Austri - 26.09.1892, Blaðsíða 3

Kr. 26.
A U S T li I
103

■• ?*, tiew&y&i
Kongóríkið
er nú í mesta voða statt, Arabar
hafa ráðist á pað að óvörum og náð
á sitt vald öllum löndum ineðfram
Bfri-Kongó, tekið og rænt forðabúr
og vígi Európumanna og drepið fjölda
peirra og rekið hina, er undan kom-
ust, niður með Kongófljótinu.
Konungnrinn í Belgiu, sem er
verndari Kongóríkisins, befir skriíað
peim stjórnum öðrum er eiga hlut að
máli, og sagt peim fra óförunum og
beðið um lið og fé.
Mælt er að konungur hafi farið
pess á leit við hinn fræga landkann-
ara, Henry Stanley, að hann vildi
takast á hendur forustu fyrir pví liði,
er suður yrði sent. En eigi er getið
um, hverju hann hafi svarað,
|»að er orsökin til þessa áhiaups
Araba, að peim líkar pað stórilla, að
Európumenn vilja afnema prælaveiðar
peirra og prælasölu, og yfir höfuð
koma á lögbundnu fyrií’komulagi í
Kongóhéraðinu.
Plánetan Mars.
Flammarion, hinn frægi frakk-
neski fræðimaður og rithöfundur, sem
hefir sérstaklega rannsakað jarðstjörn-
una Mars, vakti almennt athygli, er
hann lýsti þeirri skoðun, að Mars
væri ekki eingöngu byggður mann-
legum, starisömum verum, heldur
væru þessar verur langtum fremri en
jarðarbúar að pví er snerti skilning
og menningu — sjálfsagt 1000 árurn á
undan oss í andlegu tilliti, og að pær
væru nú að gefa oss jarðarbúum
merki og vildu íá svar.
Nú hefir og hinn niikli vísinda-
maður, Francis Galton, látið í
ljósi í Times, að hanfi áliti vel
mögulegt að gefa Marsbúum bend-
ingar með stórum speglum, er peir
muni geta séð í sjónpípum. Hefir
hann reiknað, að spegilflöturinn muni
purfa að vera að minnsta kosti 10
metra breíður (1 meter rúm 3 fet.)
og 16 metra á lengd. Einnig mætti
hafa speglana stærri. Hann vill láta
reyna pessar bendingar hvað eptir
annað, ár eptir ár. Séu nú Mars-
búar jafn-skynugir oss jarðbyggjum,
pá megum vér vænta svars eða bend-
ínga frá þeim aptur.
það er nú almennt viðurkennt,
að kólera hafi hjargað fieiri mönnum
en hín hefir deytt. Heilbrigðisráð-
stafanir og reglur forða árlega fjölda
manna frá dauða, og aðalorsökin til
peirra er ótti íyrir kóleru.
í Frakklandi þykjast menn
hafa tekið eptir að guðsneitendum
(atheistum) fækki. Og þannig segir
Zola, skáldsagnahöfundurinn frægi:
„þ&ð er áreiðanlegt, að nú sem stend-
ur, hverfa rnenn aptur að trúnni, og
er pað sannarlega merkilegt að svo
skuli vera við enda pessarar aldar,
er kalla má öld andlegra byltinga
og íramfara. Hvernig stendur á .pess-
ari óvæntu breytingu? Hún stafar af
pví, að v’sindin hafa ekki «fnt pað
sem pau hétu. Vísindin geta ekki
veitt pau jafnréttindí, sem manukynið
stöðugt þyrstir eptir. þessvegna
hverfur lýðurinn með sviknar vouir
aptur að trúarbrögiunum“.
Fyrir hina ómenntuðu trúleys-
ingja, er neita gildi og gagni biblí-
unnar, eru pau eptirtekta- og unahugs-
unarverð, þessi orð hins mikla og
heimsfræga enska náttúrufræðings
Huxleys, sem ekki er kirkjutrúarmað-
ur; hann kemst svo að orði í sími
seinasta riti í ár.
„Gegnum alla scgu Vesturlanda-
pjóðanna hefir Bitningin, Gyíinganna
og kristinna manna, kvaít til upp-
reistar gegn hinu versta ófrelsi, and-
legu og borgaralegu ófrelsi. Biblian
hefir verið frelsisskrá fátæklinga og
undirokaðra manna. Til pessa tima
hefir ekkert ríki eignast pá. stjórnar-
skrá, að par sé jafn vel gætt hags-
muna lýðsins, og að par sé lögð
meiri áherzla á skyldur en á réttindi
stjórnendanna, eins og gjört er í
stjórnarskrá Gyðinga, er draga máút
úr 3. og 5. bók Mósesar. Hvergi er
sá grundvallar sannleiki jafn skýrt
framtekinn sem par, að velferð ríkis-
ins til lengdar sé komin undír vel-
líðaneinstaklinganna. Biblíantalarekki
um að réttindum mannanna sé traok-
að; nei, hún heldur fram sömu skyld-
um fyrir alla, frelsi til að sýna réit-
vísi í framkvæmd, og því „bróðerniu,
að bugsa um náungann sem um sjálf-
an sig. Að pví leyti sem pesskonar
jöfnuður, frelsi og bróðerni felst í
grundvallarhugmyndum lýðstjórnar-
manna, pi heldur biblían bezt fram
lýðstjórn allra bóka í heiminum. Sök-
um trúar sinnar á biblíuna og kenn-
ingar hennar reyndu hinir svonefndu
villutrúarflokkar að kollvarpa hinni
andlegu og borgaralegu ánauð mið-
aldanna, þegar er hún myndaðist á
11. öldinni. Páfinn og konungarnir
áttu f»ll erfitt með að brjóta niður
Albigensa og Valdensa á 18, og 13.
öld. Lollardar og Hússingar urðu
peim erfiðari viðfangs 4 14. og 15.
öld. Frá pví á 16. öld og til þessa
hafa mótmœlendur haldið fram borg-
aralegu frelsi að því skapi, sem þeir
hafa neitað að kannaet við nokkurt
annað vald j’fir sér en biblíunnar“.
Seyðieíirði 24. eepíbr, 1892.
Fjártökuprísar á Seyðisfirði til
10. -okt. næstk. Uppí skuldir eða móti
vörum.
Fyrir skrokk sem vegur 50 pd. og
paryfir.................16 au. pd.
Fyrir skokk sem vegur 40—50 pd., 14
au. pd. fyrir skrokk sem vegur 32—60
pd., 12a.pd. fyrir skrokk sem vegur 32 pd.
og par undir, 10 au. pd. Mör 18 au.
pd. Tólg 25 au. pd. Gærur af 2 vetra
sauðura og elflri kr. 2,50 áf geldum
ám 2,00, veturgömlu fé vænu 1,75 og
diikmn og kvíám eptir samkomulagi.
Hvít haustuil 0,40, mislit 0,30.
K o r n v a r a lækkuð í verði. Ilúg-
ur og mjöl um 4 kr. tn. Bankabygg
um 1 eyrir pd,
S í 1 d hefir nokkur fengizt á Beyð-
arfirði, og orðið vart á Mjóafirði, en
hér ekki.
ZölHier kaupmaður hefir nú 4
gufuskip í förum til Qárflutninga í
haust. Fara prjú peirra, Stamford,
Escurial og Creole, prjár feroir hing-
að til lands hvert fyrir sig, eg hið
fjórða „Prior“ t7ær ferðir. Síðustu
ferðirnnr verða hingað til Seyðisíjarð-
ar. Á „Creole“ að lccma hingað
12. okt. eptir sauðfá pcntunarfélags-
ins og Stamford 16.—20. epíir sauð-
fé Sig. kaupm. Jóhanssens.
Hjónavígsia.
í f. m. gekk Marquis de Ros-
anbo — af einhverjum liinum íign-
ustu ættum á Frakklandí — að eiga
dóttur hins danska Generalkonsuls í
Parísarborg Calons, sem ereinbirni
og stendur til að erfa eptir föður sinn
c. 30 mill. franka. í möðurætt var
brúðurin eitthvað skyld Mac-Mahou
marskálki og fyrsta forseta hsns nú-
veraudi franska lýðveldis, og leiddi
hann pví brúðurina sem svaramaður
henuar.
Hjónavigslan fór fram í Madeieine-
kirkjuuni í París í návist fjölda
stórmennis. Fór hjónavígslan sjálf
fram á venjulegan hátt og að þvi
búiiu leiddi brúðguminn brúðurina út
úr kirkjunni.
það hefir viðgengist lcngi í Par-
isarborg við hjónávigsiur tíginna
63
„Skoðið pér pað ekki svo, kerra doktor?“
„Eg hef pá skoðun, að pað sé jafn óvíst ai fullyrða r.okkuð
um hvorttveggja fyrirfram“.
„En pér trúið líklega fremur á veðrið en ódauðleika eálarinn-
ar? . . . þér eruð doktor í heimspeki!“
„Já, peirri spurningu er ekki svo auðvelt að svara undir borð-
una. Einmitt vegna pess að eg er doktor i heimspeki, er eg ekki
svo hátalaður um hana. Heimspekin lýsir upp í hinu dimma her-
bergi ráðgátanna með eldspýtum, sem fljótt slpkknar á. Af og til
verður bjart í einhverju horninu, en meiri hlutinn hulinn myrkri“.
„Á pann hátt kennir lieiirispekin pá pekkiugu . . . að maður-
inn geti ekki korntet að raún um nokkuð? . . . Hefir sú pekking
fullnægt yður? . • • Erúð þér ánægður?
„það er auðvelt að vfera ánægður, menn purfa að eins aðimynda
sér að menn séu pað. Efi spurningu, yðar um pað, hvort eg gé
ánægður get eg reyndar ekki svarað; en aptur á móti veit eg með
vissu að eg er heppiriri maður. Eg er æfinlega og i dtig hcíi eg
aptur rekið mig á það“.
„Á hvern hátt?“
„þegar mér var boðið til miðdegisverðar hér í dag, komst eg
í mestu vandræði. Eg varð svo glaður, að eg tók strax 4 móti
boðinu, án pess að muna eptir að eg var aður búinn að l0fa
að koma í heimboð í kvöld. Eg á ríkan föðurbróður, sem pykir
mjög gaman að pví að spila vist. En hann spilar ekki nema að
fjórir séu; og eg átti að vera fjórði maður. þetta var leiðinlegt
fyrir mig; pv; kallinn er ekki einungis föðurbróðir minn, heldur
hefir hann setíð verið mér föðurlegur vinur. En takið nú eptir
heppninni. Áður en gat farið að afsaka mig, pá kallar föðurbróðir
ruinn á nióti mér: „Óskar, mér þykir það slæmt, en eg þarf >ín
ekki með, Fischer vinur minn segist ætla að koma. Ef pú útt völ
á betra boði þá taktu pví; . . við getum ekki spilað fimm . . * „Var
það ekki heppni að eg skyldi einmitt vera sá fimmti!“
Lucia skellihló. «En sú keppni að pér skylduð einreitt vera
sa fimmti!“
„Finnst yður það svo hlægilegt, háttvirta froken?“
„ Já, mjög hlægilegt! Einmitt sá fimmti! Eg hlæ að þvi, að pér
scgið að pér hafið verið einmitt sá fimmti . . . pað cr þó ójöfn tala“.
63
Að svo mæltu gekk hún þótt&lega framhjá honurn og útað
glugganum er horfði ofan á strætið. Eér, þar sem hann ckki gat
séð framan í hana, gat húa ekki lengur á sér sétið, og hristist aí
hlátrinum, sem hún reyndi að kcfja riiður.
„Valentína!„ var sagt í aumlegum róm fyxir aptaii haha. Eún
8nerifsér við. Gagnvart henni stóð Alexia msð tárin í augunum,
frá sér numinn af örvsentingu. Hún hló háðsiega, gokk að borðinu,
tók hattinn sinn og setti hann upp og bjó sig til ferðar.
„y alentina“ endurtók hann í bænarróm.
Valentína ypti öxlum cg var önnum kafin með aðsjá i spsgl-
inum, hvernig hatturinn færi bezt. Loksins sagði hún:
„Eg vil ekki leyfa pér að gipíast. Eg hef heyrt að pú hafir
sérstakar ástæður til að sækjast eptir pessari giptingu. Mér heSr
verið sagt frá ýmsum víxlum með vafasömum undírskriptftm. pað
er í öllu falliútium pig. |>ú hefir um tvo kosti að velja, Síberíu
eða hólmgönguna, veldu nú aumingja ræfillinni“
Orðum pesum fylgdi hljómmikill hlátur. Alexis grét eins og
barn. Hann skalf allur og nötraði.
Yalentína hleypti bi’únum fyrirlitlega.
„Komdu með kápuna mínai" skipaði hún.
Hann flýtti sér fram, sótti kápuna cg rétti henni hana, Hún
gekk pegjandi að dyrunum, en par sneri húa sér við cg cagði.
„Tilgangur minn var aðeins að hefna niín, og pað hefir raér
tekizt, svo a3 eg er nú ánægð. Eg heimta ekki frekara. Eigðu nú
hrerja setnýþú villt fyrir mér!“
Smasaga
(þydd).
Eröken Lucía Grosser sat við sauma sina og var auðsjáanlega
ekki í góðu skapi, þegar móðir hennar kom inn raeð opið bréf í
hendinni.