Austri - 04.03.1893, Page 3

fi
A U S T li I
«nga eða pá ínjög daufa sjálfsfiirtu
og kasta að eiris sclarbirtunni frá sér.
j>á er litband Jreirra sania og' sólar,
|)ó með fjeim nnm aí surnir geislarn-
ir eyðast á leiðir.ni gegnum lopt jarð-
stjörnunnar.
A pennan hátt liafa menn getað
saunað að loptid á Mars og Venus
<ir mjög líkt lopti jarðarinnar. A
Júpíter er liicsi gufuhvolf og ntjög j
vætufullt, en auk pess eru nokkrar I
rákir á lithandi hans og Satúrns, j
er enn hefir eigi tekizt að jettfæra j
til jarðefnanua. Tunglið par á móti. j
sem annaðhvort fiefir alls ekki guin- j
livolf eða pá mjijg litilljörlegt, breytir j
i engu lithandi sólarinnar.
Hvað fastastjörnurwar snertir. pá
telur Secchi pa’r til Qögurra ffok'ka
eptir lithöndum peirra.
Til 1. f- teljast allar stjörimr
nieð livítu eða réttara nokkuft l)lá-
leitu ljósi. pJessar stjíi>rimr eru
l Mfestar. n.'erfelit helmingur, og er
lithand peirra mjög frábrugðið iit-
handi sólar, pví að pótt lithami peírra
sé að vísu óslitið. pá vantar samt
meiri lilwta Fraunhofers-linanua. Að-
eins fjórar svartar rákir. seiu tákna
vatusefnið. eru algcngar; jafuhliða
peiui f miast einsöku ógreinilegar rák-
ir. sem jarteikna að par er líka Magn-
esia. járu og natrium. Á stjörnuni
Jiessum hafa pvi enn sem komið er
tfundizt f'A fruinefni, og pá að eins
p>au. er tíðnst kocwa fyrir í sólinni.
Litband g u 1 u stjarnanna er
nptur mjög svipað sólbandiuu. Meuu
iiaf?. pannig iundið á pessum stjörn-
um algengustu efni sólariunar, svo
sseiM vatiiasejíii, natrium. magnesiuni,
járn, fcaílk. antimón. bariutu. mangan.
Olíkt er pó uin sumt. paimig ber
snikiö á suitnim peiin fruinefnuni
parna, setu sjaldséð eru i sölinni eða
jafnvel eigi finnast par, svo setn bis-
TOÚt. tellúr. kvikasilfur og enda silf-
ur. þessar stjörnur eru líka að tiltölu
margar, um priðjungar allra stjarna.
]>ar á móti eru stjörnur 3. fi.
miklu færri og stjörnur 4. fi. í fágæt-
astalagi. ogbera aliar rauða hirtu.
p'ramihofers-línurnar í litiiandi pess-
ara stjarna eru nokkurnvegiun pær
sömu sem i litbaudi g u 1 u-stjarnanna.
það sem annars er sérkennilegt við
pessi litbönd eru hin mörgu dökkvu
bönd. er liggja uek litbandið >eins og
stafir. Hjá stjörmmiun í 3. ti. eru
stafir pessir sérlega glöggvir við blá-
rauda (= fjólulita) enda litbandsins.
óslcýrir aptur víð rauða endantt. I
Ijósi 4. ti. stjarnanna er petta aptur
nlv«g öfugt. statirnir skýrari viðrauða
endasin og daufari við hiim endaun.
Hinn mikli mnnur, sem er á litbandi
pes'sara stjarna og liinna f'yrtciidu,
virðist benda á afariuikinn eðiismun
stjiirnufiolckanna. Yitaniega tiunast
Jiér séim á liinum mörg hel/.tu frum-
efnin. en á sunnun 3. ti. stjörnunum
vantar pö að öllimt líkindum algeng-
asta fruiuefnið, vatnse.fnið. Sérkenni-
legast við litband rauðu stjarnanna
eru pó svörtu statirnir, pvi að pess-
kyns bönd eða statir konia aldrei
fyrir í lithandi einherra frumefmuma,
heldur í peirn litböndum. er ætt sína
eiga íuð rekja til efnasambanda
(sainse+tra efna). Samsett efni geta
eigi staðiz.t ofsahita; pau leysast pá
upp í frumetni sín.
Af pessu má pví ætla að ranðu
stjörnurnar liati miktu íninna hitamegiu
en livítn og glllll stjörnurnar, og
pað svo litið að "efnasambönd geti átt
sér stað á peim.
þýtt.
„F J A L L K O N U N N I1!
liefir verið skrifað allangt fregnbréf
liéðan úr Múlasýslum 1. növbr. f. á.,
par sesn svo stendur í: — „Wathne
fiögrar fram og aptur með hjóluni og
skrúfum um sjóinn, en enginn veit
hvaðan hann kesi’iur eða hvert hann
fer og stundum ekki sjálfur hsuan,
pað er allt eitthvert ráðaleysisráf'1.
þessi orð finnast oss jafn ódrengi-
lega sem lieimskulega rituð.
það mun siú orðin almenn slcoð-
usi manna, að samgöngumálið sé eitt-
hvert mesta iiauðsynjamál landsins,
sesn allir eru samliMga um að lands-
sjóður eigi ;ið styðja af alefii með
riflegum fjárframlögum. Og svo eru
petta pakkirnar! af vorri hálfu til
pess snanns. er af eigill ramleik, og'
eigin t.ilkosfiiiiði brýtur ísinn og hefir
allt árið uin kring haldið við sam-
göngum ntilli útlanda og Austurlands,
og farið par að auki jbieði suður um
og norður um laud á gufuskipum sin-
um. og muncli hafa farið pað miklu
optar, ef vér íslendingar hefðum ha.it
vit á að færa okkur pað i nyt. þann-
ig bauð hann Sunnlendingum að flytja
pá suður í haust, eu peir kusu held-
ur að vera á 14 daga ilækingi með
„Thyra“ noi'dan og vestan um land,
lieldur en 2 «ótarhringa með gufssskipi
W. sunnan uiu landið.
Herra Watime hætti í fyrra-
sumar hjólbát sinum óassúreruðum 2
íerðir upp að Lagarfijótsós til pess
að lcanna iimsiglinguna í ósinn, og
hafði pó áður misst par seglslcip við
tilraun sina að komast inu i ósinn.
Síðan herra A\ atliue óx tiskur
ueu lirygg, hetir liaim með lira.’ðrw®
sínum ráðizt í hvert stórvirkið af
öðru, sjavarútveg vorum og samgöng-
2B
um til umhóta, og veitt oss íslending-
umá-hverju ári. hunAruðum simian,
góða atviimu við sildarveiðar peirra
baæðra. Og sjáltir hafa peir sezt hér
að á lslandi, iiaWii hér á lancli hús
og heimili, brúkað arðiim af fyrírtækj-
um sínum hér, og liðið með oss frost
og kulda, meðlæti og mótlæti.
Otto AVatlme og allir peir bræð-
ur eiga síinnarlega annað skilið af
oss Austtirðingum en ónot og slettur
í'yrir starfa sinn og frainlcvæmdir hér
austanlands.
Mótinælum vér pví fastlega um-
mæluni fregnritara „Fjallkonunnar“ i
riafni allra peirra Austíirðinga. er
pekkja svo sótua sinn, að peir vilja
pakka og viðurkenna pað sem vel er
gjört.
líitstjórinn.
t T L E > 1) A B F ItETT IIL
„Yaagenb slcipstjóri Sasmus
Endres* n, gufuskip pað er lierra
Otto Watlme hefir á síöari árum
haft til leigu, kom nú til Reykjavilcur
og Eskifjarðar með pósttiutning f'rá
Danmörku, pvi að pústgufuskipið
„Laura“ var innifrosið í Kpin.höfu og
komst hvergi fyrír ísalögum. Féick
Islai.ds ráðgjaíi, lierra J. N e 11 e-
m a n n póststjórnina dönsku til pess
að taka petta tii ráða, er „Laura“
lconist hvergi. Yar póstflútningur
keyrður á ás til Skáneyjar og svo pað-
au með járnbraut til Stavanger, par
sem „Vaagen“ tók við honum, og fær
0. W. 4000 kr. fýrir pessa ierð kjá
póststjórninni dönsku. Vörur mun
hann hafa og nokkrar haft tilRevkja-
vilcur og Reyðar- og Eskifjarðar, og
par tök hann síldarlarm til útlauda.
11 ö
Af siýjuin fagurlista-munum. er sendast slculu & ípróttiisýníngaf-
Jeildina i Chicago, niá nefna 236 rússnesk málverk; par af sendir
íagurlista-hásköliim í Pétursborg 35. Alexander keisari hefir leyft,
nð sýua megi í Chicago 3 fræg málverk, sem hann á sjálfur: p. e.
„Phryne" eptir Siemiradski, „Saporoger,, eptir Repin og „Keisara-
hjónin veita möttöka á lcrýniiigarhátiðinni öldungum rússnesks sveitar-
féiags'1 eptir sania lkitimd. Ymsar ráðstafauir liafa ver'ð gjörðar
til ;ið tryggja sýningaimmina fyrir eldsvoða og pjófahöndum. Lög-
reglustjórniu í Chicago hetir medal annars suúið sér til lögreglu-
stjórmuma í pýzku höfuðborgunum í því skyui að fá lijálp í pessu
efni, enda verður hún í té látin.
Margir peirra, sem í ár haja skoðað sig uir. í Chicago. ætla,
sið öllum peiiii. sein í iyr.sta sinni lcoina paugað, muui fiimast ákaf-
lega uiilcið, eigi aðeins til sýuingai'iniisir, heldur og borgarinnar
sjáltrar, pað er að segja, hins heldri og auðugri hluta hennar. þar
gefur að líta áttloptaðar, tiloptaðar og jafnvel tvítugloptaðar hallir.
sömuleiðis sýuingarhallir og söluliúðir, sem eru svo skrautlega og
stórkostlega lýstar. aö aunað eins hetir livergi sézt. nema í Parísar-
borg. Meuu munu og hljóta að nmlrast iiina feykilegu umferð um
götur bæjarins. og panii ógnar grúa at almennum sporvögnum og
raímagnssporvögnuni. er tiðkast nú meir og meir, einkum siðan
keyrslugjaldið var álcveðið 5 cent (hérumbil 14 aurar). livort seni
langt eða slcanmit er farið. En verði gestinum að reyka inn í
aðra hluta borgariunar. mun hann komast að raun um, að Chicago
er og einn af' líinum óprifalegustu stórbæjum. Að pessu leyti er
Cliicago harla ólik Washington. í hliðar stra'tunum eru götur og
ræsi full af pappirsrusli, eldhúsleyfum, appelsínu- og banan-hýði..
ÍStrætiu eru mjög óvandlega trjálögð, festist saurinn í rifuuum og
pyrlast síðan upp, pegar ekið er um strætin. Yiða livar má lita
óyrkt og ónotui svæði milium húsaima, mjög svo ópritaleg. er spilla
allri útsjón í nágrenninu. þessi svæði eru eign Ijárgróðamanna,
sem biða pess, að fá selt pau síðar tvöföldu verði sem liúsastæði.
Hmir skrautlegu skemmti- og blómgarðar prýða borgina m.jög, en
pó sér i lagi Michigauvatuið, er líkist útsænum, með ótölulegum
skipagrúa. þegar vestanvindur er, kemur mikil alda á vatnið, og
inega sýningargestir eiga von á, að sjá brimlöðrið velta upp að borg-
iniii og sýningarsvæðinu, pegar nokkuð hvessir að mun.
113
um ykkur og ýkkar rúðaliag. Ogþetta missiri færðu. Aivdrés. aldrei
leyfi til pess að heimsækja Guimborgu — ew á liverjuin sunnudegi
fer húu með mér heim trá kirkjuimi. Og á morgun förum við inni
kaupstað tíl pess að kaupa trúlofunarhri®gaua lfjá gullsmiðnum, —
og á suimudaginn kemur, liöldum við trúlofun ykkar hát:ðlega“.
Svo klappaði hún á kinnina á Guniiborgu og kyssti hana inni-
lega. En pau Andrés >og Guimborg komu engu orði upp fyrir fagu-
atðíúr sakir.
Gamla lconan strauk sér nieð ánægjusvip um munn og hölcu
með forklæðishorninu, og yfir andliti hennar lýsti fagurt ánægjubros.
rþú getur máske staldrað svo sem dag við, rýjau niia. áður erv
pú ferð úr vistiimi — eða iivaðr1 Ef pig ekki langar ósköpin öTl
til pess að komast heim? þú hetir nú reyndar verið hér svo lengi
vinnukoua, að pað er ©11 vxm á pví, pó þú sért farin að preytast á
vistiuni. En verðirðu hér — tnin vegua, en eklci hans — pá máttu
vera í suimudagafötunum. eg ætla sjálf að búa til miðdegismatinn,
eins og á stórhátiðum. það er lika stórliátið hér i dag. Og nú
Léá eg lieldur enga áreiðaulega viunukonu lengur. Nú! Nú! Of
niik.il úrkoiiia er heldur ekki holl. ekki eínu sinni úr jafnskærum
bláum augum, og pín eru. þo eg reyndar viti, að til eru líka gleði-
tár eg htíii sjálf fellt pau. Eg lieíi aldrei íellt önnur tár pín
vegna, son minn. Hana nú, stelpa miu! Farðu uú til hans og faðm-
aðu hanu að pér. Nú átt pú að stancta við lilið hans og bera allt
taeð houum.
Nú lieíir gamla mainma lokið starfi sínu“.
A eraldiirsýningin í Cliicago.
Borl. Tið. lú. bóv, 1892.
A eturinn er ekki genginn enn i garð i norðvesturrikjunum; liefir
4*vi uúitt halda álram viunu i „Jackson Park“ hindrunarlaust.