Austri - 10.08.1897, Blaðsíða 1

Kemur id 3 á mánuðí eða
36 bl'óð til nœsta nýdrs, og
kostar hér á landi aðeins
3 kr., erlendis 4 kr.
Gjalddagí 1■ júií.
Uppsögn skrifleg lundin við
áramót. Ógild nema kom-
in sé til ritstj. fyrir 1. októ-
ber. Augíýsingar JO aura
línan, eða 60 a. hvcrþvml.
dálks og Jiálfu di/rara á 1.
síðu.
VII. AK.
Seyðisfirði, 10. ágúst 1897.
5TR. 22
AMTSBÓKASAFNIÐ á Sey.ðisfirði
er opið á laugard. kl. 4—5 e. m..
—o—
Frumvarp til stj órnarskipunarlaga
um breytingar á stjóruarskrá um hin
sérstaklegu máleíiti íslands, 5. janúar
1874. Flutningsmaður: Valtýr Guð-
mundsson.
í stjórnarskrá um hinsérstöku mál-
efni íslands, 5. janúar 1874, breytist
3., 25., 34. og 61. gr. ásaint 2. ákvörð-
un um stundarsakir, sem hér segir:
1. gr. 3. gr. orðist svo: I peim mál-
mn, sem getið er í fyrra bð 1. greinar,
ber ráðgjafinn ábyrgð á stjórnarathöfn-
inni. Alþingi 'kemur fyrir sitt leyti
ábyrgð fram á hendur rá'gjafanum
eptir pei n reglum, sem nákvæmar rerð-
ur skipað fyrir um með lögurn.
2. gr. 1. liður 25 greinar orðist svo:
Fyrir hvert reglulpgt alpingi, undir
eins og pað er samankornið, skal leggja
frumvarp til fjárlaga fyrir Island fyrir
tveggja ára fjárhagstimabilið, sem í
hönd fer. Með tekjunum skal telja
bæði hið fasta tillag og aukatillagið,
sem somkvæmt lögum urn hiua stjórn-
arlegu stöðu íslands í rikinu, 2. janúar
1871, 5. gr., sbr. 6. gr., er greitt úr
hinum almenna ríkissjóði til hinna sér-
staklegu gjalda Islands, pó pannig, að
greiða skuli fyrirfram af tillagi pessu
útgjöldin til hinnar æðstu innlendu
stjórnar Islands, eins og pau verða
ákveðin af ko; unginum.
3. gr. 34. grein orðist svo: Itáðgjaf-
anum fyrir tsland skal heimilt vegna
embættisstöðu sinnar að sitja á alpiugi,
og á hann rétt á að táka pátt í um-
ræðunum, eins opt og hann vill, en
gæta verður hann pingskapa.
Eáðgjafinn getur einnig veitt öðrum
manni umboð til að vera á pingi við
hlið sér og láta pví í té skýrslur pær,
er virðast nauðsyrdegar. í forföllum
ráðgjafa má veita öðrum umboð til að
semja við pingið.
Atkvæðisrétt hefir ráðgjafinn cða sá,
sem kemur í hans stað, pví að eins,
að peir séu jafnframt alpingismenn.
4. gr. 2. málsgrein. 61. greinar orðist
svo: Nái uppástungan um breytingu
á stjórnarskránni sampykki beggja
pingdeildanna, og vdji stjórnin styðja
málið, skal leysa alpingi upp og stofna
til almennra kosninga af nýju.
5. gr. 2. ákvörðun urn stundarsakir
orðist svo: þangað til lög pau, er
getið er í 3. grein, koma út, skal hæsti-
réttur ríkisins dæma mál pau, er al-
pingi höfðar á hendur ráðgjafanum
fyrir ísland, eptir peim málsfærslu-
reglum, sem gilda við téðan rétt.
íjs $
*
Um petta frumvarp doktors Yaltýs
urðu all-snarpar umræður í neðri deild
alpingis, og voru allir ræðumenu frum-
varpinu mótfallnir, nema Jón assessor
Jensson, er var prí rnjög meðmæltur
og sagði fyrir löngu kominn tima til
að hætta við pessa „löðrungapolitik11
frumvarpsmannannp og taka nú pað
sanr gæti fengizt í bráðina. Lands-
höfðingi rnælti all-fast í móti frum-
varpinu. er hann neitaði að eiga nokk-
urn pátt í, og leiddi hann athygli ping-
manna að pví, að ef alpingi féllist á
]ætta frumvarp, pá mundi stjórnin á-
líta svo, að hfermeð væri bundinn endi
á stjórnarbótarkröfur vor Islendinga,
og pví purfti einmitt að fella úr gildi
61. grein stjórnarlaganna, svo eigi yrði
frarnar stefnt til aukapinga, er stjórn-
arskrárbreyting hefði náð framgangi í
báðum deildum pingsins.
Yér efumst nú alls ekki um, að
doktor Valtýr liefir borið petta frunr-
varp sitt upp á alpingi í góðri mein-
ingu, og álitið pað sjálfur sem lítinn
afdrátt af mikilli skuld, er vér eigum
enn óborgaða inni hjá Danastjórn, og
hefir sjálísagt vonast til að ráðgjafan-
um fyrir ísland tækist að sannfæra
hina ráðgjafana, sern pekktu svo sára
lítið til íslenzkra mála.
En hér er sá stórgalli á frumvarp-
ir.u, að pað tekur pað alls ekki fram,
að hinn sérstaki ráðgjafi fyrir íslaud
skuli vera Islendingur, sem er aðal-
skilyrðið fyrir pví, að starfi hans í
hinu danska ráðaneyti komi oss að
tiiætluðum notum, pví pað er marg-
reynt, að Danir eiga mjög örðugt með
að setja sig inní mál okkar íslendinga,
og skilja okkur og pau, pó peir að
öðru leyti séu oss mjög velviljaðir,
eins og fæstir af ráðgjöíum vorum
hafa svo mikið sem skilið fslenzku, og
hljóta pví að vera ókunnugir umraið-
uuum og undirbúningi málanna í blöð-
unum, sem opt er töluvert á að græða.
Og loks er pessi sferstaki ráðgjafi ís-
lands alls eJcJn skyldur að mæta á al-
pingi, hann má pað aðeins, ef hann
finnur hvöt bjá sér til pess.
p>að er pví mjög hætt við, að pessi
danski maður, álíti sig jafnan fremur
dansJmn, en islenzJcan ráðgjafa, og pað
yrði sami danski andinn í honum sem
hinum ráðgjöfunum, er hann ’ætti að
vinna með, og pví erum vér alveg
samdóma hinum skarpvitra pingmanni
Skagfirðinga, herra Olafi Briem, að
frumvarp petta fari í öfuga átt, með
pví pað mundi rýra vald hinnar inn-
lendu stjórnar, og draga pað enn meira
útúr landinu, ofaní hið danska ríkisráð
í kongsins Kaupmannahöfn. En að
alpingi fari að afsala sér landsréttind-
um vorum fyrir pvílíkt tylliboð, sem
petta frumvarp hefir á boðstólum til
oss Islendinga — pví svo mundu Danir
álíta að alpingi gjörði, ef pað gengi
að frumvarpinu — getur pví ekki
komið til nokkurra rnála.
Bitstj.
Aðalfimdiir G-ránufélagsins.
Ár 1897, 3. dag ágústmánaðar var
aðalfundur Gránufélagsins settur og
haldinn á Yestdalseyri við Seyðisfjörð.
Úr félagsstjórninni voru mættir, Erb.
Steinsson og Björn Jónsson og fram-
kvæmdarstj. fél. Chr. Havsteen. Af
fulltrúum voru mættir:
Úr Djúpavogsdeild:
Ari bóndi Brynjólfsson fverliamri.
Úr Seyðisfjarðaideild-
Eiríkur bóndi Einarsson, Bót, Sölvi
bóndi Vigfússon, Arnbeiðarst., síra
Björn Jporláksson, Dvergasteini, veit-
ingarn. Kr. Hallgríinsson, Seyðisf.
Úr Yopnafjarðardeild:
Vigfús Sigfússon kaupm. Yopnafirði.
Úr Baufarhafnardeild:
|>orsteinn .Jónsson, Skinnalóni.
Úr Oddeyrardeild:
Erb. bóksali Steinsson, Akureyri, Björn
prentari Jónsson, Oddeyri, Jón söðla-
smiður Jónsson, Oddeyri.
J>vínæst var kosinu fundarstjóri bók-
sali Frb. Steinsson og skrifari prent-
ari Björn Jónsson.
pessi fundarmál voru síðan tekin
til umræðrr:
1. Lagt fram: athugasemdir end-
urskoðunarmanna við reikninga félags-
ins 1895, svör uppá pær og úrskurðir
ffelagsstjórnarinnar á peim, sera og at-
hugasemdir endurskoðenda við reikn-
ing kaupStjóra og verzlunarstjórans á
Vestdalseyri fyrir árið 1896, svör
reikningshaldara og úrskurði félags-
stjórnarinnar á peim. Til að yfirlita
og yfirfara var kostin 3. manna nefnd,
peir Yigfús Sigfússon, Kristján Hall-
grímsson og síra Björn porláksson.
Yar fundinum síðan frestað í tvo tíma.
Síðan var fnndimim framhaldið og
úrskurðir félagsstjórnarinnar á fram-
lögðum atbugasemdum sampykktir í
einu hljóði.
2. Eramlögð prentuð hagsskýrsla
félagsins við lok ársins 1896 og henni
útbýtt meðal fundarmanna og urðu
síðan nokkrar umræður um liag fé-
lagsius.
3. Var sampykkt ákvæði félags-
stjórnarinnar að fela kaupstjóra að
selja veTzlunarhúsið á Baufarhöfn, fyr-
ir verð, er pætti viðunandi.
4. Var lesin fundargjörð úr Seyð-
isfjarðardeilcl, og var eptir áskorun
hennar sampykkt að prenta ujip lög
félagsins hið fyrsta.
5. Lesin uppbeiðnifrá Jóni söðla-
srnið Jónssyni um að fá keypta lóð
undir íbúðarhúsi sinu á Oddeyri, og
var sampykkt með 5 atkvæðum að
selja honum lóðina fyrir 20 aura liverja
□ alin.
6. Skapti ritstjóri Jósepsson bar
upp fyrirspurn til fundarins, hvort eigi
myndi fást með góðum kjörurn lóð
undir tóvinnuverksmiðju á Vestdals-
eyri fyrir norskt hlutafélag. Sam-
pykkt að fela félagsstjórn og kaup-
stjóra að standa fyrir samningnm ef
til kæmi unr leigu á lóðiuni og uotkun
árinnar, og að leignn serstaklega íyrir
að nota vatnið íánni til að drífa með
verksmiðjuna, eigi skyldi fara fram úr
50 krónum árlega.
7. Endurkosinn var í félagsstjórn-
ina Björn prentari Jónsson á OJdeyri
til 3. ára.
8. Endurskoðunarmenn voru kosn-
ir, Ounnar Einarsson verzlunarmaður
í Beykjavik og cand. Jóbannes Hall-
dórsson á Akureyri. Til vara var
kosinn Davíð Ketilsson, söðlasmiður á
Oddeyri.
9 Veitingamaður Kristján Hall-
grímsson hreyfði pví, hvort aðalfund-
ur vildi eigi ákveða að félagið veitti
einhvern styrk til sjúkrahússbyggingar
á Seyðisfirði, og var sumpykkt að gefa
100 Ícrónur til peirra stofuunar, peg-
ar hún væri reist.
10. Laun félagsstjórnarinnar voru
ákveðin 450 krónur og lann endurskoð-
enda 505 krónur.
* *
r *
Á fundinum kom opt fram 1 ræðum
fulltrúanna ánægja með, og traust, til
liins núverandi kaupstjóra Clir. Hav-
steen, stjórnarnefndarinnar og liins hér-
verandi duglega og vinsæla verzlunar-
stjóra, sem líka hefir á pessum árum,
síðan liann tók hér við Gránufélags-
vcrzluninni, stóruin aukið hana og vin-
sældir hennar.
. Lýsti sér í öllu hin bezta samvinna
á fundinum, og fullt traust til fram-
tíðar Oránufélagsins, enda ættu rnenn
almennt að styðja heldur pá verzlun,
og m,una jafnan eptir pví, að stofn-
féð er pó ætíð innlunt, og Oránufélagið
okkar Islendinga eigið barn.
„p>ess skal getið sem gjört er“, og
pví getum vér pess liér, að kaupstjóri
gaf Magnúsi bónda Sigurðssym á
Fossi, hér uppaf Vestdalseyri, í 10 ár,
eptir alla leigu af húsalóð og túni pví, er
Magnús liefir nú A tveim síðustu árurn
umgirt, og ræktað par upp með frá-
bærunr dugnaði, úr stórgrýti og mel,
allt með slögi og öðrum fiskiáburði.
Vildu nú hinir háttvirtu jarðeigend-
ur landsins feta í pessn cfni í fótspor
kaupstjóra Gránufélagsins, pá mundu
bráðurn fjölgapvílíkum „Magnúsum“, og
vort kæra föðuiland batna og hækka
í verði.
Ritstj.
r s. 1 a
nni ástand Gránnfélagsins
við árslok 1898.
í.
2.
2.
Eignir félagsins:
Skipið „Bósa“ með tilheyrandi..................
— „Lykken“ með tilbeyrandi ..................
Við Eyjafjörð:
a. Oddeyrarverzlunarhús með verzbinaráhöldum
og bryggju, niðursöðuhús mcð áhöldum, gufu-
bræðsluhús með nýjum gufukatli, bryggj u og
öðrnm áhöldum, 4 salthúsum og 1 sjómannahúsi
b. Steinhús, Liedshús, Sigurðarhús og partur úr
Einarshúsi...................., . . . .
c. l/6 úr Njáli; ^/g úr Akureyrinni, */o lu’ Hrís-
eyjunni, með tilheyrandi veiðarfærum . • .
Kr. au. Kr. au.
14,000 00
2A00 00 16,500 00
45,000 00
8,200 00
2,S00 00 56,000 00
Flyt 72,500 00