Sunnanfari - 01.08.1912, Blaðsíða 8

04
Bækur.
Sktjrsla um nœndaskólami á
Ilólum í Iljalladal. Akurevri
1912. 38. bls. 8vo.
Skýrsla þessi gelur, að því er virðist, einkar-
glögga hugmj'nd um ásigkomulag Hólaskóla, og er
skólinn ágætur skóli, ef marka má skýrsluna, og
er ekki ástæða til annars. fó að titilblaðið beri
það eigi með sjer, nær skýrslan yfir árin 1910—1912,
og liafa nemendur skólans þau ár verið 58, og er
það allálitleg tala. Kennarar eru 3 fastir og náms-
greinar eigi færri enn 18. Gleðilegt er það
eins og skýrslan hcrmir, að sljórnarráðið
skuli liafa l'arið að ráðum byggingarráðunauts-
ins Rögnvaldar Olafssonar um skólahúsið nýja,
og haft það úr steini heldur enn úr trje,
því saga timburkumbaldanna lijer á landi ætti
nú að vera á enda. Ekki eru ómyndarleg
áhalda- og hókasöfn skólans, að því er skýrslan
segir, en slik söfn eru bráðnauðsynleg, eigi
kensla að verða í nokkuru lagi. Pó að skýrslan
yfirleitt beri það með sjer, að skólinn sje ábyggileg
stoínun, eru þó í skýrslunni frásagnir af ýmsum
hálfbarnalegum »skringileghcitum«, er þar við-
gangast, t. d. fyrírlestrarnir sem getið erum á bls.
18—19, að skólapiltar hafi haldið á unglinganáms-
skeiði. Að æfa piltana í rökfimi og málfimi er að
vísu gott, en vart skilst manni, að fyrirlestur, sem
einn pilta lijelt og nefndist Ut i bláinn, hafi verið
neitt lærdómsríkur fyrir þann, sem bjelt eða þá
sem heyrðu, hafi hann borið nafn með rentu.
Sömuleiðis er ekki laust við, að skriffinskugutlið,
sem getið er um á hls. 24, að verið sje að kenna
piltunum á námsförum, sje hálf skoplegt, og í
sambandi við nefndarálitin, sem þar er talað um,
skal því stungið að skólastjórninni, að lesa livað
Gröndal segir um nelndirnar i Rórðarsögu í Ilatt-
ardal. En eins og tekið hefur verið íram er
skólinu víst mesta myndarstoínun. /.
Fríi li>r. Jóni Bjarnasiyiii í Winnipeg
hefir Sunnanfari fengið tvö hrél (11. og 12. júlí)
með athugasemdum um vísur, sem hér hafa verið
prentaðar i blaðinu. Hið fyrra um Skeiðarár-
sandsvisu Arna sýslumanns Gíslasonar (XI, 6),
svo látandi :l)
1) Ragnheiður dóttir Árna sýslumanns segist lial'a heyrt
föður sinn hafa Steinsmýringavísuna, sem prentuð er á sama
slað svo: mannúð (ekki manndáð) sína niiða þeir. Ólafur
bókhaldari Runólfsson eignar þá vísu Páli prcsti í Pingmúln.
eEn ekki þykir kunnugnin það líklegt, því að síra Páll var
kki hagur á þá liluti, og var torfynt um kveðskap.
»Skrölt hefi’ eg um Skeiðarársand
og skemt mér eptir vonum,
en nú er eg kominn lífs á land
úr ljótu Núpsvötnonum.
Svona lærði eg vísuna eptir Arna sýslumann
mjög snemma á æfi minni; og svona hygg eg hún
sé rétt — eins og hann upphaflega gekk írá henni—,
en ekki eins og stakan er prentuð í nýkomnu Júní-
blaði Sunnanfara«.
Hið síðara hréf fer í sömu átt og bent var lil fyrir
skemstu i blaðinu um vísur síra Magnúsar Ilá-
konarsonar eptir Magnúsi landshöfðingja Steplien-
sen (XI, 5, 7). Er hréfið skrifað áður en l)r. Jón sá
þær athugascmdir, en orð lians eru á þessa leið:
»I’óstspjaldi til ritstjórnar Sunnanfara stakk eg
í póstinn í gær út af vísu Arna sýslumanns »Skrölt
hefi’ eg yfir Skeiðarársand«.
Nú kom mér annað, er snertir blað ykkar feðga
í hug, en vildi ekki aftur senda opið spjald. Og
því kem eg til yðar nú í bréfi, sem eg þó lofa, að ekki
skal verða langt og fyrir þá sök yður til leiðinda.
Rað er Ijóðið litla: sRá var úti frost með fjúki«,
sem eg nú er að hugsa um. Að liöfundurinn sé
síra Magnús Ilákonarson þori eg ekki að neita;
en að það er orkt við það tækifæri, er fregnin um
dauða Friðriks sjöunda barst til Islands, getur ekki
komið til mála. Tvö ár hafði eg verið í skóla, þá
er sá konungur andaðist. En er eg snemma á
barnsaldri var að læra að draga til stafs hjá föður
mínum (austur í í’ingmúla), gaf hann mér eitt sinn
að forskript upphaf vísu þessarar:
Bpá var úti« o. s. frv.
Petta man eg vel, og verð ekki af því skekinn.
Einhvern veginn komst það inn í mig endur fyrir
löngu, að Bjarni Thórarenscn vær höfundurinn;
en vel má vera, það sé ímyndun ein. Hitt er víst,
að vísan stendur í engu sambandi við dauða Frið-
riks sjöunda. Annað er liklegra, að Friðrik sá,
sem þar er átt við, sé Friðrik sjölti, sem dó í
Decembcr 1839«.
Stoi»liíYn G. StojiliAiiiáíísoii kvað, eptir
lestur í Oðni á aulalegu leirburðar-þvættings-þvogli
Irá Sandleiru um all-marga af sjálfstæðisþing-
mönnunum frá 1911:
Sé þeim óþökk, sem að gaf
Sendlings kvæðancfi
hjáræmi og hæsi af
heimastjórnarkvefi.
Prenlsmiðjan Gutenberg,