Lögberg - 25.10.1956, Síða 4

4
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 25. OKTÓBER 1956
Lögberg
Gefið flt hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
Utanáskrif ritstjflrans:
EDITOR LÖGBERG, 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $5.00 um árið — Borgist fyrirfram
The “Lögberg” is published by The Columbia Press Limited,
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada
Printed by Columbia Printers Limited
Authorized as Second Class Mail, Poet Office Department, Ottawa
PHONE SPruce 4-3411
STEINDÓR STEINDÓRSSON frá Hlöðum:
Til góðs vinar liggja gagnvegir
Erindi flutl í Fyrstu lútersku kirkju, 17. október 1956
Góðir landar, sæl og blessuð séuð þið öll.
Það grípur mig dálítið einkennileg tilfinning, þegar ég
kem hér á fund ykkar. í þúsunda mílna fjarlægð frá ættlandi
mínu er ég alt í einu kominn meðal fólks, sem mælir á íslenzka
tungu, sem komið er af sama ættstofni, á sömu erfðir og
sama hugsunarhátt. Þetta fólk minnir á eyland í úthafi
ókunnrar þjóðar. í aðra röndina finn ég til feimni, en á hinn
bóginn fyllist ég stolti yfir því að þið hér hafið gert ísland
stærra. Þegar ég fyrir nokkrum dögum var staddur suður í
Mountain og fór þar um stóra sveit, þar sem hver bær var
íslenzkur, eða þegar ég hef gengið hér um göturnar í Winni-
peg, er mér ljóst að hér er umhverfið helgað af erfði íslenzkra
handa. Þessvegna er það hluti af íslandi, þótt það sé hluti
af erlendu ríki og þið borgarar annars þjóðfélags. En fyrir
slíkt starf getur hver íslendingur borið höfuðið hærra en ella.
Og íslendingurinn dylst ekki. Handtákið, hljómblærinn í
röddinni, hlýjan og viðmótið alt segir til sín.
Fyrir nær 11 öldum vann hinn norræni kynstofn eitt
sinna miklu afreka, þegar ísland var fundið og numið. For-
feður vorir voru djarfir menn og framsæknir. Þótt hugsjónir
nútímans væru þá enn ófæddar, og hugsunarháttur þeirra og
lífsviðhorf um margt harla ólíkt oss, áttu þeir hugsjón frelsis-
íns sameiginlega oss. Sögurnar segja oss að þeir hafi ekki
unað ófrelst og ofríki Haralds hárfagra, þótt sennilega hafi
fleiri orsakir legið til brottfarar þeirra, þá hefir það vafa-
laust verið mikilvægur þáttur í því, að þeir létu óðul sín og
sigldu á höf út. Þeir sigldu beint út í æfintýrið og óvissuna,
til lands sem þeir vissu lítið meira um en það eitt að var til.
Á íslandi reistu þeir bygðir og bú. Þar stofnuðu forfeður
vorir nýtt þjóðskipulag, sem átti þá engan sinn líka í heimin-
um og settu þar lög og rétt. Ný og blómleg menning reis á
legg. Skáld fóru víða, ortu kvæði og fluttu við konunga-
hirðir. Og þá voru á íslandi skapaðar ódauðlegar bókmentir,
sem síðan hafa verið líftaug íslenzkrar tungu og íslenzks
þjóðernis um þúsund ár. En þær hafa einnig verið aflgjafi og
leiðarljós allra norrænna þjóða og dugað þeim bezt þegar mest
reyndi á þol þeirra og þrek.
En æfintýri íslendingsins var ekki lokið með því. Þúsund
árum eftir að Ingólfur Arnarson festi bygð í Reykjavík hófu
'lslendingar landnám á ný. Enn var siglt í vesturátt til hinnar
nýju vaknandi heimsálfu, þar sem land var að vísu en skorti
vinnandi hendur til að færa landnámið út og gera jörðina
manninum undirgefna. Enn leitaði hugur ©g hönd íslendings-
ins nýrra viðfangsefna. Enn þráði hann meira frelsi, meira
rúm til athafna en kringumstæðurn leyfðu þá á íslandi.
Það var djarft siglt, þegar forfeður vorir létu í haf frá
Noregi. En ef vér lítum nær oss, og lítum á landnám Islend-
inga í Vesturheimi hefir mér lengi fundizt, sem þar hafi ekki
verið minni dugur eða hetjulund að baki. Og einkum hefir
mér staðið það ljóst fyrir sjónum síðustu dagana, þegar ég
hefi gengið um bygðir Islendinga hér. Þegar afar ykkar og
ömmur, feður ykkar og mæður eða þið sjálf námuð hér land
voru engar þær sögur um það skráðar, sem líkt verði við
fornbókmentir vorar um hið fyrra landnám. Og ekki hafa
minningabrot um hetjudáðir Vestur-íslendinga í baráttunni
fyrir lífi sínu og afkomu í hinu nýja landnámi, verið sett á
bekk með íslendingasögunum, en trúlegt þykir mér, að þegar
stundir líða þyki þó þær sögur merkilegar, og því meir sem
stundir líða. Því að baráttusaga Vestur-íslendinga við óblíða
náttúru og erfið kjör meðal auðugri og valdameiri þjóðar er
ekki síður „eilíft kraftaverk“ en líf og saga íslenzku þjóðar-
innar eins og skáldið komst að orði.
Ég efast um að hinn norræni kynstofn hafi annars staðar
sýnt meiri þrautseigju, meiri manndóm en fram hefir komið
í starfi ykkar hér. Og ef einhverntíma skyldi hvarfla að
manni efi um þrótt hins íslenzka þjóðernis og íslenzka menn-
ingararfs, þá er saga og starf ykkar Vestur-íslendinga ljósasta
Additions to Betel Building Fund
vitnið um hvað í íslendingn-
um býr, þegar á reynir.
Ég sagði áðan, að þegar ís-
lendingar tóku að flytjast til
Vesturheims hafi verið þröngt
um þá heima á íslandi. Á síð-
ustu áratugum 19. aldarinnar
var síður en svo glæsilegt um-
horfs á landi voru. Árferði var
illt, svo að nærri lét að kallast
mætti hallæri. Landið laut er-
lendri stjórn, sem oft virtist
harla skilningslítil á þarfir og
kröfur þjóðarinnar til aukinn-
ar menningar og verklegra
framfara, og horfurnar um
breytingu í þeim efnum voru
alt annað en glæsilegar. Þjóð-
in var fátæk, atvinnuvegirnir
frumstæðir og raunverulega
var ekkert athafnasvið fyrir
hina vaxandi kynslóð. Það var
því sízt að undra þótt fram-
sæknir menn leituðu nýrra
ráða til að tryggja afkomu
sína. Skáld og forystumenn 19.
aldarinnar höfðu ýtt við þjóð-
mni, bent henni á fyrirheitna
landið, en leiðin þangað virt-
ist enn löng, og yfir öræfi og
torfærur að fara. Og í augum
margra var þetta einungis
draumsýn, en kaldur veruleik-
inn lokaði öllum leiðum. Við
þessi skilyrði hófust útflutn-
ingar Islendinga til Vestur-
heims. En tímarnir voru
breyttir frá landnámsöld ís-
lands. Nú gátu íslendingar
ekki siglt á eigin skipum með
fólk sitt og fé í leit að æfin-
týrinu, nú gátu þeir ekki tekið
fótfestu í óbygðu landi. Þess-
vegna varð hin nýja sigling
jafnsöguleg hinni fyrri.
En „margt hefir breytzt,
síðan bygð var reist.“ Mér er
tjáð að í augum sumra ykkar
sem enn muna ísland hafi það
engum breytingum tekið.
Slíkt er eðlilegt og mannlegt.
Það er að vísu satt að „Söm
er hún Esja og samur er
Keilir“ eins og Bjarni Thorar-
ensen kvað. Fjöllin og foss-
arnir hafa engum breytingum
tekið. Heiði jöklanna er hið
sama. Hlýja og yndi skjól-
sælla hlíða er hið sama. Báran
gjálfrar við sand og brimið
dynur við kletta með sama
rími og litadýrð nóttleysunn-
ar um hásumarið skartar eins
og fyrr. Enda þótt náttúran
standi aldrei í stað vinnur hún
svo hægt að augu vor manna
nema eigi breytingar eins og
mannsaldur. En þó er landið
breytt. Á sama tíma og þið hér
vestra hafið barizt hörðum
höndum til að skapa yður sess
meðal framandi þjóða og hafið
komizt í fararbrodd þeirra,
sem hæst hafa haldið merki
menningar og framfara í álfu
veruleikans, eins og skáldið
komst að orði, hefir heima-
þjóðin einnig barizt og séð
fram til meiri velmegunar,
betri lífskjara og aukinnar
menningar, og unnið þar
þrekvirki. Það er ýkjulaust
mál, að á hálfri öld hefir ís-
lenzka þjóðin farið gegnum þá
þróun í atvinnumálum, verk-
legum og andlegum fram-
kvæmdum, sem tekið hefir
íslendingadagurinn 6. ágúst
1956, $1000.00
(Mrs. H. A.) Emilia S. Berg-
man, Ste, 17, Fleetwood Apts.,
Winnipeg 10, Manitoba, $50.00
Mrs. Jakobína Thorgeirson,
Ste. 29 — 775 Ellice Avenue,
Winnipeg 10, Manitoba, $50.00
Miss Aida Thorgeirson,
Ste. 29 — 775 Ellice Avenue,
Winnipeg 10, Manitoba, $25.00
Mr. O. S. Thorgeirson,
Ste. 29, — 775 Ellice Avenue,
Winnipeg 10, Manitoba, $25.00
Dr. F. Fjeldsted,
Ninth and Rosser Avenue,
Brandon, Manitoba, $300.00
Mr. S. Lárusson,
1145 Dominion Street,
Winnipeg, Manitoba, $50.00
Mrs. S. Sigfússon, Box 71,
Riverton, Manitoba, $50.00
Mr. & Mrs. S. Sigurdson,
937 Minto Street,
Winnipeg 10, Manitoba $100.00
Dr. & Mrs. A. N. Sommer-
ville, 614 St. Mary’s Road,
St. Vital,
Winnipeg, Manitoba, $100.00
Mr. Gunnar J. Johnson,
3rd Aveue,
Gimli, Manitoba $7.50
Custom Construction,
P. Hjorleifson & S. E.
Eyolfson,
Gimli Manitoba $100.00
Mr. M. B. Jónasson,
Gimli, Manitoba $50.00
Custom Construction,
P. Hjorleifson & S. E.
Eyolfson,
Gimli, Manitoba $100.00
Mr. E. Egilson,
Brandon, Manitoba $50.00
Mr. J. W. Byron,
Brandon, Manitoba $25.00
Mrs. E. Egilson,
Victoria Avenue, E„
Brandon, Manitoba $5.00
P. August,
Brandon, Manitoba $10.00
Mrs. Sara Schultz,
Pilot Mount, Manitoba, $50.00
In memory of her father Sig-
tryggur Sigvaldason who died
at Betel September 14, 1956.
nágrannaþjóðir vorar margar
aldir. Vér höfum tekið stökkið
frá miðöldum til nútímans á
fáum áratugum.
Mrs. Steinunn Valgardson,
Betel, Gimli, Manitoba, $10.00
A friend,
Gimli, Manitoba . $5.00.
"Betel" $180,000.00
Building
Campaign Fund
----1—180
—160
—140
—120
Make your donations lo tk*
"Betel" Campaign Fund.
123 Princess Street,
Winnipeg 2.
Hollusta. — Þegar Alexander
mikli sigraði Persíu tók hann
ekki aðeins ríki Daríusar,
heldur og konu hans með-
Blessuð drottningin varð svo
hrifin af seinni manni sínurn>
að þegar hann lézt, þá sá hun
hvorki mat né drykk — og eft'
ir fáa daga fylgdi hún honum
eftir, yfir Styx!
----0----
Til þess að vera raunveru'
leg gæs, og til þess að vera
raunverulegur engill, vantar
kounan oft og tíðum ekkert
nema vængina.
Niðurlag í næsta blaði
Fjallagrös í pósti beint fró
ÍSLANDI
Sendið oss $2.00 og vér skulum senda yður í pósti,
yður að kostnaðarlausu,
500 grömm
fyrsta flokks ísl. Fjallagrös (Skæðagrös).
MAGNÚS TH. S. BLÖNDAL H.F.
Vonarstræti 4 B, Reykjavík
Firmað stofnsett 1887 Klippið út þessa auglýsingu
Subscription Blank
COLUMBIA PRESS LTD.
695 Sargent Ave., Winnipeg
I enclose $ for subscription to the
Icelandic weekly, Lögberg.
NAME .....................................
ADDRESS
City.............................. Zone ■ ^