Austri - 10.05.1893, Blaðsíða 1

Keraur út 3 á mfunnM, eúa
86 biöú tit uœzta nýárs. og
l<ostar Hér á lamli aúeins 3
i<r., erlemlis 4 kr. Gjalddagi
J, jú’.í.
Uppsögn skri^eg, bund-
ín vn) áramót. Ógiid nema
kornin se tii riístjórans fyrir
1, október, Aus-!ýsingar 10
<>«ra H»mj. ei'.a 60 aura l.v.u'
þrnl. dálks og hálf'u d^rara á
5y rstu síilu.
Huewwnmwsstiwiwwi
III. Ait.
SEYÐISBTRÐl, 10. MAÍ 1893.
wmwnaiiMt
Amtsííólíasafnið
á Seyðisf. er opíA á
laugard. kl.4—5 e.m.
Spai'isjoður
Seyöisf. er opinn á miiV
vikud. kl: 4—5 e. m.
C!
T i 1 N o r ð 1 e n <1 i 11 g a.
fj;ið var fyrir skömmu. að
eg sá Stefni, 4, tölublað. I því
blaði stendur grein meb fyrir-
sögninni: „Einn kVennaskóli".
þ>;ib er 1 stuttu rnáli inntak
þessarar greinar, a& einn kvenna-
íikóli fetti aS vera á öliu Nor&ur-
landi, revndar rnundi vera heppi-
legast a& hafa skóla. í hverri
sveit á landinu, ef fé væri fvrir
liendi, en þess sé nú ekki kost-
ur; fé verði a& spara, og þa&
inegi gera, me& því að sameina
kveimaskólana á Laugalandi og
Ytri-Ey; mundi við það sparast
að minnsta kosti þt hluti launa-
upphæ&arinnar við bá&a skólana
saman tali& eða um 600 kr. ár-
lega; auk þess mundi einn
sameina&ur skóli veröa ekki ein-
ungis íyrir sama íó heldur jafa-
vel fyi’ir miklu minna fé en nú
er varíð til beggja skólanna,
Auðvitað er áríðandi fyrir
j OSS íslendinga aö spara sem
j mest vér getum öíl óþörf útgjöld,
j sérstaklega er ílla lætur í ári.
[ Eu sannarlega væri meiri ástæða
1 t ? 1 pið spara annað fé en það,
er var;ð er til kvennaskóla og
til menntunar konuin vorura.
þetta, fó er ekki svo niikið í
samanburði við allt það íé sem
gengnr til menntunar lcörlum.
Sannaiiega inundi eg fyrirverða
rnig að styðja tillögu, er stefndi
aö því að minnlca árleg't tillag
landsjóðs ogsýslufélaga til kvenna-
menntunar.
Eg ætla að það mundi
verða kvennmenntuninni til
hnekkis og hlutaðeigandi sýslu-
félögurn til eínskis sparnaðar,
eí því yrði framgengt, er um-
rædd grein fer fram á.
Fyrst og fremst mundu
stúlkur i Norðurlandi eiga yfir-
hófuð erhðara með að sækja á
einn skóia, er stæði á Ytri-Ey,
en á 2 skóla á sömu stöðum
sem þeir hafa staðið undanfarið.
mikla fullkomnari og betri, þar
eö hinn sameinaði skóli gæti
eigmist miklu vandaðri og betri
kennsluahökl. þess er loks getið
i greininni, að á sýslufundi
Eyfirðinga í fyrra hafi verið
samþykkt: „að leita samkomu-
lags við sýslunefndir Skagfirð-
Eg Set svo að 30 stúlkur úr Eyja-
fii’&i og þingeyjarsýslu værú á
Laugalands skóla. Ættuþærallar
aðsækjaað Ytri-Ey,kostaði mínnst
^ i lagt 20—30 kr. fyrir hverja
þeirra ferðin að og frá Ytri-Ey
árlega fram yfir ferðina að Lauga-
landi. þetta jrrði sarnantalið upp'
ínga og Húnvetninga um sam-
eining kvennaskólans eyfirzka
við þeirra kvennaskóla". Og ;ið
endingu er sýslunefnd Eyfirðinga
þakkað fyrir að hún höf máls á
þessu.
þetta er í stuttu máli inn-
tak Stefnis greinarinnar.
það er svo að sjá af þessu,
sem sumir Eyfirðingar þykist
komnir i ráðaþrot með skóla
sinn, og vilji verða afmeð hann,
eflaust hins árlega kostnaðar
vegna,. Er það sannaiiega sorg-
legt, bæði vegna þess að það er
vottur um 'þolleysi og úthalds-
skort. að vilja sleppa « skólanum
úr Sinni eigin sýslu, þött liart
árferði og óhagstæð verzlan hafi
lcomið þungt niður á inönnum
undan farið. Svo og vegna
þess, að það er ekki „riddara,-
legt1* að byrja sparnaðinn á kostn-
að kvennþjóðarinnar.
hæð, er næmi rneíra enh þvi
er sparaðíst við sameining skól-
anna. En það sem annað yrði
við þetta, er það, að fátækar
stúlkur lilytu að borga, ef þær
vilda ekki fara skólagöngunnar
a mis, það sern sýsluíélögin álíta
sér ofvaxið að greiða. 20 — 30
krónur er reyndar ekki stór upp-
hæð, en hún er allstór fyrir fá-
tæka stúlku, og svo stór, að
sumar stúlkur kvnnu hennar
vegna að verða að hætta við að
reyna að aíia sér menntunar á
skóla.
lílutaðeigandi sýslufélögum
yrði það og til einskis sparnaðar
að sameina skólana, ef jafnmarg-
ar stúlkur sæktu hinn sameinaða
skóla, sem áður hafa, árlega sótt
þá báða. því að það yröi að ;
stækka að stórum mun sköla- 1
húsið á Ytri-Ey. Mundi því að
( minnsta kostí í bráðina útgjöld
sýsliifélaganna til kvennaskólans
frernur aukast en niimika. Líka
mætti ganga að því vísu, að for-
stöðukona kvennaskólans samein-
aða heimtaði talsvert bærri laun
er liuu ætti að stjorna heltningi
fleiri lærimeyjum eða sjá um }
helmingi stærri skóla. Enda væri 1
ekki nema sanngjarnt að veita ]
henni þá meiri laun. því meiri
starfi, því meiri laun. það er
reglan.
l
Ekki er eg á því, að hinn
sameinaði skóli yrði betri og
fullkomnari en liinir 2 hafa ver-
ið, sízt undir eins. þvert á móti
ætla eg, að þar sem 2 skólar
eru, svo skarnmt hver frá öðrum,
. j
ao þeir geta haft kynni iiver af j
annars háttum, þar hljóti að |
myndast samkeppni, er hafi holl j
og góð áhrif á skólana yfir höfuð-
Slik samkeppni snertir ekki að
eins kennendur heldur og riem-
endur.
Af Stefnisgreininni má sjá,
að fyrir sýslunefnd Eyfirðinga
og greinarhöfundinum liefir vak-
að.að ílytja skólann burtu úr Eyja-
firði. Yrði þessn framgangt, væri
það sannkallað sæmdarrán fyrir
E3:jafjörð. Eyfirðingar liafa lengi
verið framtakssamir menn og
framgjarnir. þeir urðu fyrstir
til ab koma upp kvennaskAla
hjá sér um árið, og var það
drengilega af sér vikið. þá gáfu
margir menn, karlar og konur,
sérstaklega i Eyjafirði talsvert
fé til skólastofmmar. Og flestir
munu hafa gefið féð með því
skilyrði að kvennaskóla yrði kom-
ið upp í Evjafirði og haldiö þar
áfram. það væri því gefendanna
vegna rangt að flytja skólann
burtu úr Eyjafirði. Margir af
stofnendum skólans og þeim
sæmdarmönnum, er féð gáfu, eru
enn á lifi, og væri liklegt, sð
þeir risu öndverðir gegn þessari
fyrirhuguðu óþörfu nýbreitni og
létu jiað ekki viðgangast, að svo
þvert væri gengið gegn tilætlun
gefendanna í fyrstu, ab skólinn
væri tekinn írá þeim og fluttur
í fjarlæga sýslu.
það eru ath-ugaverð orð þessi
í Stefnisgreininni: „þessum skól- \
um(o: kvennaskólunum á Ytri-Ey
og Laugalandi) lialda þeir (o:
Norðlendingar) svo við á sinn
eigirni kostnað með dálitlum
opinberum styrkL Og á öðrum
etað í greininni stendur, að aliur
kostnaðurinn við Laugalandsslcóla
árið 1891 hafi oiðið um 1300
krónur.
Eg vil bera þetta saman
við fjárlögin fyrir árið 1891, þar
stendur að kvennskólanurn á
Laugalandi sé veittar 1000 kr. og
til kvennaskólanna á Ytri-Ey og
Laugalandi 1400 kr., öll upp-
liæðin skiptist milli nemenda
fjölda, þar af 500 kr. til náms-
meyja, Mig minnir að þetta ár
1891 væru á Laugalandi um 30
og á Ytri-Ey um 40 námsmeyjar.
v\f þessari upphæð íiefir þá Lauga-
landsskóli fengið til skólakostn-
aðar næstum 400 kr., er með
hinum 1000 kr. gerir næstum
1400 kr. Með öðrum orðum,
skólinn á Laugalandi hefir fengið
ánð 1891 úr landsjóði fyllilega
það, semsvarar skölakostnaðinuin
sama ár. Svo að ekki lítur út
fyrir, að Eyfirðingar hafi þurft
það árið að punga út með nein
ósköp til kvennaskóla síns. Sama
styrk fékk skólinn árinu áður.
Og’ onn rneiri styrkur hefir hon-
um verið veittur í fjárlögunum
fyrir árin 1892 og 1893. Yirð-
ist því höfundur Stefnisgreinar-
innar haía gert vel mikið úr
beinum fjárframlögum Norðlend-
inga til kvennaskólanna síðustu
árin, síðan alþingi fór svo ríflega
að stvrkja þá.
Eyfirðingar, sem einusinni
koinu upp þessum skóla mest af
eiginn ramleik ogþví styrktarlit-
ið eða styrktarlau&t frá lands-
sjoðshálfu, ættu nu að g’æta svo
sórna síns að haetta við hina ó-
óþörfu, apturfaralegu skóíasam-
einingartilraun, ogláta hana bíða
ao minnsta kosti þangab til að
þingmenn vorir liafá annaðhvort
afnumið alla smábitlínga og út-
gjöld fyrir landssjóð, er óþarfari
eru en styrkur til kvennaskóla.
eoa þeir eru orðmr svo hlynntir
kvennraenntunarmáli — það kann
bráðum að verða, margt ólíldegt
keinur fyrír, eíns og sjá má af
hínni umræddu greín i Stefni,..
að þeír neiti Laugalandsskóla nm
allan styrk, þá, en ekki fvrri,
þarf að ’taka þetta mál tii ræki-
legrar ihugunar.
\
4