wilfrid Swanson & Co.
Insurance ln all lts branches
Real Estate - Mortgages - Rentals
216 POWER BUILDING
Telephone 93-7181 Res. 46-3486
LET US SERVE YOU