Austri - 10.01.1896, Blaðsíða 2

ni; i
A U.S T íí T.
2
oinn af aðal-foviiip-jitm ] eirra, ]'ing-
mainiiiin IJeltknerhl, i 4 mannða fanjí-
oisi í'vrir ra'ðu. st'in liaim' liélt. og
j'tar jió clóinstóllinn, að v;oðan haii í
ranuíimi alls oijjj vorið nH'iðaudi fyrir
l:c*isarann, og |-að só anðsóð. að r:oðn-
niaðnr liafi viljað forðast að meiða
hami í ra'ðunni, — ('ii telur hana ]>ó
sakria'imi. af jiví að pað hafi ]ió knnn"
að að vera }oir menn meðal áheyr-
endnnna, er liaíi niissl.ilið ! orð r:vðu-
mai'i.f.ins í ‘j ;i átt. sem l.eisara mmtti
mislika ! — En yfir jiótti miimmm jió
laka, cr stjórnin höfðaði mál gopn
Iswvim ira'ga visindamanni, pi'ófessor
Han.t iJelbriUl; fyrir j að að hann í
timaritinu „Preuss. Jahrbuc]ier“ faim
að ofsóknnm lögropluliðsins gcgn sosial*
istum, scm aðoivs Mvru til ills oins og
tíl þcss að-auka lið J.cirra úr frjáls-
lynda hópnum, cr svo svicsið viori að
]icim fa.rið.
Awiimíh'. I>ar v.tr nft allróstn-
snmt í liöfnðborpiiiiii TVírit. Juir scm
kcisavinn liafði ncitað að c.taðfcsía val
ú :vðstn borgmcistaramun, I)r. Ltirr/(’>\
■er Inejarnienn hafa tvívcgis kosið liorg-
mcistara, cn lnii'.n cr andstíeöur mjög
auðkýfinpaiiium og Iiinum ííku Gyðing-
um, er iíður hai'a ráðið mcstu r.m
ha'jarmál. Urðu útaf jiessari ncitun
kcisara. hinir róstusömustn pingfiuulir
<>g óanicgja- mcða! horgannanna. cr
feugu ci:ii að njóta kosningarfrclsis og
var ]>:ið mól öiVtklj.áð, ár síðast frétt-
ist.
Hmll lcuid. Jíáðancytið Boiircjonh
lieTir eimjiá staðið af sér allar árásir
mótstöðiunanua sinna, og nú nýlcga
íicfir ]>ví viljað ] að l'.npp til, að n;i i
Lundúniun í trúnaðarmann og skrifara.
haróns líehiachn, Ernilc Arllinn or út-
hýtti mútugjöfummi til rúðgjafa og
Jjingmanna í Panamalmeyxlisniálimi
mikla, og tclja mcnn víst, a,ð liaim
kunni frá mörgu að segja, og er einkf
ar Jucgilcgt fyrir ráðnM'ytið að liafa
hann st'in grýlu á mótstöðumcnn sína.
or pá sátu að völduin, og getur liaim
])ví komið iip]i uni ])á svikimun), or
]ieir Iralda scr oigi sainan og sýna
ráðaneyti TTourgouis alla auðsvcijmi.
jþað óhapp vildi til, að 3 hry))-
drekar i'rakka renndu á grunn, par
sem lieitir Salins d’ Huycres, er ad-
niiráll Gcrvais skvldi halda jieiin til
Tyrklands. Ráðanevtið keimir Gervais
uin óhappið, og Iidii boðið ::ö ):um
saka niálið. En ]>ví una hermciminiir
illa, pví admiriill Gcrvais cr stórfræg-
ur og vinsa'H af Krónstadtlerð siuiji
með hiim Ei’akkncska kcrílota, ]>á er
Kússar og Ernkkar trcystu sambaud
sitt gegn priveJdasambaiidiiui.
Ifaiia. ]>ai urðu í vctur all-
miklir jarðskjiíl])t;ir i Rómaborg, tun
nótt, svo fólliið jmsti alsnakið upjnTr
rumumun íitá strivti og torg borgar-
innar, og mátti ]>ar sjá margar ítur-
skapaðar meyjar og ekki mcvjar í
Evu-búningi útá víðaviingi, par til
brieðslan íór aí ]>eini og ]:>ær porðu
nptur að lcita sór búsaskjóls og khvðn-
.aðar. Maimskaði varð ekki að jarð-
skjáljita pessum og eignatjón eigi
mikið.
Nýdáinn er í Róniaborg einn
Napoleonidi, kardináli Lucien Bona-
parte, 67 ára gamall.
Enyland. þar hefir Salisbury
lá varður haldið hverjaskammaneðuna af
ánnari uni Hund-Tyrkjann og grimmd-
arverk lnuis í Armeniu og víðar i
Tyrkjavddi og um svikaloforð peirra
um réttarlia'tur lianda kristmun rnöiiii-
uni. en litinn skönmgsskap sýnt liing-
að til í frarekva'mdnmun; num liaiin
vcra bræddur við að Rússar muni
gjörast ása'Iuir á skiptafundi í búi
Tyrkja, ef pá skal reka útúr Norðnr-
rálfuimi.
Viktoría drottning er nú orðm
mjög lasbnrða, cnda orðin liáöldruð
koíia. fa’dd 131!).
Ei' drottning sögð svo máttvana,
að licnui verður að bjálpa u]>]) í rúm-
i-ð, og á bana sækir. svo mikill svcfn,
að bún sofuar opt iimlir matliorðum.
Damnörl;. Stjöriiarskrá.rbreyting-
ar ba'jarfógeta Krablie fá h’tiim hyr
á pingi Dana. og likar ('(4111111 ilokk-
anna pær vel; en Krablie bélt ræðu
all-snjalía 11111 ] ivr í studentaiélaginu
í Ka'ijiimuuiahöfii, <>g var par gjovður
liinn bezti rómur að peim.
NiT or dömnr fnllinn ytir yfir-
mönmmi 2 í siðgæzluliði Kaujimanna-
liafnnr, og <-ru liáðir da>mdir fra em-
hætti og aimar peirra á vatn og bratið
i simmm 5 daga, fyrir svik, mútur,
og nuiian ópvcrra, en sá priðji varð
uð segja af sér embættinu. — f>ykir
Dönum að orðið hafa nokkuð litið úr
svo niiklu háli, er varð úr j>vi niáli,
er æðsti siðgæzhmiaður lögregluliðsins
Korn, skant sig fyrir rúmu missíri
og raimsökn var Iiafin f niáluni pess-
uni. eins og getiö var iiér í blaðiuu í
fyrrn,
Ff/rirlcsiur Dr. Yaliýs Guh-
mnndssvuar, er liér var áður getið
uin í Austrn, fór frain í ivpmlnifn
A, ákveðnuni degi og fórust alpni. all-
sköruglega orð um stjórnarbanTttu
vor íslendinga, og liélt iiann fast
frara megiiisetningum Jóns s'il. Sig-
urðssjmir tmi ]>að að grundvallailög
Daim væni eigi lög hér á landi, og
stöðulögin væru eiginli'ga eigi hyggð
á lögleguin grundvelli, og takli ]>að
einkuin og sér í lagi mTveraiidi stjórn-
iirl’yrirkomulagi Islands til foráttu,
að ráðgjafi Tslauds sæti i ríkisráði
Daua, og ;ið liann væri útlendingur
sem eigí skihli Islenzku og pekkti
litið til lunds og Jijóðar, og að lands-
höfðinginn og ráögjafiim væru, í reyncl-
iimi báðir ábvrgðarlausir.
Foriiiiji isi. ráðaneytisins Df/bdal
andmælti skoðumim alpiugismannsitis
og kv.-ið stjórnavf krá Da.na og stöðu-
lögin iöglega gilcl á Tslandi. HoHum
leizt betur á pá aðierð, er pingið
befði tokið nj>p í snmar í Stjórnar-
skrármáliuu, og kvað bana vænlegri
til samkomulags en hina fyrri.
IT icstaréttarniálaíærslumaður Oct-
arius Jlanscn taldi Döúum skylt að
veita 1 slendingum fuIJt sljór-nfrelsi
og efla vurklegar framfarir landsins
miklu i’ramar en verið hefir, ef eigi
aitti að fara 1 íkt með Island og Her-
togadæmin. E11 liami réði fiá að
halda áfram pessum endalausu lands-
réttimla-vafiiiugum og gjörði lítið úr
pví að ríkiseiiiiiigin mundi nokkuð
raskast, pó að íslemlingar fengju
rýnni stjóniarskrá. Eu óráðlegt pótti
Iionum að vér Isl. hefðum marga ráð-
gjal'a við Iilið landsstjóra, sem væri
of-vaxið jafu-fáineimri og fátækri ]>jóð.
Hann hvatti og hina dönsku kaup-
ineim til pess að styðja að framför-
um landsins, en niiðla eigi ölliun k-
góðanum af verzlun peirra á íslandi
í punginn lieima í Kíuipunumahöfn.
Enginn nf hTskólakonnnrunum
tók til niáls á pessum fur.di.
j" Dainn er í vetur verzlunar-
maður iSter’án Jónsson JxTrarinssonar
frá Skriðukliuistii, er liefir heilan
mannsaldur verið á skrifstofu einhverrs
stærsta verzlnnarhúss í Höfn, C. Iv.
Hansens, og par mjög vel metinn og
trúnaðarniaðnr húshænda sinna.
Stefán sál. var maður vel gefinn
og ágætnr i tungumálum, v’n'astur
og glaðlyr.dur og atiðsæll eins og
hanu átti kyn til að rekja: nvi möð-
ir hans var Elsn, dóttir G: ð uindar-
svslumaims Pétnrssonar í Krossavik,
E11 Steláii Jónsson mun pó bita minni
anð eptir sig, en við mátti búast
eptir jafnlanga atvinnu með báum
buinuni, pví liann Iiafði vátryggt sig
á pann Kátt, a.ð ]>á Iiann v.æri orðinn
60 ára. skyldi ábyrgðaiíélagið veita
Iiornun 4000 kr. á ári í nokknrskon-
ar eptirlsiun, en liann mmi eigi haía
orðið eldri en hálf-sextugur.
Bimaðamt.
Utgefendur: Herniann Jónasson og
Sæmundur Eyjólfsson. Níunda
ár, 1895.
Ritið er í meðíilstóru áttablaða-
broti, 199 bls. og kostur T kr.50 a..
það er fjölbreytt að efni: Iiefir að
færa 14 ritgjörðir. er fró legt og
jærdömsríkt fyrir lesendur s:na. Fi/rsla
riti/jörðin er eptir Sæniund Eyjólfs-
son, „Frá Ilirni prófasti Halldórs-
syni í SatiðlnuksdaU, pessura mikla
franifarainaimi í búnaði og allri jarð-
rækt, er uppi var á 18. öld, og sem
möi'guni er kunmir af Iiinum ágætu
búnaðarritum .,Át,Ia“ og „Ariibjörgu“
þessi ritgjörð gefur nútíðarinöiinnum
eptirtektaverðar og gngnlegar berid-
ingar. Á bls 9 stendur: „Nálega
a.llir lielztu mcim laiulsins á 18. öld
treystu pví, að laiulið ætti viðreisnar-
von, 0? landsfólkiini mætti líða. vcl
ef ]>að lærði að nota gæði lamlsin.v
á réttaii hátt. Og neðanmáls á sömu
blaðsiðu, „pá væri vel, ef set’ja mætti
sama um lielztu menn landsins iiú á
tiimun, pví eigi er síður pöif á um-
hótum atvinnuve’giu iia nú en var á
18. ölcU. Enn fremur á bls. 31 og
og 32 ,, Ekkert vevk er piirfara en
jarðræktin. ekkert eríiði launar b.nend-
uin betur fyiirböfn simi“, og á 35.
bls. stendur neðiumiáls: „kmmátta
sú, som ekkert g: gnar, vegur jafnt
við vankuimáttu pá. sem ekkert skiið-
ar“. Öll pörf væri á pvi að lesendtir
tækju ejitir pessum sanpmduin og
færðu sér pau í nyt, sérsítaklega bin
u>)ga og u]>pvaxandi kynslóð, sem
allar framfarir, meimmg og prif
pjóðarinnar eiga að byggjast á fyrir
eptirkomandi tímaun.
Onnur ritr/jorðin er eptii' Boga
Th. Melsteð ,.T’m ábyrgð á liúsum
og nautuin í himi íslenzka pjóðveldi11.
Gefur ritgjörð pessi oss alvarlegar
bugvekjuf iini pað, að vér erum enu
eigi komnir lengra áleiðis í.pví að
tryggja eigur'vorar. Eg er samdóma
höl'undinum, að ufarnauðsynlegt sé
uð atmennur vátrvggingarsjóður komist
á fyrir allt land, og að liver búandi
maður væri skyldur uð tryggja að
minasta kosti að bálfu leyti nauðsyu-
legnstu bæjnrbús s'n. En frjálst væri
hvcrjum einum að vátryggja pan alveg.
vil eg bæta við, og að vátryggingar-
sjóðnrinn vrcri noi kur.'-konar spari-
sjóður fyrir htntaðeigendur pannig:
að bver, sem eklci befir brnnnið hj
fengi af innstöðu sinni úr sjóðmire,
pegar |X‘ir Iiæt-tn að vera liúsrTðend-
ur. Á pennan hátt yrði IiTghoðið
brvmalxTtagjald vinsælla, pegar menn
ættu von á að fá ]mð nptur, kamiske
með i t'iitn reiitmn? og niætti pT einn-
ig vera göðNin nnm Iiærra.
Lesendur ritgjörðar pessarar ættn
sé>‘stakh'ga að taka eptir pví. sem
höíumlurimi segir á 47. bls.. par
stendur svo:
,,T öðinm nicr.ntuðum löndurn
er pað siður að nægileg hús fylgi
jörð, og menn léta ekki par við
sitjii. heldur er víða allur íénaður,
sauðlé og nautlé. látinn fvlgja jörð-
unni. þcgar nbúandaskipti cm,
verður ]iví 'uiim nýji ábúnndi að
kanjia fénaðinn af ]ieiin sem burta
íiytur, svo að fénaðurinn |>urfi eigi
að vera fvrir lirakniii"i, sem ílutn-
ingurinn liefur í för með sér . . . .
jþað er meiri skaði en almenningur
ætlar, íið hver kynslöð parf að
bvggja u]>]i bie sinn, og pað smtiar
optnr eii eiiinsinni. það er sá
skaði sem steudur húsaskipun vorri
fyrir ju'ifuni.'*
Eg ætla að puð yrði störmiki'l
íVamför að pví fyrir búskap vorn, cf
betri Imsuskipini kæmist á, og frá-
vfkendum ;if jörðnm yrði gji'nt að
sl yldu að selja viðtakambi liúlé sitt,
eptir niati óvilhallra niíumn. eða | að
at pví sem viðtakandi jiyrfti ineð og
Iiann væri fær um að borga —. Eng-
11111 aétti að finnaxt „persónulegu frelsi"
sínu misboðið, pótt alniennt bruiia-
bótagjald væri l»gt á j annig, nð
lm’i'juin bóncla á landimi v.æri gjört
að skyldu ;ið vátryggja !rT]f bæjar-
bús sín. Efriginn æhti að élita frelsi
sinu mishoðið, pótt liaim væri skildur
til að selja. gripi sína viðtnkandn,
Jiegiir hann viki frá jörðu eins og t.
d. hús, hey, livggingarefni, eldivið 0.
ii., sem mT á sér stað, vegna pess
að hiiiin iengi jiiið sama keypt :i irrð
peiri'i, er luinn viki að, sem hefði
pami giTða óinetanlega kost i för nieð
scr uð i'á' kcypt lamlvant biTfé, pví
allir híX'iidiir mumi skilja hvílíkur
ha;ur jiað er, sérstaklega ] eir, sem
luifa llutt. opt búferlum, parf pví
eigi að fani um }>;;ð lleiri orðuin.
líeyndai' cr hætt við ]>ví sein höf.
segir á bls. 49, að: „á nieðal vor ís-
lendinga korni stunduin í ljós svo
undailegaf sko.ðanir á jiersónulegu
frelsi maima“, má einnig ætla að svo
yrði ef pessar nýungar naiðu luga-
gildi. En víst er pað ;ið pess fyr
sein jiær verða i lög leiddar. pess
hagsælla væri pað fvrir pjóðina.
(Framh.)
A:-Skaptafollssýs]u (Lóni) *7/,s’B9.
Siðan eg skrifaði seinast fréttir
liéðan (um veturnætur), var o’ tast
verið góð tið til 2. des., pá brast
á skyndilega eitt með verstu veðrum
sujóbvlur og ofsa stormur, sem olli
töluverðum fjársköðum bér i sveit.
einkum i Uik (par týndust nær 80
ijár í Jjóniö), og í Yolaseli (parfórst
um 30 í vötn). Veðrið var minna
fyrir smman Almamiaskarð, og er
paðan lítið fjártjón að í'retta, pó er